ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°
Π’Π΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. Π£ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π‘ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΡΠ½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΡΠ»ΠΎΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ: Π‘ = 3R ΠΊΠ°Π»/ΠΌΠΎΠ»Ρ (R — Π³Π°Π·ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ). ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΠ»ΠΎΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΡΠΈ — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π·Π° ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½Ρ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ (ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ°ΡΡΡ Π½Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
- ΠΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅
- 1. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — Π³Π°Π·
- 2. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ
- 3. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ
- 4. Π§Π΅ΡΠ²Π΅ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°
- ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
- Π‘ΠΏΠΈΡΠΎΠΊ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ
ΠΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ Π² ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ : ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠΌ, ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠΌ ΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌ.
Π‘ΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. Π Π°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΠΈΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌ. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π»ΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΡΡΡ: ΠΎΠ½ΠΈ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π»ΡΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ. ΠΠ½ΠΈ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ.
Π‘Π²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. Π§Π°ΡΡΠΈΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎ, ΡΠ΅ΠΌ Π² ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΡΡ ΡΠ΅Π»Π°Ρ , ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠΊΠ°ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ — ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ ΡΠΎΡΠΌΡ — ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈ.
ΠΠ°Π· ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ», Π±Π΅ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π°. ΠΠ°Π·Ρ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡ, Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π²Π΅ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠΆΠΈΠΌΠ°ΡΡΡΡ.
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΅ΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°.
Π¦Π΅Π»ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ — ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, Π²ΡΡΠ²ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ ΠΈΡ Π΄ΠΎΡΡΠΎΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΊΠΈ.
ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ:
1. Π³Π°Π·
2. ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ
3. ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΡΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°
4. ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°
1. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — Π³Π°Π·
ΠΠ°Π·Ρ (ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΎΠ΅ gaz; Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π³ΠΎΠ»Π»Π°Π½ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΡΡΠ½ΡΠΌ Π―. Π. ΠΠ΅Π»ΡΠΌΠΎΠ½ΡΠΎΠΌ), Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ»Π°Π±ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ, Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡ Π²Π΅ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΠΌ. ΠΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΎ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅. ΠΠ°Π·Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, Π² Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ Π² ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ Π·Π΅ΠΌΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠ΄Π°Ρ , ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΠΊΠ΅Π°Π½ΠΎΠ², ΠΌΠΎΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΠ΅ΠΊ. Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ΅, Π·Π²ΡΠ·Π΄Ρ, ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ·Π²ΡΠ·Π΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· Π³Π°Π·ΠΎΠ² — Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ (ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ). ΠΡΡΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π³Π°Π·Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ².
ΠΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ². ΠΠ½ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ΄, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ, ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡ. Π ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ ΡΠ΅Π» ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΎΠ±ΡΡΠΌ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ. ΠΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² Π² ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ (0−100Β°Π‘) Π½Π° Π΄Π²Π° ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° Π²ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ 0,3 663 Π³ΡΠ°Π΄-1.
ΠΡΠ±ΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²Π΅ΡΡΠΈ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ΄Π±ΠΎΡΠΎΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡΡ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ : Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ — Ρ, ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° — Π’. ΠΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π’ΠΊ ΡΡΠ° ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π° ΠΊΡΠΈΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΡΠ±Π»ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (Π²ΠΎΠ·Π³ΠΎΠ½ΠΊΠΈ)/ΠΏΠ°ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ Π»ΡΠ±ΠΎΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΊ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° Π’, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠ±Π»ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, Π²ΡΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ. ΠΠ°Π· Π² ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠΎΠΌ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°.
ΠΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π’ΠΊ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π³Π°Π·Ρ — ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²Π΅ΡΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ (ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ΅). ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π°Π·Π° Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠΊΠ°ΡΠΊΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎ: Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΠΌΠ°Π»ΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΄Π° ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ½ΡΠ°Π»ΡΠΏΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π΄Ρ.). ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠ², ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΆΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π°Π·ΠΎΠ², ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠΈΡΠ½Π°, ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π² ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ . Π’Π°ΠΊ, Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ (ΠΏΡΠΈ 0 Β°C ΠΈ Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ) ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ Π² 1000 ΡΠ°Π· ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΆΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅, Π½ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, Π² 1017 ΡΠ°Π· ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΌ Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π», Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡΡΠΉ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π°ΠΊΡΡΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΎΠΉ), ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 10-20Π³/ΡΠΌ3. Π ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π΅ΡΡ Π½Π° 10 ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠ² ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ (~10-30/ΡΠΌ3).
Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅ΡΡ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π·Π²ΡΠ·Π΄ ~109 Π³/ΡΠΌ3). Π Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ Π² ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π³Π°Π·ΠΎΠ² — ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ, Π²ΡΠ·ΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈ Ρ. Π΄.
ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ². ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π³Π°Π·Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ (ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» ΠΈΠ»ΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²), Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π² Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎΠΌ Ρ Π°ΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ (ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΌ) Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π°ΡΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π³Π°Π·ΠΎΠ², ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎ — ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ².
Π£ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ». Π’Π°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π² 1 ΡΠΌ3 Π³Π°Π·Π° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ 1019 ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» ΠΈ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ~ 10-6 ΡΠΌ.
2. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ
ΠΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ, Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΠΌ ΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΠΌΠΈ. Π., ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π°, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π³Π°Π·Π°, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ — ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π»Ρ, Π. ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΠΌ, ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠ°Π·ΡΡΠ² ΠΏΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Ρ. Π΄. Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π²Π·ΡΡΠ°Ρ Π² Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π. ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ΄Π°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ. ΠΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π° Π. Π² Π³Π°Π· ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ.
ΠΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅, ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΡΡΠ΅. Π. ΠΈ Π΄Π²ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ (ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΡ). ΠΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π. Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡ Π½Π° Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ (ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠ΅), ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Ρ Ρ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠΈΠ΅ΠΉ (Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΎΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ) ΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ — ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΠ΅ 4He, 3He ΠΈ ΠΈΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ — ΡΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ . ΠΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΡΠ΅ Π. ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΡΡ ΡΠ°Π·Ρ (Ρ. Π΅. ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π²ΠΈΠ΄ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π.). ΠΠ΅Π»ΠΈΠΉ 4He ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ Π² Π΄Π²ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ ΡΠ°Π·Π°Ρ — Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠ²Π΅ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΠΉ, Π° ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π΄Π²ΡΡ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π°Ρ .
ΠΠ±ΡΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π., Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅ΠΉ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ. ΠΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ±Π»ΠΈΠΆΠ°ΡΡ Π. Ρ Π³Π°Π·Π°ΠΌΠΈ, Π½ΠΎ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΈΡ ΠΎΡ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΡΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ ΡΠ΅Π». ΠΠΌΠΎΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΡΠ΅ΠΊΠ»Π°), Ρ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΎΡ Π»Π°ΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π. ΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ Π. ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ (ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ Π²ΡΠ·ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Ρ.). ΠΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Ρ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π° ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π² ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ — ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ (Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ) ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π² ΡΠ²Π΅ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ 4He ΠΈ Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎ-Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ². ΠΡΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠ°Ρ ΡΠ°Π·Π° ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π° ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ — ΠΈΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΡΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ Ρ > ΡΠΊ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ Π. Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠΌΠ° ΠΎΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°. ΠΠ°ΠΈΠ²ΡΡΡΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° Tk, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π΅ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ΅Π½ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ Π. — Π³Π°Π·, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ pk ?ΠΈ Tk ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ ΡΠΈΡΡΠΎΠΉ Π., Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π. ΠΈ Π³Π°Π·Π° ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡΡΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π° Π. — Π³Π°Π· ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΠΈΠ· ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅, ΠΌΠΈΠ½ΡΡ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ, Π³Π΄Π΅ Π³Π°Π· ΠΈ Π. ΡΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΈ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π. (ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ, Π²ΡΠ·ΠΊΠΎΡΡΡ, ΡΠ°ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΡ ΠΈ Π΄Ρ.), ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠ². ΠΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π. (ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΡΠΆΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΡ, ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ Ρ. Π΄.) Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈ ΠΊ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΆΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ ΡΠ΅Π». Π ΡΠ°Π±Π». ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ (Π‘Ρ) ΡΡΠ΄Π° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Π² ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ°Π»ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π. ΠΈ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ ΡΠ΅Π»Π°Ρ Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ.
ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. ΠΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π² Π. ΠΈ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Ρ ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ. ΠΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π² Π. ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅ Π. Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ Π΄Ρ. ΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠΉ. ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π. ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ (ΠΏΡΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ΅) ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°. ΠΠ΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΡ Π. ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈ. Π ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΠΈΠ», ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ΅ΠΆΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠΎΠΌΠΎΡΡΠΈ), Π. ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠ°ΡΠ°. ΠΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π., Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡ Π. Ρ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π΅ΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΌΠΈΡΡ Π. ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΠ»Π»ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ.
3. ΠΠ³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ
Π’Π²ΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ, ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΎΡ Π΄Ρ. Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ (ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ, Π³Π°Π·ΠΎΠ², ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ) ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ. ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ Π’. Ρ. ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π°ΠΌΠΎΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΡΡΠ΅ΠΊΠ»ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅. ΠΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΈΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠΌ Π² ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ². Π Π°ΠΌΠΎΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π»Π°Ρ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ .
Π’. Ρ. — ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π», ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ. ΠΡ ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΡΠ΄ΠΈΠΉ Π½Π΅Π°Π½Π΄Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΡΠ° Π΄ΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² — Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ , ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΠΡΠ»ΠΈ Π½Π° ΡΠ°Π½Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΡ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΈΠ²ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ., ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΡΡΠΈΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ (ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΡΡΡ, ΠΌΠ°ΡΡΠ°, ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΡΠΏΡΡΠ³ΠΎΡΡΡ, Ρ ΡΡΠΏΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈ Ρ. ΠΏ.), ΠΈ Π’. Ρ. ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ»ΠΎΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π», ΡΠΎ Π² ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠΉ Π°ΡΡΠ΅Π½Π°Π» ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π’. Ρ. (ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ , ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΡΡ , ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΠΈ Π΄Ρ.), ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π½Π΅ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ .
ΠΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. (ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π° Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ — ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅, ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ·Π³ΠΈΠ±, ΡΠ΄Π°Ρ ΠΈ Ρ. Π΄.) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΡΠΈΠ» ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²: ΠΎΠ΄Π½ΠΈ Π’. Ρ. ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½Ρ, Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Ρ ΡΡΠΏΠΊΠΈ. ΠΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½Ρ, ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΠΊΠΈ; Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ Cu ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ Π² ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΠ°Π·ΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°Π΅Ρ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π΄Π΅ΡΡΡΠΊΠΎΠ² %, Π° NaCI ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π±Π΅Π· Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (Ρ ΡΡΠΏΠΊΠΎΡΡΡ). ΠΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠΎΠΉ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. Π£ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ Π½Π° Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ°: Ρ ΡΡΠΏΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΄Π°ΡΠ΅ Π’. Ρ. ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΡ.
ΠΡΠΈ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΠ°Ρ Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π’. Ρ. Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ (ΠΡΠΊΠ° Π·Π°ΠΊΠΎΠ½). Π’Π°ΠΊΠ°Ρ Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΏΡΡΠ³ΠΎΠΉ. Π£ΠΏΡΡΠ³Π°Ρ Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΠ°: ΠΏΡΠΈ ΡΠ½ΡΡΠΈΠΈ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ½Π° ΠΈΡΡΠ΅Π·Π°Π΅Ρ. ΠΠ»Ρ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π° (Π±Π΅Π· Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²) ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π»Π°ΡΡ Π±Ρ Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΡΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΠ» Π±Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π’. Ρ. ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ° (ΠΎΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΉ, ΠΎΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·ΡΡΠ΅Π½ ΠΈ Ρ. ΠΏ.) — ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠ°Ρ . ΠΠΈΡΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΡ — Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΡΠΉ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Π°, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π΄ΠΈΡΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ. ΠΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ (ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅) ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΡΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ — ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΠΊΡΡ ΠΏΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ.
Π’Π΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. Π£ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π‘ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΡΠ½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΡΠ»ΠΎΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ: Π‘ = 3R ΠΊΠ°Π»/ΠΌΠΎΠ»Ρ (R — Π³Π°Π·ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ). ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΠ»ΠΎΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΡΠΈ — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π·Π° ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π’. Ρ. ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½Ρ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ (ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ°ΡΡΡ Π½Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ°Π²Π½Π° kT). ΠΠ°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠΡΠ»ΠΎΠ½Π³Π° ΠΈ ΠΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠ»ΠΈ Π°Π½Π³Π°ΡΠΌΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ. ΠΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ; Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΌΡ «Π·Π°ΠΌΠΎΡΠ°ΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ» ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡ Ek, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ:, ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ kT. ΠΡΠΈ ΡΠ°ΠΌΡΡ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ΅ΡΡΡΠΊΠΈ, Π‘ ~ T3. ΠΠΎΠ»Π΅Π±Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ Π’. Ρ. ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π³Π°Π·Π° ΡΠΎΠ½ΠΎΠ½ΠΎΠ².
Π’Π΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠΈΠΏΠ° Π’. Ρ. ΠΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡΡ, ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΠΊΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»Π° (ΡΠΌ. Π½ΠΈΠΆΠ΅). Π’Π΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ — ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ. ΠΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ (ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»), Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΡ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΈ Ρ. ΠΏ. Π―Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΡΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ (ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ½ΠΎΠ½Ρ) ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎ, ΠΏΡΠΈΡΡΠΌ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠ², Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅: , Π³Π΄Π΅ g — ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»Ρ, Π‘ — ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠΌΠΊΠΎΡΡΡ, ?- ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ, l — Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ±Π΅Π³Π° ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° l ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠΎΠ½ΠΎΠ½-ΡΠΎΠ½ΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠ»ΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠΉ — ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π°Π½Π³Π°ΡΠΌΠΎΠ½ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ.
4. Π§Π΅ΡΠ²Π΅ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° — ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°
ΠΠ»Π°Π·ΠΌΠ° (ΠΎΡ Π³ΡΠ΅Ρ. plΠ±sma — Π²ΡΠ»Π΅ΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅, ΠΎΡΠΎΡΠΌΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅), ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π³Π°Π·, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Ρ. ΠΡΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ Π»ΡΠ±ΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡ Π² Π³Π°Π·. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π°Π»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, Ρ. Π΅. ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π³Π°Π·Π° Π½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΠΈΠΎΠ½Ρ. ΠΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π³Π°Π·Π°, ΠΊΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π° Π΅Π³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ (ΡΠΎΡΠΎΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ) ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠΌΠ±Π°ΡΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΎΠΉ Π³Π°Π·Π° Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ.
Π‘Π²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ — ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ — Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Ρ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΡΡΠ΄Ρ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² Π. ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Π° ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Π΅ Π²Π½ΡΡΡΠΈ Π. Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ Π½ΡΠ»Ρ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΄Π° Π²ΡΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π° ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² Π.- Π΅Ρ «ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ». ΠΠ°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ΅, Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΌ Π., Π²Π΅Π΄ΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ², ΡΡΡ ΠΆΠ΅ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ. Π‘ΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π. a Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΠΊ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΡ ΡΠΈΡΠ»Ρ Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ° Π. Π Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ a Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΡΠ»Π°Π±ΠΎ, ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π.
Π’Π΅ΡΠΌΠΈΠ½ «ΠΠ»Π°Π·ΠΌΠ°» Π² ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅ Π±ΡΠ» Π²Π²Π΅Π΄ΡΠ½ Π² 1923 Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π. ΠΠ΅Π½Π³ΠΌΡΡΠΎΠΌ ΠΈ Π. Π’ΠΎΠ½ΠΊΡΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ²ΡΠΈΠΌΠΈ Π·ΠΎΠ½Π΄ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ (ΡΠΌ. Π½ΠΈΠΆΠ΅) ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π³Π°Π·ΠΎΡΠ°Π·ΡΡΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π. ΠΠΈΠ½Π΅ΡΠΈΠΊΠ° Π. ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π»Π°ΡΡ Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Ρ Π. Π. ΠΠ°Π½Π΄Π°Ρ Π² 1936 ΠΈ 1946 ΠΈ Π. Π. ΠΠ»Π°ΡΠΎΠ²Π° Π² 1938. Π 1942 Π₯. ΠΠ»ΡΡΠ²Π΅Π½ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΄Π° ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π. Π 1950 Π. Π. Π’Π°ΠΌΠΌ ΠΈ Π. Π. Π‘Π°Ρ Π°ΡΠΎΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊ Π. Π‘ΠΏΠΈΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Ρ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠΈΠ·ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ Π. Π΄Π»Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π£Π’Π‘. Π 50−70-Π΅ Π³Π³. 20 Π². ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π. ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΎΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π., ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Π°ΡΡΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ (Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π. ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π² Π½Π΅ΠΉ) ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΈ Π²Π΅ΡΡ Π½Π΅ΠΉ Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ — ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π»Π΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΎΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ΅ Π£Π’Π‘.
Π ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎΠΌ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π. ΠΎΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ Π΄Π²Π° ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°. ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π. ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΡΠ»ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ±ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠΌΠΈ Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ Π³ΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½Π΅Π΅ (Ρ. Π΅. Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ «Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ»), ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠΎ ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² Π. ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π½Π΅ «ΠΏΠ°ΡΠ½ΡΠΌ», Π° «ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ» — ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ. ΠΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Π½Π° Π. (Π² ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ»Π°Π±ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π³Π°Π·Ρ), Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π. ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»ΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠ΅Π»ΡΠΉ ΡΡΠ΄ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π. ΠΡΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π. ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ΅, ΡΠ΅ΡΠ²ΡΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°.
Π. Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°Π»Π° ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ. ΠΡΠΎ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡΠ° D Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠΎ: ND = (4/3) pD3n >> 1. Π ΠΌΠΎΠ»Π½ΠΈΠΈ Π’ ~ 2×104 Π, n~ 2,5 Π§1019 (ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π°) ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, D ~ 10-7 ΡΠΌ, Π½ΠΎ ND ~ 1/10 Π’Π°ΠΊΡΡ Π. Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠ½Π΅ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ.
ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΠΎΠ΄Π²Π΅Π΄Π΅ΠΌ ΠΈΡΠΎΠ³ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅Π»Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ:
ΠΠ°Π·Ρ — Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ»Π°Π±ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ, Π·Π°ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡ Π²Π΅ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΠΌ. ΠΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΎ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅. ΠΠ°Π·Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Π°ΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, Π² Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ Π² ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΡ Π·Π΅ΠΌΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠ΄Π°Ρ , ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΠΊΠ΅Π°Π½ΠΎΠ², ΠΌΠΎΡΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΠ΅ΠΊ.
ΠΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ — Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΡΠΌ ΠΈ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡΠΌΠΈ. Π., ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π°, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π³Π°Π·Π°, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ — ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠ²ΡΡΠ΄ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅Π»Ρ, Π. ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΡΠΌ, ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠ°Π·ΡΡΠ² ΠΏΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Ρ. Π΄.
Π’Π²ΡΡΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ — ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΎΡ Π΄Ρ. Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ. ΠΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΈΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠΌ Π² ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ². Π Π°ΠΌΠΎΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π»Π°Ρ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ.
ΠΠ»Π°Π·ΠΌΠ° - ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π³Π°Π·, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Ρ. ΠΡΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ Π»ΡΠ±ΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡ Π² Π³Π°Π·. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π°Π»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, Ρ. Π΅. ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π³Π°Π·Π° Π½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΠΈΠΎΠ½Ρ.
1. ΠΡΡΠΈΠΌΠΎΠ²ΠΈΡ Π. Π., ΠΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ, 3 ΠΈΠ·Π΄., Π., 2002;
2. Π€ΡΠ°Π½ΠΊ-ΠΠ°ΠΌΠ΅Π½Π΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π. Π., ΠΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, Π., 2003 (ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΈΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅);
3. Π€ΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅Π»Ρ Π―. Π., Π‘ΠΎΠ±ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·Π±ΡΠ°Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠ΄ΠΎΠ², Ρ. 3, Π., 2001;
4. Π€ΠΈΡΠ΅Ρ Π.3., Π‘ΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, Π., 2003;
5. Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° ΠΏΡΠΎΡΡΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠ΅Ρ. Ρ Π°Π½Π³Π»., Π., 2002 [Π² ΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈ].