Π£ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡ.
ΠΡΡΡ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ: ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ
ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ Π’. ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡ ΠΊ ΠΠ΄Π²Π°ΡΠ΄Ρ Π’ΠΎΡΠ½Π΄Π°ΠΉΠΊΡ (Edward L. Thorndike, 1874β1949), ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΠΠΎΠ»ΡΠΌΠ±ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ (Columbia University). Π’ΠΎΡΠ½Π΄Π°ΠΉΠΊΠ° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π·Π°ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π»Π° ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΠ³ ΠΏΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ² ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ²Π½ΠΎ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π½Π° Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ. «Π ΡΡΠ°ΡΡΡΡ, — ΠΏΠΈΡΠ°Π»… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π£ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡ. ΠΡΡΡ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ: ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ»ΡΡΠ΅Π²Π°Ρ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΊΠΈ ΠΎ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π£ΠΎΠ»ΡΠ΅ΡΡ ΠΠΈΠ»Π»Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡΡ (Walter Dill Scott, 1869−1955)4, ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠ½Π΄ΡΡΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΏΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΠΈ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΈ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΠΎΠΌΡ Ρ Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠ΄ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Ρ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π½Π΅Ρ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Π² ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΡΠΈΠΊΠΎΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΡΠ»ΡΠ³.
Π’Π²ΠΎΡΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π»Π° Π² ΡΡΠ΅Ρ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ . ΠΠ½ Π±ΡΠ» ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ, ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ ΠΈ Π°Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΉ. ΠΠ½ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π» ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ»ΡΡΠ°Π½Ρ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ΅ ΡΠ΄Π΅Π»Π°Π» Π΄Π»Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΌΠ΅ΠΉΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ (Π² 1928;1919 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ» Π² Π°ΡΠΌΠΈΠΈ Π² ΡΠΈΠ½Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π½ΠΈΠΊΠ°). Π-ΡΡΠ΅ΡΡΠΈΡ , ΠΎΠ½ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΠΉ Π°Π΄ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΠ°ΡΠΎΡ Π² ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
Π‘ΠΊΠΎΡΡ Π±ΡΠ» Π³Π»ΡΠ±ΠΎΠΊΠΎ ΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ. ΠΠ°Π²Π΅ΡΡΠΈΠ² ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΠ»Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉΡΠ° (University of Illinois), ΠΎΠ½ Π² 1895 Π³ΠΎΠ΄Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» Π² Π‘Π΅Π²Π΅ΡΠΎ-ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ (Northwestern University) ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ Π±Π°ΠΊΠ°Π»Π°Π²ΡΠ°, Π° ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΡΠΈ Π³ΠΎΠ΄Π° ΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ» Π’Π΅ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ (McCormick Theological Seminary). Π 1900 Π³ΠΎΠ΄Ρ Π΅ΠΌΡ Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠΈΡΠ²ΠΎΠ΅Π½Π° ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ Π΄ΠΎΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π² Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΠ΅ΠΉΠΏΡΠΈΠ³Π° (Universit[]t Leipzig). Π 1901;ΠΌ ΠΎΠ½ Π²Π΅ΡΠ½ΡΠ»ΡΡ Π² Π‘Π΅Π²Π΅ΡΠΎ-ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΡΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ Π½Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π 1909 Π³ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°ΠΌ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΡΠΊΡΡΡΠ° Π¨ΠΊΠΎΠ»Π° ΠΊΠΎΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ (Northwestern's School of Commerce), ΠΈ Π‘ΠΊΠΎΡΡΡ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΊΡΡΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ. ΠΠ½ ΠΏΡΠΎΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π» Π² ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ Π΄ΠΎ 1939 Π³ΠΎΠ΄Π°, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ Ρ 1920;Π³ΠΎ Π±ΡΠ» Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π·ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠΌ.
ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΡΠΌΡΠΌ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΈΠΊΠΎΠΌ Π½Π° Π·Π°ΠΏΡΠΎΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°. ΠΠ΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π» ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ, ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½Π° ΠΠΆΠ΅ΠΊΠΎΠ±ΠΎΠΌ Π―ΠΊΠΎΠ±ΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ5, Π°Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π±ΠΈΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ°. Π―ΠΊΠΎΠ±ΡΠΎΠ½ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π΄Π²Π΅ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΈΠ³ΡΡΠΈΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈ ΠΈ ΡΠ΅ ΠΆΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π»ΠΈΡΠ°, Π½ΠΎ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΡ . Π‘ΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ, ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΡ, ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ 1902 Π³ΠΎΠ΄Ρ; ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²Π°Ρ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π’ΠΎΠΌΠ°ΡΡ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΡ (Thomas Π. Balmer), Π² ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ — Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΡ Π² ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΠΌΠΈΡΠ΅, ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ΅Π³ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΆΡΡΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΎΡΡΠΈΡΠΌΠΎΠ², ΠΈΠ½ΠΈΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΡ Π±Π°Π·ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΡΡ ΡΡΠ½Π° Π’ΠΎΠΌΠ°ΡΠ° ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠΈΠ» ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΠ°ΡΠ²Π°ΡΠ΄ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ (Harvard University), Π³Π΄Π΅ ΡΠ»ΡΡΠ°Π» Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠ° Π₯ΡΡΠ³ΠΎ ΠΡΠ½ΡΡΠ΅ΡΠ±Π΅ΡΠ³Π° (Hugo Muensterberg, 1863−1916), ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ΅Ρ , ΠΊΡΠΎ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π» ΠΏΡΠΈΠΊΠ»Π°Π΄Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π² ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅ ΠΈ ΠΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ΅. ΠΠ° Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ΅ Ρ ΠΡΠ½ΡΡΠ΅ΡΠ±Π΅ΡΠ³ΠΎΠΌ (Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π» ΠΈ ΡΡΠ½ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΠ°), Π’ΠΎΠΌΠ°Ρ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ Π²ΡΡΠΊΠ°Π·Π°Π» ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ, Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΠ½Π° ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΡ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΡΠ½ΡΡΠ΅ΡΠ±Π΅ΡΠ³Ρ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ, Π½ΠΎ ΠΎΠ½ ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°Π»ΡΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠΊΠ»Π°Π΄Π½ΠΎΠΉ.
ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ Π’. ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡ ΠΊ ΠΠ΄Π²Π°ΡΠ΄Ρ Π’ΠΎΡΠ½Π΄Π°ΠΉΠΊΡ (Edward L. Thorndike, 1874−1949), ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΠΠΎΠ»ΡΠΌΠ±ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅ (Columbia University). Π’ΠΎΡΠ½Π΄Π°ΠΉΠΊΠ° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π·Π°ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π»Π° ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΠ³ ΠΏΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ² ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ²Π½ΠΎ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π½Π° Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ. «Π ΡΡΠ°ΡΡΡΡ, — ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π² ΡΠ²ΠΎΠΈΡ Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΡΡ ΡΡΠ½ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΠ°, — Π£ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΠΈΠ»Π» Π‘ΠΊΠΎΡΡ Π±ΡΠ» ΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ΄ΡΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠ΅Π΅ Π½Π° Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅Π΅, ΡΠ΅ΠΌ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ΅»6. Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΠ»ΡΡ Π·Π°Π½ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ, ΠΈ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ°ΡΠ°Π»ΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ Π΅Π³ΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ½ΠΈΠ³ΠΈ.
ΠΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΈ — Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΡΠΌ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ°, ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΡ ΠΠΆΠΎΡΠ΄ΠΆΡ ΠΠΎΡ (George Albert Π‘ΠΎΠ΅, 1862−1951), ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ· ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ² Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΈΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΈΠ³ΠΈΠΎΠ·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, Π½Π° ΡΡΠ±Π΅ΠΆΠ΅ XIX ΠΈ XX Π²Π΅ΠΊΠΎΠ² ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π‘Π΅Π²Π΅ΡΠΎ-ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°. ΠΠΎΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»Π°ΡΡ Π·Π°ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅ΠΉ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ, ΠΈ ΠΎΠ½ ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΠ΅Π½Π΄ΠΎΠ²Π°Π» ΠΎΠ±ΡΡΠ΄ΠΈΡΡ Π΅Π΅ ΡΠΎ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠΎΠΌ.
ΠΡΠ° Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΠΎ Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ ΠΠΎΡ. ΠΠ½ ΠΏΠΈΡΠ°Π»: «ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ, Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ½ (Π‘ΠΊΠΎΡΡ. — ΠΠ.) ΡΡΠ°Π» ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΡΠΌ Π°Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ, ΠΆΠΈΠ²Π° Π² ΠΌΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ… Π ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠ΅Π» ΠΊΠΎ ΠΌΠ½Π΅ Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ: „Π Π΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° ΠΈΡΠ΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π° ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°. ΠΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ, Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π»ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Ρ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ? ΠΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π»ΠΈ ΠΌΡ ΡΠ·Π½Π°ΡΡ, ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΈΠΊ, Π° Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ Π½Π΅Ρ?“ ΠΠΎΠ³Π΄Π° Ρ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΠ»ΡΡ Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, ΠΎΠ½ ΡΠΏΡΠΎΡΠΈΠ», Π½Π΅ Ρ ΠΎΡΡ Π»ΠΈ Ρ Π²Π·ΡΡΡΡΡ Π·Π° ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. Π― ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΈΠ», ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π·Π°Π³ΡΡΠΆΠ΅Π½ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ, Π½ΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ Π΄ΠΎΠΊΡΠΎΡ Π‘ΠΊΠΎΡΡ Π·Π°Π½ΡΠ»ΡΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ, Ρ Π±Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π» ΡΡΠΎ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΠΎΠΊΡΠΎΡ Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΈΠ»ΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅; ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π»ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΡΠ΅ ΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΡ»7.
ΠΡΠΊΠΎΡΠ΅ Π² Π§ΠΈΠΊΠ°Π³ΠΎ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΠ» ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΡΠΎΡΡΠΌ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ΅, ΠΈ ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅Ρ ΡΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ» Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΌ ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π² ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ½ΠΎΠΌ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ΅. ΠΠ½ΡΡΠ·ΠΈΠ°Π·ΠΌ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° Π·Π°ΡΠ°Π·ΠΈΠ» ΠΠΆΠΎΠ½Π° ΠΠ°ΠΉΠ½Π° (John Lee Mahin, 1869−1930) — ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· Π»ΠΈΠ΄Π΅ΡΠΎΠ² ΠΌΠΈΡΠ° ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ, ΠΈ ΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΈΠ» ΠΈΠ·Π΄Π°Π²Π°ΡΡ ΠΆΡΡΠ½Π°Π» «Mahin's Magazine», Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π‘ΠΊΠΎΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΠ» Π΅ΠΆΠ΅ΠΌΠ΅ΡΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ. Π‘Π°ΠΌ ΠΠ°ΠΉΠ½ Π½Π° ΡΡΠ±Π΅ΠΆΠ΅ 1920;Ρ Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΡΡΠ΄ ΠΊΠ½ΠΈΠ³ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ΅ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠ΅8.
Π‘ΡΠ°ΡΡΠΈ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ Π΅Π³ΠΎ Π½ΠΎΠ²Π°ΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠ½ΠΈΠ³ΠΈ «The Theory of Advertising» («Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ»)9, Π²ΡΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΠΉ Π² ΡΠ²Π΅Ρ Π² 1903 Π³ΠΎΠ΄Ρ. Π ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΆΠ΄Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ Π±ΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ. ΠΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌ, Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠΌ Π²ΡΡΠ΅, ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΎ «ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ» Π½Π΅ Π±ΡΠ»ΠΎ Π²ΡΠ½Π΅ΡΠ΅Π½ΠΎ Π² Π·Π°Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΊ. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π° «ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ» Ρ Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΊΠΎΠΉ, ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠ΅ΠΉΡΡ ΠΊ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΠ³ΠΎΠ²Π»Π΅, Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΉ. ΠΠ½ΠΈΠ³Π° ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π° Π’. ΠΠ°Π»ΠΌΠ΅ΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ Π°Π²ΡΠΎΡ, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π» ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ.
Π§Π΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΡΡ Π»Π΅Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π» Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠ½ΠΈΠ³Ρ — «The Psychology of Advertising» («ΠΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ»)10. Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΈΠΌ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΡΠ΅Π½Π°Π» ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ. Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΠΏΠΈΡΠ°Π»: «…Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅… Π ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π΅Π»ΠΎ Ρ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°, Π΅Π΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ»11.
ΠΠ° ΡΡΠ±Π΅ΠΆΠ΅ XIX ΠΈ XX Π²Π΅ΠΊΠΎΠ² ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ· ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»Π΅Π½, ΠΈ, Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ½ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅Π» ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ»ΡΠ³Ρ, Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ½Π°Π±Π΄ΠΈΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΎ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ, ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΎΠ²Π°Ρ Π΅ΠΌΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ. ΠΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΠ΅ΠΉΠ»Π° Π²ΡΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅, Π½Π΅ΠΎΡΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅. ΠΠΎ Π‘ΠΊΠΎΡΡΡ, ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π²Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠΎΠΉ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΠΎΠ±ΡΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΊΠΎΡΠ΅ ΡΡΠΎΡ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ ΠΊ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ΅ ΡΡΠ°Π» ΠΌΠ°Π³ΠΈΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΈΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
ΠΠ±ΠΎΠ±ΡΠ°Ρ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ, Π‘ΠΊΠΎΡΡ ΠΏΠΈΡΠ°Π»: «Π Π΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° Π°ΠΏΠ΅Π»Π»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΊ ΡΡΠ²ΡΡΠ²Π°ΠΌ, ΠΎΠ½Π° ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ²ΡΡΠ²Π°, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ». Π, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, Π΄Π΅Π»Π°Π» Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄: «Π‘Π°ΠΌΠ° ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ° Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ. ΠΠ½Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ». ΠΠΌ Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π° ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΉ AIDA-ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ (awareness, interest, desire, action — ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ, ΠΆΠ΅Π»Π°Π½ΠΈΠ΅, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅), ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ²ΡΠ΅ΠΉΡΡ ΠΏΠΎΠ·ΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ. ΠΡΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎΠΌ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ.
Π‘ΡΡΠ΅ΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊ Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΈΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ, Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ»Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΌΠΎΡΡΠΎΠΌ ΠΊ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠΎΠ² ΠΈ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΊ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΡΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ.
Π’Π²ΠΎΡΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ΄ΡΠ±Π° ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏΠ° ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ»Π°ΡΡ ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅: Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π½Π°ΡΡΠ½Π°Ρ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ° Π±ΡΠ»Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΠΌΠ°Π³Π° — Π½Π΅ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½Π½ΠΎ, ΠΏΡΠΈ Π΅Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ½ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ°, ΠΡΠ½ΡΡΠ΅ΡΠ±Π΅ΡΠ³Π° ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΡΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, — ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½ Π·Π°Π½ΡΠ»ΡΡ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ.
Π‘ΠΊΠΎΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ, ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏ ΡΠΎ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π»Π΅Ρ Π±ΡΠ» Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌ Ρ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ° ΠΏΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ. Π 1931;1932 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π» Π² Π‘Π΅Π²Π΅ΡΠΎ-ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ΅, ΠΏΡΠ΅Π·ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΠ» Π‘ΠΊΠΎΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Π»ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ Π² ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎ? Π‘ΠΊΠΎΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ, Π½Π΅Ρ. Π‘ΠΊΠΎΡΡ Π±ΡΠ» Π²Π΄Π²ΠΎΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏΠ°, Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π½ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΠΊΠΎΠΌ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΡ ΠΈ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π» Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏ Π»ΠΈΡΡ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π» ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΡΡΡ Π² Π½Π°ΡΠΊΡ.
Π― ΠΏΠΎΠΏΡΡΠ°Π»ΡΡ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ -Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠΎΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΡΠ΅Π·ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° ΠΈ ΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ΄ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ. ΠΠΎΠΊΠ° ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ Π½Π΅ ΡΠ΄Π°Π»ΠΎΡΡ. ΠΠ° ΠΌΠΎΠΉ Π·Π°ΠΏΡΠΎΡ Π² Π°ΡΡ ΠΈΠ² Π‘Π΅Π²Π΅ΡΠΎ-ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ: «Π ΡΠΎΠΆΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Ρ Π½Π°Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠ², ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΌΠΈΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏΠ°. ΠΡΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠ°Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΎΠ³ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΡΡΡΠΎΠ², Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ½ Π±ΡΠ» ΠΏΡΠΈΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ Π² ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ Π² 1931;1932 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ . ΠΠ΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ Π² Π±ΡΠΌΠ°Π³Π°Ρ Π£ΠΎΠ»ΡΠ΅ΡΠ° ΠΠΈΠ»Π»Π° Π‘ΠΊΠΎΡΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±ΡΠ» Π² ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π·ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° Π² 1939 Π³ΠΎΠ΄Ρ. ΠΡΠΎ ΠΎΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΈΡΡΠΌΠ°, ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ Π΄Π°ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΈ Π΄Π²Π° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π±ΡΠ»ΠΈ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΡ. Π― Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΠ³ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠΊΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π‘ΠΊΠΎΡΡΠΎΠΌ ΠΈ ΠΡΠ»Π»Π°ΠΏΠΎΠΌ»12.