ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ
ΠΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ· ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ SOI (silicon — on — insulator). Π£ΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎΡΡ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠ². Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎ-Π»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π°Π½Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π° ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ Π·ΠΎΠ»ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΊΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΠ»Π° Π³Π΅ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΊΡ ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ (Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΎΠ² Π½Π° ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π°Π΄ΠΎ ΡΠ΄Π°Π»ΠΈΡΡ). ΠΠ°Π»Π΅Π΅ Π±ΡΠ» Π²ΡΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΠΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠ°Ρ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Π° ΠΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΠΠΎΠ»ΡΡ-Π°ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΠ°Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Ρ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΎΠΉ»
ΠΡΠΎΡΠΎΡΠΈΠΏ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°
ΠΠ° ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠ°ΠΏΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠΈ ΡΠ²ΠΈΠ»Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ Ρ Π½Π°Π½ΠΎΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡΠΌΠΈ. ΠΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ. ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΈ Π±Ρ Π°Π΄Π΅ΠΊΠ²Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ , Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π² Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠΎΠ² Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ². Π’Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ, ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Ρ Π½Π° ΡΡΠ°ΠΏΠ΅ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠΎΠ², ΡΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈΡ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ.
ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°
ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ (Π°Π½Π³Π». single electron transistor ΡΠΎΠΊΡ., SET) — ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡ, Π½Π° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Ρ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠΈΠΉ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ° Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡΡ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΉ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ, ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Ρ Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ°.
Π Π ΠΎΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»Π°ΡΡ Ρ 1985 Π³. Π½Π° ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠ»ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΠΠ£ ΠΈΠΌ. Π. Π. ΠΠΎΠΌΠΎΠ½ΠΎΡΠΎΠ²Π° Π.Π. ΠΠΈΡ Π°ΡΠ΅Π²ΡΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°Π», Π° ΠΏΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ Π. Π‘. ΠΡΠ·ΡΠΌΠΈΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ, ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ (ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ΄Π΅Π»Π°Π»ΠΈ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΡ). Π‘Π²Π΅ΡΡ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠΌΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ Π½ΡΠ»Ρ ΠΏΠΎ ΡΠΊΠ°Π»Π΅ ΠΠ΅Π»ΡΠ²ΠΈΠ½Π° (—273Β°Π‘), ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ»Π΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ Π±Ρ ΡΠΎ Π½ΠΈ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ². ΠΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΡ, ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ (ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 20Β°Π‘). ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π΄ΠΎ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ².
ΠΡΠ΅ Π² 1987 Π³. ΠΠΈΡ Π°ΡΠ΅Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ (ΠΈΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 1 Π½ΠΌ), Π½ΠΎ ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΡΡΠ° ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ. Π£Π²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΡΡΠ΅Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠΈΠ΄Π°Π²Π°Π» ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅, Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΠΆΠΈΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ.
Π‘ 1990 Π³. ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ² Π. Π‘. Π‘ΠΎΠ»Π΄Π°ΡΠΎΠ²Π° (ΠΠΠ£) ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠ» Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² (ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» Ρ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ) Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ°Π»Π° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΌΠ°Π»ΡΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΡ. ΠΠ°ΡΠ°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΠ½Π³Π»ΠΈΠΈ, Π―ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΈ ΠΈ Π‘Π¨Π ΠΈΡΠΊΠ°Π»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΡΡΠΌΠΈ. ΠΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ Π. Π. Π₯ΠΎΠΌΡΡΠΎΠ²Π° Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Ρ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠ»Π°Π½Π°ΡΠ½ΡΠ΅ Π°Π½ΡΠ°ΠΌΠ±Π»ΠΈ Π½Π°Π½ΠΎΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², Π²Π½Π΅Π΄ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ. Π 1996 Π³. ΡΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ· ΠΠΠ£ ΠΈ Π ΠΠ Π‘. Π. ΠΡΠ±ΠΈΠ½, Π. Π. ΠΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ², Π. Π‘. Π‘ΠΎΠ»Π΄Π°ΡΠΎΠ², Π. Π‘. Π’ΡΠΈΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π. Π. Π₯Π°Π½ΠΈΠ½, Π. Π. Π₯ΠΎΠΌΡΡΠΎΠ², Π‘. Π. Π―ΠΊΠΎΠ²Π΅Π½ΠΊΠΎ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π»ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π½Π°Π½ΠΎΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ, ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ (ΡΠΌ. ΡΠΈΡ. 1.).
Π ΠΈΡ. 1. ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π½Π°Π½ΠΎΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π‘Π’Π ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ»ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π½ΠΎΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² Π² ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠ΅ Ρ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄ΠΎ 1 Π½ΠΌ, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ ΠΈΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΈΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ. ΠΠ»Π΅Π½ΠΊΠ° ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΠ»Π°Π½Π°ΡΠ½ΡΡ Π½Π°Π½ΠΎΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² Π² ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ³ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π΅Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΈΠ½Π° Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π΅Ρ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°ΠΊΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π°Π½ΡΠ°ΠΌΠ±Π»Ρ.
ΠΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠ°Ρ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Π°
ΠΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠ°Ρ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Π° — Π±Π»ΠΎΠΊΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ, Π²ΠΊΠ»ΡΡΡΠ½Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ ΠΎΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΠ΅, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΡΡΠ΅Π²ΡΠΈΠΉΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΠ΅. ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ»Π΅ ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ» ΠΏΡΠΈ Π°Π»ΡΡΠ° ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π΅ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ»Π΅ΡΡ Π°Π»ΡΡΠ°-ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ»Π΅ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ· ΡΠΎΡΠΊΠΈ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π½Π° Π½Π΅Ρ. ΠΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠ°Ρ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Π° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΈΠΊΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½Π°Ρ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΠΎΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π° ΡΠΎΡΠΊΠΈ, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π΅ (Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ΅). ΠΡΠΎ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ³Π΄Π°, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ eΠ/2C (ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ Ρ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ e; C-ΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΠΊΠΈ) ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° ΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ.
ΠΠΎΠ½ΡΡΡ ΡΡΠΎ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. ΠΡΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ Π² V ΠΈ Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΠ΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ N Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². ΠΡΡΡΡ C — ΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. Π’ΠΎΠ³Π΄Π°, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΠ΄Π΅ — Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π€Π΅ΡΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΈ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ . ΠΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π€Π΅ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ Π΄Π»Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ· ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ° Π² ΡΠΎΡΠΊΡ ΠΈΡΡΠ΅Π·Π°Π΅Ρ. ΠΡΠΎ ΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΈΠΊ Π² ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. ΠΠ·-Π·Π° ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π€Π΅ΡΠΌΠΈ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ ΡΠ»Π΅Π³ΠΊΠ° ΡΠ°Π·ΠΌΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Ρ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ. Π’ΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΏΠΈΠΊΠ° Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ°Ρ eV ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ°Ρ .
ΠΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°
Π ΠΈΡ. 2. ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π²ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ, ΠΎΠ½ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌ, ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌ ΠΈ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠΎΠΌ. Π ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ (ΡΠΈΡ. 2.) ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΡΠΉ «Π½Π°Π½ΠΎΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΊ» — Π½Π°Π½ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΠΈΡΠ° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅Ρ Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ², ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΎΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π΄ΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠΉΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌ ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°, ΡΠΎ ΡΠΎΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π·Π°Π±Π»ΠΎΠΊΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π½Π° Π½Π°Π½ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅. ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» Π½Π° ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π΅ — Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ΅. Π’ΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» Π½Π° Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½Π΅Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Π° ΠΏΡΠΎΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΉΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ, ΠΈ Π² ΡΠ΅ΠΏΠΈ ΠΈΡΡΠΎΠΊ-ΡΡΠΎΠΊ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ ΡΠΎΠΊ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΎΠΊ Π² ΡΠ΅ΠΏΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠΌΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠΌ Π½Π° Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ΅, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ. ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² Π½Π°Π½ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΡΡ Π½Π΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 10 (Π° ΠΆΠ΅Π»Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅). ΠΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ Ρ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° 10 Π½ΠΌ.
ΠΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ (Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²) ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½Π°Ρ Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠ΅Π·Π²ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ. Π Π°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½ΠΎ Π΄Π²Π° ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ Π² ΡΡ Π΅ΠΌΠ°Ρ Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°Ρ . Π ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π±ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π·Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ Π±ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. Π Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π±ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ΅, Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° — Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ (ΡΠΎΠΊ ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡ) ΠΈ Π²ΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ (ΡΠΎΠΊ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡ Π½Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ). Π‘ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠΌ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π΅Π΅.
ΠΠΎΠ»ΡΡ-Π°ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ²
ΠΡΠ»ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΡ Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ³ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Nb/NbOx/Nb ΠΈ Ti/TiOx/Ti ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ»Π΅ΠΌΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ² (ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ) ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ³ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ. Π Π°ΡΡΠ΅ΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π΄Π²ΡΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅. Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΠΎΠΊΠ° Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠΎΠ² ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 3 ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb ΠΈ Ti. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ΅ Π±ΠΎΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ°, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Ρ ΠΈ ΠΌΠ°Π»ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠΎΠΊΠ° ΡΡΠΎΠΊΠ°. Π£ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ°, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ°, ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° ΡΡΠΎΠΊΠ° Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅. ΠΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ°, ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ ΠΠΠ₯, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π°. Π’Π°ΠΊ, Π΄Π»Ρ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Ti/TiOx/Ti Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΡΠΌΠ° ΡΡΡΠΏΠ΅Π½Π΅ΠΊ, ΡΠ΅ΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb/NbOx/Nb, ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ°Ρ , ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. Π£ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ . ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠΠ₯ Π΄Π»Ρ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Nb/NbOx/Nb ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ², ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ, Π° Π²ΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π±ΠΎΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡ, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ 0.2 B. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Π² Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 10%. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΠΠ₯ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Ρ Π±ΠΎΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠΎΠΌ, Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π±Π΅Π· Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ°, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°Π΄Ρ (ΡΡΠ°ΡΡΠΎΠΊ Π½Π° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΌΠ°Π»ΡΡ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΡΠΎΠΊΠ΅ Ρ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠΊΠ°). ΠΠ° ΠΠΠ₯ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ°, ΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ°. Π£Π²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅, Π° ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ° — ΠΊ Π΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡ Π³Π΅ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ. Π’Π°ΠΊ, ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠΠ₯ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb/NbOx/Nb ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ. ΠΡΠΈ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΡΠΎΠΊΠ΅ 0.1 Π Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΎΠΊΠ° Π² ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ° ds = dd = 17.5Π½ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π² 6 ΡΠ°Π· Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈ ds = dd = 18 Π½ΠΌ; ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ° 50 Π§ 50Π½ΠΌ2 — ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π² 10 ΡΠ°Π· Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ 20 Π§ 20 Π½ΠΌ2. ΠΠ° ΡΠΈΡ. 3, a ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ ΠΠΠ₯ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Ti/TiOx/Ti Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° (ds = 17.5Π½ΠΌ) ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° (dd = 18Π½ΠΌ) ΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π²Π½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ² (ds = dd = 18Π½ΠΌ) (ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΊΡΠΈΠ²ΡΠ΅ 2 ΠΈ 1). Π Π°ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ 103 K. ΠΠ· ΡΠΈΡΡΠ½ΠΊΠ° Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ 2 ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠΉ 1. ΠΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ (ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡ Π² ΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ°) Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb/NbOx/Nb (ΡΠΈΡ. 3, b).
Π ΠΈΡ. 3. ΠΠΎΠ»ΡΡ-Π°ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Ti/TiOx/Ti (a) ΠΈ Nb/NbOx/Nb (b) Π΄Π»Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΡ (ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ 1) ΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ (ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ 2) Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ°
Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅Ρ ΠΆΠ΅ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , ΡΡΠΎ ΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Ti/TiOx/Ti: ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ 1 ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ° ds = dd = 18 Π½ΠΌ, Π° ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ 2 — ds = 17.5Π½ΠΌ ΠΈ dd = 18Π½ΠΌ. ΠΠ· ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠ΅ΠΉ (ΡΠΈΡ. 3) Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΠΠ₯ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½Π΅ΠΊ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠ² ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ°Π»ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΈ (ΠΈΠ»ΠΈ) ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ. ΠΠ»Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ (Nb/NbOx/Nb ΠΈ Ti/TiOx/Ti) ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅Ρ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½Π΅ΠΊ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½Ρ. Π Π°ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠΠ₯ Π΄Π»Ρ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb/NbOx/Nb ΠΈ Ti/TiOx/Ti ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Π² ΡΠΈΠ»Π΅ ΡΠΎΠΊΠ° Π½Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠΎΠΌ ΠΆΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΡΠΎΠΊΠ΅. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΡΠΎΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ Π΄ΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΎΠΊ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ (Π΄Π»Ρ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Nb/NbOx/Nb). ΠΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ², Π²Π»ΠΈΡΡΡΠΈΡ Π½Π° ΠΠΠ₯ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°: ΠΏΡΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΠΊ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ. Π’Π°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Nb/NbOx/Nb ΠΏΡΠΈ ΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ° ds = dd = 17.5 Π½ΠΌ ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΡΠΎΠΊΠ΅ 0.15 Π ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡ 100 Π΄ΠΎ 110 K ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π° 30%. ΠΠ»Ρ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Ti/TiOx/Ti (ΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ds = 17.5Π½ΠΌ, ΡΡΠΎΠΊΠ° dd = 18 Π½ΠΌ) ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΡΠΎΠΊΠ΅ 0.3 Π ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡ 103 Π΄ΠΎ 110 K ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π° 20%. ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΠΊΠΈ Π½Π° ΠΠΠ₯ ΠΈΡΡΠ΅Π·Π°ΡΡ. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΡΠΌΠΈ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ.
ΠΠ°Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Ρ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΎΠΉ»
ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠΎΠΌ Π ΠΎΠ±Π΅ΡΡΠΎΠΌ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠΎΠΌ ΠΈΠ· ΠΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ½Π° (Π‘Π¨Π) ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅Π³ΠΎΠΉ ΠΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ Π¨Π΅Π±Π»ΠΈ ΠΈΠ· ΠΡΠ½Ρ Π΅Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° (ΠΠ΅ΡΠΌΠ°Π½ΠΈΡ) ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Ρ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΎΠΉ», ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΡ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΊ ΡΡΠΎΠΊΡ. Π Π°Π½Π΅Π΅ ΠΠ»Π°Π½ΠΊ ΡΠΆΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ» ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΠΈΠ±ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π° ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠΈ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΈ» ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° (Ρ.Π΅. ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ). Π£ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΠ»Π°ΠΉΠΊΠ° ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π° Π½Π° ΡΠΈΡ. 4.
Π ΠΈΡ. 4. ΠΠ°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° Π ΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° — Π²ΠΈΠ±ΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±ΡΠ» Π½Π°Π·Π²Π°Π½ ΠΠ»Π°ΠΉΠΊΠΎΠΌ «ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΡΠ΅Π»Π½ΠΎΠΊΠΎΠΌ», Π° ΠΆΡΡΠ½Π°Π»ΠΈΡΡΠ°ΠΌΠΈ — «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΎΠΉ». ΠΡΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ G 1 ΠΈ G 2 ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΡΡΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ, ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. Π ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ΠΌ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π΅ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π»ΡΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ Π² 100 ΠΠΡ. ΠΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ Π‘ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ ΠΎΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² Gl, G 2, S ΠΈ D ΠΈ Π·Π°Π·Π΅ΠΌΠ»Π΅Π½. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Ρ S ΠΈ D ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΈΡΡΠΎΠΊ ΠΈ ΡΡΠΎΠΊ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΊΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π° S, Π½Π° Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ° Π½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ D. ΠΠ° ΡΡ Π΅ΠΌΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° VSD ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡ, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ISD .
ΠΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ· ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ SOI (silicon — on — insulator). Π£ΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎΡΡ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠ². Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎ-Π»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π°Π½Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π° ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ Π·ΠΎΠ»ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΊΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΠ»Π° Π³Π΅ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΊΡ ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ (Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΎΠ² Π½Π° ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π°Π΄ΠΎ ΡΠ΄Π°Π»ΠΈΡΡ). ΠΠ°Π»Π΅Π΅ Π±ΡΠ» Π²ΡΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ (ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΊΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΡΡ ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ). Π Π² Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ Π²ΡΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ° (Ρ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄ΠΎ 10 Π½ΠΌ). ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΡΡ ΠΏΠΎ Π·Π°ΠΏΡΡΠΊΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. ΠΠ°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π΅ Π² Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ, Π±ΡΠ»ΠΎ ± 3 Π. ΠΡΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ. Π Π°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ S ΠΈ D ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ 300 Π½ΠΌ, Π° Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π° S — D ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° 84 Π°ΡΡΠΎΡΠ°ΡΠ°Π΄Ρ. ΠΡΠΈ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ VSD = +1 Π ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΌΠΎΠ³ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½Π΅ΡΡΠΈ +527 ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². ΠΠΎ ΡΡΠΎ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ. ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ² Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π½Π° ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ, ΠΠ»Π°ΠΉΠΊ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΠ»ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠ° ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ·ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ° ΡΡΡΡ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎ 12 Π. Π ΡΡΡ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΏΠΎ-Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ. ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π² ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Π½Π° ΡΡΠ΄Π΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Vsn (ΠΎΡ 0 Π΄ΠΎ 10 ΠΌΠ) ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ Π²ΠΈΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ°, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ΅ Π²ΠΈΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΈ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΊΠΈ» Π² 120 ΠΠΡ ΠΎΠ½ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. ΠΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ»ΠΎΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎ 4 Π Π½Π΅ Π΄Π°Π»ΠΎ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² — ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊ ΡΡΠ°Π» ΠΆΠ΅ΡΡΡΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡΠ»ΡΡ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ S ΠΈ D. Π ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 100 000 ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ «1» ΠΈΠ»ΠΈ «Π». Π Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅ ΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½. ΠΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° — Π² ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΠΌΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΎΠΊ ΠΈ ΠΈΡΡΠΎΠΊ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, ΡΠΎΠ±ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π° ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ°Ρ . ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ° Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΠ»Π°ΠΉΠΊ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΎΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΡΡΠ°Π½Π΅Ρ ΡΠΏΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ°. ΠΠ΅ΡΠΎΠΌ 2004 Π³. ΠΠ»Π°ΠΉΠΊ ΠΈ Π¨Π΅Π±Π»ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π»ΠΈ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΡΡΠ°Π»ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅. Π’ΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ 2001 Π³. Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΏΠΎΡΠΎΠΊ, Π° ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ 2004 Π³. — ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ. ΠΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊ Π΄Π²ΡΠΌ ΡΠ°Π³Π°ΠΌ: ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΠ»Π°ΠΉΠΊ: «ΠΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΡ Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ΄ΡΠΌΠ°Π»ΠΈΡΡ Π΄ΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π½ΡΡΠ΅ — Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΡ». Π£ΡΠ΅Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈ ΡΠ°ΠΌ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ.
ΠΡΠΎΡΠΎΡΠΈΠΏ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π°
ΠΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° — Π΄Π²ΡΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° — ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΌΡΠΉ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΈΠΉ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ. ΠΡΡΠΏΠΏΠ° ΡΡΠ΅Π½ΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° Π² ΠΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠ΅ (Π. ΠΠ΅ΠΉΠΌ, Π. ΠΠΎΠ²ΠΎΡΠ΅Π»ΠΎΠ², Π. ΠΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ°ΡΠ΅Π½ΠΊΠΎ ΠΈ Π΄Ρ.) ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π° Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠΉ Π½Π΅Π΄Π΅Π»Π΅ Π² ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ Science ΡΡΠ°ΡΡΡ Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 10 Π½ΠΌ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΡ Π΅ΠΌ. ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΡΡ Ρ ΠΈΡΡΠΎΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ Π·Π°ΡΠ²ΠΎΡΠ° ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠΊΠΎΠΌ c ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ. Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ Ρ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ.
Π Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ Π±ΡΠΈΡΠ°Π½ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΠΎΠ΅ ΠΈΠ· Π½Π°Π½ΠΎΠ»Π΅Π½Ρ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° ΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π² 50 Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π΅ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ·ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΠΉ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π°. ΠΡΠΎΡΠΎΡΠΈΠΏ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π» ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ².
Π’Π°ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ — Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠΌ Π»ΠΈΡΡΠ΅ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎ-Π»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΡΠ΅Π·Π°ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ (ΠΏΠΎ ΡΡΡΠΈ, ΡΠ΄Π°Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ ΠΎΡΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΊ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈ Π»ΠΈΡΡΠ° ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠΎΠ½ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΡ. Π Π°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Ρ, ΡΡΠΎ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ.
Π ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π»ΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΠΎΠΏΠ°Π²ΡΠΈΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ, Π½Π΅ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π²ΡΠ±ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° Π±Π΅Π· Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Ρ, ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΏΠΎΠΏΠ°ΡΡΡ Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ. ΠΡΠΎΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. ΠΡΠ΅Π½Ρ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΎΡΠΈΠΏ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 10 Π½ΠΌ — ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ, Π³Π΄Π΅ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠ΅Π²Π°Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ, ΠΏΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ². ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ Π³ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π° ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈ Π΄ΠΎ 1 Π½ΠΌ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡΡΡ.
ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ Π½Π°Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ°ΡΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠ° — ΡΠΎ, ΠΊ ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ Π²ΡΠ΅ ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ. Π Π°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ Π² ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΈΡ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠΈΡΡ , Π½ΠΎ Π² Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΊ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎΠΌΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡ Π΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ, Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π±ΡΡΡΡΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΡ Π΅ΠΌ. Π Π°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½Π·ΠΈΡΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ ΡΡΠ΅ΠΉΠΊΠΈ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ Ρ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ, Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅/Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π½ΡΠΎΡΡ.
1. ΠΠΈΡ Π°ΡΠ΅Π² Π. Π. ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ° // Π ΠΌΠΈΡΠ΅ Π½Π°ΡΠΊΠΈ. 1992. № 8. Π‘. 42.
2. Π. Π. Π’ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ, Π. Π. ΠΠ°ΠΊΠ΅Π΅Π²Π°, Π. Π. ΠΠ±ΠΎΡΠΈΠ½Π° Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΠ°Π½ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠΈ Π£ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΈΠ΅ 2011. Π‘ΡΡ. 44−46.
3. Π. Π. ΠΠ±ΡΠ°ΠΌΠΎΠ², Π. Π. ΠΠΎΠ²ΠΈΠΊ Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ° ΠΏ/ΠΏ 2000 ΡΠΎΠΌ 34 Π²ΡΠΏ. 8
4. Π. Π. ΠΠΎΠ³ΠΎΡΠΎΠ², Π. Π. ΠΠ°ΡΡΡΠΈΠ½, Π. Π. ΠΡΡΠ±Π°ΡΠΊΠΈΠΉ, Π. Π. ΠΠ°Π±ΠΈΡ, Π. Π. ΠΠΎΡΠΎΡΡΠ½ ΠΠ°ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΡΠ΅, Π£ΠΊΡΠ°ΠΈΠ½Π° Nanosystems, Nanomaterials, Nanotechnologies 2007, Ρ. 5, № 1, Ρ. 39—74