ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΡΠ°Π³ΠΎΠ² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ
ΠΠ°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½ΠΎΠ²Π°Ρ (Π½Π΅ ΡΡ ΠΎΠΆΠ°Ρ ΡΠΎ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΈ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ) ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π² ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΌΠΌΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. ΠΡΡ Π³Π°Π»ΡΠ΅ΡΡΠΊΠ°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΡΠ°Π³ΠΎΠ² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π‘Π°ΠΌΡΠΉ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΉ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ: ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΈΠ½ΡΡΡΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Π«Π Π£, Π²Π΅Ρ Π΅ΡΠ΅ Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ΅ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²? ΠΠ΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ Π«Π Π£ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΏΠ»Π°ΡΡ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π°. Π«Π Π£- ΡΡΠΎ Π°Π³ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ, Π±Π°Π·ΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π΅ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ², Π° Π½Π΅ Π½Π° ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ. Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ, Π½ΡΠΆΠ½Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ, Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ.
Π’. ΠΠΈΠ»Π±ΡΡ
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ DCF ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ±ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ°ΠΌ Π²ΡΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΡΡΡΠ°Π³ΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠ½Π° Π½Π΅ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°. Π‘ 1980;Ρ Π³Π³. ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ»ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ Π½Π°Π±ΠΎΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Π΄Π°ΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΡ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΡΠ° Π½ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΏΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡΠΎΠ². Π€ΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ Π΄ΠΈΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΎΡΠ΅ΠΏΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ.
ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π½Π° Π±Π°Π·Π΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ ΡΡΠ΄ ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΉ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ, ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠΎ Π²Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΠΌ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠ°ΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π²Π΅Π΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°Π»ΡΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ McKinsey ΠΈ Π·Π°ΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΡΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π. Π‘ΡΠ΅ΡΠ½Π° ΠΈ Π. Π‘ΡΡΠ°ΡΡΠ° (Stern, Stewait&Co). ΠΡΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠΏΠ»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΠ° ΠΊΠ°ΠΊ Π² Π‘Π¨Π, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅ ΠΈ ΠΠ·ΠΈΠΈ. ΠΡΡΡ ΡΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΡ ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΈ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΠ΅ (ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ Π ΠΠ‘ΠΠ, ΡΠΈΠ»ΠΈΠ°Π»Ρ Π³Π»ΠΎΠ±Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Sony). ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°Π»ΡΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π±Π°Π·Π΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ EVA KPMG ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ PWC, Accenture, ΠΠ’ΠΠ΅Π°ΡΠ΅Ρ. ΠΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ Stern, Stewart&Co ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΉΡΠΈΠ½Π³ΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π½ΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ " Stern&Stewart Performance 1000″. Π‘ΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ, %, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅.
ΠΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π‘ΡΠ΅ΡΠ½Π°/Π‘ΡΡΠ°ΡΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ EVA™ (ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ «Ρ-Π²ΠΈ-ΡΠΉ»). ΠΠ΅ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π² Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ /Π‘, ΠΈ ΠΎΡ ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ. Π‘Ρ ΠΎΠΆΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ°Π³ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ RI (residual income), ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΉ McKinsey. Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ McKinsey Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ (ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ, Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ) ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (capital employed) ΠΈ ΡΠΏΡΠ΅Π΄ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ»Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (WACC).
ΠΠ°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½ΠΎΠ²Π°Ρ (Π½Π΅ ΡΡ ΠΎΠΆΠ°Ρ ΡΠΎ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΈ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ) ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π² ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΌΠΌΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. ΠΡΡ Π³Π°Π»ΡΠ΅ΡΡΠΊΠ°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° (equity equivalents), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ (Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π°) ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ². ΠΡΠΈ ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ Π΅ΠΉ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ². ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠ°Π΅ΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π½Π΅ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π±Ρ ΡΠΏΠΎΠ½ΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅, Π½Π΅ΠΊΠΎΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°, Ρ. Π΅. ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΡΠΌΠΌΡ ΡΡΠ°ΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²ΠΎΠ². Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΎΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ «ΡΠΊΡΡΡΡΠΉ», «Π½Π΅Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΡΠΉ» ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π», ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ , ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Ρ ΠΊΡΠ΅Π΄ΠΈΡΠΎΠΌ. Π Π΅ΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎ «Π΄ΠΎΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅» Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΡΠ΅Π½Π΄Π½ΡΡ ΠΈ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠ΅ΠΉ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΡΡΡΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π² ΡΡΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (economic book value). ΠΡΠΎΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΡ Π² ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
ΠΠ»Ρ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΠΊ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠΎΠ², ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°ΡΡΡΡ. Π ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠΈΠ³ΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π», ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎ ΡΡΡΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΏΠ»Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π² ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΉΡΠΈ Π² Π±Π°Π·Π΅ Bloomberg.
ΠΠ½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ Π² Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΈ ΠΎΡΠ΄Π°ΡΠΈ ΠΏΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π». ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡΡ Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠΈΡ. 3.5, Π³Π΄Π΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ Π΄Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ: Stern, Stewart&Co ΠΈ McKinsey.
ΠΠ»ΡΡΠ΅Π²Π°Ρ ΠΈΠ΄Π΅Ρ, Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠ°Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ, ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΏΠ»Π°ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ. Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ, Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, ΠΈΠ· ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ Π²ΡΡΡΠ΅Π½Π° ΠΏΠ»Π°ΡΠ° Π·Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ.
Π ΠΈΡ. 3.5. ΠΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠ΅ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ»ΡΡΠ°Π½ΡΠΎΠ².
Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ (ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ, ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ) ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° (capital cost). ΠΡΠ° ΠΏΠ»Π°ΡΠ° Π² ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π½Π° Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ:
ΠΠΎΠ΄ Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ²Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½Π°Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, Ρ. Π΅. ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°.
ΠΡΠΈ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ· ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Ρ Π½Π° ΡΠΈΡ. 3.6.
ΠΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ (Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ) ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π² ?-ΠΎΠΌ Π³ΠΎΠ΄Ρ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
- 1. ΠΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΡ Π·Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π», Π° ΡΠΈΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ — ΠΏΠ»Π°ΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Ρ.
- 2. ΠΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»: ROCE> WACC. ΠΡΠΎ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΎ ΠΈ Π΄Π»Ρ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π»ΡΡΠ΅Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ Π²ΠΈΠ΄: ROE> Π‘ΠΠ, Π³Π΄Π΅ Π‘ΠΠ (cost of equity) -ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
Π ΠΈΡ. 3.6. ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° EVA ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ.
Π‘ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΡΠΈΡΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΡΡ ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π½Π°ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ (Ρ.Π΅. Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ- EVA) ΡΠ°Π²Π½Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π½Π° ΡΠΏΡΠ΅Π΄ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,.
Π³Π΄Π΅ 1Π‘ — ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π», Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² (ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²ΠΎΠ²) ΠΏΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Ρ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
Π Π°Π·Π½ΠΎΡΡΡ (Π―01Π‘ — WACC) ΠΈΠ»ΠΈ (Π―ΠΠ‘Π — ]Β₯ΠΠ‘Π‘) Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ ΡΠ°Π½ΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ, Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, Ρ. Π΅. ΠΏΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°:
ΡΠ΅ NOPAT- Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ.
ΠΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ΄Π°ΡΠΈ ΠΏΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΊ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π·Π²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π½ΠΎΡΠΈΡ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΄Π΅ΠΊΡΠ° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ: ROIC/WACC.
ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ (EVA) Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. ΠΡΠΎ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ. ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ EVA, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ΅ Π½ΡΠ»Ρ, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π° Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ»Π΅ΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ΅, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»Π° ΠΈΠΌ ΡΠΈΡΠΊ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ EVA ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ Π½Π΅ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. ΠΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° Ρ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ EVA Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½Π°, ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡΡ ΠΈΠ·ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ, Π° Π² ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, ΠΈ ΡΠ°ΠΌΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-ΠΈΠ΄Π΅Ρ.
ΠΡΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½ΡΠΌ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ, Π²Π»ΠΈΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠΏΡΠ΅Π΄ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ, ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΉ Π΄ΠΈΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΡΠ°Π³ΠΈ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅Π΅ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠ²ΠΎΠ΅) Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ EVA, ΡΡΠΎ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ Π½Π°ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ°Π³Π°ΠΌΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ EVA ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ:
Β¦ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π½ΡΠ°Π±Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π° ΠΎΡ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ (ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ) ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ (ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΡ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ). ΠΠ½Π΄ΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π½ΡΠ°Π±Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ (NOPAT) ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ, ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° Π΅Π΅ Π±Π°Π·Π΅ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΊ Π²ΡΡΡΡΠΊΠ΅);
Β¦ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (ΡΠ΄Π΅ΡΠ΅Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π΅ΡΠ΅Π²ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², Π²Π΅Π΄ΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ ΠΏΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»). ΠΠ½Π΄ΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΡΠΎΠΌ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° WACC ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ°ΠΌ;
Β¦ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° (ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΠΈΠΊΠ²ΠΈΠ΄Π°ΡΠΈΡ Π½Π΅ΡΠ΅Π½ΡΠ°Π±Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π² Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ, ΠΎΡΠΊΠ°Π· ΠΎΡ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ). ΠΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π΅ΠΆΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ΅ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° — ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π³ΠΈΠ±ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ. ΠΡΠ° ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π²ΡΡΡΠ°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ.
Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ (ΠΏ) ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ· Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ (ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ) ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ Π΅ΠΆΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π°Π΄ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ (WACC):
Π³Π΄Π΅ Π‘Π — Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ (ΡΠΈΠ½ΠΎΠ½ΠΈΠΌΡ: ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ, ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ) Π² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° I = 0, Ρ. Π΅. Π½Π° Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π° Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π°).
ΠΡΠ΄Π΅Π»ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΆΠ΅ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΏΡΠ΅Π΄ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ ΠΏΠ° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΊΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ², ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ = ΠΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ) + Π Π£ (ΠΠ£Π ΠΎΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ²) + Π Π£ (ΠΠ£Π ΠΎΡ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²) ΠΈΠ»ΠΈ Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ = Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² + Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°.
ΠΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄Π° ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠΎΡΡΠ° ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π² 1985 Π³. Π€. ΠΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΡΡΠ½ΠΈ ΠΈ Π. ΠΠΈΠ»Π»Π΅ΡΠΎΠΌ:
Π³Π΄Π΅ Π³ — Π½ΠΎΡΠΌΠ° ΡΠ΅ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ (ΠΠ³Π/ΠΠ), Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π½Π° ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΡΠΎΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ; Π« — ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ², Ρ. Π΅. ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π»Π΅Ρ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΡ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ EVA ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ, Π° Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΄ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. Π ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠ΅ Π½Π° Π±Π°Π·Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ (MVA), ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (EV) ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ (Π‘Π). ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° MVA ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ° ΡΠΈΡ. 3.7 ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ²ΡΠ·Ρ MVA, Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ (ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ) ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°, ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ, ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ, ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° (Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ²). Π‘Π°ΠΌ ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅ ΡΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ ΠΈ Π²ΡΡΡΡΠΊΠΈ) Π½Π΅ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΠ΅Π»ΡΡ. ΠΠ»Π°Π²Π½Π°Ρ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠ°Π½Π΄Ρ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠΎΠ² Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ Π² ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΌ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π·Π°ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π½ΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π΄Π΅Π½Π΅Π³, Π° Π² Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ΅ ΡΠ΅Ρ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ Π±Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΡΡ ΠΎΡΠ΄Π°ΡΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΡΠΈΡΠΊΠ° Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ΅ Π² ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ.
Π ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡΡ , ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ²ΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ EVA ΠΊ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ Π±ΠΎΡΡΠ±Ρ.
ΠΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΡΠ΄ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΊ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ.
Π ΠΈΡ. 3.7. ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΠVA ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΄ Π»Π΅Ρ.
ΡΡΠ΅ΡΠ°. Π€Π°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²ΡΡΡΡΠ°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Ρ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡ ΡΡΠΈ Π±Π»ΠΎΠΊΠ° ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΊ:
- 1) ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠΎΠΉ;
- 2) Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΎΠΉ Π½Π° Π°ΡΠ΅Π½Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°Ρ (ΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π°ΡΠ΅Π½Π΄Π½ΡΡ ΠΈ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠ΅ΠΉ ΠΈ Π΄ΠΎΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅ Π½Π° ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°);
- 3) Ρ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π° ΠΠΠΠΠ (R&D expenditure), ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
Π Π°Π·ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ. ΠΡΠΈ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π±ΡΡΡ ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΡΠΎ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ Π½Π΅ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΡ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ ΠΏΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π°ΡΠ΅Π½Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ².
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎ-Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π°Π³Π΅Π½ΡΡΡΠ²ΠΎ Bloomberg, Π±Π°Π½ΠΊ «ΠΠ΅Π½ΠΈΡ» ΠΈ Π΄Ρ.) ΡΠ°ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ»Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ (ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ) ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ.
Π ΡΠ°Π±Π». 3.3 ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π½ΡΠΌ ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΠ°ΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ «ΠΠ°Π»ΡΠΈΠΊΠ°», ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π±Π°Π½ΠΊΠ° «ΠΠ΅Π½ΠΈΡ» Π² 2007 Π³.
Π’Π°Π±Π»ΠΈΡΠ° 3.3. Π€ΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ «ΠΠ°Π»ΡΠΈΠΊΠ°» Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ 2003;2008 Π³Π³., ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π».
ΠΠΈΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π«ΠΠ ΠΠ’Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΏΡΡΠΌΡΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ (ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· Π²ΡΡΡΡΠΊΠΈ):
ΠΠ΅ΡΡΠΎ-Π²ΡΡΡΡΠΊΠ° Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄.
ΠΌΠΈΠ½ΡΡ Π‘Π΅Π±Π΅ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΠΎΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈ Π°Π΄ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΠ°ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° ΠΏΠΎ Π½Π°Π»ΠΎΠ³Ρ ΠΏΠ° ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ (ΡΡΠ° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°Π²ΡΡΠ΅Π½Π°, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π° Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π΅).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΡΠΈΡΠΎΡΡ ΠΎΡΡΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ².
ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΠ°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΡ ΠΏΠΎ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Ρ Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° (Π‘Π):
ΠΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ, ΠΈΠ»ΠΈ Π·Π°Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ, ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (capital, Π‘Π)ΡΠ°Π²Π½ΡΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠΉ (book value of common equity) ΠΏΠ»ΡΡ ΠΡΠΈΠ²ΠΈΠ»Π΅Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (preferred stock) ΠΏΠ»ΡΡ ΠΠΎΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° (minority interest).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΡΡΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈ (deferred income tax reserve) (ΠΠ±ΡΠ°Ρ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΠ±Π°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. ΠΠ»Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ NOPAT ΠΏΡΠΈΡΠΎΡΡ ΡΡΠΌΠΌΡ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ² Π·Π° ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±Π°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊ ΡΡΠΌΠΌΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ).
ΠΏΠ»ΡΡ Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ²Ρ (ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ² ΠΏΠΎ ΡΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π΅Π±ΠΈΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠΉ Π·Π°Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Ρ. ΠΏ.).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΠ°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ Π°ΠΌΠΎΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π³ΡΠ΄Π²ΠΈΠ»Π»Π° (accumulated goodwill amortization).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π·Π°Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π½Π°ΡΠΈΡΠ»ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΡΡ (interest-bearing short-term debt).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΠΎΠ»Π³ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (long-term debt).
ΠΏΠ»ΡΡ ΠΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³ (capitalized lease obligations).
ΠΏΠ»ΡΡ Π’Π΅ΠΊΡΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³Π°, Ρ. Π΅. ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π»ΠΈΠ·ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΡ ΠΈ Π°ΡΠ΅Π½Π΄Π½ΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠ΅ΠΉ (present value of ΠΏΠΎΠΏ capitalized leases).
Π ΡΠ°Π±Π». 3.4 ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ Π½Π°Π±ΠΎΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΡ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΡΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ «ΠΠΏΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΡ 36,6» (Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ ΠΊ Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌ) ΠΏΠΎ ΡΠ΅ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π·Π° 2006 Π³.; ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠΈΠ³ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² Π±Π°Π·Π΅ Factiva, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄.
Π’Π°Π±Π»ΠΈΡΠ° 3.4. Π‘ΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π² Π±Π°Π·Π΅ Factiva, Π΄ΠΎΠ»Π».