Π’Π΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ°
Π‘Π°ΠΌ Π°Π²ΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π»ΡΡ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ «ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 50 Π»Π΅Ρ ΡΡΠ°Π½Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ Ρ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 106 Π±ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ Π² ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΡΡ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ Π½Π°ΡΠ½Π΅Ρ Π·Π°Π΄Π°Π²Π°ΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ, Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌΠ°Π»ΠΈΡΡ Π±Ρ Π²ΡΡΠ΅ 70%». Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΡΠ»ΠΈ Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΡΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π’Π΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΠ° ΠΠ»Π°Π½ Π’ΡΠΎΡΠΈΠΈΠ³ ΠΏΡΠΈΠ΄ΡΠΌΠ°Π» ΠΎΠ΄Π½Ρ Π²Π΅ΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°Π·Π²Π°Π»ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Π° Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π½Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠ°ΠΌ. ΠΡΠΎ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΡ, ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π. Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ «ΠΠΎΠ³ΡΡ Π»ΠΈ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ ΠΌΡΡΠ»ΠΈΡΡ?» (ΠΎΡΠΈΠ³ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ «Computing Machinery and Intelligence»), ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π² 1950 Π³. Π² ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠΌ ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ «Mind». Π‘ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΡΠ° Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ Π½Π°Π·Π²Π°Π» «ΠΈΠ³ΡΠΎΠΉ Π² ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ», ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ. Π§Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π‘, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ΅, ΡΠ°Π·Π³ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ (ΠΏΠΎΡΡΠ»Π°Π΅Ρ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ) Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ Π (ΡΠΈΡ. 1.11). ΠΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΎΠ² Π½Π° Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΠΎΠ½ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ, Ρ ΠΊΠ΅ΠΌ ΠΎΠ½ ΡΠ°Π·Π³ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ — Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΎΠΉ. ΠΠ°Π΄Π°ΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ — Π²Π²Π΅ΡΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π² Π·Π°Π±Π»ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π·Π°ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ² ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ ΡΠ΅Π΄ΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ «ΠΠΎΠ³ΡΡ Π»ΠΈ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ ΠΌΡΡΠ»ΠΈΡΡ?» Π΄ΠΎ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ° «Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²Π·ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠΎΠ²ΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ Π, Π³ΠΎ ΡΠΏΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ: ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ Π»ΠΈ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅Π΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ½Π°Π±ΠΆΠ°Ρ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΎΠΉ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π² „ΠΈΠ³ΡΠ΅ Π² ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ“».
Π ΠΈΡ. 1.11. Π’Π΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π°
Π‘Π°ΠΌ Π°Π²ΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π»ΡΡ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ «ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 50 Π»Π΅Ρ ΡΡΠ°Π½Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ Ρ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 106 Π±ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ Π² ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΡΡ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ Π½Π°ΡΠ½Π΅Ρ Π·Π°Π΄Π°Π²Π°ΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ, Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌΠ°Π»ΠΈΡΡ Π±Ρ Π²ΡΡΠ΅ 70%». Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΡΠ»ΠΈ Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΊ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΠ° Π’ΡΠΎΡΠΈΠ½Π³Π° (ΡΠΌ. Π²ΡΡΠ°Π²ΠΊΡ «ΠΠ΅Π½Ρ ΠΡΡΡΠΌΠ°Π½, ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π°?»). Π‘ΡΠΎΠΈΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ Π½Π΅Π΄ΠΎΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ» ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ Π² 1000 ΡΠ°Π·: ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΉΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΠ° Π’ΡΠΎΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΠ°ΠΌΡΡΡ 109, Π° ΡΠΎ ΠΈ 1012Π±ΠΈΡ.
ΠΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ΅ΡΡΠ° Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° ΡΠ°Π·Π³ΠΎΡΠ΅Π»Π°ΡΡ ΠΆΠ°ΡΠΊΠ°Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΡΡΠΈΡ, Π½Π΅ ΡΡΠΈΡ Π°ΡΡΠ°Ρ ΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΉ Π΄Π΅Π½Ρ. ΠΠ°ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ Π²ΡΠ΄Π²ΠΈΠ½ΡΡΡΠ΅ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ΠΎΠΌ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΈ? Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π»ΠΈ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Π°Ρ Π²ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΡ? ΠΡΠ΄Π΅Ρ Π»ΠΈ ΡΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΡΡΠ»ΠΈΡ?
ΠΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π’ΡΠΎΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»ΠΈΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅, ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅, ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ, ΠΏΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π° ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΠ°. Π 1990 Π³. Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ «Π―Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΎΠΉ?» («Is the Brain’s Mind a Computer Program?») ΠΠΆΠΎΠ½ Π‘Π΅ΡΠ»Ρ (John Searle) ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉ Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡΠΉ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½Ρ «ΠΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ°». Π‘ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Π°: Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ:
1) ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ, Π½Ρ Π·Π½Π°ΡΡΠΈΠΉ ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·ΡΠΊΠ°; 2) ΠΊΠΎΡΠ·ΠΈΠ½Ρ, ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΈΡ ΠΈΠ΅ΡΠΎΠ³Π»ΠΈΡΠΎΠ² ΠΈ 3) ΡΡΠ΅Π±Π½ΠΈΠΊ Π½Π° Π·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΡ ΡΠ·ΡΠΊΠ΅, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ² ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·ΡΠΊΠ°, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ, Π·Π½Π°Ρ Π»ΠΈΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ² ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ. Π₯ΠΎΠ΄ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π‘Π΅ΡΠ»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΡ. «ΠΡΠ΄ΠΈ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΡΠ½Π°ΡΡΠΆΠΈ, ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ½Π΅ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ, ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ „ΠΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ²Π΅Ρ Π²Π°ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½ΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡ?“ Π ΠΎΡΠ²Π΅Ρ, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠ² ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ, Ρ Π²ΡΠ΄Π°ΠΌ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ, ΠΊ ΡΠΎΠΆΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΌΠ½Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΉ Π»ΡΠ±ΠΈΠΌΡΠΉ ΡΠ²Π΅Ρ ΡΠΈΠ½ΠΈΠΉ, Π½ΠΎ ΠΌΠ½Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π½ΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡ Π·Π΅Π»Π΅Π½ΡΠΉ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Ρ Π²ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΡ ΡΠ΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° Π½Π° ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·ΡΠΊΠ°. ΠΠΎ Π²ΡΠ΅ ΠΆΠ΅ Π½Π° ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅ Ρ Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Ρ Π½ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π° ΠΏΠΎ-ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΈ. Π ΡΠΎΠΌΡ ΠΆΠ΅ Ρ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³Ρ Π½Π°ΡΡΠΈΡΡΡΡ ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ·ΡΠΊΡ Π² ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΈΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΠΌΠΎΠ³ Π±Ρ ΡΠ·Π½Π°ΡΡ ΡΠΌΡΡΠ» Ρ ΠΎΡΡ Π±Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Π°. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΡ, Ρ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΠΈΡΡΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Π°ΠΌΠΈ, Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³Ρ ΠΏΡΠΈΠ΄Π°ΡΡ ΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π±Ρ ΡΠΎ Π½ΠΈ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠΌΡΡΠ»Π°»[1].
ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° Π²ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π» Π½Π΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ, Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ· ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΡ, ΠΊΠ½ΠΈΠ³ΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π·Π°Π±ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΠΊΡΠΎ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΊΠ½ΠΈΠ³Ρ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ» — Π΅ΠΌΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΠΈ Π·Π°Π΄Π°ΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΡ Π½Π° Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ½ΠΈ Π±ΡΠ»ΠΈ Π½Π΅ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠΌΡ ΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ . Π’Π°ΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΠ°Ρ ΠΊΠ½ΠΈΠ³Ρ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ», ΠΏΠΎ Π½Π°ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ·ΡΠΊ.
ΠΠ»Π°Π½ ΠΠ°ΡΠΈΡΠΎΠ½ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ (Alan Mathison Turing), 1912—1954 — Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊ, Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊ, ΠΊΡΠΈΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°Ρ.
ΠΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈΠΌ Π² 1936 Π³. Π°Π±ΡΡΡΠ°ΠΊΡΠ½Π°Ρ «ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π° Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π°» ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»Π° ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° ΠΈ Π΄ΠΎ ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠΌΡ ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΠΊΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π² Π΅ΠΆΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π²ΡΡΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠ°ΠΌ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΠΈ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° (Π°Π½Π³Π». Turing Award). ΠΡΠΎ ΡΠ°ΠΌΠ°Ρ ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΆΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΡ Π² ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅, Π²ΡΡΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ Π·Π° Π²ΡΠ΄Π°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ.
«Π― ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½, ΡΡΠΎ ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡ Π½Π°ΡΠ΅Π³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΠ° ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»ΠΎΠ² ΠΈ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡ Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎ ΠΌΡΡΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π°Ρ , Π½Π΅ Π±ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΏΠΎΠΉΠΌΡΡ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ. ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Ρ ΡΡΠΈΡΠ°Ρ Π²ΡΠ΅Π΄Π½ΡΠΌ ΡΠΊΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ».
- [1] Π¦ΠΈΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΡΡΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄Ρ: «Π ΠΌΠΈΡΠ΅ Π½Π°ΡΠΊΠΈ», 1990, № 3, Π‘. 7—13.