ΠΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠΎΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ (Particle swarm optimization)
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ «ΡΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ» — Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ²ΡΠΈΠΉΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅ 90-Ρ Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ . Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ°ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΡ «ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ», ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Π΄Π»ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°. ΠΠΎΠΏΠΈΡΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠΎΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ (Particle swarm optimization) (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΡ ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡΠ½ ΠΠ°ΠΌΠ°ΡΠΊΠ° ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (ΠΏΡΠΈΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΡ) ΠΎΡΠΎΠ±Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅Π΄Ρ. ΠΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡΡ ΠΎΡΠ±ΠΎΡ Π»ΡΡΡΠΈΡ ΠΏΠ»Π°Π½ΠΎΠ², ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ Π² ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅ΠΉ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, Π·Π°Π΄Π°Π² Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°, Π½Π°ΡΠ΅Π»ΠΈΠ² Π²ΠΈΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΡΠ΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ — Π½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π² ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°.
ΠΠΎΠΏΠΈΡΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ Π²ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΡ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ»Ρ ΠΈΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ»ΡΠΆΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ: Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ΄ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ, ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΉ ΡΡΠ± ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡ Π»ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π° ΠΈ Ρ. Π΄.
Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π½Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅ ΠΈ Π² Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΡ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ Π΄Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°, Π½ΠΎ ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ Π½Π΅ Ρ Π²Π°ΡΠ°Π΅Ρ.
ΠΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅, Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π½ΠΊΠ°, ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠ»Π°Π΄Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΏΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΌΠΊΠ΅.
ΠΠ»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π±ΡΠ» Π²ΡΠ±ΡΠ°Π½ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ «ΡΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ». ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΡΠ΅ ΠΈ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π΄Π»Ρ Π·Π°Π΄Π°Ρ ΠΏΠ»Π°Π½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
1. ΠΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ
1.1 ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄ «ΡΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ» — Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ²ΡΠΈΠΉΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅ 90-Ρ Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ . Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ°ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΡ «ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ», ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Π΄Π»ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°.
ΠΠΎΠ³Π΄Π° ΡΡΠ°Ρ ΠΈΡΠ΅Ρ Π΅Π΄Ρ, Π΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ»Π΅Π³Π°ΡΡΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΈ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΡΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΡΠ°ΠΈ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π°. ΠΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Ρ Π°ΠΎΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π΄Π°ΡΡ Π΅ΠΌΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΡΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠΈ. Π’Π°ΠΊ, ΡΠ°Π½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π΄Π½ΠΎ, ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅Ρ, ΡΡΠΎ-ΡΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ΅, ΠΈ, Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΠ°ΠΈ, ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠΈΡ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ. ΠΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡ ΠΊ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΡ ΠΏΠΈΡΠΈ, ΠΈ ΡΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»Ρ, Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ Ρ Π°ΠΎΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π°ΠΉΡΠΈ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠΈ.
Π ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° Π½Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ (ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ). ΠΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΠΈΠ· ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. Π ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ «ΠΏΡΠΎΡΡΡΡΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅» ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΉ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΡΠΌ, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ Π½Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π³Π΅ ΡΡΡΡΠ΅ΠΌΠ»ΡΡΡΡΡ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π·Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΡ Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ»Ρ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ «ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠ΅Π΄ΡΠΈΠ΅» ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ .
2. Π Π΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°
2.1Π‘Ρ Π΅ΠΌΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°
Π‘Ρ Π΅ΠΌΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄ΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
1. Π‘ΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ «ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½Π°Ρ» ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ.
2. ΠΠ»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π΅Π²Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ.
3. ΠΡΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π΅Π²ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ «ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ».
4. ΠΠ΅ΠΊΡΠΎΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΡΠ΅ΠΌΠ»ΡΡΡΡΡ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ «ΡΠ΅Π½ΡΡΡ», ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΌ Π΄Π°Π»ΡΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ Π½Π΅Π³ΠΎ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ½Π° ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ.
5. ΠΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
6. Π¨Π°Π³ΠΈ 2−5 ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΡΡ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°Π· ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ.
7. ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ «ΡΠ΅Π½ΡΡ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ» ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
2.2 ΠΠΎΠ΄ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ
#include
#include
#include
#include
const int n=200;
const int m=200;
int i, j, k, t=200;
double F (double x)
{
return pow (pow (x, 3) — 125,2);
}
int main ()
{double V[n] [m];
double lower_limit=1, upper_limit=300;
double best_pos[n] [m];
double cel[n] [m]; // ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ² Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ°
double best_cel=1000; // Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ Π³Π»ΠΎΠ±Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
double x;
double R1, R2;
const double C1=0.7, C2=1.2, w=0.93;
double **X=new double*[n];
for (i=0; i
X[i]=new double[m];
srand (time (NULL));
// ΠΈΠ½ΠΈΡΠΈΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ
for (i=0; i
for (j=0; j
{
X[i] [j]=lower_limit + (upper_limit — lower_limit)*rand ()/RAND_MAX;
V[i] [j]=0;
// ΠΠ½ΠΈΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΠΈΡ Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ Ρ ΡΠ΄ΡΠ΅ΠΌ
best_pos[i] [j]=1000;
}
for (k=0; k
{
// Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π° Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠΎΠ²
for (i=0; i
for (j=0; j
{
// ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ°
cel[i] [j]=F (X[i] [j]);
// ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ° Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ
if (cel[i] [j]
best_pos[i] [j]=cel[i] [j];
if (best_pos[i] [j]
{
best_cel=best_pos[i] [j];
x=X[i] [j];
printf («%fn», x);
}
}
// ΠΠ±Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΉ
for (i=0; i
for (j=0; j
{
R1 = 1.*rand ()/RAND_MAX;
R2 = 1.*rand ()/RAND_MAX;
V[i] [j] = w*V[i] [j] + C1*R1*(best_cel — X[i] [j]) + C2*R2*(best_pos[i] [j] - X[i] [j]);
X[i] [j] = X[i] [j] + V[i] [j];
}
}
return 0;
}
2.3 ΠΠ»ΠΎΠΊ ΡΡ Π΅ΠΌΠ° Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°
3. Π’Π΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ
ΠΠ»Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΡΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°.
ΠΠΎΠ΄ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡΠΌΠΈ, Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΉ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·ΡΠΊΠ° (Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ°Π½Π΄Ρ), Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π·Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅:
1) ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠ²Π°ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ ab;
2) ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠ½Π΄Π΅ΠΊΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π° a[i];
3) Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ *,/,-,+;
4) ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ a < b;
5) Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ or, and, not.
ΠΡΠ·ΠΎΠ² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π·Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ +1 Π·Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ +1 Π·Π° Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅.
Π¦ΠΈΠΊΠ» for Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ, Ρ.ΠΊ. ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅;
for i1 to N
ΡΠ΅Π»ΠΎ
next i;
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΡ ΡΠΈΠΊΠ»Π° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ 2*N ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ:
F «ΡΠΈΠΊΠ»» = 2*N+N*f«ΡΠ΅Π»ΠΎ ΡΠΈΠΊΠ»Π°».
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π΄Π»Ρ Π½Π°ΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ:
F=9+ // ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ
+2*200+200*(2*200+(8+6)*200)+ // ΠΈΠ½ΠΈΡΠΈΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ
+2*200+200*(2*200+200*(2*200+200*(6+20))+ // Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π° Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ° ΠΈ Π»ΡΡΡΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ
+2*200+200*(2*200+200*(4+4+10+2+16)) // ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΉ Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° F= 528 800 809 ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ.
ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ° Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠ°Π»ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½Ρ Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°ΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅, Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡ Π²Π°ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ³ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ. ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΈΡ Ρ Π°ΠΎΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΉ, ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΡΠΌΡ.
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΡΠΌ ΠΊ Π½ΠΎΠ²ΡΠΌ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠΌ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ.
Π‘ΠΏΠΈΡΠΎΠΊ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ²
1. Π£Π»ΡΡΠ½ΠΎΠ² Π. Π., Π¨Π΅ΠΏΡΡΠ½ΠΎΠ² Π. Π. ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ², ΡΠ°ΡΡΡ 2: Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ². — Π.: ΠΠΠΠΠ, 2003. — 80 Ρ.
2. ΠΠΎΠ½ΡΠΏΠ΅ΠΊΡ Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎ Π΄ΠΈΡΡΠΈΠΏΠ»ΠΈΠ½Π΅ «ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ²».
3. Global Optimization Algorithms — Theory and Application.
4. http://ru.wikipedia.org