ΠΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ°
ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡ. ΠΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈΠ· Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° RSA. ΠΡΡΡΡ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡ T. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π½ΡΠ΄Π½ΠΎ «ΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡΡ» Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ y. ΠΠ»Ρ ΡΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ Ρ ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΈΠ· ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ (1.13) Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡ X. Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ X ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ T ΠΈ y Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠΈ Π² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π’. ΠΠ΅ Π·Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ° d (Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π£Π «ΠΠΠ£ΠΠ »
ΠΊΠ°ΡΠ΅Π΄ΡΠ° ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ
Π ΠΠ€ΠΠ ΠΠ’
Π½Π° ΡΠ΅ΠΌΡ:
«ΠΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ°»
ΠΠΠΠ‘Π, 2008
ΠΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ° Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΡΡΡΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ:
Β· ΠΠ°ΡΠΈΡΠ° ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ
Β· Π‘ΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ
Β· ΠΠΎΠΈΡΠΊ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ
Β· Π Π°ΡΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² (ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ° ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²)
Β· ΠΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ΄ΠΎΠ²
Β· ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²
Β· ΠΡΠ±ΠΎΡ ΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²
Β· ΠΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ ΠΈ Π΄Ρ.
Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π·Π° ΡΠ°ΠΌΠΊΠΈ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΡΠ΄Π°. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ.
1 ΠΠ°ΡΠΈΡΠ° ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ
Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ Π·Π°ΡΠΈΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π·Π΄Π΅ΡΡ Π΄Π²Π° ΠΊΡΠΈΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π°: RSA ΠΈ DES. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΡ ΠΊΡΠΈΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ.
1. Π ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ, Π° ΠΊΠ»ΡΡ.
2. ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ»ΠΎΡΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ Ρ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ; Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ, Π΄Π΅ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ Π·Π°Π΄Π°ΡΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°).
ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ RSA. ΠΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡ ΠΏΠΎ Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π° x (ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°). ΠΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° x ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ y, Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅
(1.1) | ||
Π³Π΄Π΅ e ΠΈ m ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ (ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌ Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ°ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΈ).
Π’ΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ e ΠΈ m Π±ΡΠ»ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ (Ρ.Π΅. Π½Π΅ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ Π΄Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, ΠΊΡΠΎΠΌΠ΅ 1, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ).
ΠΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π·Π½Π°Ρ y, e ΠΈ m, Π½Π°ΠΉΡΠΈ x — ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠ°Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ°. ΠΠΎΠΊΠ° ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π°ΠΉΡΠΈ y ΠΏΠΎ x, e, m.
ΠΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ
(1.2) | ||
Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠΊ a ΠΎΡ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ b Π½Π° m. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,
2 = 17 mod 5
ΠΈΠ»ΠΈ
1 = 41 mod 8.
ΠΠΎ ΠΏΡΡΡΡ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π°ΠΉΡΠΈ
630 mod 18 = ?
ΠΡΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π΅. ΠΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ
630 = 2*315 = 2*5*63 = 2*5*7*9 = 63*10.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ
.
Π ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅, ΠΏΡΡΡΡ
.
Π’ΠΎΠ³Π΄Π°
.
ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΡΡ ΡΡΠΌΠΌΠ° Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠΊ ΠΎΡ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° m, ΡΠ°Π²Π½ΡΠΉ. ΠΠΎ,. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ
.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π½Π΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ, ΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ, ΠΊ
713 mod 8 = ?
ΠΠ°ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ
.
ΠΠΌΠ΅Π΅ΠΌ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ .
ΠΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΊ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ (6.16).
ΠΡΡΡΡ, , .
ΠΠ°ΠΉΠ΄Π΅ΠΌ
.
ΠΡΠ°ΠΊ,. ΠΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π½ΠΎ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΡΠΈ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ x.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ x ΠΏΠΎ y, m, e. ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΈ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ d, ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ
(1.3) | ||
Π³Π΄Π΅ — Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΠΉΠ»Π΅ΡΠ° ΠΎΡ ΡΠΈΡΠ»Π° m. Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΠΉΠ»Π΅ΡΠ° Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ. Π’Π°ΠΊ,
. | (1.4) | |
ΠΡΠ»ΠΈ p ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΈ r — ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅, ΡΠΎ
. | (1.5) | |
Π€ΠΎΡΠΌΡΠ» (1.4) ΠΈ (1.5) Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΠΉΠ»Π΅ΡΠ° Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π°. Π Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ:
.
ΠΠ»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» Π½Π° ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΠ΅ 1.m, Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡΡ Ρ m. ΠΡΡΡΠΊΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΠΉΠ»Π΅ΡΠ° Π΄Π»Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ.. ΠΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°: 1, 2, 3, 4 Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡ Ρ m.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΡΡ ΠΊ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ (3.3). Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ d ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΠ»Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ°. Π Π΅ΡΠΈΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (3.3) ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π±ΠΎΡΠ° Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ d ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, Π½ΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠΈΡΠ»Π΅ m, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, 100 ΡΠΈΡΡ, ΡΠΎ Π½Π° Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ d ΡΠΉΠ΄Π΅Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠ»Ρ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π² Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π°Ρ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ.
ΠΡΠ°ΠΊ, Π² Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅:
. | (1.6) | |
Π£ΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (1.6) ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
. | (1.7) | |
Π (1.7) r ΠΈ d Π½Π΅ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°. ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ (1.7) Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π²ΡΡ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΡ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ².
ΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎ:
. | (1.8) | |
Π Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π΅ Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΡΡ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅Π½ Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Π°:
.
ΠΡΡΡΠ΄Π° Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠ΅Π΅ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ:
(a) , (b) , © . | (1.9) | |
ΠΠ΄Π΅ΡΡ z — Π½ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΠΎΡ (a) ΠΊ (b) Π² (1.9) ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ r, d, z — ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½Ρ.
ΠΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ (3.9) Π² ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ (1.8). ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ:
. | (1.10) | |
ΠΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ. Π ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ (1.8) Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΈΠ»ΠΎΡΡ. ΠΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΡ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π²Π΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΡΡΡΡ ΡΠ°Π½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π΄Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ²:
1) ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ ΡΡΠ°Π½Π΅Ρ ΡΠ°Π²Π½ΡΠΌ 1 (ΠΊΠ°ΠΊ Π² (1.10)); Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π²ΠΈΠ΄Π°
Π³Π΄Π΅ a ΠΈ b — Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡ (Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π½Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π°Ρ ).
Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΈΠ· (1.10) ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ Π΄Π»Ρ d:
. | (1.11) | |
Π’ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈΠ· (1.9) Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅ΠΌ:
. | (1.12) | |
ΠΡΠ°ΠΊ, ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.11) ΠΈ (1.12) ΠΈ Π΄Π°ΡΡ Π½Π°ΠΌ ΠΈΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ d ΠΈ r ΠΈΠ· (1.7). ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΡΡΡ. Π’ΠΎΠ³Π΄Π°,. ΠΠΎΠ·ΡΠΌΠ΅ΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ d.
ΠΡΠ°ΠΊ, ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΡΠ»ΠΈ ΠΊ ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΡ: Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, , .ΠΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌ x ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅:
. | (1.13) | |
ΠΡΠ°ΠΊ, .
ΠΡΠ΅ ΡΠΎΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠΎΠ·ΡΠΌΠ΅ΠΌ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,. Π’ΠΎΠ³Π΄Π°, :
(ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΡΠΎΡ ΠΆΠ΅).
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ΅ z Π±ΡΠ°ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ d.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ RSA ΠΌΡ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ RSA Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎΠ±Ρ m Π±ΡΠ»ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠΌ. ΠΠ»Ρ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΡΠ°, ΡΡΠΎ m — ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ°Π»ΡΡ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΡ Π€Π΅ΡΠΌΠ°:
. | (1.14) | |
Π (1.14) a ΠΈ p Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π±ΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡ, Π° p — ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ.
:
.
: .
Π ΡΠΎΠΆΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° (1.14) ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π». ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π΅Π΅ Π½Π° ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅, Π½ΡΠ΄Π½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΡ Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ a (ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° Π Π°Π±ΠΈΠ½Π°).
ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡ. ΠΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈΠ· Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° RSA. ΠΡΡΡΡ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡ T. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π½ΡΠ΄Π½ΠΎ «ΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡΡ» Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ y. ΠΠ»Ρ ΡΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ Ρ ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΈΠ· ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ (1.13) Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡ X. Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ X ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ T ΠΈ y Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠΈ Π² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π’. ΠΠ΅ Π·Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ° d (Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΠΌΠΈΠ»ΠΈΡ), Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π½Π°ΠΉΡΠΈ X. ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΡΡΠΈΠΉ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ (1.1), ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ΄ΠΎΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΡΡΡ, ΡΡΠΎ X ΠΈ y ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Ρ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΊΡΠΎ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ Π²Π°ΡΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΅ΠΌΡ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ (1.13). ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡΠΉ «ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅Π»Π°Π½Π½ΡΠΉ» Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ «Π·Π°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½».
ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ e — ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠ°Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅:
.
ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ d ΠΊ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΎΠΌΡ ΠΊΠ»ΡΡΡ e ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΠΈΡΡΠΈ-Π₯Π΅Π»Π»ΠΌΠ°Π½Π°.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΠΈΡΡΠΈ ΠΈ Π₯Π΅Π»Π»ΠΌΠ°Π½Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²ΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ. ΠΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π² ΡΠ΅ΡΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π²Π° ΠΊΠ»ΡΡΠ°: ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ —, Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΠΉ, Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅
Π³Π΄Π΅ p — Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ (Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅ Ρ); .
Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠΈΡΠ»Π°, , …, ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ p Π΄Π°Π²Π°Π»ΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» {1, 2, …, p-1}. Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ ΠΊΠΎΡΠ½Π΅ΠΌ p. ΠΡΠ΅ Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΠ΅ ΠΊΠ»ΡΡΠΈ. ΠΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌ, Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ A ΠΈ B Ρ ΠΎΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ. Π’ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ , Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ A, Π±Π΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° B ΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅Ρ
.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ±Π° Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΊΠ»ΡΡΠ° Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»ΡΡΠΈ Π°Π±ΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ.
ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ DES. ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ DES (description encryption system) ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ DES ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ K. ΠΡΡΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π±Π»ΠΎΠΊ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π΅ΡΡΡ, Π° ΠΊΠ»ΡΡ .
ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° Π΅ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ 2:
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ΅ΠΌΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΈΡΠΊΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅. ΠΠ»Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΠΎ:
ΠΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π΄Π²ΡΡ Π±Π»ΠΎΠΊΠΎΠ² Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ»ΠΈΠ½Π° ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ Π±Π»ΠΎΠΊΠΎΠ² ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Π°, Π½ΠΎ Π²Π°ΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄Π° ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ. ΠΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ Π½Π°Π΄ ΡΠ΅Π»ΡΠΌ ΠΊΠ»ΡΡΠΎΠΌ, Π° Π½Π°Π΄ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΡ. ΠΡΠ° ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ»ΡΡΠ°. ΠΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π²Π΄ΠΎΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ:
. | (1.15) | |
ΠΠ΄Π΅ΡΡ — ΠΏΡΠ΅Π²Π΄ΠΎΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π° ΡΠ°Π³Π΅ i. ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ C ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΠΌ
(1.16) | ||
Π³Π΄Π΅ K — ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ»ΡΡ. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° M ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ°Π²Π½Π°; Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° n ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΠΈΡΠ»Ρ ΡΠ°Π·ΡΡΠ΄ΠΎΠ² Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π²Π΄ΠΎΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π°. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΡΡΡ, ,, , :
ΠΈ Ρ.Π΄.
ΠΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π²Π΄ΠΎΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠ°Π·ΡΡΠ΄ΠΎΠ², Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΈΠ· ΠΊΠ»ΡΡΠ° Π² ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΡ ΡΠ°ΡΡΡ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ.
ΠΠ»Ρ Π΄Π΅ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π·Π½Π°ΡΡ ΠΊΠ»ΡΡ K ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ΅
2. Π‘ΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ
Π‘ΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ Π. Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π°
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· Π»ΡΡΡΠΈΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΌΡ ΠΈΠ·Π»ΠΎΠΆΠΈΠΌ Π½Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅. ΠΡΡΡΡ Π΄Π°Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠ°Ρ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ· «0» ΠΈ «1»:
10 000 101 000 101 111 005 184. | (1.17) | |
Π Π°Π·ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠΉΠΊΠΈ ΡΠ°Π·ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΉΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ, ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π· ΠΎΠ½Π° Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (ΡΠΈΡ. 1.13)
010'000'101'000'101'111'001'011
010 — 1 000 — 2 101 — 2 111 — 1 001 — 1 011 — 1 a) | 000 — 2 101 — 2 010 — 1 111 — 1 001 — 1 011 — 1 b) | |
Π ΠΈΡ. 1.13.
Π£ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ΅ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ (ΡΠΈΡ. 1.13b). Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ «ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠΌ» Π΄Π²Π΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠΈΡ. 1.13b Π² ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈ Π²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎ ΡΠ±ΡΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ (ΡΠΈΡ. 1.14)
`001−011' - 2
000 — 2
101 — 2
010 — 1
111 — 1
Π ΠΈΡ. 3.14.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠΌ Π΄Π²Π΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ Π² ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (ΡΠΈΡ. 1.15)
`010−111' - 2
`001−011' - 2
000 — 2
101 — 2
Π ΠΈΡ. 1.15.
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΉ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠΌ ΠΏΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ (ΡΠΈΡ. 1.16, 1.17)
`000−101' - 2 `010−111' - 2 `001−011' - 2 Π ΠΈΡ. 3.16. | `010−111−001−011' - 4 `000−101' - 4 Π ΠΈΡ. 3.17. | |
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π½Π°ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π΄Π΅ΡΠ΅Π²ΠΎ, ΡΡ Π΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠ΅Π΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π½Π°ΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΉ (ΡΠΈΡ. 1.18)
Π ΠΈΡ. 1.18.
ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅ΡΠ΅Π²Π° Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠΌ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΊΠΎΡΠ½Π΅Π²ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½Ρ ΠΊ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΡΡΠΎΠΉΠΊΠ°ΠΌ. ΠΡΠΈ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΈΠ· Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·Π»Π° ΠΏΠΎΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡΡ ΡΠ΅Π±Π΅Ρ «1», Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅ — «0» (ΡΠΈΡ. 1.18). ΠΡΠ°ΠΊ, Π·Π°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΊΠ° Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΏΡΠ°Π²Π° Π½Π° Π»Π΅Π²ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ Π΄Π΅ΡΠ΅Π²Ρ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ΄ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠ΅ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ, ΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΏΡΡΠΈ ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠ½Ρ Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½Ρ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠ΅ΠΊ ΠΈ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΉ:
000 — 11
101 — 10
010 — 001
111 — 010
001 — 001
011 — 000
Π‘ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π° ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ (1.17) ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π° ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
1 111 101 110 010 001 024. | (1.18) | |
ΠΠ»ΠΈΠ½Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (3.18) ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΠ»Π°ΡΡ Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ (1.17) Ρ 24 Π±ΠΈΡ Π΄ΠΎ 20 Π±ΠΈΡ. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ±ΡΠ°Ρ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ
(1.19) | ||
Π³Π΄Π΅ — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π±ΠΈΡΠΎΠ² Π² i-ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ,
— ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ i-ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠ»ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ, Ρ ΠΎΡΡ ΡΡΠΎ ΠΈ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²Π΅ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ , ΡΡΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠΎΠ΄Π° Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ (-). Π’Π°ΠΊ, Π² Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ 000 ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ. ΠΠ΅ ΠΊΠΎΠ΄ Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° Π΅ΡΡΡ 11 (Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ΄Π° ΡΠ°Π²Π½Π° 2). ΠΠΌΠ΅Π΅ΠΌ
(ΡΡΠΎ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ).
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠΈΡΡΡΡΡΡ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ ΠΊΠΎΠ΄Π° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅
. | (1.20) | |
ΠΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π₯Π°ΡΡΠΌΠ°Π½Π° ΠΌΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΠΎ.
ΠΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅
ΠΡΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ . | (1.21) | |
ΠΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ²:
, .
ΠΡΠΈ Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ (1.21) Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠΌ. ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠ°Π·ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» [0,1] Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Ρ:
[0; 0,25], (0,25; 0,75], (0,75; 1]. | (1.22) | |
ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Π°. ΠΠ΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» [0; 0,25] ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ; ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» (0,25; 0,75] - ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ ΠΈ (0,75; 1] - ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ. Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (3.22) ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ». ΠΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» [0; 0,25]. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΡΠΎΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» ΠΈ Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠΏΡΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ²:
[0; 0,0625), [0,0625; 0,1875), [0,1875; 0,25]. | (1.23) | |
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» —. ΠΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» (0,0625; 0,1875]. ΠΠ΅Π»ΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Ρ:
[0,0625; 0,9 375), [0,9 375; 0,15 625), [0,15 625; 0,1875]. | (1.24) | |
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» —. ΠΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» (0,9 375; 0,15 625]. ΠΠ΅Π»ΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ Π½Π° ΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ²:
[0,9 375; 0,109 375), [0,109 375; 0,140 625), [0,140 625; 0,15 625]. | (1.25) | |
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» —. ΠΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π». ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ΄Π° Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (1.21) ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ Π»ΡΠ±ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΈΠ· ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π° [0,140 625; 0,15 625]. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π²ΠΎΠ·ΡΠΌΠ΅ΠΌ 0,15. ΠΡΠ°ΠΊ, ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ (1.21) ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠΌ 0.15.
Π§ΡΠΎΠ±Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (1.22). ΠΠΈΠ΄ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ΄ 0,15 ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» [0; 0,25]. ΠΠ½Π°ΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» —. ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» [0; 0,25] Π½Π° ΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π° (1.23) ΠΈ ΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ, ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌΡ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ΄ 0,15. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΡΠΎΡ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π», ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ». ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ (1.24) ΡΠ½ΠΎΠ²Π° Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» ΠΈ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ». ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, ΠΈΠ· (1.25) Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» .
ΠΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π΄Π°Π²Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΡΡ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ².
Π‘ΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ Π³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΠΉΠ»ΠΎΠ²
Π‘ΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ Π³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. Π ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅, Π² ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»ΠΈ (ΡΠΎΡΠΊΠΈ) ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠΊΠΎΡΡΠΈ (ΡΠ²Π΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ) ΠΈ ΡΠ²Π΅ΡΡ. ΠΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ, ΡΡΠΎ Π³Π»Π°Π· ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΠΎΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠ΅ΠΊ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ YCbCr Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½Π° ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ RGB. ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΆΠ°ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ . ΠΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»Π° ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΈΠ΅ (Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊ Π½ΡΠ»Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ) ΠΈ Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΠΉ. ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ (ΠΎΠΊΡΡΠ³Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ) ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΠΌΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½ΡΠΌΠΈ 0. ΠΠ°Π΄ΠΈΠΌ ΠΈΠ»Π»ΡΡΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ. ΠΡΡΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΠΉ:
.
ΠΠΎΠ·ΡΠΌΠ΅ΠΌ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ:
. | (1.26) | |
Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅ΠΌ ΠΏΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°ΠΌ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π°Π»Π³Π΅Π±ΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ
. | (1.27) | |
ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ
.
Π ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
.
ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠ° ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ (ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ) ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , Ρ ΠΎΡΡ ΡΡΠ° ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ . Π ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅, Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈΠ· (3.27) ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π‘:
. | (1.28) | |
ΠΈ, Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΠΎ,
. | (1.29) | |
Π‘ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ (3.28), (3.29) ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ :
.
ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ
.
ΠΡΠ° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠ° ΠΊ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ D (!).
ΠΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ, Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ W Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΡΡΡΠΎΠΈΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΠΎΠ½Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ±ΡΡ Π΅Π΅ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΠΎΠΊ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠΎΠ² ΡΠ°Π²Π½ΠΎ 0 (Π° ΡΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΡΡΠΎΠΊΠΈ ΠΈ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡ ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π½ ΠΎΡ 0). ΠΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° W ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΊΠ΅ ΠΈ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ΅ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Ρ; Π² ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΡΠΎΠΊΠ°Ρ ΠΈ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ°Ρ ΡΡΠΌΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠ°Π²Π½Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈ ΠΊ 0.
ΠΠ· ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ, ΡΡΡΠΎΠΈΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΈΠ½ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (DCT-ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ°), ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π² Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ΅ JPEG. ΠΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π΄Π²ΡΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ DCT-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ
. | (1.30) | |
Π (3.30) — Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Ρ Π² ΡΡΡΠΎΠΊΠ΅ x ΠΈ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ΅ y ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ;
ΠΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ DCT-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ
. | (1.31) | |
ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ
ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΈ ΡΠ°ΠΊ ΡΡΠΎ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (Π΄Π»Ρ)
0,981 | 0,831 | 0,556 | 0,195 | — 0,195 | — 0,556 | — 0,831 | — 0,981 | ||
0,924 | 0,383 | — 0,383 | — 0,924 | — 0,924 | — 0,383 | 0,383 | 0,924 | ||
0,831 | — 0,195 | — 0,981 | — 0,556 | 0,556 | 0,981 | 0,195 | — 0,831 | ||
0,707 | — 0,707 | — 0,707 | 0,707 | 0,707 | — 0,707 | — 0,707 | 0,707 | ||
0,556 | — 0,981 | 0,195 | 0,831 | — 0,831 | — 0,195 | 0,981 | — 0,556 | ||
0,383 | — 0,924 | 0,924 | — 0,383 | — 0,383 | 0,924 | — 0,924 | 0,383 | ||
0,195 | — 0,556 | 0,831 | — 0,981 | 0,981 | — 0,831 | 0,556 | — 0,195 | ||
ΠΡΠ° ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π° ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° W, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π»ΠΈ Π²ΡΡΠ΅. ΠΠ°ΠΌ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΎ ΠΎΡ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ JPEG, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ DCT-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅.
Π JPEG ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²Π΅ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ YCrCb, Π³Π΄Π΅ Y ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠ²Π΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ DCT Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΡΠ²Π΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Y, ΠΈ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅, ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ Ρ ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° Cr ΠΈ Cb. Π ΡΠ²Π΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Y ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ DCT ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΠΈΠΊΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ. Π ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²ΡΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ DCT-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ.
Π‘ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ JPEG ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ»ΠΎΠ² Joint Photographic Expert Group — ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΎΠ΅ΠΊΡ JPEG ΡΡΠ°Π» ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠΎΠΌ Π² 1991 Π³. — ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠΎΠ² ISO.
3. ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² Internet ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠ°Π½ΡΠΈΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΎΠ², Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ Π² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Ρ XML.
Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ½ΠΎ-ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π² Internet.____________________________________
ΠΠ°Π΄Π°ΡΠ° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²
ΠΡΡΡΡ Π² Π±Π°Π·Π΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΎΠ² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² I1, I2,…, In, Π½Π° Π²Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π₯ = (Ρ 1, Ρ 2, …, Ρ m). Π’ΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ, ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² I1, I2,…, In ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π₯.
ΠΠ°Π΄Π°ΡΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ :
ΠΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ Ρ 1, Ρ 2, …, Ρ m Π·Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅. ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°Ρ -ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½Π°Ρ . ΠΠΎΠ΄ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ΅ ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΎ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°.
ΠΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ Π²Π΅ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ².
Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ 1, 2, …,n, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°-ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½Π°, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π₯, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ i =1 ΠΈ Π΅ΡΠ»ΠΈ ps, ΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π₯ ΠΊ Ip ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΊ Is.
ΠΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΈ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠ² Π΅Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ
ΠΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ±ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΡΡΡ n ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² (Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ², Π·ΠΎΠ½) Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΡΡ (ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ) ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊ Π½ΠΈΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π₯; ΠΡΡΡΡ P(i Ρ ) — ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½Π°Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡ Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ i. Π ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ:
(1.32)
Π³Π΄Π΅ — Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° Ρ Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΡ ΡΠ»ΠΎΠ² (ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ²);
— Π°ΠΏΡΠΈΠΎΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ i,
— Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½ i ΠΌΠΎΠ³ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° Ρ ;
i — ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Π°.
Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ:
0 — Π½ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠ²-Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π₯;
1 — 1-ΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π₯, ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ — Π½Π΅Ρ;
m — m-ΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π₯, ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ — Π½Π΅Ρ;
m+1 — 1-ΠΉ ΠΈ 2-ΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ Π² ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π₯, ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π½Π΅Ρ;
n — Π²ΡΠ΅ n ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π₯.
ΠΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ ΡΡΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ
(1.33)
Π³Π΄Π΅ — ΡΡΡΠ°Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π·Π°ΠΏΠ»Π°ΡΠΈΡΡ Π·Π° ΠΎΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ° Ii Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Ij.
Π‘ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ (1.32) ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ (1.33) Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ, ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ² Lkk =0 ΠΈ Lij = Lji =1 (Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ΅Ρ i, j, i j), ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ
(1.34)
Π€ΠΎΡΠΌΡΠ»Π° (1.34) ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠ²Π΅Π΄Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
(1.35)
ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π°ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΌΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ i Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ Ρ Π½Π°ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π±ΡΡΡ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π₯.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.34) ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΡΠΏΡΠΎΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄ΠΎΠΏΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ — ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ.
ΠΠΏΡΠΈΠΎΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ Ii, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠ»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° Ρ , Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎ Π½Π΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΎΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ², ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠΌ m, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Ρ Π·Π° ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΏΠ»Π°Π½ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½Ρ Ρ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ Π³Π΅ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΠ°Π»ΡΠ°.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΈΠΊΠ° ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.34). ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ P(i ) ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΡ Π‘Π°Π°ΡΠΈ, Π³Π΄Π΅ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ² ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ i , Π° ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π°ΠΏΡΠΈΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ P(i ). ΠΠ»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ P(x|i ) ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΈΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Π΅ i.
ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΈΠ·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΈΠΊΠΈ ΠΈ Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠΊΠΎ-ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° — Π°ΠΏΡΠΈΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½ i
ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΠΊΠΎΠΌΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ² Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ dij ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈΡΠ²Π°ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ, ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΡΡ Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ [0, 1]. Π§Π΅ΠΌ dij Π±Π»ΠΈΠΆΠ΅ ΠΊ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΡΠ°, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½Π΅Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ j -Π³ΠΎ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ²Π° i— ΠΌΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ.
ΠΠ»Ρ Π²ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Π° — Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ° Π²ΡΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΈ:
Π’1 — ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅ i -Π³ΠΎ ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½Π°-Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°,
Π’2 — ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ;
Π’3 — ΡΠΈΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΡΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅ Π·Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΡΡΡ;
Π’4 — ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ (ΡΠΈΡΠΎΡΠ° ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ).
ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎ p ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ j, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ, ΠΏΡΠΈΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΡ (ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ°) ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡ. ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ Π‘Π°Π°ΡΠΈ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠΎΠΈΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΠΏΡΠΈΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ² :
Π’1 | Π’2 | Π’3 | Π’4 | ||
Π’1 | |||||
Π’2 | |||||
Π’3 | |||||
Π’4 | |||||
ΠΠ»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΊΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ
(1.36)
ΠΡΠΊΡΠ΄Π°
(1.37)
ΠΠ°ΠΉΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²Π΅ΡΠΎΠ² ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ Π‘Π°Π°ΡΠΈ:
(1.38)
Π³Π΄Π΅
Π Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ | |||||||||||
x | 0,58 | 0,90 | 1,12 | 1,24 | 1,32 | 1,41 | 1,45 | 1,49 | |||
ΠΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ° Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Ii ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅:
(1.39)
Π³Π΄Π΅ p— ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠ²;
dij— ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ i-Π³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΠΎ j-ΠΌΡ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡ;
j — ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π²Π΅Ρ (Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ) j-Π³ΠΎ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡ (0 j 1).
ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ q(…) ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. ΠΠ°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,P(Ρ ) — ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ Π°ΠΏΡΠΈΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ 1, 2, Π° ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° — 3,4,5,6 — Π½Π΅Ρ:
P(R ) = q(1)* q(2)*(1- q(3))*(1- q(4))*(1- q(5)) *(1- q(6)).
ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ° ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ ΠΠ΅ΡΠ½ΡΠ»Π»ΠΈ Π΄Π»Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ.
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅— Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° Ρ , Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎ Π½Π΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΎΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Ρ , ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΎΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° Ii.
ΠΠ΅ΡΠ΅Π΄ ΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠΏΠΈΡΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ, Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°. ΠΡΠ°ΠΏΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΠ²ΡΠ·ΠΎΠΊ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΈ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΏΠ»Π°Π½ΠΎΠ² ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΡΠΏΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΠ°Π»ΡΠ° Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠ»Π°Π½ΠΎΠ².
ΠΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΠ²ΡΠ·ΠΎΠΊ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°:
— (*) Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ, ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ Π² ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΈΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ΅;
— (**) ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ S ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Π΅ΠΌ;
— (***) ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ ΠΊ ΠΌΠ»Π°Π΄ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°Π·ΡΡΠ΄Ρ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ;
— (****) ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π½Π΅Π½ΡΠ»Π΅Π²Π°Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ° Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ.
ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΎΠΏΡΡΠΎΠ² Π² ΡΠ·Π»Π°Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅
N = Sn , (1.40)
a ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΡΠΎΠ², Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈΠ· Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ
F =(S n -1)/(S-1) (1.41)
Π³Π΄Π΅ S — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ;
n — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ°.
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΠ°Π»ΡΠ° ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠΎΠ² ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ°ΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° (ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ²).
ΠΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ²:
— Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ°Ρ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ;
— Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΠ°Π»ΡΠ°, ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΎΠ²Π½ΡΠΌ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ², ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΡ ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π·, ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, Ρ. Π΅. ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΡΡ (0,1,., S)S;
— Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ, ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΡΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΠ΅ΡΡΡ S ΡΠ°Π· ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ΄;
— Π² ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠ΅ ΡΠΌΠ΅Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π²Π°ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· SS ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Ρ. Π΄.
Π Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΡΠΏΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΠ°Π»ΡΠ° Π² ΠΊΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΎΠ² Π²ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ S Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ°ΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½ ΡΠ²ΡΠ·ΠΎΠΊ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ).
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² mi ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ Π΄ΠΎΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ° ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½Π° Ii
ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ mi ΠΈ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ (ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΈ) ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΡΡΠ΄ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΊ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠΌ i. ΠΡΠΎΡ ΡΡΠ°ΠΏ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° , Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅ΠΌ Π²Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ Ii
ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² ΠΎΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ:
(1.42)
Π³Π΄Π΅: mi — Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΎΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° Ii,
m — ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° Ρ
ci — ΠΊΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ²,
ci-1 — ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ci,
— ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ Ρi
ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅:
(1.43)
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²-ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠ²
Π‘ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²-ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΊΡ, ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²-ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠ².
Π Π°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π°Π·ΠΎΠ²Π΅ΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ d(,) (,):
(1.44)
ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΅Π²ΠΊΠ»ΠΈΠ΄ΠΎΠ²Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΡ (Π·ΠΎΠ½Ρ), ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΈΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡ.
ΠΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠΎΠΈΡΡΡ 0,1 — ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π = [bjj], ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ, ΡΡΠΎ bij = 1 Π² ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ dij ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ i ΠΈ j Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ d, ΠΈ bij = 0 Π² ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅. ΠΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ Π²Π΅Ρ Π‘i, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΉ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π² Π½Π΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΠΎΠ΄Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΊΠ»Π°Π΄Π½ΡΡ Π·Π°Π΄Π°ΡΡ.
ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π·Π²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ min, Ρ. Π΅. ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΡΠΎΠΊ ΠΈΠ· Π, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈ, ΠΏΠΎ ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅, Π»ΡΠ±Π°Ρ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈΠ· min ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΌ ΠΈΠ· ΡΡΠΎΠ»Π±ΡΠΎΠ² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ. ΠΡΠ° Π·Π°Π΄Π°ΡΠ° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°Π±Π»ΠΎΠ½ΠΎΠ² Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π΅.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ NPΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ΅ ΠΎ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²Π·Π²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠΊΡΡΡΠΈΠΈ 0,1-ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΡΠΎΠΊ (ΠΠΠΠ).
ΠΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°
1. Π£ΡΠΏΠ΅Π½ΡΠΊΠΈΠΉ Π. ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ½ΡΡΡΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³Π°. BHV, Π‘-Ρ ΠΠ΅ΡΠ΅ΡΠ±ΡΡΠ³, 256Ρ., 2002. .
2. ΠΠ΅Π³ΡΠ°Π΄ΠΆ Π. Π Π°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Π½Π° ORACLE ΠΈ JAVA. ΠΠΈΠ»ΡΡΠΌΡ, 2000, 328Ρ.
3. ΠΠΈΡΠΎΠ³ΠΎΠ² Π. Π. MS SQL Server 2000. Π£ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. — Π‘ΠΠ±. ΠΠ₯Π.-2005,-600Ρ.
4. Π₯ΠΎΠ»Π» Π., ΠΡΠ°ΡΠ½ Π. ΠΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ WEB. ΠΠΈΠ»ΡΡΠΌΡ, 2002, — 1280Ρ.