ΠΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠ΅ GR-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ: astroturfing, greenwashing, sockpuppeting
ΠΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ-ΡΠΎΠ±ΠΎΡΡ, ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΡΠ½Π΅ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΆΠΈΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ «Π»Π°ΠΉΠΊΠΎΠ²». ΠΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΡΡ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎ IΠ -Π°Π΄ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ «ΡΠ΅ΠΉΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ Π°Π΄ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ». Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π±ΠΎΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ΅ΡΡΡΠ΅Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ, ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π·Π°Π²ΡΠ·Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠ΅ GR-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ: astroturfing, greenwashing, sockpuppeting (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π―Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠΉΠ΄Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΡ Π½ΠΈΠΆΠ΅, ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠΌ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΠΈΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΊΡΡΡΡ ΠΈΡΡΠΈΠ½Π½ΡΠ΅ Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠΎΠ².
ΠΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π°ΡΡΡΠΎΡΡΡΡΠΈΠ½Π³ (astroturfing), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Ρ Π²ΠΈΠ΄Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ grassroots-ΠΊΠ°ΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ[1]. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΈΠ½ΠΈΡΠΈΠ°ΡΠΈΠ²Π° ΠΊΠ°ΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎΡ ΡΠ°ΠΌΠΈΡ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, Π° Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ — ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π·Π°ΠΊΠ°Π· ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΊΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ± ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π’Π΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ grassroots ΠΈ astroturfing ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² Π³Π». 6 ΠΈ 11.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ
ΠΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΡΠΌΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΡΡΠΎΡΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΏΠΎ ΠΏΡΠ°Π²Ρ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ «ΠΠΈΠ½Π³Π²ΠΈΠ½ΡΡ Π°ΡΠΌΠΈΡ ΠΠ» ΠΠΎΡΠ°» — «Π»ΡΠ±ΠΈΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΎΠ΅» Π²ΠΈΠ΄Π΅ΠΎ, ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π΅ Youtube, Π²ΡΡΠΌΠ΅ΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΠΈ Π±ΡΠ²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΈΡΠ΅-ΠΏΡΠ΅Π·ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠ° Π‘Π¨Π ΠΠ»ΡΠ±Π΅ΡΡΠ° «ΠΠ»» ΠΠΎΡΠ°-ΠΌΠ»Π°Π΄ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠ½ΠΈΠ³Ρ «ΠΠ΅ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½Π°Ρ ΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°», ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ°ΠΌ Π³Π»ΠΎΠ±Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π²Π½Π΅ΡΠ½ΡΡ Π΄Π΅ΡΠΈΠ²ΠΈΠ·Π½Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠ°, ΡΡΡΠ»ΠΊΠ° Π½Π° Π²ΠΈΠ΄Π΅ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π»Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ Π² ΡΠΎΠΏ-ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ΅ Google ΠΏΠΎ Π·Π°ΠΏΡΠΎΡΡ «ΠΠ» ΠΠΎΡ» ΠΈ Π±ΡΠ»Π° ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° Π½Π° ΠΏΡΠ°Π²Π°Ρ ΠΏΠ»Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ. ΠΠΎΡΡΠ΅ΡΠΏΠΎΠ½Π΄Π΅Π½Ρ ΠΈΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° The Wall Street Journal ΠΠ½ΡΠΎΠ½ΠΈΠΎ Π Π΅Π³Π°Π»Π°Π΄ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ», ΡΡΠΎ, Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΠ»ΡΡ Π½Π΅ΠΊΡΠΎ «Toutsmith», 29-Π»Π΅ΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠ· ΠΠ΅Π²Π΅ΡΠ»ΠΈ-Π₯ΠΈΠ»Π»Π·, ΡΡΠ°Ρ ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΡΠΎΠ»ΠΈΠΊ Π±ΡΠ» Π·Π°Π³ΡΡΠΆΠ΅Π½ Π² Youtube Ρ IΠ -ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ°, ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠ΅Π³ΠΎ Π²Π°ΡΠΈΠ½Π³ΡΠΎΠ½ΡΠΊΠΎΠΉ PR-ΡΠΈΡΠΌΠ΅ DCI. ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ DCI ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠΌΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠ΅Π² Π½Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΏΡΠΎΡΡ ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊ Π²ΠΈΠ΄Π΅ΠΎ, Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ Π½Π΅ΠΆΠ΅Π»Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡΡΡ Ρ ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠΊΠΎΡΠ΅ ΠΈΠ· ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ° ΠΈΡΡΠ΅Π·Π»Π° ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎ ΠΏΠ»Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠ»ΠΊΠΈ Π½Π° Π²ΠΈΠ΄Π΅ΠΎ Π² ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠΎΠ²ΠΈΠΊΠ΅ Google. ΠΡΠΎΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π½Π°Π³Π»ΡΠ΄Π½ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π‘ΠΠ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ Π°ΡΡΡΠΎΡΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° Π² ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈ.
Π Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π½Π΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ° Π·Π΅Π»Π΅Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΌΡΡΠ»ΡΠΆΠ° (greenwashing), ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π·Π°ΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΎΠ± ΡΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠΎ Π²Π΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ. «ΠΠ΅Π»Π΅Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΌΡΡΠ»ΡΠΆ» ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠΈΠ΄ΠΆΠ° ΡΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ-ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°ΡΡΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°ΡΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΡ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ
ΠΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΠΎΠ½ΡΠ°Π½ΡΠΎ (Monsanto) — Π’ΠΠ, ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π±ΠΈΠΎΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ — ΠΏΡΡΠ°Π»Π°ΡΡ ΠΈΠΌΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π² ΠΠ‘ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΡ Π±Π΅Π· ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΊΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ. ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΊΠ»ΡΡΠΈΠ²ΡΠΈΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ Ρ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ Π½Π° Π³Π΅Π½Π½ΠΎΠΈΠ½ΠΆΠ΅Π½Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ² ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ½ΠΈΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΠΏ Π½Π° Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ Ρ Π·Π΅Π»Π΅Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠ²ΡΡ ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ «ΠΠΈΡΠ°. ΠΠ΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΠ΅. ΠΠ°Π΄Π΅ΠΆΠ΄Π°», ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ «Π·Π΅Π»Π΅Π½Π°Ρ» ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ Π² Π·Π°ΡΠΈΡΡ ΡΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ.
Π‘ΠΎΠΊΠΏΠ°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΠ½Π³ (Sockpuppeting, Π°Π½Π³Π». sock puppet — «ΡΡΡΠ½Π°Ρ ΠΊΡΠΊΠ»Π°») — ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π°Π³Π½Π΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΆΠΈΠΎΡΠ°ΠΆΠ° Π² ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅ΡΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ-Π±ΠΎΡΠΎΠ² — ΡΠΆΠ΅ Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΡΡΠ°Π» ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³Π°. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΡΡΡΠΈ «ΡΠ΅ΠΉΠΊΠΎΠ²» ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ Π·Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠΈ («Π°ΠΊΠΊΠ°ΡΠ½ΡΠ°»), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π² ΡΠ²ΠΎΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ-ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ. Π 2013 Π³. ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΉ Π±ΠΎΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ 1,8 ΠΌΠ»Π½ ΠΏΠ΅ΡΡΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΌΡΠ»ΡΡΠΈΠΏΠ»ΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» Π΄ΠΎ 3 ΠΌΠ»Π½ ΠΊΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ², Π»Π°ΠΉΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΡΠΎΠ² Π² Π΄Π΅Π½Ρ, ΠΎΠ±ΠΎΠ³Π°ΡΠ°Ρ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π½Π° 1 ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π». Π² Π³ΠΎΠ΄[2]. «Π‘ΠΎΠΊΠΏΠ°ΠΏΠΏΠ΅ΡΡ» ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ-ΡΡΠΎΠ»Π»ΡΠΌΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π°ΠΊΡΡΡΠΊΠΈ Π³ΠΎΠ»ΠΎΡΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ Π³ΠΎΠ»ΠΎΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ, ΡΠΎΠΊΡΡΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄Π΅Π·ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ-ΡΠΎΠ±ΠΎΡΡ, ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΡΠ½Π΅ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΆΠΈΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ «Π»Π°ΠΉΠΊΠΎΠ²». ΠΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΡΡ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎ IΠ -Π°Π΄ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ «ΡΠ΅ΠΉΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ Π°Π΄ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ». Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π±ΠΎΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ΅ΡΡΡΠ΅Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ, ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π·Π°Π²ΡΠ·Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠ±Π»ΠΎΠ³Π³Π΅ΡΠ°ΠΌΠΈ Π’Π²ΠΈΡΡΠ΅ΡΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π°ΡΠ΄ΠΈΡΠΎΡΠΈΡ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ
ΠΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΡ ΠΡΠ΅Π³ ΠΠ°ΡΡΠ° Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΠ² Π² Twitter, ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π» ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΌΡΠΉ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΠΎΡ Trackgirl («Π΄Π΅Π²ΡΡΠΊΠ°-Π±Π΅Π³ΡΠ½ΡΡ»). ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ 35% ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π»Π°ΡΡ «Π΄Π΅Π²ΡΡΠΊΠ°-Π±Π΅Π³ΡΠ½ΡΡ», ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΉ ΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π»ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π·Π° Π΅Π΅ Π»Π΅Π½ΡΠΎΠΉ Π½ΠΎΠ²ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. Π§Π΅ΡΠ΅Π· Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΠ°ΡΡΠ° ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ», ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ Π±ΠΎΡ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠ΄ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ Π²ΡΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ «ΡΡΠ°Π²ΠΌΠ΅», ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ-ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΈ Π±Π΅ΡΠΏΠΎΠΊΠΎΠΈΡΡΡΡ ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ Trackgirl ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π΅Π΅ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ[3].
Π€Π°Π»ΡΡΠΈΠ²ΡΠ΅ Π°ΠΊΠΊΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠ΅, ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ Π°ΠΆΠΈΠΎΡΠ°ΠΆ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ³ΡΡΡ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π΅Ρ-ΠΌΠ΅ΠΌΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ°. ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠΎΠ½ΡΠ°Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠΈΡΠ°ΠΆΠΈΡΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΠΉΠΊΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ Π°ΠΊΠΊΠ°ΡΠ½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠΎΠ² Π² ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡ .
- [1] Π’Π΅ΡΠΌΠΈΠ½ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ — ΡΠΏΠΎΠ½ΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ «ΡΠ½ΠΈΠ·Ρ» .
- [2] Ktepi Π. Deception in political social media // ed. K. Harvey. Encyclopedia of social media and politic. Vol. 4. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. P. 357−359.
- [3] McMillan R. Man Builds Twitter Bot That Humans Actually Like. Wired. URL: wired.com/2012/06/twitter_arm/