ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ
ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ.
ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ, ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ
ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΠ΅Π΄Π°Π³ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ
Π‘ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΏΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π½Π°Π»Π°Π΄ΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π΅ΠΉ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ. Π Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π΅Π΅ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ»ΠΈΠ²ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΎΠ² Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΈΡ Π²ΠΈΠ·ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡ Π² ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π· Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ. ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ, ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΠ΅Π΄Π°Π³ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ — Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ°, ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠ°Ρ Π² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π΅ XX Π²., Π΄Π΅Π»Π°ΡΡΠ°Ρ Π°ΠΊΡΠ΅Π½Ρ Π½Π° Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ (ΠΎΡ Π»Π°Ρ. cogitans). Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΠΈΠΎΠ½Π΅ΡΠΎΠ² ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π£. ΠΠ°ΠΉΡΡΠ΅Ρ, Π°Π²ΡΠΎΡ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ «ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ»[1]. ΠΠΎΠ΄ Π΅Π΅ ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ (1967) ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄Π°ΡΠΎΠΉ ΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠΎΡΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π°ΠΌΠΈ Π. ΠΠΈΠ³Π½Π΅ΡΠ°, Π. Π’ΠΎΠ»ΠΌΠ΅Π½Π°, ΠΠΆ. ΠΠΈΠ»Π»Π΅ΡΠ° ΠΈ Π. Π₯ΠΎΠΌΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ. Π. ΠΠΈΠ³Π½Π΅Ρ, Π³Π»Π°Π²Π½Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Π° Π² 1948 Π³.[2], Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ ΠΊΠΈΠ±Π΅ΡΠ½Π΅ΡΠΈΠΊΠΈ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΡ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ², ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠ², ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ². ΠΠ° ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΎΠ½Π΅ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ° Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΡΡΠΎΠ² Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄Π΅Π»Π° ΡΠ²Π½ΠΎ ΠΎΠ±Π΅Π΄Π½Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ Ρ ΠΊΠΈΠ±Π΅ΡΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π»Π° Π²ΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΡ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΡΠ΅Π½ΡΡ . Π Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΠ²Π½ΠΎ Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΡ, ΠΎΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ ΠΎΡΡΠ°Π»ΠΈΡΡ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π΅ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ. Π. Π’ΠΎΠ»ΠΌΠ΅Π½ ΡΡΠ°Π» ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ, Π²ΡΠΎΠ΄Π΅ Π±Ρ Π½Π΅ ΠΎΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡ ΠΎΡ Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΡΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ, ΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, ΡΠΌΠ΅Π»ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ, Π²Π²ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΡΠ°Ρ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ·Π³Ρ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΊΡΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ[3]. ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ Π±ΡΠ»Π° ΠΏΠΎΠ΄Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ, Π½ΠΎ ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎ ΡΡΠΌΠ½ΡΠΉ ΡΡΠΏΠ΅Ρ Π²ΡΠΏΠ°Π» Π½Π° Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΠΆ. ΠΠΈΠ»Π»Π΅ΡΠ° ΠΈ Π. Π₯ΠΎΠΌΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ. ΠΠΈΠ»Π»Π΅Ρ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ 7±2 ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°[4]. Π₯ΠΎΠΌΡΠΊΠΈΠΉ, ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΡΡ Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΠ·ΠΌ Π. Π‘ΠΊΠΈΠ½Π½Π΅ΡΠ°, ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π», ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ ΡΠ·ΡΠΊΠ° ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ «Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΡ » ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ[5].
Π‘ΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ Π±ΡΠ»ΠΎ Π² Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ ΡΡΠΏΠ΅Ρ Π°ΠΌΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡΠ°. ΠΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π² Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ»ΠΈΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ½Ρ ΡΡΠ΄Π° ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ², Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΠΉ, Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ. ΠΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ°Π»Π°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΡΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Ρ XX Π². ΡΡΠΈΡΠ°Π»Π°ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠΎΠΌ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π£ΡΠΏΠ΅Ρ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ Π²ΡΠ΅ Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΠ·ΠΌ. Π ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠΎΠΉ ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ «ΠΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠΌ»[6] Π. Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ Π½Π΅Π΄Π²ΡΡΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π΄ΠΎΠ²Π°Π» Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΉΠ½ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎΠΌ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ². ΠΡΠΎ Π±ΡΠ» ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ Π²ΡΠ·ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³Π°ΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΡΡΠΈΡΠ°Π»ΠΈ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ Π²ΠΎΡΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ. Π£ΡΠΏΠ΅Ρ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠ°Π»ΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ² ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° Π½Π° ΡΡΠ΅ΡΡ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΠ·ΠΌΠ°, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΡΠΎΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π½Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠ° Π² ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅. ΠΠΎ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°. ΠΡΠ»ΠΈ «Π²Π½ΡΡΡΠΈ» Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠΎ, Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΈ «Π²Π½ΡΡΡΠΈ» ΠΌΠΎΠ·Π³Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π° ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π² ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΊΡ Π΄Π½Ρ ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎΡΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΌΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π»ΠΈΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ Π±ΠΈΡ Π΅Π²ΠΈΠΎΡΠΈΡΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ. ΠΡ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π²Π°Π»Π°ΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ΅ΠΉΠ΄ΠΈΠ·ΠΌΠ°. ΠΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π»ΠΈ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²ΠΈΠ·ΠΌΠ°, ΡΡΠ΅ΠΉΠ΄ΠΈΠ·ΠΌ Π½Π΅ Π±ΡΠ» ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π² Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ.
Π£ΡΠΏΠ΅Ρ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ, Π½ΠΎ, Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠΉ. Π‘ΡΡΠ»ΠΊΠ° Π½Π° Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΠΈΡΡΠΈΠΏΠ»ΠΈΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ»Π°, ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»Π° Π² ΡΠΈΠ»Π΅ ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΠΎΠ± ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Ρ ΠΎΠΉ Π½Π° ΠΏΡΡΠΈ ΠΎΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΠΆΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠ°Π»Π° ΡΡΠ°ΡΡΡ ΠΠΆ. Π‘ΡΡΠ»Π° (1990), Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ½ ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π» ΡΠ΅Π·ΠΈΡ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ[7]. ΠΠ°ΠΊ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΈ X. Π. ΠΡΠ΅ΠΉΡΡΡ ΠΈ Π‘. Π. ΠΡΠ΅ΠΉΡΡΡ, «ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ ΠΌΠΎΡΠΈΠ²ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°, ΠΈ Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΠΈΠ· Π½Π°Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠ»ΡΡΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ° Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° — ΡΠ΅Π»ΠΎΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ, ΡΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΠΌ ΠΊΡΠ»ΡΡΡΡΡ, ΡΠΎ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΡΠ΅ΡΡΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠΎΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΉΡΠΈ Π΅ΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΈΠΉ ΠΏΡΡΡ»[8]. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Π΅Π΄Π²Π° Π»ΠΈ ΡΡΠΎΡ ΠΏΡΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π΄Π°-Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΠΉΠ΄Π΅Π½, ΠΈΠ±ΠΎ Π²ΡΡΠ΄ Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° ΠΊ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ Π·Π°ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ.
ΠΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π²ΠΈΠ΄ΡΡ Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠ²Π°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΈΡΡΠ» Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π°, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ. ΠΠ° Π½Π°Ρ Π²Π·Π³Π»ΡΠ΄, Π»ΡΡΡΠ΅ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅Π΅ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΎΠΉ. ΠΠΎ ΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΠΆ. Π . ΠΠ½Π΄Π΅ΡΡΠΎΠ½ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠ», ΡΡΠΎ «ΡΡΠΎΡ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ ΡΡΠ°Π» Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡΠΈΠΌ Π² ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π³ΠΎΠ², Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π°Π±ΡΡΡΠ°ΠΊΡΠ½Π°Ρ ΡΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ»[9]. Π . Π. Π‘ΠΎΠ»ΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΠΈΡΠ°Π» ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ ΠΎ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ: «ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ»[10]. ΠΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ°, ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠΌ: ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΈ, ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°Π΄ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΡΠ΄ΡΠΌΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ.
ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡ ΡΠΌΠ΅Π»ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΈΠΉ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΠ², Π½ΠΎ Π½Π΅ Π»ΡΠ±ΡΡ , Π° ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ , ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²Π²Π΅ΡΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ (Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ, ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ), ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ (ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΡΡΠ° Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ), ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ (Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ), ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΡ ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π±ΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ. Π€Π΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ, Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠ΅, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΡ, ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈΠ· Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° ΠΈ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ ΡΠ½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ «ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ» ΠΎΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ. ΠΠΎ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΠΎΠ½ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠΌΡΡΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π½Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ. ΠΠΎ ΡΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠΈΡΡΡΡ Π·Π½Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°Ρ , Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ, ΡΠ·ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ΡΡΠΈΠΊΡΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ.
Π‘ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΏΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π½Π°Π»Π°Π΄ΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π΅ΠΉ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ. Π Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π΅Π΅ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ»ΠΈΠ²ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΎΠ² Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΈΡ Π²ΠΈΠ·ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡ Π² ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π· Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ. ΠΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΌ, Π² ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ ΠΎΡΡΠΎΠ΄ΠΎΠΊΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΠΎΠ² Π΅ΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π». ΠΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°, ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎ ΡΠ΄Π΅Π» ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ, ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠΏΠ»ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ (ΠΎΡ Π°Π½Π³Π». embodied cognition)[11].
ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ, Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΎ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ»ΠΈΠ²Π°Ρ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π° Π½Π°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»Ρ, ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π° ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΡΠ΅Ρ Π² ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ. Π£ΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ Π΅ΠΉ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡ Π»ΠΈΠ΄ΠΈΡΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ.
ΠΠΎ Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠΈ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ»Π°Π±ΡΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ Π·Π°Π±ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΠΈ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΈΠ· ΡΠΈΡΠ»Π° Π³ΡΠΌΠ°Π½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ². ΠΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ , Π½Π΅ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ Π±ΠΎΠ³Π°ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ. ΠΠ·ΡΡΠ°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΠΌ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ°, ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΡΠ°ΡΠΎΡΠ° ΠΈ Π΄ΠΎΠ±ΡΠΎ. Π‘ΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠ°ΡΡΠΈΠΈ ΠΊ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅.
ΠΠ΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Ρ Π΅Π΅ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ·ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π·ΠΎΠΉ. ΠΠ·ΡΡΠΈΠ² ΠΈΠ·ΡΡΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠ½ΠΈΠ³, ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΌΡ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΠ»ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΈΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ΄ΠΎΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ), Π½ΠΎ Π·Π° ΡΡΠΈΠΌΠΈ, Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΠΌΠΈ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠΊΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ° ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. Π€ΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ, ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠΈΠΌΡΡ Π² ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ².
ΠΡΠ²ΠΎΠ΄Ρ
- 1. ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΠ»Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΡ.
- 2. ΠΠ»Ρ Π½Π΅Π΅ ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ Π΄Π²Π΅ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ, Π½Π° Π½Π°ΡΠΊΡ ΠΈ Π½Π° Π²ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅
ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ², Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ, ΡΠ·ΡΠΊΠ°.
3. ΠΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π±Π°Π·Π° ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ·ΠΊΠΎΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Ρ.
- [1] Neisser U. Cognitive Psychology. New York: Meredith, 1967.
- [2] ΠΠΈΠ½Π΅Ρ H. ΠΠΈΠ±Π΅ΡΠ½Π΅ΡΠΈΠΊΠ°, ΠΈΠ»ΠΈ Π£ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π² ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π΅. Π.: Π‘ΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎ, 1958.
- [3] Tolman E. Π‘. Cognitive Maps in Rats and Men // Psychological Review. 1948. Vol. 55. № 4. P. 189−208.
- [4] Miller G. A. The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some limits on Our Capacity for Processing Information // Psychological Review. 1956. Vol. 63. № 2. P. 81−97.
- [5] Chomsky N. A Review of B. F. Skinner’s Verbal Behavior // Language. 1959. Vol. 35. № 1. P. 26−57.
- [6] Turing A. Computing Machinery and Intelligence // Mind. 1950. Vol. 59. № 236. P. 433−460.
- [7] Π‘ΡΡΠ» ΠΠΆ. Π‘ΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΌΠΎΠ·Π³ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ // ΠΠ½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΡ: ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅. Π.: ΠΠΎΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ½ΠΈΠ³ΠΈ; ΠΡΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΡΠ’ΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΡ, 1998. Π‘. 376−400.
- [8] ΠΡΠ΅ΠΉΡΡΡ X. Π., ΠΡΠ΅ΠΉΡΡΡ Π‘. Π. Π‘ΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ vs ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°: ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡ Π²Π΅ΡΠ½ΡΠ»ΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΡ Π²Π΅ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ // ΠΠ½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΡ: ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅. Π‘. 430.
- [9] ΠΠ½Π΄Π΅ΡΡΠΎΠ½ ΠΠΆ. Π . ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ. 5-Π΅ ΠΈΠ·Π΄. Π‘ΠΠ±.: ΠΠΈΡΠ΅Ρ, 2002. Π‘. 22.
- [10] Π‘ΠΎΠ»ΡΠΎ Π . Π. ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ. Π.: Π’ΡΠΈΠ²ΠΎΠ»Π°; ΠΠΈΠ±Π΅ΡΠΈΡ, 2002. Π‘. 31.
- [11] Wilson R. A., Foglia L. Embodied Cognition // The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2011 // plato.stanford.edu/archives/fall2011/entries/embodied-cognition. Π Π΅ΠΆΠΈΠΌ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ° — ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ.