Π£ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°
ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ — ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π° — Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ XVIII Π². ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΠ»Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ»Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Ρ ΠΎΡΡ ΠΈ Π±ΡΠ»Π° Π»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΉ Π. Π. Π¨ΡΠ°Π»Ρ (1659—1734) ΡΡΠΈΡΠ°Π»: Π²ΡΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΡΠ΅ Π³ΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π² ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Ρ), ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Ρ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠΎΠΌΡΠΉ ΡΠ»ΡΠΈΠ΄ — ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½ (Π³ΡΠ΅Ρ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π£ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΠ°ΠΏ XVI — ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ XVII Π². Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅Π» ΠΊ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π°ΡΠΊΠΈ. Π ΡΡΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ ΠΎΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊ, Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Ρ ΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉ ΠΈ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ±ΠΎΡΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΎΡΠΈΡΡΠΊΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ½ΠΊΠ° ΠΈ Π΄Ρ., ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Ρ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΡ.
ΠΠΎΠ»ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π΄Π»Ρ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΡΡΠ³ΡΠ°Π»ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠ° Π. ΠΠ°ΡΡΠ΅Π½Π΄ΠΈ (1592—1655): «Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π½Π΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π°»[1]. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»Π° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ, Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· ΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ — ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» (ΠΎΡ Π»Π°Ρ. moles — ΠΌΠ°ΡΡΠ°, Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΡΡΠΈΠΊΡΠΎΠΌ — cula). Π’Π°ΠΊ Π² 1624 Π³. Π² Ρ ΠΈΠΌΠΈΡ Π²ΠΎΡΠ»ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π΅Π΅ Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ.
ΠΠ½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΈΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊ ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊ Π . ΠΠΎΠΉΠ»Ρ (1627—1691) Π² 1661 Π³. ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΡΠ΅Ρ ΡΡΡΠ΄ «Π‘ΠΊΠ΅ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊ», Π³Π΄Π΅ ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΡΠ΅Ρ Π°Π»Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΎΠ², Π·Π°Π½ΡΡΡΡ Π±Π΅ΡΠΏΠ»ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π° ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ²ΠΈΠ½ΡΠ° Π² Π·ΠΎΠ»ΠΎΡΠΎ. ΠΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΡΠ½Π°Ρ Π½Π°ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²ΠΈΠ»Π°ΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ Π΄ΡΠ΅Π²Π½ΠΈΡ ΠΌΡΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΎ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅Ρ Π½Π°ΡΠ°Π»Π°Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Ρ . ΠΠΎΠΉΠ»Ρ ΠΎΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»Π°, Ρ ΠΎΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈ: ΡΠ°ΠΊ, Π³ΠΎΠ»Π»Π°Π½Π΄ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΉ Π―. Π²Π°Π½ ΠΠ΅Π»ΡΠΌΠΎΠ½Ρ (1579—1644) ΡΡΠΈΡΠ°Π», ΡΡΠΎ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ Π½Π° ΠΠ΅ΠΌΠ»Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠ΄Π°.
ΠΠΎΠΉΠ»Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ Π°Π»Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ, Π΄Π°Π» ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΈ Π·Π°Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ. ΠΡΡΠΎΡΠΈΠΊΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ «Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ½Ρ, ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Ρ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌ Π½Π΅ΡΠΎΡΠ½Ρ… Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π»Π΅Ρ Π±ΡΡΠΎΠ²Π°Π» ΠΌΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ Π΄Π°Π» ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ „ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ“, ΠΈ ΡΡΠΎΡ ΠΌΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ΅Π±Π½ΠΈΠΊΠ° Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ, Π½Π΅ ΡΠ²Π΅ΡΡΡΡΡ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ… ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π½Π΅ Π΄Π°Π» Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π» Π΅Π³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡΡ Π½Π° Π°Π½ΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠΈ»1 (ΡΠ°Π±Π». 13.1).
Π’Π°Π±Π»ΠΈΡΠ° 13.1
ΠΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ².
Π₯ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ. | ΠΠΎΠ΄ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ. |
Π€ΠΎΡΡΠΎΡ | 1669, ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΠΎ — 1680. |
ΠΠΎΠ±Π°Π»ΡΡ. | |
ΠΠΈΠΊΠ΅Π»Ρ. | |
ΠΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄. | |
Π€ΡΠΎΡ | |
ΠΠ·ΠΎΡ. | |
ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄. | 1772−1776. |
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠΎΠ»Ρ ΠΠΎΠΉΠ»Ρ Π½Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡ: ΠΎΠ½ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π» Π·Π° Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ³Π½ΡΡΡ, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠΊΡΠ΅ΠΏΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΡΡ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΈΠ΄Π΅Ρ. ΠΠ½ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π» Π½Π° ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ «ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ», ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΏΠΎ-ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌΡ. ΠΠΎΠΉΠ»Ρ ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΡΠ»ΡΡ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ «ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π°». ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠ½ ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π²Π°Π»ΡΡ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π»ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ «Π² ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈΠ· ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π», ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠΈΠΌΡ»[2][3]. Π‘ΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ: ΡΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ Π½Π΅ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠΈΠΌΠΎ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Ρ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π·Π°Π²ΡΡΠ° ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅. Π ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ ΡΡΠΈΡΠ°Π»ΠΈΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ, Π° ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π²Π΅ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π . ΠΠΎΠΉΠ»Ρ ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ «Π·Π΅ΠΌΠ»ΠΈ», ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π° Π΄Π΅Π»Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ².
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π΅Π³ΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° Π΄Π²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°: Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΎΠ½ ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΡΠ»ΡΡ «ΠΊ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²., Π° Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ — [ΠΎΠ½Π°] ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»Π° ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΡΠΌΠΎΠ·ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ Π½Π° ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΡ»1. Π’Π°ΠΊΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΎΠΉ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π΅ΡΠ΅ Π½Π΅ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ Π½ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° (ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² 1669 Π³. Π±ΡΠ» ΠΎΡΠΊΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡ).
ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ — ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π° — Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ XVIII Π². ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΠ»Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ»Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Ρ ΠΎΡΡ ΠΈ Π±ΡΠ»Π° Π»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΉ Π. Π. Π¨ΡΠ°Π»Ρ (1659—1734) ΡΡΠΈΡΠ°Π»: Π²ΡΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΡΠ΅ Π³ΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π² ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Ρ), ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Ρ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠΎΠΌΡΠΉ ΡΠ»ΡΠΈΠ΄ — ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½ (Π³ΡΠ΅Ρ. Jlogizein — Π·Π°ΠΆΠΈΠ³Π°ΡΡ, Π³ΠΎΡΠ΅ΡΡ), Π° Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΠΆΠΈΠ³Π° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΡΠΎΡ ΡΠ»ΡΠΈΠ΄ ΠΎΡΠ΄Π°ΡΡ. Π’Π°ΠΊ, ΠΏΡΠ΅Π»ΠΈΠ½ΡΠΉ Π²ΠΎΡΠΊ ΠΈ ΡΠ³ΠΎΠ»Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π»ΠΈΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΡΠΈ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅ΡΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. Π¨ΡΠ°Π»Ρ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π», ΡΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΎΠ³Π½Ρ, Π° Π² ΠΎΡΠ°Π΄ΠΊΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ.
Π¦Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ»Π° Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½Π° Π΄Π°Π²Π°Π»Π° Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π½ΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π·ΡΠΎΠ·Π½Π΅Π½Π½ΡΠ΅. ΠΠΎ Π¨ΡΠ°Π»Ρ, ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π΅Π½ Π»ΠΈΡΡ Π² ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠΈ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π² ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π»Π°Ρ , Π° ΠΏΡΠΈ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅Π» ΠΎΠ½ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΎΠ³Π½Ρ. Π€Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Ρ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π²Π΅Ρ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΡ ΠΏΡΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ (ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Ρ) ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠΆΠ΅Π»Π΅Π΅ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²[4][5].
Π€Π°ΠΊΡ ΠΈΠ· ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΊΠΈ
Π 1766 Π³. Π·Π° ΠΈΠ·ΡΡΠΊΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°ΠΈΠ»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π° ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡ Π. ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΠΎΡ ΠΠ°ΡΠΈΠΆΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΊ Π·ΠΎΠ»ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅Π΄Π°Π»Ρ. Π 1768—1791 Π³Π³. Π±ΡΠ» ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠΌ «ΠΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΊΡΠΏΠΎΠ²» — ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π±ΡΠ°Π»Π° Π½Π° ΠΎΡΠΊΡΠΏ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈ. ΠΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅Π» Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΡΠ°ΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ²Π°Π» Π½Π° ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π€ΡΠ°Π½ΡΠΈΡ ΡΡΠ°Π»Π° ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΠΊΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π² 1794 Π³. Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΎΡΠΊΡΠΏΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π. ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅ Π±ΡΠ» ΠΊΠ°Π·Π½Π΅Π½ ΠΏΠΎ ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ ΡΠ΅Π²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΈΠ±ΡΠ½Π°Π»Π°.
ΠΠ»Π°Π²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠΈ ΡΡΠ³ΡΠ°Π» ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΈΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊ Π. Π. ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅ (1743—1794), ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ Π² Π½Π°ΡΠΊΡ, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ , Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π½Π° ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ Π²Π·Π²Π΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ². ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅:
- β’ ΠΎΡΠΊΡΡΠ» ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ»Π° ΠΈ ΡΡΠ°Π» ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΠΈ;
- β’ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ΄Π° ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ²;
- β’ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π» «ΠΠ°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠ΅Π±Π½ΠΈΠΊ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ»;
- β’ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΠ» — Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ Π²Π΅ΡΠ½ΠΎ — ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΆΠΈΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ²;
- β’ Π²Π²Π΅Π» Π² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°Π½ΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΉ Π΄Π΅Π½Ρ Π½Π°ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ².
ΠΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌ ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΎ ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π΅ ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ «ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½ Π¨ΡΠ°Π»Ρ — Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ»1. ΠΠ½ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π» ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΠΆΠΈΠ³Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΆΠΈΠ²ΡΠΌ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌ (ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π½Π°Π·Π²Π°Π» «ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ ΠΎΠΌ»).
Π€Π°ΠΊΡ ΠΈΠ· ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΊΠΈ
ΠΡΠΈΡΠ°Π½ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊ ΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊ Π. ΠΠ°Π²Π΅Π½Π΄ΠΈΡ (1731 — 1810) ΡΡΠΈΡΠ°Π», ΡΡΠΎ «Π³ΠΎΡΡΡΠΈΠΉ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ » (Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄) — Π²ΠΎΠ΄Π°, Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ, Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ — Π²ΠΎΠ΄Π°, Π»ΠΈΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π°. ΠΠΎΠ³Π΄Π° ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ, ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π²ΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ. Π‘ΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π² Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ΄Π° — ΡΡΠΎ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ, Π° ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π΅Π΅ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° Π½Π΅ Π½ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π΅. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΊΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ «Π²ΠΎΠ΄Π° ΡΠ±ΠΈΠ»Π° ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½».
ΠΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΎΡΠΊΡΡΠ²Π°Π»ΠΈ Π²ΡΠ΅ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ, ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΈ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠΉ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π», ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π±ΡΠ»ΠΈ Π΅ΡΠ΅ Π½Π΅ΡΡΠ½Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ, Π° ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ.
Π¨ΠΊΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠ· ΠΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΠΆ. ΠΠ°Π»ΡΡΠΎΠ½ (1766—1844) ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ», ΡΡΠΎ Π² ΠΏΡΡΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π°Ρ Π°Π·ΠΎΡΠ° (N20, NO, N203, N02, N2Of)) Π²Π΅ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π°Π·ΠΎΡΠ° ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ (Π° Π½Π΅ Π΄ΡΠΎΠ±Π½ΡΠ΅!) ΡΠΈΡΠ»Π°: 1: 2: 3 :4: 5. Π’Π°ΠΊ Π±ΡΠ» ΠΎΡΠΊΡΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ (1802): Π²Π΅ΡΠ° Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°. ΠΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ Π»ΠΈΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²: «Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠ°Π»Π°ΡΡ Π±Ρ Π±Π΅Π· Π°ΡΠΎΠΌΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠΈΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ», — ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΠΠ°Π»ΡΡΠΎΠ½ ΡΠ²Π΅Π΄ΡΠΊΠΎΠΌΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΊΡ Π. ΠΠ΅ΡΡΠ΅Π»ΠΈΡΡΡ[6][7].
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠΈΠ·ΠΌ Π² Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π»ΡΡ Ρ ΡΡΡΠ΄ΠΎΠΌ. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ Π. ΠΡΡΠ²Π°Π»ΡΠ΄ Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π² Π½Π°ΡΠ°Π»Π΅ XX Π². ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π» ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²: «Π’ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ΠΉ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΉ, ΡΠΎΠ±ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎ Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅»[8].
- [1] Π¦ΠΈΡ. ΠΏΠΎ: ΠΠ½ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π΄ΠΈΡ Π΄Π»Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ. Π’. 17. Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ. Π‘. 20.
- [2] ΠΠ°ΡΠΊΠ°. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠ°ΠΉΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ. 45. ΠΠΎΠ΄ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΠΎΠΉΠ»Ρ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΠΠΎΠΉΠ»Ρ: ΠΏΠ΅Ρ. Ρ ΠΈΡΠ°Π».Π.: ΠΠ΅ ΠΠ³ΠΎΡΡΠΈΠ½ΠΈ, 2015. Π‘. 124.
- [3] Π¦ΠΈΡ. ΠΏΠΎ: Π‘ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅Π² 10. Π. ΠΡΡΠΎΡΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ: Π Π°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ Ρ Π΄ΡΠ΅Π²Π½Π΅ΠΉΡΠΈΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ Π΄ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°XIX Π². Π.: ΠΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, 1983. Π‘. 36.
- [4] ΠΡΠ·Π½Π΅ΡΠΎΠ² Π. Π. ΠΠ±ΡΠ°Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡ: ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ. Π.: ΠΡΡΡΠ°Ρ ΡΠΊΠΎΠ»Π°, 1989. Π‘. 34.
- [5] Π ΡΡΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Ρ (Ρ.Π΅. ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ²) ΡΡΠΈΡΠ°Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ, Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡΠΎΠ½Π°.
- [6] Π¦ΠΈΡ. ΠΏΠΎ: ΠΠΎΡΡΠΌΠ°Π½ Π―. Π. ΠΠ°Π²ΡΠ°Π·ΡΠ΅. Π.: ΠΠ·Π΄-Π²ΠΎ ΠΠ Π‘Π‘Π‘Π , 1962. Π‘. 209—210.
- [7] Π¦ΠΈΡ. ΠΏΠΎ: ΠΠ΅ΠΊΡΠ°ΡΠΎΠ² Π. Π. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΠΈ. Π.: Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ, 1973. Π’. 1. Π‘. 10.
- [8] Π¦ΠΈΡ. ΠΏΠΎ: ΠΠ½ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠΏΠ΅Π΄ΠΈΡ Π΄Π»Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ. Π’. 17. Π₯ΠΈΠΌΠΈΡ. Π‘. 153.