ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄Π°Π»Π°ΡΠΈΠ»Π° Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ
ΠΠ»Π°Π΄ΠΊΠΎΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡ ΡΠΠΠ€ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π·Ρ ΡΠΈΠΏΠ° 5 (Π€ΠΠ5). ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ»Π°Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ (Π΄Π΅ΡΡΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ) ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π»Π°Π΄ΠΊΠΎΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ, ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠΊΠ° ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π½ΠΎΠ·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΡΠΎΠΊΠ°. ΠΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ E. Meuleman (2002), ΠΠ Π²ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ 26 ΠΈΠ· 1000 ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ Π² Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅ 40β69 Π»Π΅Ρ; ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π°ΠΌ I. Aytac ΠΈ ΡΠΎΠ°Π²Ρ. (2000), ΠΊ 2025 Π³. ΠΠ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΡΡΡΠ°Π΄Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 300… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄Π°Π»Π°ΡΠΈΠ»Π° Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ»ΡΠ½Π°Ρ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ (ΠΠ)
ΠΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ»ΡΠ½Π°Ρ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ (ΠΠ) Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ, Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΊΡΠ°. ΠΠ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Ρ 50% ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ 40 ΠΈ 70-Ρ Π³ΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ. Π Π°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠΎΠΌ: 67% ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ ΠΊ 70-ΡΠΈ Π³ΠΎΠ΄Π°ΠΌ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Ρ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΠ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ [1,3].
ΠΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ (Massachusetts Male Aging Study — MMAS, 1994), ΠΠ Π±ΡΠ»Π° Π²ΡΡΠ²Π»Π΅Π½Π° Ρ 52% ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ Π² Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅ ΠΎΡ 40 Π΄ΠΎ 70 Π»Π΅Ρ. Π Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅ 40−50 Π»Π΅Ρ ΠΠ Π²ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ 40% ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½, Π² Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅ 50−60 Π»Π΅Ρ — ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ (48−57%), Π° Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΡΠ°Π΄Π°ΡΡ 70% ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ [4].
ΠΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ E. Meuleman (2002), ΠΠ Π²ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ 26 ΠΈΠ· 1000 ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ Π² Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅ 40−69 Π»Π΅Ρ; ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π°ΠΌ I. Aytac ΠΈ ΡΠΎΠ°Π²Ρ. (2000), ΠΊ 2025 Π³. ΠΠ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΡΡΡΠ°Π΄Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 300 ΠΌΠ»Π½. ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ [1].
ΠΡΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΈΠΌΠΏΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. ΠΡΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π°Π·ΠΎΡΠ° (NO, ΡΠ½Π΄ΠΎΡΠ΅Π»ΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π°ΠΊΡΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°) ΠΈΠ· ΡΠ½Π΄ΠΎΡΠ΅Π»ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΊΠ°Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ·Π½ΡΡ ΡΠ΅Π» ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π³ΡΠ°Π½ΠΎΠ·ΠΈΠ½ΠΌΠΎΠ½ΠΎΡΠΎΡΡΠ°ΡΠ° (ΡΠΠΠ€) Π² ΠΊΠ°Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ·Π½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ»Π°Π±Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π³Π»Π°Π΄ΠΊΠΎΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΡ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΊΠ°Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ·Π½ΡΡ ΡΠ΅Π». ΠΠ°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠ°Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ·Π½ΡΡ ΡΠ΅Π» Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π½ΡΠ» ΠΈ Π±Π»ΠΎΠΊΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Π° (Π²Π΅Π½ΠΎΠΎΠΊΠΊΠ»ΡΠ·ΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ), ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ [10].
ΠΠ»Π°Π΄ΠΊΠΎΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡ ΡΠΠΠ€ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π·Ρ ΡΠΈΠΏΠ° 5 (Π€ΠΠ5). ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ»Π°Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ (Π΄Π΅ΡΡΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ) ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π»Π°Π΄ΠΊΠΎΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ, ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠΊΠ° ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π½ΠΎΠ·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΡΠΎΠΊΠ°.
ΠΠ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π°Π·ΠΎΠ΄ΠΈΠ»Π°ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ° ΡΠΠΠ€, Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠΈΠΌΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΊ ΡΠΠΠ€, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΠ΅Π½ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅Π½ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·ΡΠ°ΡΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½.
Π‘ΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΠ Π² 80% ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π²Π²ΠΈΠ΄Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ ΠΈ Π² 20% ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ². ΠΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΠ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΈΡΡΡΠ΅, Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΠ΅, Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ·Π½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΡΡΠ°Π²ΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Π°, ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π³Π΅ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ°Π»ΠΈΠ·; Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΠ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π° [6].
Π§Π°ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΠ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ Ρ ΡΠ΅ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΡΠΎΡΡΠ΄ΠΈΡΡΡΠΌΠΈ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ (Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡΠ΅Π½Π·ΠΈΠ΅ΠΉ, Π°ΡΠ΅ΡΠΎΡΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠ·ΠΎΠΌ) ΠΈ ΡΠ°Ρ Π°ΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π±Π΅ΡΠΎΠΌ [4]. ΠΠΎ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π°Π²ΡΠΎΡΠΎΠ², ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΡΠ΅ΡΠ²Π΅ΡΡΡΠΉ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉ ΠΠ ΡΠ°ΠΊ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ Ρ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠΌ Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ² [M. O’Keefe ΠΈ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1995]. Π ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠ°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π½Π·ΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΌΠΎΡΠ΅Π³ΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ°Π·ΠΈΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΄Π° ΠΈ Π½Π΅ΡΠ΅Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ b-Π°Π΄ΡΠ΅Π½ΠΎΠ±Π»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΎΡΡ.