Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²
ΠΠ΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π·Π° ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ, Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ, Π±Π΅Π· ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π°Π½ΡΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ (n Π°p + e- + Π½e). ΠΠ΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
1. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ. Π ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ, Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΄ΡΠ°, ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ³Π°ΡΡΠΉ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ ΡΠΏΠΈΡΠΎΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Ρ (ΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ) ΠΈ Π΄Π²Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ: ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π°Π΄ΡΠΎΠ½Ρ ΠΈ Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½Ρ. ΠΠ»Ρ Π°Π΄ΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠ΅ (ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅) Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅, ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½Ρ Π½ΠΈΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π΅ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡ Π² ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΡ . Π Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΠΌΡΠΎΠ½ ΠΈ Π΄Π²Π° Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ — ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΈ ΠΌΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅. ΠΡΡΠΏΠΏΠ° Π°Π΄ΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½Π΅Π΅. Π Π½ΠΈΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Ρ (ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½), ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ (Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡ, ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°) ΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½Ρ (Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡ, ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π°). ΠΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π°Π½ΡΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ; ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ.
ΠΠΎΠ²ΠΎΡΡ ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π·Π°ΡΡΠ΄Π΅. Π ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ, ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° m=9,1.10−28 Π³, ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ°ΡΡΡ, ΡΠ°Π²Π½ΡΡ 1836m, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ — 1839m, ΠΌΡΠΎΠ½ — 207m. ΠΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΊ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΏΠΈΠΎΠ½Ρ (Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ) ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 270m, Π° ΠΊΠ°ΠΎΠ½Ρ (Π-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ) — ΠΎΡ 970m Π΄ΠΎ 1750m. ΠΠ°ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ Π½ΡΠ»Ρ.
ΠΠ°ΡΡΠ° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ, Π°ΡΠΎΠΌΠ°, ΡΠ΄ΡΠ° ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΡΠΌΠΌΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π·Π° Π²ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ ΠΌΠ°ΡΡΡ. ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ°Π²Π΅Π½ Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²Π΅ΡΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°Π΄ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ «ΡΠ°Π·Π²Π°Π»ΠΈΡΡ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ (ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ). Π§Π΅ΠΌ ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Ρ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΡ ΡΠ΄ΡΠ°Ρ — ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π½Π° ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π΅Ρ 10m. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΊΡΠ°ΡΠ½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°; ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΡΡ ΡΠ°Π²Π½Π° 1,6.10−19 ΠΠ». ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠΎΡΠΎΠ½, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½). ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ°Π²Π΅Π½ Π°Π»Π³Π΅Π±ΡΠ°ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠΌΠΌΠ΅ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ.
Π‘ΠΏΠΈΠ½ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΏΠΈΠ½. Π‘ΠΏΠΈΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΉ Ρ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡΡΠΎΠΆΠΈΠΌΡΠΉ, Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡΠΈΠΉ ΠΎΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ (Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΌ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°). ΠΠ²Π°Π΄ΡΠ°Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ°Π²Π΅Π½ h2s (s+1). ΠΠ΄Π΅ΡΡ s — ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π΄Π»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ (ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠΌ), h — ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ, ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡΠ°Ρ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ. ΠΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°; ΠΎΠ½Π° ΡΠ°Π²Π½Π° 1,05.10- 34 ΠΠΆ.Ρ. Π‘ΠΏΠΈΠ½ s ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΡΠ°Π²Π΅Π½ 1, ΡΠΏΠΈΠ½ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠΏΠΈΠ½ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½Π°) ΡΠ°Π²Π΅Π½ ½, ΡΠΏΠΈΠ½ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π° ΡΠΎΠΆΠ΅ ΡΠ°Π²Π΅Π½ ½; Ρ ΠΏΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΊΠ°ΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΠΏΠΈΠ½Π° Π½Π΅Ρ.
Π‘ΠΏΠΈΠ½ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° — Π΅Π³ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°. ΠΠ½ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³Π° ΠΈ, Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π° «Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΡΠ°Π²Π΄Π°, ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° Ρ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΏΠΈΠ½Π° ΠΏΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠΈ (ΡΠ°ΠΌΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΎ «ΡΠΏΠΈΠ½» ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ «Π²Π΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ»). Π’Π°ΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½Π°, Π½ΠΎ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠ½Π°. ΠΠΎ Π²ΡΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π΅Π΅ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π±ΡΠΊΠ²Π°Π»ΡΠ½ΠΎ. ΠΡΡΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π² Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ «Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠΉΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ» ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Π° Π»ΠΈΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΡΠΎΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ «ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡ» Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° (ΠΈ ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π°ΡΠ°Π» Π±Ρ Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ), Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ s>>1 (ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ). ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ Π½ΠΈΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π½Π° Π»ΡΠ±ΠΎΠ΅ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ: hs, h (s-1), …, -hs — Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ 2s+1 Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² 2s+1 ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ . Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΏΠΈΠ½Π° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ (Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ) ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Ρ.
ΠΠΎΠ·ΠΎΠ½Ρ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠΎΠ½Ρ. ΠΠ½Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΏΠΈΠ½Π° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΄ΠΈΡΡ ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ΅ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π΅ ΡΠ΅Π±Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΡ (ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΄ΠΈΡΡ ΠΎ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°). ΠΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ Π²ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ Π½Π° Π΄Π²Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ: Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π»ΡΠΌ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠΌ. ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ «Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡ» ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎΠΆΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π² Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ ΡΡΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ «Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅Π½ΠΎ». Π ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°Ρ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΠΎΠ·Π΅ — ΠΠΉΠ½ΡΡΠ΅ΠΉΠ½Π°; Π΄Π»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΈΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ Π±ΠΎΠ·ΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ «Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡ» ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠΎΠ΄ΠΈΠ½ΠΎΡΠΊΠ΅; Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π·Π°Π½ΡΡΠΎ, ΡΠΎ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΏΠ°ΡΡΡ Π² Π½Π΅Π³ΠΎ. Π ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°Ρ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ Π€Π΅ΡΠΌΠΈ — ΠΠΈΡΠ°ΠΊΠ°; Π΄Π»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΈΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. ΠΠ· ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΊ Π±ΠΎΠ·ΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΈ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ, Π° ΠΊ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌ — Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½Ρ (Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ), Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Ρ, Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½Ρ. Π’ΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ Π² Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ΅ Π·Π°ΠΏΡΠ΅ΡΠ° ΠΠ°ΡΠ»ΠΈ.
ΠΠ΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π·Π° ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ, Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ, Π±Π΅Π· ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π°Π½ΡΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ (n Π°p + e- + Π½e). ΠΠ΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·ΠΎΠΉΠ΄Π΅Ρ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π°; ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΠΊΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π½. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π·Π° ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ Π°ΠΊΡΠΎΠ², ΡΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π² ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ t=0 ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ No Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² (No >> 1). Π’ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΡ t ΠΎΡΡΠ°Π½Π΅ΡΡΡ N (t)= No=exp (- t/Ρ) Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π³Π΄Π΅ Ρ Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π°. ΠΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ «Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ» Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π°; ΠΎΠ½Π° ΡΠ°Π²Π½Π° 1000 Ρ. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° exp (- t/Ρ) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΠ°ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ t. ΠΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ. Π§Π΅ΠΌ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ ΠΌΡΠΎΠ½Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 2,2.10−6 Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Π° — 2,6.10−8 Ρ, Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Π° — 10−16 Ρ, Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½ΠΎΠ² — ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 10−10 Ρ. Π 70-Ρ Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Ρ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 100 ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Ρ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ°Π»ΡΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ — 10−22 — 10−23 Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ²ΡΠΈΡ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π·ΠΎΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ². ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½Ρ ΠΈ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΌΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ Π½Π° ΠΌΡΠΎΠ½ ΠΈ ΠΌΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ (Ρ+ Π°ΠΌ+ +Π½ΠΌ), Π½Π° ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΡΠΎΠ½ (Π°Π½ΡΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½) ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ (Ρ+ Π°e+ +Π½e), Π½Π° Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½, ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΡΠΎΠ½ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ (Ρ+ Π°Ρ0+ +e+ +Π½e). ΠΠ»Ρ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Π° Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°, Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½ «Π²ΡΠ±Π΅ΡΠ΅Ρ». ΠΠ΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠ° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌ, Π½ΠΎ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ. Π―Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠΎΠ² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π² ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠΊΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ) ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΄ΡΠ°. ΠΡΠΎΠΌΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π² Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ: ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅.
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ, Π½Π°ΡΡΠ΄Ρ Ρ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΏΠΈΠ½Π°, Π²ΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΡΡΠ³ΡΠ±ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ, ΠΏΡΠΈΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ. ΠΠ³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π½Π΅ΠΊΡΡ «Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ — ΡΡΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅, Π½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²: ΡΠΎΡΠΎΠ½, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ, ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΄ΡΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ.
ΠΠ·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΠ»ΡΠ΄Ρ Π½Π° ΡΡ Π΅ΠΌΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π° (n Π°p + e- + Π½e), ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½ΡΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠΈΠ½ΠΎ. Π’Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎ. Π Π°ΡΠΏΠ°Π΄ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄ΠΎΠΌ Π² ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΌ ΡΠΌΡΡΠ»Π΅ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°; ΡΡΠΎ Π°ΠΊΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π² Π½Π΅ΠΊΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ: ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΡΠ½ΠΈΡΡΠΎΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ, Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡΡΡ. ΠΠ΅ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π±ΡΠΊΠ²Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π° «ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ» ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°. ΠΠ°ΡΡΠΈΠ½Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ³Π°ΡΠ΅ ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ, Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ Π² ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. Π‘Π²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»Π΅Π½, Π° ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²ΡΡΠ΅ ΡΡ Π΅ΠΌΠ΅. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ, Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ΄ΡΠ΅, ΡΠΎ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΡ Π΅ΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ: n + Ρ-, p Π°n + Ρ+ (Π·Π΄Π΅ΡΡ Ρ- — ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ Ρ-ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½, ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ Π°Π½ΡΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ Ρ±ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½Ρ). ΠΡΠΈ ΡΡ Π΅ΠΌΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΈΠ»Π»ΡΡΡΡΠΈΡΡΡΡ Π±Π΅ΡΠΏΡΠ΅Π΄ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ Π² «ΡΠΎΡΡΠ°Π²» Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅, Π½Π°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ Π² «ΡΠΎΡΡΠ°Π²» ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°. ΠΠΎΠ²ΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π½ΡΠΉ ΠΎΠΏΡΡ ΡΡΠΈΡ: ΡΠ°Π·ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΌΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΈ — Π·Π½Π°ΡΠΈΡ Π²ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ, ΠΈΠ· ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠ½ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ. ΠΠ΄Π΅Ρ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° (ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΄ΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΡ) ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ ΡΡΠ° ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π΅ΡΠ΅ «ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π΅Ρ»: ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², Π°ΡΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΠ΄ΡΠ° ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π° ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΏΡΠ²Π°Π΅Ρ: «Π΄ΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅», Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π° Π½Π΅ Π²ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. Π ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ: «ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π° ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ». ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π° «ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°». Π Π°ΡΠΏΠ°Π΄Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π΄Π°Π»Π΅ΠΊΠΎ Π½Π΅ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΏΡΠ²Π°ΡΡ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠ΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π±ΠΎΠ³Π°ΡΠ° ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠ»ΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡ Π΅ΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠ»ΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² (Π³) Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ: Π³+pΠ°n+ Ρ+, Π³+nΠ°p+ Ρ-, Π³+pΠ°p+ Ρ0, Π³+nΠ°n+ Ρ0, Π³+pΠ°p+ Ρ++ Ρ-, Π³+nΠ°n+ Ρ0+ +Ρ0, Π³+pΠ°p+ p+ p (p — Π°Π½ΡΠΈΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½).
ΠΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΡΡ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΡ Π΅ΠΌΠ°Ρ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΠΌΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ . ΠΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π·Π΄Π΅ΡΡ Π² ΠΌΠ°ΡΡΡ (ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ E=mc2). ΠΡΠΈ ΡΡ Π΅ΠΌΡ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π±Π΅ΡΠΏΠ»ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΎΠΊ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ (Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Ρ), «ΠΎΠ±ΡΡΡΠ΅Π»ΠΈΠ²Π°Ρ» ΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ (Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ): Π² Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ΅Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ, Π½ΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΠ²ΡΡ , ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π²ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½, ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΡΠΈ Π»ΡΠ±ΠΎΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π°Π»Π³Π΅Π±ΡΠ°ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΠΌΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½Ρ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ: ΠΎΠ½ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π·Π°Π²Π΅Π΄ΠΎΠΌΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ ΡΡ Π΅ΠΌΡ, Π³Π΄Π΅ ΡΡΠΌΠΌΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ. Π‘ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ Π°Π½ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, Π½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π² ΠΏΠ°ΡΠ΅ Ρ Π°Π½ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. Π’ΠΎΠ³Π΄Π° Π±ΡΠ»Π° Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ — Π±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄, ΡΠ°Π²Π½ΡΠΉ Π½ΡΠ»Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π»Π΅ΠΏΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΌΠ΅Π·ΠΎΠ½ΠΎΠ², Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ — Π΄Π»Ρ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΌΠΈΠ½ΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ — Π΄Π»Ρ Π°Π½ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ². ΠΡΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΌΠΌΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΈΠ»ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ; ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Π²ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΏΡΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΈΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄, ΡΠ°Π²Π½ΡΠΉ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π°ΠΌ), Π° Π°Π½ΡΠΈΠ³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΎΠ½Π°ΠΌ — ΠΌΠΈΠ½ΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π°Π½ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π°ΠΌ).
Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅. ΠΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΎΠ² Π½Π° Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ: ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°? ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅? ΠΡΠ²Π΅ΡΡ Π½Π° ΡΡΠΈ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². Π ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°, ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. Π’Π°ΠΊ, Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ (ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΎΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ° ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ° Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ); Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° (ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π½Ρ); Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° (ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π½Ρ). ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΠ΅ΠΏΠ»Π΅ΡΠ° Π΄Π»Ρ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅Ρ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ° Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ° Π² Π³Π°Π»Π°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅, ΠΎΡ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ΡΡ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡ ΡΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ. Π‘Π²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°Π»Ρ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ, ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°.
ΠΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠΉ Π½Π° Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ²ΡΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ, ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°, Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡ ΡΠΌΡΡΠ» ΠΈ Π² ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ. ΠΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΡΡΠΈΡ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Ρ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΈΡ Π² ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅, Ρ. Π΅. ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ «Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅» ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΠΌΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΌΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈΠ· ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ (Π), ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° (Ρ) ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° (Π) ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΡ m, ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ r, ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ v: Π = mv2/2 + U®, Ρ = mv, M = m (r. v). ΠΡΠΊΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°: E = p2/2m + U®, M = (r. p).
ΠΡΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ, ΡΠΎ Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π²ΡΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π΄Π΅ΡΡ Π½Π΅ Π³ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ. ΠΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°Π»Π°ΠΌΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ.
ΠΠ»Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΡΡΡ ΠΊ Π΄Π²ΡΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠΌ ΠΈΠ΄Π΅ΡΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ — ΠΈΠ΄Π΅Π΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
2. ΠΠ²Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ.
ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ). Π‘ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ, ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅-ΡΠΎ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅, Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ± ΡΡΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π°Ρ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡΡΡΡΡ. Π’Π°ΠΊ, ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π² ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅. ΠΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΆΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅. ΠΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π΄Π²Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ: Π1 ΠΈ Π2, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ½ΠΊΠ΅ 1 (ΠΏΠΎ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΈ ΠΎΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°). ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π1 ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π2 ΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ.
Π2 ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΡΡ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ «ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΡΡ» ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ -.
Π²ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π, ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΡΡΠΈΠ΅.
Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π°ΠΌ Π1 < E < E2, Π΄Π»Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ Π·Π°ΠΏΡΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ.
Π1 ΡΠΈΡ. 1 ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ «ΠΎΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½» Π²Π΅ΡΠ½ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π1). ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉΡΠΈ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ (ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π2 ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ), ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΡΠΏΡΡΡΠΈΠ² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ. ΠΠ²Π°Π½ΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π½ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΡΠΎΡΠΈΡ. ΠΡΠ΅ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ XIX Π². ΠΡΠ»ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΡ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΠ°ΡΡΠΌΠΈ (ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· Π½Π°Π±ΠΎΡΠ° Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΉ), ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ (ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ). Π 1885 Π³. Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ Π΄Π°Π΅Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Ρn (ΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°Ρ Ρ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π½ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Ρ = 2ΡΠ½), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ Ρn = 2ΡcR (¼ — 1/n2), Π³Π΄Π΅ n — ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° 3, 4, 5, …; c — ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π΅ΡΠ°, R — ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ Π ΠΈΠ΄Π±Π΅ΡΠ³Π° (R=1,097. 107 ΠΌ-1). ΠΡΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° ΠΠ°Π»ΡΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ; ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ, ΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΠ°Π»ΡΠΌΠ΅ΡΠ°. Π§Π°ΡΡΠΎΡΡ ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΠ°Π»ΡΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°. ΠΠΎΠ·Π΄Π½Π΅Π΅ (Π² Π½Π°ΡΠ°Π»Π΅ XX Π².) Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈΡΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ Ρ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΠ°Π»ΡΠΌΠ΅ΡΠ°, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠΈΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ, Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π² Π΅Π΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Ρn = 2ΡcR (1/k2 — 1/n2). Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ k ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ Π² ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ n>k; k=2 Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΠ°Π»ΡΠΌΠ΅ΡΠ°, k=1 — ΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΠ°ΠΉΠΌΠ°Π½Π° (ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ); k=3 — ΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΠ°ΡΠ΅Π½Π° (ΠΈΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ) ΠΈ Ρ. Π΄. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ Π² ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ². ΠΠ½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π»Π° Π½Π° Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -ΡΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΄Π²ΠΈΠ½ΡΠ» Π² 1908 Π³. ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ: «ΠΡΠ»ΠΈ Π΄Π°Π½Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Π² Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠ΅, ΡΠΎ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΌΠΌ ΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΡΡ Π»ΠΈΠ½ΠΈΡ Π² ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΈΠ· ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΡ ». Π ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Ρ ΡΡΠΎΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΊ. Π‘ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» n ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΡ:
T (n) = 2ΡcR/n2. Π’ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ Π² ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π° Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -ΡΠΎ Π΄Π²ΡΡ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ². ΠΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½ΠΈΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π»Π° ΡΠ΅Π±Π΅ ΠΏΡΡΡ Π΅ΡΠ΅ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ (Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠΎΡΠΊΠΎΠΏΠΈΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²). Π Π΅ΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎΠ± ΠΎΠ±Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈ Π·Π°ΠΌΠΊΠ½ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ°, ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΈΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, ΠΎΠ± ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π°. ΠΠ½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅, ΠΠ»Π°Π½ΠΊ Π² 1900 Π³. Π²ΡΠ΄Π²ΠΈΠ½ΡΠ» Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ. ΠΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ», ΡΡΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎ, Π° ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠΌΠΈ (ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ), ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠ° ΡΠ°Π²Π½Π°.
E = hΡ, Π³Π΄Π΅ Ρ — ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π° h — Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ (ΡΠ°ΠΊ Π² ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°). ΠΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Π° ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ»Π° ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Ρ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΠ»Π° Π½Π΅ΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π²ΡΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ½Π΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΠΈ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ «ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΡ».
ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ ΠΠΎΡΡ. Π 1913 Π³. ΠΠΎΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. ΠΡΠ° ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ»Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ «ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ» ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π Π΅Π·Π΅ΡΡΠΎΡΠ΄Π°, ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ° Π ΠΈΡΡΠ° ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ°, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌ Π½Π΅ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°Π΅Ρ (ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ); ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ: Π1, Π2, …, Πn, … ΠΡΠΎΠΌ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°Π΅Ρ (ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°Π΅Ρ), ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅; ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ (ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ) ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π΅ΡΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΉ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ. Π’Π°ΠΊ, ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΈΠ· ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Πn Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Πk ΠΈΡΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ (Πn — Πk), ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π² ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΠ½ΠΈΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ Ρ = (Πn — Πk) / h. ΠΡΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΠΠΎΡΠ°. Π ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ° n-ΠΌΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΊΡΡΠ³ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ° ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° rn, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΄ΡΠ°. ΠΠ»Ρ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ rn ΠΠΎΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ, Π²ΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , Π²ΡΠΎΡΡΠΌ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π΄Π»Ρ Π·Π°ΡΡΠ΄Π°, Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ: mvn2 / rn = Π΅2 / rn2 (Π·Π΄Π΅ΡΡ m ΠΈ e — ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΈ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, vn — ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° n-ΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ΅), ΠΈ, Π²ΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° mvnrn = nh. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΡΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ rn ΠΈ vn: rn = h2n2 / me2, vn = e2 / hn. ΠΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Πn ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ (Π’n) ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (Un) ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ : Πn = Π’n + Un. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ, ΡΡΠΎ Π’n = mvn2 /2,.
Un = = - Π΅2 / rn ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ.
Πn = - me4 / 2h2n2. ΠΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ (Π·Π° Π½ΡΠ»Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°). ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ Π² ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡ ΠΈ ΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ Ρn = 2ΡcR (1/k2 — 1/n2), ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡ ΠΠΎΡΡ, Π½Π°ΠΉΡΠΈ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ Π ΠΈΠ΄Π±Π΅ΡΠ³Π°:
R = me4 / 4Ρch3. Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΠΎΡΠ° (ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ, «ΡΡΠ°ΡΠ°Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ») ΡΡΡΠ°Π΄Π°Π»Π° Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌΠΈ; ΡΠ°ΠΊ, Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ — «ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ» ΠΈ «ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ». Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΡΡΠ° ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π»Π° Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠ°Π³ Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΡΠ΄Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² (Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ° Π ΠΈΡΡΠ°) ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ Π ΠΈΠ΄Π±Π΅ΡΠ³Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π»Π° ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΌΡ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π£ΡΠΏΠ΅Ρ ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ ΠΎ ΠΏΠ»ΠΎΠ΄ΠΎΡΠ²ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠΎΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΠΈΠ²ΡΠΈΡΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΠΎΡΠ°, ΠΠΎΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ΄ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π΅ΠΌΡ ΠΏΠΈΡΡΠΌΠΎ, Π³Π΄Π΅ Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΈΡΠ°Π»: «ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΠ°Ρ Π·Π° ΠΠ°ΡΡ ΡΡΠ΅Π·Π²ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ. ΠΠ΅Π½Ρ Π΄Π°Π²Π½ΠΎ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ Π ΠΈΠ΄Π±Π΅ΡΠ³Π° ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°. Π₯ΠΎΡΡ Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Ρ Π΅ΡΠ΅ ΡΠΊΠ΅ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΊ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ, ΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ, Π±Π΅ΡΡΠΏΠΎΡΠ½ΠΎ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΎΠΌ.».
Π ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π°. Π’Π°ΠΊ, Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ° ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ.
M2 = h2l (l + 1), Π³Π΄Π΅ l — ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° 0, 1, 2, … ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΡΡ ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Π² n-ΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ, ΡΠΎ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ l ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ Π½ΡΠ»Ρ Π΄ΠΎ n-1. Π Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π΄Π»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ. ΠΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π° Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ (ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ z-Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅) ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
Mz = hm, Π³Π΄Π΅ m=-l, -l+1, …, l-1, l. ΠΡΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π° l ΡΠΈΡΠ»ΠΎ m ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ 2l+1 Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎΠΆΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π° Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°. ΠΡΡΠ΅ ΡΠΆΠ΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΏΠΈΠ½ Π΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΉ, «Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΉ» ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΉ Π΄Π»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ. Π ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ. ΠΠΈΠ½Π΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅Π½ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ; Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ Π½Π°Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΉ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ ΡΠΈΠΏΠ° Mz = hm (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π° Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°). ΠΡΠ»ΠΈ s — ΡΠΏΠΈΠ½ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ hΡ, Π³Π΄Π΅ Ρ = -s, -s+1, …, s-1, s. Π’Π°ΠΊ, ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΏΠΈΠ½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡh/2 ΠΈ h/2. Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π° n, l, m, Ρ, ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡΡΡΠΈΡ ΡΡ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ (Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°), ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ: n — ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π³Π»Π°Π²Π½ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, l — ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, m — ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, Ρ — ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ. Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°.
ΠΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ². ΠΠ΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ ΡΡΠΏΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ°, ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π°Π»Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ; Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ° ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ²Π°. Π’Π°ΠΊ, Π² ΠΏΠΈΡΡΠΌΠ΅ ΠΊ ΠΠΎΡΡ Π Π΅Π·Π΅ΡΡΠΎΡΠ΄ ΠΏΠΈΡΠ°Π» (Π² 1913 Π³.): «ΠΠ°ΡΠΈ ΠΌΡΡΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΎΡΡΡΠΎΡΠΌΠ½Ρ ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΡΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΌΠ°Π½Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΡΠΎ ΡΡΠ°ΡΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅-ΡΠ°ΠΊΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π― ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» ΡΠ΅ΡΡΠ΅Π·Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΠΠ°ΡΠ΅ΠΉ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·ΠΎΠΉ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΡ, Π±Π΅Π· ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΎΡΠ΄Π°Π΅ΡΠ΅ ΡΠ΅Π±Π΅ ΠΎΡΡΠ΅Ρ. ΠΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ: ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π·Π½Π°ΡΡ, Ρ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΡΡΡ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅? ΠΠ½Π΅ ΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΡ Π²ΡΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π·Π½Π°Π΅Ρ Π·Π°Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ, Π³Π΄Π΅ ΠΎΠ½ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ». ΠΠΎΡΡΠ½ΠΈΠΌ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π Π΅Π·Π΅ΡΡΠΎΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ. ΠΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π1 (ΡΠΈΡ.1); ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉΡΠΈ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π2, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ (Ρ.Π΅. ΡΠΎΡΠΎΠ½) Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ Π2-Π1. ΠΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΊ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ ΠΏΠΎ ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ (Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄Π²Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ). ΠΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ: ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ «Π²ΡΠ±ΠΎΡ» «Π½ΡΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ» ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ· ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠ° ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ? ΠΠ΅Π΄Ρ, ΡΡΠΎΠ±Ρ «Π²ΡΠ±ΡΠ°ΡΡ» «Π½ΡΠΆΠ½ΡΠΉ» ΡΠΎΡΠΎΠ½, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΡΠΆΠ΅ «Π·Π½Π°ΡΡ» ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅, Ρ. Π΅. Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΊΠ°ΠΊ Π±Ρ ΡΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ±ΡΠ²Π°ΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΠΌ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΠ±ΡΠ²Π°ΡΡ Π½Π° Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΡΠ½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠΈΡΡ «Π½ΡΠΆΠ½ΡΠΉ» ΡΠΎΡΠΎΠ½. ΠΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π·Π°ΠΌΠΊΠ½ΡΡΡΠΉ ΠΊΡΡΠ³.
ΠΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΊΠ°ΡΠΊΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³ΡΡ. Π‘ΠΊΠΎΠ»Ρ Π±Ρ Π½ΠΈ Π±ΡΠ» Π±ΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Ρ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ°, Π² Π»ΡΠ±ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΊΠ° Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠΎ ΡΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π΅ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΠ΅ΠΌΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΡΠ°Π²Π½ΡΡΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΊΠ° Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ — Π²Π΅Π΄Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π1, ΠΈ Π² ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π΅ΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ» Π½Π° ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π2.
ΠΠ΅ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ²ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Π±Π΅Π· ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΌΡΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π¨ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π³Π΅ΡΠ°, Π²ΡΡΠ²Π°Π²ΡΠ΅Π΅ΡΡ Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΠΏΠΎΠ΄ Π³ΠΎΡΡΡΡΡ ΡΡΠΊΡ: «ΠΡΠ»ΠΈ ΠΌΡ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΠΈΡΡ ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠΊΠ»ΡΡΡΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΊΠ°ΡΠΊΠΈ, ΡΠΎ Ρ ΠΆΠ°Π»Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π» Π΄Π΅Π»ΠΎ Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠ΅ΠΉ!» ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠΏΡΡ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π» Π² ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ; Π½ΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Ρ Π½Π΅ ΠΎΡΡΠ°Π²Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠ°. Π ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄: Π½Π°Π΄ΠΎ Π²Π²Π΅ΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅-ΡΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ΠΉ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠ²Π°Π»ΠΈ Π±Ρ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ²ΡΡ ΡΡ Π΅ΠΌΡ. Π’Π°ΠΊΠΎΠΉ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ΠΉ ΠΈ ΡΠ²ΠΈΠ»Π°ΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°. ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΠΈΡ Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ — ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ. ΠΠ»Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ»Ρ Π²ΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ, Π½Π°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅; Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° — ΡΡΠΎ Π΅ΡΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ. ΠΠ° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π·Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Ρ; ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄Π΅Π»ΠΎ — Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΌΠ½Ρ, Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅ — Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, Π½Π°Π±Π΅Π³Π°ΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ΅ΠΆΠ½ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊ.
ΠΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½Π΅ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΡ. ΠΠ° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ — Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΡ Π΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π΄Π²Π° ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ, ΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π·Π°Π½ΡΡΡ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΡΡ Π΅ΠΌΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π³Π΄Π΅-ΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅. ΠΠ½ΠΈ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π½ΠΈ «ΡΠΈΡΡΡΠΌΠΈ» (Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠΈ) ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ, Π½ΠΈ «ΡΠΈΡΡΡΠΌΠΈ» Π²ΠΎΠ»Π½Π°ΠΌΠΈ — ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΠΌ-ΡΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΌ. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡ ΠΎΠΆ Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ, Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ — Π½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ° ΠΌΠ΅ΡΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π° ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Π° — Π΄Π²Π΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Π° ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ (Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°, Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½Π°), ΡΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ, Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ, ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠΌ («Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ» ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ Π΄Π²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ). ΠΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½Π° ΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ΅ Π² 1917 Π³. ΠΠΉΠ½ΡΡΠ΅ΠΉΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠΎΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΡ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΎΠΌ:
E = hΡ, p = hΡ / c. ΠΠΎΠ·Π΄Π½Π΅Π΅ (Ρ 1923 Π³.) ΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΡΠ°Π»ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ.
ΠΠ΅ΡΡΠΌΠ° ΡΡΠΊΠΎ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈΡΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ ΠΠΎΠΌΠΏΡΠΎΠ½Π° (1923 Π³.). ΠΡΡΡΡ ΠΏΡΡΠΎΠΊ ΡΠ΅Π½ΡΠ³Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΡ Π»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ°Ρ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. ΠΠΎ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½Π½ΡΠ΅ Π»ΡΡΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΡ ΠΆΠ΅ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠΏΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½Π½ΡΡ Π»ΡΡΠ΅ΠΉ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π½ΠΈΡΠ° Π² Π΄Π»ΠΈΠ½Π°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ³Π»Π° ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΡ. ΠΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΠΎΠΌΠΏΡΠΎΠ½Π° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΡΠΎΠΊ ΡΠ΅Π½ΡΠ³Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΡ Π»ΡΡΠ΅ΠΉ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΡΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΏΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ»ΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², Ρ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° Π΄Π»Ρ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°Π»ΠΎΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΠ΅ Ρ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ. Π 1924 Π³. Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π½Π° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈ Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π½Π° Π²ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ. ΠΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΠΎΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ, Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ (ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ Ρ.), Π° Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ (ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ Ρ ΠΈ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π»). ΠΠ·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ, ΠΏΠΎ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ, ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° h ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
E = hΡ, p = 2Ρh / Π» (Π²ΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ). ΠΠ»Ρ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΡ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ p = hΡ / c ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Ρ = =2Ρc / Π». Π‘ΠΌΠ΅Π»ΠΎΡΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ»Π° Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π»ΠΈΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠΈΠΌΠΈΡΡ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ , Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄ΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Π° Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»Π° Π² 1927 Π³. ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅: Π±ΡΠ»Π° ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π° Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΡΡ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΠΊΠ²ΠΎΠ·Ρ ΡΠΎΠ½ΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΠ½ΠΊΠΈ, ΠΡΠ²ΠΈΡΠΎΠ½ ΠΈ ΠΠΆΠ΅ΡΠΌΠ΅Ρ (Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π’Π°ΡΡΠ°ΠΊΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΉ) ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ»ΠΈ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½Π΅Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΡΡΠ°. ΠΠ»Ρ «ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ » Π²ΠΎΠ»Π½ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠ΅Π½ΠΈ ΡΡΠ³ΡΠ°Π»Π° ΡΠΎΠ»Ρ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΈ. ΠΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ»ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ.
Π 1949 Π³. Π€Π°Π±ΡΠΈΠΊΠ°Π½Ρ Ρ ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΠΏΡΡ. ΠΠ½ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°Π»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ ΡΠ»Π°Π±ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΡΠΎΠΊ — ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΠΊ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π°ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°Π½ΠΈΡ (ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ) Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΌ Π² 10 000 ΡΠ°Π· ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π» Π²ΡΠ΅ΠΌΡ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ. ΠΡΠΎ Π΄Π°Π²Π°Π»ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π΅ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΏΡΡΠΊΠ°. ΠΠΏΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π·Π°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½Π΅-Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ΅ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π»Π° ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΠΆΠ΅ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½Π°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΡΡΠΊΠΎΠ². ΠΡΡΡΠ΄Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΈΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ²; Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²Π·ΡΡΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½.
Π ΠΎΠ»Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°. ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π° Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΡ. Π ΠΎΠ»Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π±Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ «Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΡ» ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΈ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ: r1 = h2 / me2 = 0,53. 10−8 ΡΠΌ (Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ r1 Π΅ΡΡΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ°). Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° 10−8 ΡΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ «Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Ρ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ². ΠΡΠ»ΠΈ Π±Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ h Π±ΡΠ»Π° Π±Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² 100 ΡΠ°Π· Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠΎ «Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ Π±Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° 10−4 ΡΠΌ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ Π±Ρ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ Π³ΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ Π±Π»ΠΈΠΆΠ΅ ΠΊ Π½Π°ΠΌ, ΠΊ Π½Π°ΡΠΈΠΌ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π°ΠΌ, Π°ΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠ°Π»ΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅Π΅. ΠΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ Π±Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ «ΠΊΡΡΠΏΠ½ΠΎΠ·Π΅ΡΠ½ΠΈΡΡΠΎΠΉ» ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎ Π±Ρ ΠΏΡΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π»ΠΎΡΡ ΡΠ°Π½Π΅Π΅, ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π° Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ h. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π·Π΄Π΅ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π³ΠΎΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ h, ΡΠΎ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π½Π΅Π±ΡΠ΅ΡΡ; Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΊ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. Π ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ. Π―ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅Π½Π΅Π±ΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ; ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³Π°. ΠΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ΠΉ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°. ΠΠ· ΡΠΎΡΠΌΡΠ» E = hΡ, p = 2Ρh / Π» Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ — ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ½Π° ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. Π£ΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°:
E = hΡ, p = hk. ΠΠ΄Π΅ΡΡ k — Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡ; Π΅Π³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Ρ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ: k = 2Ρ / Π». Π Π»Π΅Π²ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ² Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅, Π° Π² ΠΏΡΠ°Π²ΡΠ΅ — Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΡΠ°ΠΊ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π΄Π²Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ»ΠΈ — ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π²ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ. Π’ΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈ ΡΠ° ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ, ΠΊΠΎΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π° Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ Π΄Π²ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈΠ΄Π΅ΠΉ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌ «ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ» ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ.
3. Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
ΠΠ΄Π΅Ρ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½ (ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π° Π²ΠΎΠ»Π½ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°), ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΡΠΈΡ ΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π²Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΎΡΠΈ x. ΠΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½ «ΡΠ°Π·Π±ΡΠΎΡΠ°Π½Ρ» Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π΅ ΠΡ, Π° Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° — Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π΅ Πkx. ΠΡΠ»ΠΈ Π½Π°Π»ΠΎΠΆΠΈΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³Π° Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΡΠΎ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅, — ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠ°ΠΊΠ΅Ρ.
(ΡΠΈΡ.2). Π Π°Π·ΠΌΡΡΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°ΠΊΠ΅ΡΠ° Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅.
D x (Πx) ΠΈ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ (Πt) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ: ΡΠΈΡ. 2 ΠΡ Πt > 1,.
Πkx Πx >1. ΠΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅. Π’ΠΎΡ, ΠΊΡΠΎ Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌ Ρ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΎΠΉ, Π·Π½Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π° Π½Π°Π΄ΠΎ Π²Π·ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½ Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΡ Πx ΠΈ Πt, Π½Π°Π΄ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Πkx ΠΈ ΠΡ. ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΠΎΡΠ²Π»Π΅ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΎΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°ΠΊΠ΅ΡΠ° ΠΈ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²Ρ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½, Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ Π΄Π»Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°ΠΊΠ΅ΡΠ°. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ kx ΠΈ Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΡΠΎ Π½Π΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉΡΠΈ ΠΊ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° (Π΄Π»Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°):
ΠEΠt > h,.
ΠpxΠx > h. ΠΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΈ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ ΠΠ΅ΠΉΠ·Π΅Π½Π±Π΅ΡΠ³ΠΎΠΌ Π² 1927 Π³. ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ:
ΠMxΠΡx > h, Π³Π΄Π΅ ΠΡx — Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ³Π»ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° (ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΠΎΡΠΈ Ρ ), Π° ΠMx — Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π½Π° ΠΎΡΡ Ρ . ΠΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°:
ΠpyΠy > h, ΠpzΠz > h,.
ΠMyΠΡy > h, ΠMzΠΡz > h.
Π‘ΠΌΡΡΠ» ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ±ΡΡΠ΄ΠΈΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠpxΠx > h. ΠΠ΄Π΅ΡΡ Πx — Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Ρ -ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Πpx — Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Ρ -ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. Π§Π΅ΠΌ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Πx, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Πpx, ΠΈ Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠ΅ Ρ , ΡΠΎ Ρ -ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ px, ΡΠΎ ΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠΈ Ρ .
ΠΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ°ΠΊΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ: Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ; ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΠ½Π΅Π΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ°, ΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ. Π’Π°ΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ° Π½Π΅ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ΄Π°ΡΠ½Π°, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ· Π½Π΅Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠ²Π΅ΡΡΠΈ Π»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΡΠΎ ΡΠΌΡΡΠ» ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠ°ΠΌ ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΡΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ, Π½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π½Π°ΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ. Π Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΆΠ΅ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠ½Π°Ρ — ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ, ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°; Π΅ΡΠ»ΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ, ΡΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ. ΠΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΎΠ² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², Π° ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΡΠΈΠ· ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ, Π² ΡΠΈΠ»Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΠ΄ΡΠΎ Π±Ρ Π½Π΅ Π²ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠΎ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΠΌΡΡΠ» ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅-ΡΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π° Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠΌΡΡ Π½Π° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠEΠt > h. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π°, Ρ ΠΎΡΡ ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»Π΅Π½, ΠΏΡΡΡΡ Πt — Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ Π² ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΠ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ Πt ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. Π ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΌ (Πt ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠΎ), ΡΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ (ΠΠ = 0). ΠΡΡΠ³ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΡΠ΅ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π»Ρ Π²ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π1 ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π2. Π’Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π’, Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ (Π2-Π1):
(Π2-Π1)Π’ > h. ΠΠ΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΈΠΌΠΈ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ°ΠΌΠΈ. Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΡΡ ΡΡΠΎΠ²Π½ΠΈ Π1 ΠΈ Π2, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ, ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΠ Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π»Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ: ΠΠ < (Π2-Π1). Π ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π’ Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π°, ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ Πt ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π° Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅: Π’ < Πt. ΠΡΠ°ΠΉΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΅ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½Ρ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π²ΠΈΠ΄.
ΠE Π2-Π1, T Πt.
Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ. ΠΠ΄Π΅ΡΡ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° Π²Π°ΠΆΠ½Π°Ρ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²: ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠΌΡΡΠ», Π½ΠΎ Ρ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, Π½Π°Π»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΠΌΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΠ΅ΠΉΠ·Π΅Π½Π±Π΅ΡΠ³, «ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡΠΌΠΈ, ΡΠΎ ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΌΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ». Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°, ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ Ρ. Π΄. Π±ΡΠ»ΠΎ Π±Ρ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡ Π·Π° «Π½Π΅Π³Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ» ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ «ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ» ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠ½ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΈΠΌ ΠΈΠ½ΡΡΡΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΡΡΠ°ΠΆΠ°Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ.
ΠΡ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΊ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ ΠΌΠ°Π»ΠΎΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ. Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Π° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ (ΡΠΈΡ.3), ΡΡΠΎ Π½Π° ΠΏΡΡΠΈ ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°ΡΠ°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΡΠΊΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΎΠΌ Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ ΡΠΊΡΠ°Π½ Ρ ΡΠ·ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΡΡ, ΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π² Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΈ Ρ ΡΠ°Π²Π½Π° d (ΠΎΡΡ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠΏΠ΅Π½Π΄ΠΈΠΊΡΠ»ΡΡΠ½Π° ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΡΠΊΠ°). ΠΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΅Π»Ρ.
Π₯ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΡ. ΠΡΡΡΡ ΠΈ — ΡΠ³ΠΎΠ» ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΈ (ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ) Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΡΠΌ. d ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π΄Π°Π΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ³Π»Π°: sin ΠΈ = Π» / d. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ ΡΠ³ΠΎΠ» ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΡΠΌ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΈ Π» / d.
ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π» ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π½Π΅.
ΠΠ x Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ ΠΈ (Ρ.Π΅. Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°).
Π ΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°.
«ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ» ΡΠ·ΡΠΊΠ΅: ΡΠΈΡ. 3 ΠΈ h / pd. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π½Π° «ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ» ΡΠ·ΡΠΊΠ΅ ΡΠ°ΠΌ ΡΠ°ΠΊΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ³Π»Π° ΠΈ? ΠΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΅Π»Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ΠΊΠΈΠΉ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ Πpx Π² Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΈ Ρ . ΠΠ΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Πpx pΠΈ. ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡ ΡΡΠ΄Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ Πpx h / d. Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Ρ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ d ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΡ Ρ -ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΅Π»Ρ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° ΠpxΠΡ h, Ρ. Π΅. ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΊ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠpxΠx > h. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠ° Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, ΠΏΠ΅ΡΠΏΠ΅Π½Π΄ΠΈΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π½Π° ΠΎΠΏΡΡΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ.
Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²; ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½. ΠΠ»Ρ Π·Π°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π°Π΄ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, Π·Π°Π΄Π°ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» — ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ: ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ, ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± Π·Π°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ»Π΅ΠΌ. Π’Π°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° Π½Π° Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π° ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ½ΠΎ: ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ ΠpxΠx > h, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ; ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² Π°ΡΠΎΠΌΠ°, ΡΡΠΎ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ° ΠΊ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ°. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ: Π°) ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Π² Π½Π°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ (ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌΡΡ ) Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½, ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½; Π±) ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ°ΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½; ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ° (ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± Π·Π°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ).
Π£ΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠ², ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ Π΄Π»Ρ Π·Π°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°. ΠΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΈΠ· Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠ² Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ (Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Ρ). ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ: x, y, z, Ρ,.
Πpx, Πpy, Πpz, Ρ,.
E, l, m, Ρ (Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ l, m, Ρ — ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅, ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΠΏΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°). ΠΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° (Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°) ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½; ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌΡ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ E = p2/2m + U®, M = (r. p) Π½Π΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ; Π²Π΅Π΄Ρ Π² ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ΅ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΈ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ°, ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ. ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠ² ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°; ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°: E = (px2 + py2 + pz2) / 2m. Π’ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π½Π°Π±ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅. ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ ΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ: kx, ky, kz, Π±,.
E, M2, Mz, P. ΠΠ΄Π΅ΡΡ kx, ky, kz — ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ; Π± — ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°; M2 ΠΈ Mz — ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°Ρ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°; P — ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°. ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π΄Π²Π° Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ — Π² ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ (ΡΠ°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°Ρ , ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π²ΡΡ ΡΠ»Π»ΠΈΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ). ΠΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ — ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°; ΠΎΠ½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°Π» Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π² Π·Π΅ΡΠΊΠ°Π»Π΅. Π§Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π΄Π²Π° Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ: Π = 1, -1. ΠΠ°Π±ΠΎΡ kx, ky, kz, Π± ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π²ΠΎΠ»Π½Π°ΠΌ; ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° (Π = hΡ). Π ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ , ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠΈΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠΌ, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎ kΠ±-ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ . ΠΠ°Π±ΠΎΡ E, M2, Mz, P Π± ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π²ΠΎΠ»Π½Π°ΠΌ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π° Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½, ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΡΠΈΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠΌ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΎ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ «ΡΡΠΏΠ΅ΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ» ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠΌ kx, ky, kz, Π±. ΠΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ — ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½. ΠΠ΄Π΅ΡΡ ΠΌΡ ΠΊΠΎΡΠ½ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΠ½ΠΊΠΈΡ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ — ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠΈ «Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ» ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠΌΠΈ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠ° ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ — ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ΅ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ.
Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ. Π£ΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Π΅ΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°, Π°, ΡΠΎΡΠ½Π΅Π΅, ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π1 Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π2 ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ hΡ = Π2-Π1. ΠΠ°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π° Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ Π²ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ° ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ½Π°ΡΠ°Π»Π°: ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π΅ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΡΠΎΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ ΠΏΠΎΠΏΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ». ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΄ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΠΌ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π1 ΠΈ Π2, ΡΠΎ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ Π² ΡΠ΅Π±Ρ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, ΠΈ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ (ΠΏΠΎΠΊΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ) ΠΈ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠEΠt > h, Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ»Π° Π²ΡΡΡΠ½ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π² ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅. ΠΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Ρ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π½Π΅Ρ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π½ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π½ΠΈ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π° Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΠΎ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅ — Π±Π΅Π· ΡΡΠΎΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄Π΅ΡΠ°Π»Π΅ΠΉ. ΠΡΠΎΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎ Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ. ΠΠΎΠΏΡΠΎΡ: ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠ΅Π³ΠΎ? — Π½Π΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ.
Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ «ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² — ΡΠ°Π·Π°». ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΏΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π²ΡΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π΅ΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ°Π·Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ. ΠΡΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΡ ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ Ρ. Π‘ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΎΠ½ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ² ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ hΡ; Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ — ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½Π°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π°. ΠΡΡΡΡ N — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅, Π€ = Ρt — ΡΠ°Π·Π° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ. ΠΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ (ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² N) ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²Π°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° (ΡΠ°Π·Π° Π€) Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ; ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
ΠNΠΠ€ > 1.
Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠΈΠΉΡΠΈ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠ°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΠ Π½Π°Π΄ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Πt > h / ΠE. ΠΡΠ»ΠΈ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ² ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΡΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅.
ΠE = hΠNΡ, Π³Π΄Π΅ ΠN — Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ². Π ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Πt, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄ΠΎ hΠNΡ, ΡΠ°Π·Π° Π€ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΠ€ = ΡΠt. ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡ ΡΡΠ΄Π° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Πt > h / hΡΠN, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΠ€ > 1 / ΠN, ΡΡΠΎ ΠΈ ΡΡΠ΅Π±ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ. Π ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠNΠΠ€ > 1 ΠΎΡΡΠ°Π·ΠΈΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ²ΠΎΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΠ€ ΠΌΠ°Π»Π°, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ; Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠ° ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² (Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠΎ N), Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠN. Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠN ΠΌΠ°Π»Π°, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π² ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π΅ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ²; Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠ° Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΠ€.
4. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ, Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. ΠΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ, ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΠΌ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΈΠΌ ΠΈΠ½ΡΡΡΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π°ΡΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π»Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅ΠΉΡΡ Π² ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π΅.
Π = p2 / 2m — e2 / r, Π³Π΄Π΅ m ΠΈ Π΅ — ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΈ Π·Π°ΡΡΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠΎ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Ρ ΠΈ r, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π² Π½Π΅Π³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠpxΠx > h, ΡΡΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ pr h, ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ pr = h. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΡΡΠΎ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ, ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΠΌ r ΠΈΠ· ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ.
E (p) = p2 / 2m — e2p / h. ΠΠ΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ E (p) ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌ ΠΏΡΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ=Ρ1; ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π1. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π1 ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ r1 = h / p1 — ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² Π°ΡΠΎΠΌΠ°. (Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ° ΡΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ). ΠΡΠΈΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Ρ ΠΊ Π½ΡΠ»Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Ρ1 = me2 / h. ΠΡΡΡΠ΄Π° Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΈΡΠΊΠΎΠΌΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ: r1 = h2 / me2, E1 = -me4 / 2h2. ΠΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ Ρ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎ, ΠΊ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π² ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΡΠΏΠ΅Ρ Ρ. ΠΡΠ΅ΡΡΠ΅Π· Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½. ΠΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ, ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ: Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΡ» ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ , Ρ. Π΅. ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡΠ°. ΠΡΠ΄Π΅ΠΌ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅. ΠΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°ΡΠΌΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡΠ° ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
E = px2 / 2m + mΡ2×2 / 2. Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Ρ px ΠΈ Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ pxΡ = h, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
Π (px) = px2 / 2m + mΡ2h2 / 2px2. ΠΡΠΈΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Ρ ΠΊ Π½ΡΠ»Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Ρ0 = mΡh, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π (px) ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ.
Π = Π (p0) = hΡ. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½. ΠΠ½ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡΠ° Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΡΡΡΡ Π² Π½ΡΠ»Ρ; Π΅Π΅ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° hΡ. ΠΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ. Π£ΡΠΈΡΡΠ²Π°Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΉΡΠΈ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ: ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π° Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π½ΡΠ»Ρ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½ΡΠ»Ρ.
ΠΡΠ»Π΅Π²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»Π»ΡΡΡΡΠΈΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ: Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π° «Π΄Π½Π΅ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ», ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, «ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠΏΠ°ΡΡΡ Π½Π° Π΄Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ». ΠΡΠΎΡ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π²ΠΈΠ΄Π° ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΡΠΌΡΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°; Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌΡ ΡΠ°ΠΊΡΡ ΠΏΡΠ΅Π±ΡΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅.
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΡ» ΠΊΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ Π€ΡΠ°Π½ΡΠ°-ΠΠ΅Π»Π΄ΡΡΠ°. Π‘ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π² 1958 Π³. ΠΠ΅Π»Π΄ΡΡΠ΅ΠΌ ΠΈ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡ Π½Π΅Π³ΠΎ Π€ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΠΌ, ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ 6 Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π΅ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² Π·ΠΎΠ½Π΅ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΏΠΎΠ»ΡΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²Π½ΠΈΠ· ΠΏΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π»Π΅, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΡ» ΠΊΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ (Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π·ΠΎΠ½Ρ). Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠ°Ρ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΠ΅» Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Π΅Π½Π° ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ. ΠΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π»Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π² ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ Π΅:
E = px2 / 2m — Π΅ex. ΠΠ΄Π΅ΡΡ m — ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π·ΠΎΠ½Π΅ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ. Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Ρ px ΠΈ x ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΠΈ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ pxx = h, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
E (px) = px2 / 2m — Π΅eh / px. ΠΠ°Π»Π΅Π΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ, ΠΏΡΠΈΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌ ΠΊ Π½ΡΠ»Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ0 = - Π΅ehm, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π (px) Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°Π΅Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌΠ°:
Π0 = 3/2 (Π΅eh)2 / m (Π΅eh)2 / m. ΠΡΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· ΠΈ Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΡ» ΠΊΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ Π€ΡΠ°Π½ΡΠ°-ΠΠ΅Π»Π΄ΡΡΠ°.
ΠΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π½Π΅ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ? ΠΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΠΎΡΠ° Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΠ»Π°, ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΡΠ΅-ΡΠ°ΠΊΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΡΡ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎ, Π½Π΅ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΈ Π½Π΅ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ. Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠpxΠx > h ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ. ΠΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ Π±Ρ, ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ: Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΄ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π±ΡΠ» Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ°, Ρ. Π΅. Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°, ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° 10−8 ΡΠΌ, ΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Ρ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ 10−12 ΡΠΌ. ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΡ Π·Π½Π°Π΅ΠΌ, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΠ΅ΠΌ» Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠΈ, Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ «ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡ» ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΎΡ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ, Π° ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ — Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ΅, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π·Π°ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ ΡΠ΄ΡΠ°. ΠΠ° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡΠ° ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΎΡ Π½ΡΠ»Ρ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π0. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π0 Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΡΠΌΡ (ΠΎΡ Π΅Π΅ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π°, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°). Π£ΡΠΈΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ.
Π0 h2 / ma2. ΠΡΠ»ΠΈ, Π° ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΠΎ Π0 ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ. ΠΡΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΌ, Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π0 ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠ°ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π³Π»ΡΠ±ΠΈΠ½Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ. Π―ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π½Π΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ ΠΎΡ 10−8 Π΄ΠΎ 10−12 ΡΠΌ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°ΡΡ — ΠΎΡ 10 Π΄ΠΎ 109 ΡΠ (ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅). Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠ² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π½ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ΄ΡΠ΅. ΠΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΡ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π½Π΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠ°ΠΊ ΡΡΠΎ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π΄Π°ΠΆΠ΅ «Π½Π°ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ» Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π΅Π³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ ΡΠ΄ΡΠ°. Π’Π΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ «ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ», Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ: Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄ΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ Π½Π΅ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ.
Π «ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. Π§ΡΠΎΠ±Ρ Π½Π°ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΡ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π½Π°Π΄ΠΎ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π·Π½Π°ΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠpxΠx > h, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ, ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°, ΡΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄: ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ ΠΊ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π½Π΅ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΠΌΠΎ. ΠΡΠΊΠ°Π· ΠΎΡ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ Ρ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ. Π‘ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π²Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΎΡΠΈ Ρ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ Π΄ΠΈΡΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Ρ (t), ΡΡΠΎΠ»Ρ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ Π² ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²; ΠΏΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ t Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ t+dt. Π ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ° ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΡΠΊΠ°Π· ΠΎΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ «ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅». ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ; ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ° ΠΆΠ΅ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. Π ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ, ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠ²ΡΠΈΡΡ ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²ΡΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ΅ «ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ». ΠΠ»Π°Π½Π΅ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠΌ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ Π½Π°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΠ± Π°ΡΠΎΠΌΠ΅. ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π΄Π½Π΅Π΅, Π² 50-Π΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ°ΠΌ ΠΠΎΡ, ΡΠΌΠ΅ΡΡΡ, Π²ΡΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π», ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΉ Π²ΡΡΠ΅Π» ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΈ ΡΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»: «ΠΠ΅ΡΠΆΠ΅Π»ΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄ΠΈΠΎΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄ΡΠΌΠ°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ΅?».
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ «ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°» ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π²ΡΠ΅ ΠΆΠ΅ Π΄ΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌΠΎ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΊΠΎΠΏΠ΅ ΡΠ΅Π»Π΅Π²ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠ². ΠΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π²Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΎΡΠΈ ΡΡΡΠ±ΠΊΠΈ Π΅ΡΡΡ Ρ = 2meU, Π³Π΄Π΅ U — ΡΡΠΊΠΎΡΡΡΡΠ΅Π΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅. Π€ΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΡΠΊΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ Π² ΠΏΠΎΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ; ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΡΠΎΠΉ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΡΠΊΠ° d. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠpxΠx > h, Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, ΠΏΠ΅ΡΠΏΠ΅Π½Π΄ΠΈΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠΈ ΠΏΡΡΠΊΠ°: Πp h / d. Π ΡΠΈΠ»Ρ ΡΡΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΠΎΡΠΈ ΠΏΡΡΠΊΠ° Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ ΡΠ³Π»Π° ΠΠΈ Πp / p h / pd. ΠΡΡΡΡ L — Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΏΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΊΠΎΠΏΠ΅; ΡΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Πx LΠΠΈ Lh / pd. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ U=20 ΠΊΠ, d=10−3 ΡΠΌ, L=100 ΡΠΌ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° Πx 10−5 ΡΠΌ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΠ΅» ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΡΡΠΊΠ°. Π―ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ.
ΠΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° (ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ). ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ, Π²ΡΡΠΎΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ U Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ (ΡΠΈΡ.4). ΠΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ: ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡ Π³Π΄Π΅-ΡΠΎ ΡΠ»Π΅Π²Π° ΠΎΡ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°, ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π° ΠΎΡ Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½Π° Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈΠ·Π²Π½Π΅? ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ°.
Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ — ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π° Π½Π΅.
A U ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ «ΠΏΡΠΎΠΉΡΠΈ» ΠΏΠΎΠ΄ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ; Π΅ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ ΡΡΠΎ ΡΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΎΡΡ, E ΡΠΎ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π² ΡΠΎΡΠΊΠ΅, Π ΠΏΠΎΠ»Π½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ Π±Ρ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΉ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π°Π±ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ.
ΡΠΈΡ. 4 ΠΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π»ΠΈ ΡΡΠΎΡ Π·Π°ΠΏΡΠ΅Ρ Π² ΡΠΈΠ»Π΅ ΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²?
ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ — ΠΎΠ½ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠEΠt > h. ΠΡΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠΊΡΠ΄Π°-ΡΠΎ ΠΈΠ· Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ»Π΅Π²Π° ΠΈ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ. ΠΠΎ ΡΡΠΎΠΉ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠΈ ΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π»Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΠΎ Π²ΠΎΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π²ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π² Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ, Π° ΡΠΎΡΠ½Π΅Π΅, Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π»ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Πt. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠEΠt > h, ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Ρ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ, Π° Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠE > h / Πt. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ° Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° Π²ΡΡΠΎΡΡ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ° U, ΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ°Π΅Ρ Π±ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΈΠΌΡΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΡΠ°ΠΊ, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ «ΠΏΡΠΎΠΉΡΠΈ» ΡΠΊΠ²ΠΎΠ·Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ. ΠΡΠΎΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ. ΠΠ½ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅Ρ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±-Ρ Π°ΡΠΏΠ°Π΄Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΡ ΡΠ΄Π΅Ρ. ΠΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΠΎ ΠΏΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΈ, ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π° ΡΠΈΡ. 4. Π²Π΅Π΄Ρ ΠΏΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΈΠ½ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ, Π° Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ Π½Π΅Ρ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ»Π° ΠΏΡΡΠ°ΡΡΡΡ «ΡΠ»ΠΈΡΠΈΡΡ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ «ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ».
5. ΠΠ΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°.
ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΠΎΠΉ. Π ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ «ΡΠ°Π·Π΄ΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΡ» ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π» Π½Π° Π²ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΌΠ΅Π»ΠΊΠΈΠ΅ «ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠΊΠΈ». ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΎΠΌΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΡΡΠ΄Ρ. ΠΠ΅ΡΡΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π½ΡΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. Π² ΡΠ°ΠΌΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ «ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°», «ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°» ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ (ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π΅). ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ. ΠΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ, ΠΎΠ½ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉΡΡ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Π°ΡΡΠΈΠ±ΡΡΠΎΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ°, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ, ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ, ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Ρ, Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡΡΠΎΠΆΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° (ΡΠΏΠΈΠ½Π°), ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΡΠΊΠ²ΠΎΠ·Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΡ — Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΎ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΏΠΎΡ ΠΎΠΆΠΈ Π½Π° ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ.
ΠΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΎΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ΅ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΎΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ» ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Ρ Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ², ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ Π²ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΡ. ΠΠ΅ΡΡΠΌΠ° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ: «Π ΠΎΠΏΡΠΈΠΊΠ΅ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠ΅Π½Π΅Π±ΡΠ΅Π³Π°Π»ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ. ΠΠ΅ Π΄Π΅Π»Π°Π»Π°ΡΡ Π»ΠΈ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠ°? ΠΠ΅ Π΄ΡΠΌΠ°Π»ΠΈ Π»ΠΈ ΠΌΡ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎ ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½Π΅ „ΡΠ°ΡΡΠΈΡ“ ΠΈ Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π½Π΅Π±ΡΠ΅Π³Π°Π»ΠΈ Π»ΠΈ ΡΡΠ΅Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½?». ΠΠΎΠΏΡΠΎΡ, ΠΏΠΎΠ΄Π½ΡΡΡΠΉ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Π΅ΠΌ, ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π½. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΠ΅Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ, Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΠΎΠΉ, ΡΠΎ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅, Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ.
ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ΡΡΠΌΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅Π½ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ½ΡΠ½Π΅ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠΈ, Π΄ΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈ ΡΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ. ΠΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΡ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΡ Π½Π° Π΄Π²ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ . ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ. Π£ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ Π²ΡΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΡΠΎΡ «Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄» Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. ΠΡΡΡΡ 2rnΡ — Π΄Π»ΠΈΠ½Π° n-Π½ΠΎΠΉ Π±ΠΎΡΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ. ΠΠΎ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Ρ Π΄Π΅Π±ΡΠΎΠΉΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π»n = = 2Ρh / pn. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Π΅ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ n-ΡΠ°Π· Π΄Π»ΠΈΠ½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π»n. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, 2rnΡ = nΠ»n. ΠΡΡΡΠ΄Π° Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΈΡΠΊΠΎΠΌΠΎΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ°: pnrn = nh. ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ. Π£ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ Π²ΡΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ Π² ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΠΌ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ²ΠΎΠ»Π½ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ, ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ Π½Π° ΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΠΌΡ (ΠΏΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Ρ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ²ΠΎΠ»Π½, ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π½Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Π΅ ΡΡΡΡΠ½Ρ, Π·Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°Ρ ). ΠΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π·, Π° ΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΡΠΌΠΎΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΡ, Π·Π°ΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ, Π° = nΠ»n / 2, ΠΎΡΠΊΡΠ΄Π° Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊ ΠΈΡΠΊΠΎΠΌΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ:
En = n2Ρ2h2 / 2ma2. ΠΠ±Π° ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ° ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠ· ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π·Π΄Π΅ΡΡ «Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄» ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΡΡ Π½Π΅ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ. Π ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π΄ΠΎΠΏΡΡΠ΅Π½Π° ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈ ΡΠ° ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠ°: Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π±ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π΄Π΅ ΠΡΠΎΠΉΠ»Ρ, ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠpxΠx > h, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ Πp > h / Π°. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π² ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ Π²ΡΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ Πp h / Π» h / a, ΡΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΆΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π΄ΠΈΠΊΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠpxΠx > h Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°. Π―ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌ-ΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° (Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π΄Π΅Π±ΡΠΎΠΉΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ) Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ. ΠΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ²Π½ΠΎ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡ ΠΏΡΠ΅ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ Π²Π½ΡΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅Π³ΠΎ «ΡΠ΅Π·ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΡΠ°» Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ. ΠΠ±ΡΠ°Π· ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π² «ΡΠ΅Π·ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΡΠ΅» Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΆΠ΅ ΡΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π· ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°-ΡΠ°ΡΠΈΠΊΠ°, Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΏΠΎ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ΅. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π·Π½Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΎΠΌ «Π΄Π΅Π±ΡΠΎΠΉΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠ°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π°» ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΡΠΊΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΠ°Ρ-ΡΠΎ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π°. ΠΡΠΎ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π½Π°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠ° Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ².
ΠΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ· ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΠΎΠΉ, Π½ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ, ΡΠΎ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ, ΠΎΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ· ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ? ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ· ΠΈ ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½ΠΎ ΡΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ. ΠΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΎΠΊ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΈ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠ°ΠΊΠ΅Ρ, ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΌΡ ΡΠΆΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ «ΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΎΠΊ» Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ ΡΡΠ³ΠΎΠΌ. ΠΡΡΠ³Π°Ρ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠ° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΡΠΏΠΈΠ»ΠΎΡΠ°, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ «ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅» ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ «ΡΠ΅ΡΠ΄ΡΠ΅Π²ΠΈΠ½Ρ» Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ, ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ «ΡΠ΅ΡΠ΄ΡΠ΅Π²ΠΈΠ½Ρ». ΠΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ-ΠΏΠΈΠ»ΠΎΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ Π² ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅ Π. ΠΠΎΠΌΠ°: «Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΠΉ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ) ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ „ΡΠ΅Π»ΠΎ“, Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΠ΅Π΅ ΠΌΠ°Π»ΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°; Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°Π³Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ „ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ“ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Π°, Π±Π΅Π· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎ Π½Π΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. ΠΡΠ° Π²ΠΎΠ»Π½Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Ρ (Ρ-ΠΏΠΎΠ»Ρ), Π΄ΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΏΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΅Π³ΠΎ Π½Π° Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π΅ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠ°Π»Π΅Π΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ-ΠΏΠΎΠ»Π΅ ΠΈ „ΡΠ΅Π»ΠΎ“ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ. ΠΡΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎ „ΡΠ΅Π»ΠΎ“ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ, Π³Π΄Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Ρ-ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡ Π½Π΅ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΈΡΠΏΡΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ Π±Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΡΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Ρ-ΠΏΠΎΠ»Ρ. Π€Π»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΡ Π±Π»ΡΠΆΠ΄Π°Π½ΠΈΡ „ΡΠ΅Π»Π°“ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΌΡ Π΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Ρ. ΠΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ „ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ“ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΡΡΠ΅ΠΌΠ»ΡΠ΅Ρ „ΡΠ΅Π»ΠΎ“ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ, Π³Π΄Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Ρ-ΠΏΠΎΠ»Ρ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠ°. Π ΠΈΡΠΎΠ³Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ΅-ΡΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ „ΡΠ΅Π»“, ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠ΅Π΅ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡΡ Ρ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΏΠΎΠ»Ρ.» ΠΠ΅ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π³Π»ΡΠ΄Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ — Ρ ΠΎΡΡ Π±Ρ Π² ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠ°Π·Ρ ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠ½ΡΡΡ — Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π½Π΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ. ΠΡ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ Π²ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ, Π² ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ-ΠΏΠΈΠ»ΠΎΡΠ°; ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ Π»ΠΈΡΡ Π³ΡΠΎΠΌΠΎΠ·Π΄ΠΊΠΎΡΡΡ ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ «Ρ-ΠΏΠΎΠ»Π΅», ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ «Π΄ΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΏΠΎΡ ΠΎΠ΄Π΅ Π½Π° Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅», ΠΈΠ»ΠΈ «ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΈΠ»Π°», ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠ°Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅Π³ΠΎ «ΡΠ΅Π»Π°» Ρ Ρ-ΠΏΠΎΠ»Π΅ΠΌ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π΅ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ, Π° Π³Π»ΡΠ±ΠΎΠΊΠΈΠΌΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΡΡ Π±Π΅Π·ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΡΡΠΊΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΡ Π±ΡΠΊΠ²Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°, Π²ΡΡΠΊΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ-ΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΡΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ· ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ. ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ·ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ.
ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ? Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π€ΠΎΠΊ, «Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠ»Π°Π½ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, Π° Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ — ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅; Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½Ρ ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈ ΡΠ΅, ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠ΅Π±Ρ, Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ»Π½Π°, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ², ΠΏΡΠΈΡΡΡΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ, ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ Π²ΠΎΠ»Π½Π°-ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°. ΠΡΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΠ½ΠΎΠ΅, Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π±ΡΠΊΠ²Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ.» ΠΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ. ΠΡΡΡΡ ΠΏΡΡΠΎΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠΊΠ²ΠΎΠ·Ρ ΡΠΊΡΠ°Π½ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½-Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡ. ΠΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠ»Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π·Π° ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΆΠ΅ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½-Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° — ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠΊΡΠ°Π½Π°. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠΊΠ²ΠΎΠ·Ρ ΡΠ΅Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ»Π½Π°, Π° ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½Π΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°. Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°Ρ , ΡΡΠΎ «ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½Π°», Π° ΠΏΡΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ — «ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°». Π’Π°ΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½Π°. ΠΠ΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ Π½ΠΈ ΠΎΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ, Π½ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΠΉ, Π½ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ·ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΡΠΎ Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΈΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΡΠΉ Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°. ΠΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π΅ΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΡΡΠ΄Π°, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄: Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½Π°.
ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅. ΠΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΎΡΠ½ΡΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ², Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ . Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅.
ΠΠ°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΠΎΠΌ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π»: n, l, m, Ρ. ΠΠ°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡ ΡΠΈΡΠ»Π° n, Π° Π² Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ — ΠΎΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» n ΠΈ l. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ — Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² Π°ΡΠΎΠΌΠ°. ΠΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Π²Π²ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π· ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. Π€ΠΎΡΠΌΠ° ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» n, l, m ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ. Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠ°, Π²Π²ΠΎΠ΄ΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ unlm (r, ΠΈ, Ρ) = vnl ® Zlm (ΠΈ, Ρ), Π³Π΄Π΅ r, ΠΈ, Ρ — ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ unlm ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠΈΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ: unlm (r, ΠΈ, Ρ) dV Π΅ΡΡΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΡΡ Π² ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° dV Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΡΠΎΡΠΊΠΈ (r, ΠΈ, Ρ) ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ n, l, m. ΠΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, unlm (r, ΠΈ, Ρ) ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ» ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°. ΠΠ°ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ dV = r2drdΠ©, Π³Π΄Π΅ dΠ© = sin ΠΈdΠΈdΡ — ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅Π»Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ³Π»Π°. Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ wnl ® dr = vnl ® r2 dr Π΅ΡΡΡ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ n, l Π½Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΎΡ ΡΠ΄ΡΠ°, ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π» Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡ r Π΄ΠΎ r + dr. ΠΡΠΈ l=0 (ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ s-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½) ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎ. ΠΡΠΈ l=1 (Ρ-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½) ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎ Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π°, Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΎΡΠΎΠΈΠ΄Π°, ΡΡΠΎ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° m. ΠΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ΅Π±Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΠ°, Π²Π΅ΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π°, ΡΠΎΡΠΎΠΈΠ΄Π° ΠΈ Ρ. Π΄. ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎΠΌ. Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ wnl ® = 4 r2 / r13 exp (- 2r / r1). Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠ° ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡ r1 ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ r1 = h2 / me2; Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΠΎΡΠ° ΠΎΠ½ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π» ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΏΠ΅5ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΡ. Π Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π°Ρ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ «ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΡΡΠΎΠΉΠΊΠ°» ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎΠ² — ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡ. ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΈ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΉ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΆΠ΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π΅ΡΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ° ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠ΅ΠΉ, ΠΎΠΏΠ΅ΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π² ΡΠ΅ΠΌ ΠΆΠ΅ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°?
ΠΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²: ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΡΡΡ Π² ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΠΌ. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Π°, ΡΡΠΎ Π½ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π² Π½Π΅ΠΉ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ, ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΠΌ ΠΎΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΠΊ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π» ΠΡΠΊΠΈΡΠ΅Π², «ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ° ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ ΡΠ° ΠΆΠ΅, ΡΡΠΎ ΠΈ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅, — Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ, Π²Π»ΠΈΡΡΡΠΈΡ Π½Π° Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. Π§Π°ΡΡΠΈΡΠ°, ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ Π² ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ, Π² Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ°. ΠΠΎ ΠΎΠ½Π° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ», Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.».
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ²Π° ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π½Π° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ? Π ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΎΠ½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠ²Π½ΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ — ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ Π²Π°ΠΊΡΡΠΌΠΎΠΌ (Π²Π°ΠΊΡΡΠΌ Π½Π΅ Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΡΡΠΎΡΠ°, ΠΎΠ½ «Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½» Π²ΠΈΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π·Π°ΡΡΠ΄Π°ΠΌΠΈ). ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π²ΠΈΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ.
Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ²Π΅ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π²ΡΠ°ΡΡΡ Π²ΡΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, Ρ. Π΅. Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ΅Π²Π°Π΅Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΠΌ — Π²Π΅Π΄Ρ ΡΠ°ΠΌΠ° ΡΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ.
ΠΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΎΠΉ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π±Π΅Π·Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° Ρ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΠΌ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΆΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΎΡΡ ΡΠ°Π½Π΅Π΅, «Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° Ρ ΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π½Π΅Ρ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π½ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°, Π½ΠΈ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π° Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅ — Π±Π΅Π· ΡΡΠΎΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄Π΅ΡΠ°Π»Π΅ΠΉ».
ΠΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ° Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π΄ΠΈΠΊΡΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΎΠΏΡΡΠΎΠΌ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΠΌΠΈΡΠ° ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π±ΡΠ»Π° Π² Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΡΠ΅ΡΠ±Π»Π΅Π½Π° Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅. Π‘ΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π²ΡΠΈΠ΅ ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠΌΠΈ, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠΉ; Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΏΠ»Π°Π½ Π²ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΡΡΡ ΡΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΠΎΠΌΠ°: «ΠΠΎΠ²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΡΠ΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈ, ΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΄Ρ, Π³Π΄Π΅ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ, ΠΌΡ Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ „ΡΠ°ΡΡΠΈ“ ΠΡΠ΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ½ΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΊ ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½Π΅ ΠΡΠ΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ, Π½ΠΎ Π³ΠΈΠ±ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ».
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅Π²ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°.
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
ΠΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠ» ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ 1411 Π‘Π²ΠΈΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π.
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ».
ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡ ΠΠ΅Π»ΠΎΠΊΠΎΠ½Ρ Π.Π.
ΠΠ»Π°Π΄ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΎΠΊ.
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅Π²ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°.
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
ΠΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠ» ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ 1411 Π‘Π²ΠΈΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π.
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ».
______________________.
______________________.
ΠΠ»Π°Π΄ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΎΠΊ.
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅Π²ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°.
ΠΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ.
ΠΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠ» ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ 1411 Π‘Π²ΠΈΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π.
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ».
______________________.
______________________.
ΠΠ»Π°Π΄ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΎΠΊ.
ΠΠ»Π°Π½.
1. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
Π°) ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΡ.
Π±) Π‘ΠΏΠΈΠ½ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°.
Π²) ΠΠΎΠ·ΠΎΠ½Ρ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠΎΠ½Ρ.
Π³) ΠΠ΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
Π΄) ΠΠ·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
Π΅) Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅.
2.ΠΠ²Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ.
Π°) ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (Π΄ΠΈΡΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ).
Π±) ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ ΠΠΎΡΡ.
Π²) Π ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ°.
Π³) ΠΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ².
Π΄) ΠΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
Π΅) Π ΠΎΠ»Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ»Π°Π½ΠΊΠ°.
3. Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
Π°) ΠΠ΄Π΅Ρ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
Π±) Π‘ΠΌΡΡΠ» ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
Π²) ΠΡ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΊ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
Π³) Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²; ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½.
Π΄) Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ.
Π΅) Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ «ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² — ΡΠ°Π·Π°».
4. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ, Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
Π°) ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°.
Π±) ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΡΠ°.
Π²) ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ «ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠΈΡ» ΠΊΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ Π€ΡΠ°Π½ΡΠ°-ΠΠ΅Π»Π΄ΡΡΠ°.
Π³) ΠΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π½Π΅ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π½Π° ΡΠ΄ΡΠΎ?
Π΄) Π «ΡΡΠ°Π΅ΠΊΡΠΎΡΠΈΠΈ» ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°.
Π΅) ΠΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° (ΡΡΠ½Π½Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ).
5. ΠΠ΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°.
Π°) ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΠΎΠΉ.
Π±) ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ.
Π²) ΠΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ· ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ.
Π³) ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΏΡΡΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΌ?
Π΄) ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ Π² Π°ΡΠΎΠΌΠ΅.
Π΅) ΠΠΈΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΈ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΉ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡ.
1. ΠΡΠΊΠΈΠ½Ρ Π. ΠΠ²Π°Π½ΡΡ: Π‘ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠΉ. — Π.: ΠΠΈΡ, 1977. — 496 Ρ.
2. ΠΠ°ΡΠ΄Π½Π΅Ρ Π. Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ². — Π.: ΠΡΠΎΠΌΠΈΠ·Π΄Π°Ρ, 1967. — 189 Ρ.
3. Π’Π°ΡΠ°ΡΠΎΠ² Π. Π. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ: Π£ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ·ΠΎΠ².—Π.: ΠΡΡΡ. ΡΠΊΠΎΠ»Π°, 1978. — 287 Ρ.
4. ΠΠ»ΡΡΠΈΠ½ Π. Π., ΠΡΠΈΠ²ΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠ² Π. Π. ΠΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ°. — Π.: ΠΠ°ΡΠΊΠ°, 1976. — 334 Ρ.
5. ΠΠΈΠΏΠΊΠΈΠ½ Π. ΠΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ°. — Π.: ΠΠΈΡ, 1977. — 592 Ρ.
ΠΠ»ΠΎΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π² Π. Π. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ. — Π.: ΠΠ°ΡΠΊΠ°, 1976. — 664 Ρ.
ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»! ΠΡΠΎΡ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»!