ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌ Π² Π³Π°Π·Π°Ρ
.
1. Π ΠΈΠ·ΠΎΡ
ΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ (V = const) Π³Π°Π· ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅Ρ, L = 0.
Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΠΎΡ
ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ:
Q = U (T2) — U (T1) = ΠU
Ρ.Π΅. ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΡ, ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΊ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅, ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΠ΄Π΅ΡΡ U (T1) ΠΈ U (T2) — Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π³Π°Π·Π° Π² Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ
. ΠΠ½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ (Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΠΆΠΎΡΠ»Ρ). ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡ
ΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ (Q > 0), ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. ΠΡΠΈ ΠΎΡ
Π»Π°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ ΠΎΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠΌ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌ (Q < 0).
2. Π ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ (p = const) ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°, ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ, Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
L = p (V2 — V1) = pΠV.
Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ:
Q = U (T2) — U (T1) + p (V2 — V1) = ΠU + pΠV
ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Q > 0 — ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ, ΠΈ Π³Π°Π· ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ. ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΈ Q < 0 — ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ ΠΎΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠΌ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌ. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ L < 0. Π’Π΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° Π³Π°Π·Π° ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, T2 < T1; Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ±ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΠU < 0.
3. Π ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ (Π’ = const) ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° Π³Π°Π·Π° Π½Π΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π½Π΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π³Π°Π·Π°, ΠU = 0.
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ:
Q = L
ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Q, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π°Π΄ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ
ΡΠΈΠ», ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π½Π°Ρ Π½Π°Π΄ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌ.
ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΠΈΠ·ΠΎΡ
ΠΎΡΠ½ΡΠΌ, ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° Ρ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π° Π² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π°Π΄ΠΈΠ°Π±Π°ΡΠ½ΡΠΌΠΈ. Π Π°Π΄ΠΈΠ°Π±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ Q = 0, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄.
L = -ΠU
ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ Π³Π°Π· ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ±ΡΠ»ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ Π°Π΄ΠΈΠ°Π±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π³Π°Π· ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ (A > 0), ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΅Π³ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ (ΠU < 0). ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π³Π°Π·Π°. ΠΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π°Π·Π° ΠΏΡΠΈ Π°Π΄ΠΈΠ°Π±Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ±ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π±ΡΡΡΡΠ΅Π΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠ°, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°, Π²Ρ
ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ, ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ, ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ, Π° Π² ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ
ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ
ΡΠ°Π²Π½ΡΠΌΠΈ 0.
ΠΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ:
- 1. ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ΅Π»Ρ dq > 0;
- 2. ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠ° ΠΎΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° dq < 0;
- 3. ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ (dT > 0) du > 0;
- 4. ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ (dT < 0) du < 0;
- 5. ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ (dv > 0) dl > 0;
- 6. ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΈ (dv < 0) dl < 0.