ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°
ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΠΈΠ΄Π° pg®, Π³Π΄Π΅ Ρ = N/V — ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ; g® — ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ. g® Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΠΊΠ΅ Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΠΉ Π³ ΠΊ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ g ® ΡΠ°Π²Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ΅ ΠΈΠ· ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΎ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΎ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² Π³Π°Π·Π°Ρ , Ρ—v— Π’Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΉ, ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π° Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΡΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ,.
ΠΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π° Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ». ΠΠ΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π³Π°Π· ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° Π
Π ΡΠΎΠΆΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Π³Π°Π· Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΌΠ°Π»ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ. Π ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π²ΠΈΠ΄ p—v—T Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ. ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π° Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π°. ΠΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΡΡΠΎ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°. ΠΡΠ° ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π° Ρ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
Π£ΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄.
Π³Π΄Π΅ Π° ΠΈ b — ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ; N — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠ°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π² 1873 Π³. Π² Π΄ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π³ΠΎΠ»Π»Π°Π½Π΄ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° (1837—1923). ΠΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π°Π΄ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π² 1910 Π³. ΠΎΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΠΠΎΠ±Π΅Π»Π΅Π²ΡΠΊΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΡ.
ΠΡΠ²ΠΎΠ΄ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΈΡΡ Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π° ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΌΠΈ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ . ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΌΠΌΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ — ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΠΉΠ½ΠΎΠ³ΠΎ,.
ΠΠ»Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°.
ΠΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡ h Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ», Π½ΠΎ Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ.
ΠΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°.
ΠΠΎΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ» ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ.
ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ» ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Π½ΡΠΆΠ½Π° ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ°, U (V). ΠΠΎΠ»Π½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π° U Π΅ΡΡΡ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΉ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ. Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ Π½Π΅ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΈ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ (dU /dV)T v.
ΠΡΠ±Π΅ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½Ρ (ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΡΡ) ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π² Π³Π°Π·Π΅ (ΡΠΈΡ. 6.7). ΠΠ° ΡΠΈΡ. 6.7 ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Π° ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ²Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ U' ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Ρ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ? Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ U, ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠΈΠΌ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π½Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ (Π³) ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΠΉ ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ°ΠΌ.
Π ΠΈΡ. 6.7. Π ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ.
Π‘ΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³? ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π°Π·Π° ΡΠ°Π²Π½Π° p = N /V, ΡΠΎ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅ V ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ N ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ (Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Π°), ΡΠΎ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ.
(ΠΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ) β’ (ΠΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠΈ) = Ρ β’ Am2 dr,
Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ —.
Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ U> ΠΏΡΠΎΡΡΠΌΠΌΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ U' ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»Π°ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΡΠ°Π· Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ, ΠΈ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ»Π°ΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ°ΡΡ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ U' Π½Π° N ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π΄Π²Π°ΠΆΠ΄Ρ: ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΡΠ°Π· ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ°Π· — ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ.
ΠΠ±ΡΠ°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½Π°.
ΠΡΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎ Π°Π΄Π΄ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°, Ρ. Π΅. Π½Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π΅ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅ΠΉ, ΡΠ΅ΡΠ²Π΅ΡΡΠΎΠΉ ΠΈ Ρ. Π΄. ΡΠ°ΡΡΠΈΡ.
Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΏΠΎ (6.6), Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π·Π½Π°ΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΠΈ (Π³). ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΎΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΌ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠ΅ ΠΠ³, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡΡ, Π²Π΅Π΄ΡΡ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ Π³-6, ΡΠΎ ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ.
Π ΠΈΡ. 6.8. ΠΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Π° ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°.
Π³Π΄Π΅ Π³* — ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΎ Π½Π° ΡΠΈΡ. 6.8.
ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° (6.7) Π² (6.6) Π΄Π°Π΅Ρ
Π‘ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π²Π΅ΡΡ Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΉΠ½Π΅ΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π³Π°Π·. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°Π» ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΆΠ΅ Π΄Π»Ρ 10—20 ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠ΅ΠΊ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π²Π΅ΡΡ Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π° Π³ = °° Π ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΎΡ Π³ = 0 Π΄ΠΎ Π³ = Π³* ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ° Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΎΠΎ ΠΎΠΎ.
Π½Π΅Ρ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ J = J,.
ΠΎ Π³*
ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ,.
2 ΠΏ (Π³*)3
Π³Π΄Π΅ Π° =—-—ΠΈ0.
«Π· ΠΠ½Π°ΠΊ «-» Π² (6.8) ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π³Π°Π·Π°, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°.
Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΠΉΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΡ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ, Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π³Π°Π·Π° ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΡΡΠ΅Π΅ΠΊ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°. Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΡ N ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΊΠ΅ Ρ Π ΡΡΠ΅ΠΉΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°Π²Π½Π°.
ΠΡΡΡΡ V — ΡΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, b0=V / Π — ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΉΠΊΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΊΠ΅. ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡ Π = V / Π¬0 Π² (6.9), ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΠ΅Π»ΡΠΌΠ³ΠΎΠ»ΡΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ F= U — TS> ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ (6.8) ΠΈ (6.10):
ΠΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ»Ρ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ 1ΠΏ (1-Ρ )~-Ρ -Ρ 2 /2…, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ Ρ = Nb0 / V, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
ΠΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π² ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈ (6.11) ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°, ΡΠΎ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅Π½ ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ 1+Ρ /2~1/(1-Ρ /2), ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°.
Π ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π¬ = Π¬0/ 2 ΡΠ°Π²Π΅Π½ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΡΠ΅ΠΉΠΊΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΊΠ΅. ΠΠ° ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π° ΠΈ b ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΆΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠ², p—v—T Π΄Π°Π½Π½ΡΡ .
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°. ΠΡΠΎ, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎ, ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠ°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π³Π°Π·Π°.
Π Π°Π΄ΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π³Π°Π·Π° Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ° ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ»ΠΈ Π΄ΠΎΠΏΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π° Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅. Π Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΈΠ» ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡ Π² ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ΡΡ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ.
ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π³ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΠΈΠ΄Π° pg®, Π³Π΄Π΅ Ρ = N/V — ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ; g® — ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ. g® Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΠΊΠ΅ Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΠΉ Π³ ΠΊ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ g (r) ΡΠ°Π²Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅ V. ΠΡΠ»ΠΈ g (j) > 1, ΡΠΎ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ.
Π ΠΈΡ. 6.9. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ:
Π° — ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°; 6 — ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ; Π² — ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ ΠΠ° ΡΠΈΡ. 6.9 ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Ρ ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΠ° ΡΠΈΡ. 6.9, Π° ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ Π²ΠΈΠ΄ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π³Π°Π·Π° ΠΠ°Π½-Π΄Π΅Ρ-ΠΠ°Π°Π»ΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ Π³*, Π·Π° ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ. Π ΠΈΡΡΠ½ΠΎΠΊ 6.9, Π± ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΈΠΏΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ° Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ (Π³ ΠΌΠ°Π»ΠΎ) g® = 0, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΡΡ. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΠΊΠ° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ° Ρ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ, Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ — Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ²Π°Π», Π΄Π°Π»Π΅Π΅ — Π²ΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠΎΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΈ Ρ. Π΄. ΠΠ° ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅ΠΉ-ΡΠ΅ΡΠ²Π΅ΡΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΠΎΠ»ΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅Ρ, ΠΈ g® = 1. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, Π½Π° ΡΠΈΡ. 6.9, Π² ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Π° ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π΅. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΡΠΌΠΎΠ² ΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌ Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ°.