ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ, Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ»ΠΈΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²
ΠΡΠ° ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΡΠΊΡΡΡΠ° Π² 1964 Π³ (R.L.Banks, G.C.Bailey) Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ΅ Mo (CO)6/Al2O3 ΠΏΡΠΈ 200 — 300ΠΎΠ‘. Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² Π² ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Ρ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠΏΠ°Π½ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠΏΠ°Π½ Ρ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ 20%. ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈΠΌΠ΅Π»ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΈ Π΄ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ ΡΡΠΈΡ Π°Π²ΡΠΎΡΠΎΠ², Π½ΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Banks ΠΈ Bailey ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°. Π’Π°ΠΊ, Π² 1956 Π³. H.S.Eleuterio… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ, Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ»ΠΈΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
— 3 ;
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ, Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ»ΠΈΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ Π½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π΄ΠΈΡΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ², Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°Π·ΡΡΠ² Π΄Π²ΡΡ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΈ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ — ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ (RCH:) Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,.
(1).
ΠΡΠ° ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΡΠΊΡΡΡΠ° Π² 1964 Π³ (R.L.Banks, G.C.Bailey) Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ΅ Mo (CO)6/Al2O3 ΠΏΡΠΈ 200 — 300ΠΎΠ‘. Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² Π² ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Ρ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠΏΠ°Π½ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠΏΠ°Π½ Ρ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ 20%. ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈΠΌΠ΅Π»ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΈ Π΄ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ ΡΡΠΈΡ Π°Π²ΡΠΎΡΠΎΠ², Π½ΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Banks ΠΈ Bailey ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°. Π’Π°ΠΊ, Π² 1956 Π³. H.S.Eleuterio (Du Pont) ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΡΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° (Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½, ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½ ΠΈ 1-Π±ΡΡΠ΅Π½ Π² Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ Π³Π°Π·Π΅) Π½Π° MoO3/Al2O3.ΠΠ½ ΠΆΠ΅, ΠΏΠΎ-Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½Π°, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ. Π ΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΡΠ΅ E.F.Peters ΠΈ B.L.Evering 1960 Π³. (Standard Oil Co.) ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ MoO3/Al2O3 — iBu3Al ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½ ΠΈ Π±ΡΡΠ΅Π½Ρ. Π£Π΄ΠΈΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΎΠ², Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΌΡΠ³ΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (1), Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π‘=Π‘ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ~150 ΠΊΠΊΠ°Π»/ΠΌΠΎΠ»Ρ, Π° ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ΅ΠΊΡΠ½Π΄. ΠΠ° ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ΅Π½ΠΈΡ (Re2O7/Al2O3) ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ 40ΠΎΠ‘, Π° Π³ΠΎΠΌΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ N. Calderon (1967 Π³) — MoCl5 — AlEt3, WCl5 — EtAlCl2 — EtOH — Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. Π£ΠΆΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΌΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠ΅Π»ΠΈΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° (N.Calderon).
(2).
(3).
ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° (2 ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° 2 ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° (3), 2 ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° 2 ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π°), ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠΌ. Π Π΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² (ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ 2 ΠΈ 3) ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΊ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠ° — ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° (N.Calderon).
(4).
ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ° Π Π² ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π·Π°ΠΏΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈ 2+2-ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½Π° Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠΌ. ΠΠ°ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (5) (Π΄Π»Ρ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ).
(5).
Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΡΡ ΡΡ Π΅ΠΌΡ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΊ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠΌΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ.
(6).
ΠΠ»Ρ Π»ΠΈΠΌΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ (2) ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° (6) Π² ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
(7).
ΠΠ±Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π΄Π°ΡΡ S-ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ R+ = f (PΠ‘3H6), ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ K1 ΠΈ K2 ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ (5) ΠΈ (7) ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΡ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΡΠΌ (Π½Π° ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ°Ρ ), Ρ. Π΅. ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠ°ΠΊ, ΠΊΠ°ΠΊ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π±Ρ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΡΠΊΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΉ Ρ Π΅ΠΌΠΎΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ (ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²) Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΠΠΆ. ΠΠ°ΡΡΠ° ΠΈ ΠΠ°Π»Π»’ΠΡΡΠ° Π² 1964 Π³ ΠΎΡΠΊΡΡΠ»ΠΈ ΠΎΡΠΎΠ±ΡΠΉ ΡΠΈΠΏ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ°Ρ Π¦ΠΈΠ³Π»Π΅ΡΠ° Ρ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠΊΠ»Π° ΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π² ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ:
(8).
ΠΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ROMP (ring opening metathesis polymerization), ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΡΠ°Π·Ρ ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ»ΠΈ (1968 Π³), ΡΡΠΎ ΠΎΠ½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΈ Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠΊΠ»Π° ΠΏΡΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ (ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈ, ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ²).
ΠΠ° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½Π°.
(9).
ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ROMP ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΡΡΠ³ΡΠ°Π»ΠΎ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°.
Y.Chauvin ΠΈ J.L.Herisson Π² 1971 Π³ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ Π½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠΌ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ² M=CR2 ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠΎΠ² Π² ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°.
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΡΡ-ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½Π° Ρ ΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌ-2 ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ.
(10).
ΠΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠ° Q1-M-Q2 ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ².
Q1MnQ1, Q1MnQ2 ΠΈ Q2MnQ2.
ΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ n = 1 4 ΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² 1: 3.2: 1. ΠΡΠΈ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ³Π°ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π½Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ.
ΠΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½Π° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎ, ΡΡΠΎ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅Ρ (Π ) ΠΈ ΡΠΈΠΊΠ»Ρ © ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ Π½Π° Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ² ΠΡΠ΅Π½Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ° (ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡ/ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅Ρ ~10−9 ΠΌΠΎΠ»Ρ/ΠΌΠΎΠ»Ρ) ΡΠΆΠ΅ Π²Π΅Π΄ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠΉ Mn ~105 D. ΠΡΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ½ΠΎΠΌ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° (Π.Π.ΠΠ°ΠΊΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈΠΉ, Π. Π. ΠΠΎΠ»Π³ΠΎΠΏΠ»ΠΎΡΠΊ ΠΈ Π. Π. Π’ΠΈΠ½ΡΠΊΠΎΠ²Π°, 1972 Π³). Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π±ΡΠ»Π° ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½ΠΎΠ²Π°Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Π° — ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ROMP.
ΠΡΠ΅Π½Ρ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΡΠΎΠΉ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΡΠ³ΡΠ°Π»ΠΈ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈ Π°ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² (ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠΏΠ° (10)), Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ T.J.Katz ΠΈ J. McGinnis (1975 Π³). ΠΡΠΈ Π°Π²ΡΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (10) ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠΏΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² Q1MnQ1, Q1MnQ2 ΠΈ Q2MnQ2 ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠ° Q1MnQ2 Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ².
Π€ΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° M=CR2, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ, Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡ Ρ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠΌ (ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½ΠΎΠΌ), ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π·Π°ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°, Π²Π΅Π΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠ΅ΠΏΡ.
Π Π°Π·ΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² 2+2-ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΡΠΈΡΠΎ-Π΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π½Π° (I), ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°.
ΠΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ M=CHCH3 Ρ ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½ΠΎΠΌ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΡΠΈΠΊΠ»Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ.
(11).
ΠΡΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ, Π½ΠΎ ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ°ΠΏ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°:
(12).
Π‘ΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° (12) ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ Π²Π½ΠΎΠ²Ρ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ° M=CHCH3 ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π°. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½Ρ, Π½Π΅ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π°ΠΌΠΈ, Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²Ρ, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ² (ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π°). Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΠΌ ΡΠΈΠΏΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡ Π΅ΠΌΡ ΡΠ΅ΠΏΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ (ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ROMP).
ΠΈ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
(13).
Π£ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° Π² ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ Π·Π°ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ (WΠΈ) ΠΈ, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎ, Π² ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π° (ΠΎ) ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ S-ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΊ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π°ΠΌ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠ΅ΠΉ R+ = f (PΠ‘3H6) ΠΈ R+ = (T). ΠΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΠ» ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΡ, ΠΈ ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΊΡΠΎΡΡ-ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° (ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ 10).
ΠΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ² Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π½Π° ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ (C.P.Casey ΠΈ T.J.Burkhardt, 1974 Π³; R. Schrock ΠΈ R. Grubbs Π² 1974 — 1980 Π³Π³.). Π 1992 Π³ R. Grubbs ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅Π²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ, ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΡΠ³ΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ . ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ² Π¨ΡΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΠΡΠ°Π±Π±ΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π½ΠΈΠΆΠ΅.
ΠΠ»Ρ ΡΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ Π·Π°ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π°, ΡΡΠ΄Ρ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ, Π½Π΅ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ»ΠΈ.
ΠΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½Π° ΠΊ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΡΠΈΡ ΡΠΈΠΊΠ»Π° ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°.
(13).
Π ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ² Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π° ΡΠ°ΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΈ ΡΠΈΠΊΠ»Ρ (Π΄ΠΎ 120 ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΡΡ Π·Π²Π΅Π½ΡΠ΅Π²) ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΠΎ-ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ.
(14).
Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ²:
1) -ΡΠ»ΠΈΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΡΠ΄Ρ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ .
2) ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΈΠ΄-ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΊ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ 3-Π°Π»Π»ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ°ΠΌ.
3) ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΏΠΎ Π‘-Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΊ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ.
4) ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ H2, ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈ ΡΠ΅Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ² ΠΊ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ.
5) ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ°Π½ΠΎΠ² ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΈΡΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΠΊΠ»ΠΈ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΎΠ²-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ², ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΡΡ Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΠ°.
«Π’ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½» ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ (ΡΠΈΡΠΌΠ° Phillips Petr.) ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (1) (ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½, ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½, Π±ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Ρ) ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½Π° Π² Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π°Ρ . Π ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊΡΠΎΡΡ-ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ΅ WO3/SiO2 ΠΏΡΠΈ 420ΠΎΠ‘ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ ΠΈΠ·ΠΎΠ°ΠΌΠΈΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ C3H6: C4H8 1.
Π ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° ΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ Π±ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠ²-2 ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠ»Π΅Π½Π° ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ°ΠΌΠΈΠ»Π΅Π½Π°. ΠΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡ Π΅ΠΌΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ° ΠΈ Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΠ·ΠΎΠΏΠ΅Π½ΡΠ΅Π½-1 ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ·ΠΎΠΏΡΠ΅Π½Π°.
ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π² ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² (ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ°Π»ΠΊΠ΅Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ ) ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΡΠ»ΠΊΠ°Π½ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠ»Π°ΡΡΠΎΠΌΠ΅ΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΠΈΠ½ΠΎΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΎΠΊΡΠ΅Π½Π°ΠΌΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΈΡΠΌΠ° HΡls (c 1989 Π³) Π² ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ 12 000 Ρ/Π³ ΠΏΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡ Π΅ΠΌΠ΅:
Π€ΠΈΡΠΌΠ° CDF-Chemie Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ½ΠΎΡΠ±ΠΎΡΠ½Π΅Π½ (5000 Ρ/Π³, Ρ 1976 Π³) Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ°ΠΌΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠΎΠ².
.
ΠΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΌΠ°Π»ΠΎΡΠΎΠ½Π½Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ², ΡΡΠΊΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΡΠ΅ΡΡΠΎΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ², Π΄ΡΡΠΈΡΡΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° ΡΠΎΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ΅ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈ Π½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ,.
.
Π Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π° ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π°ΡΠ΅ΡΠΈΠ»Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Ρ Π½Π° Mo, W-ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡ Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°.
ΠΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² (MCR) ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠ΅Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ (R.Schrock, 1981):
(15).
ΠΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅, ΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π°ΡΠ΅ΡΠΈΠ»Π΅Π½Π° (ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π· ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ»Π΅Π½Π°) ΠΈ ΡΠΎΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΈ Π°Π»ΠΊΠΈΠ½ΠΎΠ² Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΠ΅Π½ΠΎΠ² (Π΅Π½ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π·ΠΈΡ, T.J.Katz, 1985 Π³).
(16).
ΠΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°
Π΄Π»Ρ ΡΠ³Π»ΡΠ±Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π’Π΅ΠΌΠΊΠΈΠ½ Π. Π. Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°, Π., ΠΠΠ’Π₯Π’, 1980, Ρ. III.
Π₯Π΅Π½ΡΠΈΡΠΈ-ΠΠ»ΠΈΠ²Ρ Π., ΠΠ»ΠΈΠ²Ρ Π‘. ΠΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·, Π., ΠΠΈΡ, 1980, Ρ. 213 — 273.
ΠΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ· Π² ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠΎΠ΄. ΡΠ΅Π΄. Π. ΠΠΈΡΠ°, Π., ΠΠΈΡ, 1986, Ρ. 1.
ΠΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΎΠ² Π.Π., ΠΠΎΡΡΠ΅ Π. Π., ΠΠ΅Π½ΡΠΈΠΊΠΎΠ² Π. Π. Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±Π΅Π½ΠΎΠ², Π., Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ, 1990, Ρ. 233 — 262.
Rouhi M. Olefin Metathesis: The Early Days, Chem. Eng. News, 2002, 80, № 51, pp. 34 — 38.
Rouhi M. Olefin Metathesis: Big-Deal Reaction, Chem. Eng. News, 2002, 80, № 51, pp. 29 — 33.