Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ
ΠΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ — ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. Π Π½ΠΈΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΡΠΉ Π°Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ°ΡΠΈΠ·ΠΌ, ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΡ (Π²Π΅ΡΠ° Π² ΡΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΏΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΌΠΎΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠΈ), ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΠΈΠΊΠ° (ΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠ΄ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΈ ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°ΡΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ (System justification theory) Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π° ΠΠΆΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΠΆΠΎΡΡΠΎΠΌ (Jost, Banaji, Nosek, 2004). ΠΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ», ΡΡΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ ΡΠΎ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. Π‘ΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ — ΡΡΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΊ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΡ. ΠΡΠ΄ΠΈ, ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ²ΡΠΈΠΉΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ, Π²Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ½ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠΎΡΠ΅ΠΌΡ Π»ΡΠ΄ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ?
Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, Π»ΡΠ΄ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΌΠΈΡΠ΅. ΠΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ, ΠΎΠ½ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π΅Π΅ Ρ ΡΠΆΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ ΡΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ, Π²ΡΡΡΠ°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΌΠΈΡΠ΅. Π ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ, Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅. Π§Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΠΏΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡΡ Ρ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅. ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ.
ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ½ΠΈΡΠ° ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠ΄Π°Π΅Ρ Π·Π°ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ΅ Π½Π° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π² ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΡΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΡΠΊΠ°Π·. ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ, ΠΎΠ½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅, Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΡΠΈ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π·Π°ΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅. Π ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ½ΠΈΡΠ° Π½Π΅ ΡΡΠ°Π²ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ Π½Π΅ΡΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠΌΠ΅.
ΠΡΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π·Π°ΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠΈΡ. Π Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π΄Π΅Π²ΡΡΠΊΠ° Π½Π΅ ΡΡΠ°Π²ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½, ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π·Π°ΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΄Π΅Π²ΡΡΠΊΠ°, ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΏΠ΅Π²ΡΠ°Ρ Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ, ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Ρ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈΡ Π·Π°ΡΠ»ΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ.
ΠΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ — ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. Π Π½ΠΈΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΡΠΉ Π°Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ°ΡΠΈΠ·ΠΌ, ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΡ (Π²Π΅ΡΠ° Π² ΡΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΏΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΌΠΎΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠΈ), ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΠΈΠΊΠ° (ΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠ΄ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΈ ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°ΡΡ ΡΠ°Π·Π²Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ) ΠΈ Ρ. Π΄. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΡΠΎΡΡ-ΠΊΡΠ»ΡΡΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π² ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΡΠ°Π½Ρ (Kay, Jost, 2003).
Π‘ΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π½Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½ΡΡ , ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠ»Π΅Π½Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΡΠΊΠ°Π· Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½ (Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°), ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ (Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°). ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ»Ρ ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ, Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Ρ. Π ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Ρ ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π²ΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅Π½Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΡΡΠ°ΡΡΡΠ½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡ. Π§Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ, Π²ΡΠ±ΡΠ°Π²ΡΠΈΠΉ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅, Π²ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π² Π±ΠΎΡΡΠ±Ρ Π·Π° ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΡΠ°. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΠ΅Π» ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π΅Π» ΠΈ ΠΎΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ Π±ΠΎΡΡΠ±Ρ.
ΠΠΎΠ³Π΄Π° Π»ΡΠ΄ΠΈ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ? ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ±ΠΎΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ. ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ, Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ ΡΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°ΡΡ Π΅Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠ΄ΠΈ ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² Π‘Π¨Π ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠ°ΡΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΠΠ½Π΄ΠΈΠΈ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΄ΡΠΌΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½Π° ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠΉ (Blanchar, Eidelman, 2013). ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ΅ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ, ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π³Π΅Π½Π΄Π΅ΡΠ½Π°Ρ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ (Laurin, Gaucher, Kay, 2013).
ΠΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , Π»ΡΠ΄ΠΈ ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΎΡΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ Π΅Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π½ΠΈΠ·ΠΊΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π·Π°ΡΠ°ΡΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡ, Π° ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ Π΅Π΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ (Jost, Banaji, Nosek, 2004; Matthews, Levin, Sidanius, 2009).
Π-ΡΡΠ΅ΡΡΠΈΡ , ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ, ΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ. Π’Π°ΠΊΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π»ΠΈΡΠ½Π°Ρ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ Π»ΡΠ΄ΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΡΡΠ»ΡΡΡ ΠΎ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, Π·Π°ΡΡΠ°Π³ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΡ Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ·Π½Ρ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΡΡΠ°Π½Π΅ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ (Shepherd, Kay, 2012; van der Toorn et ah, 2015).
Π-ΡΠ΅ΡΠ²Π΅ΡΡΡΡ , ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ Π»ΡΠ΄ΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ Π½Π΅Π΅. ΠΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, Π»ΡΠ΄ΠΈ ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π½Ρ ΠΊ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΡΡ ΠΈΡ ΠΆΠΈΠ·Π½Ρ (Jost, van der Toorn et. al, 2012).
Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ°Π²Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΉ ΠΈΡΠΎΠ³ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ. ΠΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ ΡΠ΅ΠΌ, Π΅Π΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. Π‘ΡΠ°Π²Π½ΠΈΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ Π² Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌ.