ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π±ΠΈΠΎΡΡ
Π Π·ΠΎΠΎΠ±Π΅Π½ΡΠΎΡΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ»Ρ Π³Π°ΠΌΠΌΠ°ΡΠΈΠ΄, ΠΌΠΎΠ»Π»ΡΡΠΊΠΎΠ², ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ΄ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΠΊΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡΡΡ, Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΈΠΎΠΌΠ°ΡΡΠ° Ρ ΠΈΡΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠ΄, Π²ΠΎΠ΄ΡΠ½ΡΡ ΠΆΡΠΊΠΎΠ², ΠΊΠ»ΠΎΠΏΠΎΠ². Π§ΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΊΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΄Π° Π½Π°ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΡΡ (ΡΡΡΠ΅ΠΉΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ΄Π΅Π½ΠΎΠΊ, Π²Π΅ΡΠ±Π»ΡΠ΄ΠΎΠΊ). Π§ΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π° ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡ ΡΠΈΠΎΡΠ°ΡΠ½Π°, ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΈ pH < 5,0 ΡΡΠ±Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ (Comparison…, 1991; Experimental acidification…, 1993). ΠΠ°Π΄ΠΎ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π±ΠΈΠΎΡΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΎΠ±ΠΈΠ»ΠΈΠΈ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π² ΠΏΠ»Π°Π½ΠΊΡΠΎΠ½Π΅. ΠΠ΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ.
ΠΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½Π° Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΈΡΠΎΠ², Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Lobelia ΠΈ Isoetes Π½Π° ΠΌΡ ΠΈ ΡΠΎΠ΄Π° Sphagnum. ΠΠ°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ Π½ΠΈΡΡΠ°ΡΡΡ Π·Π΅Π»Π΅Π½ΡΡ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΉ. Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΡΠΈΡΠΎΠΏΠ»Π°Π½ΠΊΡΠΎΠ½Π° ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, Π½ΠΎ Π½ΠΈ Π±ΠΈΠΎΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠΈΡΠΎΠΏΠ»Π°Π½ΠΊΡΠΎΠ½Π°, Π½ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡΡΡ. ΠΠΎΠ»ΠΎΡΠΈΡΡΡΠ΅, Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Π»ΠΊΠΈΠ΅ ΠΆΠ³ΡΡΠΈΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈ Π΄ΠΈΠ°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡΡΡΡ Π΄ΠΈΠ½ΠΎΡΠΈΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΡΠ»ΡΠΌΠΈ. ΠΠΈΠΎΠΌΠ°ΡΡΠ° Π·ΠΎΠΎΠΏΠ»Π°Π½ΠΊΡΠΎΠ½Π° ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ°Π»ΠΎ, Π½ΠΎ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΈΠ΄Ρ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΡΠΌΠΈ ΠΊ Π·Π°Π³ΡΡΠ·Π½Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½Π° ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌ ΠΌΠ΅Π»ΠΊΠΈΠΌΠΈ.
Π’Π°Π±Π»ΠΈΡΠ° 60 ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π° ANC, Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² ΠΌΠΎΠ»ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ CH2O (? ANC, ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ) ΠΈ Π½Π° ΠΌΠΎΠ»Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ±ΡΡΡΠ°ΡΠ° (? ANC, Π½Π΅ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ) (Kalff, 2002).
ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ. | Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ. | ? ANC, ΠΎΡΠ³. | ? ANC, Π½Π΅ΠΎΡΠ³. |
ΠΡΠ²Π΅ΡΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. | CaCO3+2H±Ca2++CO2+H2O. | ; | +2. |
CaAl2Si2O8+2H±Ca2++H2O+Al2Si2O8(OH)4. | ; | +2. | |
Al2O3+3H2O+6H±2Al3++6H2O. | ; | +6. | |
ΠΠΎΠ½ΠΎΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½. | 2ROH+SO42—R2SO4+2OH; | ; | +2. |
NaR+H±HR+Na+. | ; | +1. | |
ΠΠ΅Π½ΠΈΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ. | 2CH2O+NO3-+2H±2CO2+NH4++H2O. | +1. | +2. |
5CH2O+4NO3-+4H±5CO2+2N2+7H2O. | +0,8. | +1. | |
ΠΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ°. | CH2O+2MnO2+4H±CO2+2Mn2++3H2O. | +4. | +2. |
ΠΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π°. | CH2O+4FeO (OH)+8H±CO2+4Fe2++7H2O. | +8. | +2. |
ΠΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ°. | 2CH2O+SO42-+2H±CO2+H2S+2H2O. | +1. | +2. |
ΠΠΈΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ. | NH4++2O2-NO3-+2H++H2O. | — 1. | — 2. |
ΠΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ°. | 2Mn2++O2+3H2O-2MnO2+4H++H2O. | — 4. | — 2. |
ΠΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π°. | 4Fe2++O2+6H2O-4FeO (OH)+8H+. | — 8. | — 2. |
ΠΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ»ΡΡΠΈΠ΄ΠΎΠ². | H2S+2O2-SO42-+2H+. | — 1. | — 2. |
ΠΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠΈΡΠ°. | FeS2+3ΡO2+3Π H2O-Fe (OH)3+2SO42-+4H+. | — 1,1. | — 4. |
Π Π·ΠΎΠΎΠ±Π΅Π½ΡΠΎΡΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ»Ρ Π³Π°ΠΌΠΌΠ°ΡΠΈΠ΄, ΠΌΠΎΠ»Π»ΡΡΠΊΠΎΠ², ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΎΠ΄ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΠΊΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡΡΡ, Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΈΠΎΠΌΠ°ΡΡΠ° Ρ ΠΈΡΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠ΄, Π²ΠΎΠ΄ΡΠ½ΡΡ ΠΆΡΠΊΠΎΠ², ΠΊΠ»ΠΎΠΏΠΎΠ². Π§ΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΊΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΄Π° Π½Π°ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΡΡ (ΡΡΡΠ΅ΠΉΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ΄Π΅Π½ΠΎΠΊ, Π²Π΅ΡΠ±Π»ΡΠ΄ΠΎΠΊ). Π§ΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π° ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡ ΡΠΈΠΎΡΠ°ΡΠ½Π°, ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΈ pH < 5,0 ΡΡΠ±Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ (Comparison…, 1991; Experimental acidification…, 1993).
ΠΠΎΡΡΠ±Π° Ρ Π·Π°ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ…
Π‘ΠΎΡΡΠ°Π² Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ. ΠΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»ΠΎΠ² Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΠ° ΡΡΡΡΡ Π»Π΅Ρ.
Π Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ. Π‘ΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°ΡΠ° Π½Π° Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°Ρ Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Ρ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΠΎΡΠ΅Π½ ΡΡΡΡΡ — ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π»Π΅Ρ.
Π‘ΠΎΠ»Π½Π΅ΡΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ. ΠΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ — ΡΠΎΡΠ½ΠΈ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠ°ΡΠ΄Ρ Π»Π΅Ρ.
ΠΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π·Π° ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΊΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ:
ΡΠΎΠ»Π½Π΅ΡΠ½Π°Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ, ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, Π²ΡΠ»ΠΊΠ°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ, Π°Π²ΡΠΎΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ «Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΠ°-Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΡΡΠ΅ΡΠ°-ΠΊΡΠΈΠΎΡΡΠ΅ΡΠ°».
ΠΠ°Π΄ΠΎ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°Ρ Π±ΡΠ» Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΠ² ΠΈ Π½Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»Π΅Π½ ΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠΌ. Π’Π°ΠΊ, Π² ΡΠΉΠΌΡΠΊΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΠΆΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ 20 ΡΠ΅Π·ΠΊΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΎΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°ΡΠ° ΠΊ ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌΡ ΠΎΠ»Π΅Π΄Π΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ. ΠΠΊΠΎΠ»ΠΎ 115 ΡΡΡ. Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅Π» ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΠΊ ΠΎΠ»Π΅Π΄Π΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π·Π° 15 Π»Π΅Ρ Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠΎΠΌ ΠΊ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π·Π° 70 Π»Π΅Ρ (ΠΠΎΠ½Π΄ΡΠ°ΡΡΠ΅Π², 1999, Ρ. 546).
ΠΠ° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ 200 ΡΡΡ. Π»Π΅Ρ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°ΡΠ° Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π»ΠΈ Π½Π΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ½ΠΎ (Π΄Π²Π΅ ΡΠΏΠΎΡ ΠΈ ΠΎΠ»Π΅Π΄Π΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΉΠΌΡΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅). ΠΠ°ΡΠ°Π΄ΠΎΠΊΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ (ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ 8−10 ΡΡΡ. Π»Π΅Ρ) ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°ΡΠ°. Π’Π°ΠΊ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π°Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΡ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΠΊ Π. Π―. ΠΠΎΠ½Π΄ΡΠ°ΡΡΠ΅Π², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΈΡΠ΅Ρ: «ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π½Π΅ ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π½ΠΎ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ»ΠΈΠΌΠ°ΡΠ°» (ΠΠΎΠ½Π΄ΡΠ°ΡΡΠ΅Π², 1999, Ρ. 547).
ΠΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΠΊ Π. Π. ΠΡΠ΄ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 10−15 ΡΡΡ. Π»Π΅Ρ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ «ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΈΡΠΎΡ» ΡΠ΅Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·ΠΎΠΉΠ΄Π΅Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ»Π½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π° 2/3 ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΡΡΠΌΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ»Π΅Π΄Π΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΊ Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡ ΠΈ. ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 50 ΠΈ 90 ΡΡΡ. Π»Π΅Ρ, Π°ΠΌΠΏΠ»ΠΈΡΡΠ΄Π° ΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°ΡΡ (ΠΡΠ΄ΡΠΊΠΎ, 1977).