ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ
ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ — ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ΅ Π·Π²Π΅Π½ΠΎ Π² ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ (ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π½Π΅ΡΠ²Π° ΠΈ ΠΌΡΡΡΡ). ΠΠ½ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΡΠ°Π΄ΡΠ΅Π½Π°Π»ΠΈΠ½Π° ΠΈ Π°ΡΠ΅ΡΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ»ΠΈΠ½Π° Π² ΡΠΈΠ½Π°ΠΏΡΠ°Ρ Π²Π΅Π³Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ², Π² Π³Π°Π½Π³Π»ΠΈΡΡ , Π½Π΅ΡΠ²Π½ΠΎ-ΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π°ΠΏΡΠ°Ρ , ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΈΠ½ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π° Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΡΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ (IV), ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ (ΡΠΎΡΡΠ°Ρ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ), Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ Π½Π°ΡΠΊΠΈ Π ΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΉ Π€Π΅Π΄Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π€Π΅Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π±ΡΠ΄ΠΆΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΠ£ΠΠΠΠ‘ΠΠΠ ΠΠΠ‘Π£ΠΠΠ Π‘Π’ΠΠΠΠΠ«Π Π£ΠΠΠΠΠ Π‘ΠΠ’ΠΠ’ ΠΠ°ΡΠ΅Π΄ΡΠ° Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΠΠΠΠ‘Π’ΠΠ Π‘ΠΠΠ― ΠΠΠ‘Π‘ΠΠ Π’ΠΠ¦ΠΠ― ΠΠΠ‘ΠΠΠ’ΠΠ-Π©ΠΠΠΠ§ΠΠΠ ΠΠΠΠΠΠ‘ Π£ Π ΠΠΠΠΠΠΠ¦ΠΠΠΠΠ«Π₯ ΠΠΠΠ¬ΠΠ«Π₯ Π ΠΠΠΠΠ§ΠΠΠΠ ΠΠ ΠΠ€ΠΠΠ― Π Π°Π±ΠΎΡΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΠ»Π° Π. Π‘. ΠΠ°ΠΊΡΠ΅Π²ΡΠΊΠ°Ρ ΠΠ°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°Π³ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ 20 400.68 ΠΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΠΎΡΠΌΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΡ, ΠΊΠ°Π½Π΄. Π±ΠΈΠΎΠ». Π½Π°ΡΠΊ, Π΄ΠΎΡ. Π. Π. Π₯Π°Π±Π»ΡΠΊ ΠΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΄Π°Ρ 2013
Π ΠΠ€ΠΠ ΠΠ’ Π Π°Π±ΠΎΡΠ° Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π° Π½Π° 59 Π»ΠΈΡΡΠ°Ρ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ΠΎΠΏΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ 4 ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ, 45 Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°.
ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΈΡΡ Π½Π° Π±Π°Π·Π΅ Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΡΠ°Π΅Π²ΠΎΠΉ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΈΡΠ΅, Π² ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ Ρ ΡΠ½Π²Π°ΡΡ 2012 Π³ΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ ΡΠ½Π²Π°ΡΡ 2013 Π³ΠΎΠ΄Π°.
ΠΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠ΅ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°: ΠΠΠ‘ΠΠΠ’ΠΠ-Π©ΠΠΠΠ§ΠΠΠ Π‘ΠΠ‘Π’ΠΠ―ΠΠΠ, ΠΠΠΠΠ’Π ΠΠΠΠ’ΠΠ«Π ΠΠΠΠΠΠ‘, ΠΠ¦ΠΠΠΠ, ΠΠΠΠΠΠΠ, ΠΠΠ’Π‘ΠΠΠ ΠΠΠΠ ΠΠ‘Π’.
Π¦Π΅Π»Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ: ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π»Π΅ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ, Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°.
ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΡΠ° Π½Π° Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΌ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ΅ ΠΠL 800 ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Radiometr.
ΠΠ°Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π° ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ Π² Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅. Π ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π² ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ.
- ΠΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅
- 1. ΠΠ½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ±Π·ΠΎΡ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ
- 1.1 Π’ΠΈΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ph ΡΠΈΡΠΎΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ
- 1.2 Π€ΠΎΡΠΌΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ
- 1.2.1 ΠΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ (ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ) Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·
- 1.2.2 ΠΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ (ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ) Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·
- 1.2.3 ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·
- 1.2.4 ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·
- 1.3 Π Π΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ
- 1.3.1 ΠΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ
- 1.3.1.1 ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
- 1.3.1.2 Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
- 1.3.1.3 ΠΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΠΉ
- 1.3.1.4 ΠΠ΅Π»ΠΊΠΎΠ²Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
- 1.3.2 Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ
- 1.3.2.1 ΠΠ΅Π³ΠΊΠΈΠ΅
- 1.3.2.2 ΠΠΎΡΠΊΠΈ
- 1.4 ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°
- 1.5 Π‘Π²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎ-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ
- 1.6 ΠΡΠ΅Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ°ΠΏ
- 1.6 ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ
- 2. ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π» ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ
- 2.1 ΠΠΎΠ½ΡΠΈΠ½Π³Π΅Π½Ρ
- 2.2 ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π» ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ
- 2.3 ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ
- 2.4 Π‘ΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ²
- 3. ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ
- 3.1 ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ² Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ
- 3.2 ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ² Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΡΠ°Ρ Π°ΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π±Π΅ΡΠΎΠΌ
- 3.3 ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ² Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ
- 3.4 ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠ² Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠ½ΠΎ-ΠΌΠΎΠ·Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π²ΠΌΠΎΠΉ
- 3.5 ΠΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ
- ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
- ΠΠΈΠ±Π»ΠΈΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΏΠΈΡΠΎΠΊ
ΠΠΠ ΠΠΠΠΠΠΠΠ―, ΠΠΠΠΠΠΠ§ΠΠΠΠ―, Π‘ΠΠΠ ΠΠ©ΠΠΠΠ
ΠΠ©Π‘ — ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅.
ΠΠ — Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π».
ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ (ΠΠ©Π) ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
ΠΠ° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎ Π»Π΅Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½Π°Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡ Π·Π°Π½ΡΠ»Π° ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½Π΅. ΠΡΠ°ΡΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ°ΡΡΡΡ Ρ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, Π½ΠΎ ΡΠΎΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈ, ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ΅ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½Π½ΠΎ, ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°Ρ . ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ «Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ°» Π½Π°ΡΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠΌΠΏ, ΡΡΠΎ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ ΡΠ΅ΡΡΠ΅Π·Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ°ΠΌ. ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π½Π΅ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ. ΠΠ΅Π· ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ Π½Π΅ ΠΎΠ±ΠΎΠΉΡΠΈΡΡ. ΠΠΎ Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡΡΡ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ², Π° Π½Π΅ Π½Π° ΠΏΠ°ΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ.
ΠΠ»Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ [ΠΠ½Π΅ΡΡΠ΅Π·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΡ: ΠΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ, 2006]. ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΆΠΈΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ CO2 ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ pH Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ ΡΠ΄Π°Π»ΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π+. ΠΠ»Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π+ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ, Π² ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ . Π ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π½Π΅ΠΌΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΌΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠΈ.
ΠΡ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² OH- ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° Π±Π΅Π»ΠΊΠ°, ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄ΠΎΠ², ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΊ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠΎΡΠ°ΠΌ ΠΈ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π°ΠΌ, ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½, ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΎ-Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΊΠΎΠ»Π»ΠΎΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ΅. ΠΠ°ΠΆΠ΅ Π½Π΅Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ Π² ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ², ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΡΠΎΠ³Π΅ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π·Π° ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΡΠΎ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠΆΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 100 Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π» ΠΠ»ΠΎΠ΄Π° ΠΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠ° ΠΊ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ «Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ», Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ. ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΡΠΈΠ½Π³Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Π² ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π²ΡΡΠ΅ 7,8 ΠΈΠ»ΠΈ Π½ΠΈΠΆΠ΅ 6,8 Π½Π΅ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΌΡ Ρ ΠΆΠΈΠ·Π½ΡΡ. ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ, Π½Π°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ pH, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ², ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ ΠΈ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΉ Π³Π°Π·, ΠΈ Π΅ΡΠ΅ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ². ΠΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΈ ΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΡΠ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅, ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΠ·Π²Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ², ΡΡΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ [Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π½Π΅ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡ…, 2009].
Π£ ΡΡΠΆΠ΅Π»ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. Π Π΅Π³ΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· Π³Π°Π·ΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π°ΡΡ ΠΎΠ± ΡΡ ΡΠ΄ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
Π¦Π΅Π»Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π»Π΅ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ, Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°.
Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ°Π»ΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ:
1. Π£ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°Ρ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° ΠΈ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°;
2. ΠΡΡΠ²ΠΈΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ.
3. ΠΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° Ρ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ»Ρ.
ΠΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠΈ:
ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° ΠΏΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Π² ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ: Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΠΈ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΡ: ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Ρ II ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ, 29−30 ΠΌΠ°ΡΡΠ° 2012 Π³ΠΎΠ΄Π°, Π³ΠΎΡΠΎΠ΄ Π‘Π°Π½ΠΊΡ-ΠΠ΅ΡΠ΅ΡΠ±ΡΡΠ³.
ΠΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ. ΠΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΡΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΡ ΡΠ°Π½Ρ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π³ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π ΠΎΡΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΉ: ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Ρ XXV ΠΠ΅ΠΆΡΠ΅ΡΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ 40-Π»Π΅ΡΠΈΡ Π£ΡΠ΅Π±Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΎΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π΄Π° ΠΡΠ±Π°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°, 12 ΠΎΠΊΡΡΠ±ΡΡ 2012 Π³. ΠΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΄Π°Ρ.
ΠΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ K+, Na+, Cl-, Π‘Π°2+ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅, Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π΅ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ . ΠΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΠΊΠ°Π΄Π΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΆΡΡΠ½Π°Π». ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Ρ II ΠΡΠ΅ΡΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΡΠ΅Π½ΡΡ «ΠΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ Π±ΠΈΠΎΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΠΊΠΈ ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΡΡΡΠ΅Π»Π΅ΡΠΈΡ» Π³ΠΎΡΠΎΠ΄ Π‘Π°Π½ΠΊΡ-ΠΠ΅ΡΠ΅ΡΠ±ΡΡΠ³ ΠΠ°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΡΠ±Π°Π½ΡΠΊΠΈΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΈΠΊ 2012 № 5 (134).
1. ΠΠΠΠΠΠ’ΠΠ§ΠΠ‘ΠΠΠ ΠΠΠΠΠ ΠΠΠ’ΠΠ ΠΠ’Π£Π Π«
1.1 Π’ΠΈΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ pH ΡΠΈΡΠΎΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ
ΠΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π· Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ pH ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡΡΡΡΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»ΡΡΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ — ΠΈΡ Π²ΡΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΠΊΠ΅Π»Π΅ΡΠΎΠ² Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ°Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΠΆΠΈΡΠΎΠ², ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ²: ΠΊΠ΅ΡΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅Π», ΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΠ°, Π»Π°ΠΊΡΠ°ΡΠ° ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ, Π° ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅ Π½Π΅Π»Π΅ΡΡΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ (ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ, ΠΌΠΎΡΠ΅Π²ΠΎΠΉ ΠΈ Π΄Ρ.). Π‘Π°ΠΌΡΠΉ ΠΌΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° — Π΄Π²ΡΠΎΠΊΠΈΡΡ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π³Π»ΡΠΊΠΎΠ·Ρ ΠΈ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΏΡΠΈ Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ΅:
CO?+H?O-H?CO?-H?+HCO??.
Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°Π·Π°. Π‘Π²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ ΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°Ρ Π²Π½Π΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΎΠ½ΠΈΡ: H?+H?O-H?O. Π ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΌ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠ°Π½ΡΠΎΠΌ Π² Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Ρ . Π ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π° Π΄Π»Ρ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ»Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΎΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ [ΠΠΈΡ Π°ΠΉΠ»ΠΎΠ², 2001].
1.2 Π€ΠΎΡΠΌΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ
Π ΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π½Π΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠ²ΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ², Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ (ΠΠΠ‘). ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡΡΡ Π΄Π²Π° ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ. ΠΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΡΡΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΎΠ², ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ pH ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ. Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π½ΠΈΠΆΠ΅ 6,8 Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΌΠ΅ΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ (ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ pH ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ), Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π°. ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Ρ ΠΆΠΈΠ·Π½ΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ pH=8. ΠΠ°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΠΠ‘ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈΡΡΠΈΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ pH, ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ CO2 ΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ (Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°) Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. Π’Π°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ CO2 Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΠΌΠΈ, ΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ»ΡΠΆΠ°Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ Π²ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΠΠ‘ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π½Π° 4 ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ΅Π³ΠΎΡΠΈΠΈ:
1) Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pCO2 (pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ), ΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ (Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ) Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·ΠΎΠΌ;
2) Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pCO2 (pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ), ΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ (Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ) Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·ΠΎΠΌ;
3) Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° (pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ), ΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·ΠΎΠΌ;
4) Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° (pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ), ΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·ΠΎΠΌ [ΠΠΎΡΠ½, Π₯Π΅ΠΉΡΡ, Π‘Π²Π΅ΡΠΈΠ½Π³Π΅Π½, 1999].
Π’Π°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΠΎ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΌ, ΡΠΎ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΡΡΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠΈΠ³ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π»ΡΠ±ΡΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ pH. ΠΡΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ HCO3 /pCO2. ΠΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ pCO2, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡΡΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° — Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°. Π ΡΠ²ΠΎΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡΡΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° — pCO2.
Π ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Ρ Π΄Π»Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½. ΠΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΠΠ‘ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ pCO2 ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π²ΡΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ , Π½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ΅, ΠΈ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Ρ Π΄Π»Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Ρ, Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎΡΡ, ΡΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½Π°Ρ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°, Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ HCO3Π/pCO2 ΠΈ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ΅, Π²Π΅Π΄Ρ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° ΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ pCO2 ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠΎΠΉ. Π Π΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ², ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΎΠ². ΠΠΎΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ² ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½Π΅Π΅ — Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄Π½Π΅ΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Π΄Π΅Π»Ρ [Π£ΡΠ°ΠΉΠ½ΠΈΠΊ, ΠΠΎΠ»ΠΎΡΠ½ΡΠΉ, 2005].
1.2.1 ΠΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ (ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ) Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·
ΠΠ·Π±ΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ «ΠΌΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ» ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°. Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ Π΄Π΅ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅. Π ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠ΄ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ (Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ pH, ΡΠΎΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ).
Π ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ:
— Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΏΠΎΠ½ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΈ;
— ΠΎΡΠΈΠ±ΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ ;
— Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°;
— ΡΡΠΆΠ΅Π»ΡΠ΅ Π΄Π²ΡΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ .
ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΠΠ‘ ΠΏΡΠΈ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅: Π²ΡΠΊΠΎΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°. ΠΠΎΡΠ»Π΅ Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΎΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3? Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π° ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΈ pH ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Ρ. ΠΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠΈ Π½Π° Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ HCO3? Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠΌ Π½Π΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ², Π° ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ. Π₯Π»ΠΎΡ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ HCO3?, Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠΎΡ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ HCO3? Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄Π½ΡΠΌ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΎΠΌ. ΠΡΠΈ ΠΎΡΡΡΠΎΠΌ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3? ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° 0,1 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» Π½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ 1 ΠΌΠΌ ΡΡ. ΡΡ. ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ pCO2. ΠΡΡΡΡΠΉ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΠΠ‘, ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΎΡΡΡΠΎ Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ Π΄Π΅ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ pH Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΈ Ρ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΊ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ [Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π½Π΅ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡ…, 2009].
Π ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· Π½ΠΎΡΠΈΡ Ρ ΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ, ΡΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ HCO3? ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π·Π°Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΎΠΉ HCO3? ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π²Π°Ρ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΡ HCO3? ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. ΠΡΠΈ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ Π½Π° 0,3 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» Π½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ 1 ΠΌΠΌ ΡΡ.ΡΡ. pCO2 Π² Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ.
ΠΠ΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΠΠ‘ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pCO2 Π² Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π¦ΠΠ‘, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΡΡ Π² Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΏΡΡΠ°Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ, Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π±ΠΎΠ»ΠΈ ΠΈ ΡΡΠ΅ΠΌΠΎΡΠ° ΡΡΠΊ. ΠΡΠΈ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ pCO2 ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ°.
Π Π΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ pCO2. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ΅ pCO2 ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΠ»Π°Π²Π½ΡΠΌ Π² Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ, Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π»Π΅Π³ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ [ΠΠ°ΡΠΊΠΎΠ², ΠΠΈΡΠ²ΠΈΡΠΊΠΈΠΉ, 2004].
1.2.2 ΠΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ (ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ) Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·
Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΈ. ΠΠ½ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π³Π»ΡΠ±ΠΈΠ½Π΅ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ, Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ pCO2. ΠΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅:
— Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΡ;
— ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠ½ΠΎ-ΠΌΠΎΠ·Π³ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΡΠ°Π²ΠΌΠ°;
— ΡΠΊΠ°Π½Π΅Π²Π°Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΠΊΡΠΈΡ;
— ΡΡΠ°Π²ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ ;
— ΠΈΠ½ΡΠΎΠΊΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΡΠ°Π»ΠΈΡΠΈΠ»Π°ΡΠ°ΠΌΠΈ;
— Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°.
ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π²ΡΡΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ Π΄Π΅ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π΅. Π ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠ΄ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ (Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ pH, ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ).
ΠΡΠΈ ΠΎΡΡΡΠΎΠΌ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ Ρ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ HCO3- Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅. ΠΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ², ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ — ΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π½Π΅Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π½Π° 0,2 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» Π½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ 1 ΠΌΠΌ ΡΡ. ΡΡ. ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ pCO2 Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. ΠΠΎΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π½Π° 2−3-ΠΉ Π΄Π΅Π½Ρ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π°. Π‘Π΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ H+ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ³Π½Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ HCO3-. ΠΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ HCO3-/pCO2. ΠΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ Π½Π° 0,4 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» ΠΏΡΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ pCO2 Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ 1 ΠΌΠΌ ΡΡ. ΡΡ [ΠΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π½ΠΊΠΎ, ΠΠΈΡΠΊΡΠ½, 2000].
ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° ΠΈΠ»ΠΈ Π³Π»ΡΠ±ΠΈΠ½Π° Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ, Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠ³ΠΎ pCO2 Π² Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΡΡΡΡΠΎ, ΡΠΎ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΡΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ [ΠΠ½Π΅ΡΡΠ΅Π·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΡ, 2006].
1.2.3 ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·
ΠΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΡ, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°.
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π+ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅:
— Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π‘Π2;
— Π½Π΅Π°Π΄Π΅ΠΊΠ²Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ½Π°Π±ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ;
— Π°Π½ΠΎΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ;
— ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°;
— ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Ρ ΠΌΠΎΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ ΡΠ΅Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ;
— Π½Π΅Π°Π΄Π΅ΠΊΠ²Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΠΈΡΠΊΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ.
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΄Π²Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°. ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΈ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ Π² ΠΊΡΠΎΠ²Ρ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ HCl. ΠΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ HCl Π² ΠΊΡΠΎΠ²Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Cl- (ΠΠ‘l + ΠΠ‘Π3->Π2Π‘Π3+Π‘l-). ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΈΠΏ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡ Π»ΠΎΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·ΠΎΠΌ. ΠΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΊΠ·ΠΎΠ³Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΠ°, ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΠ², ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΡΠΎΡΠ°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π² ΠΊΡΠΎΠ²Ρ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ ΠΠ‘l, Π° Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΠΎΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°). ΠΡΠΈ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈΠ½ΡΡ , ΡΠ΅ΠΌ ΠΠ‘l, ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3- ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π±Π΅Π· ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π‘l-. ΠΡΠΎΡ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ· Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΌ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»ΠΎΠΌ (ΠΠ). ΠΠ — ΠΊΠΎΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ° Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅, ΠΎΠ½Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ°Π·Π½ΠΈΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠΌΠΌΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π² ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅.
Π Π½ΠΎΡΠΌΠ΅ ΠΠ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 10 — 18 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π». ΠΡΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡ Π»ΠΎΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅ Π½Π°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΠ‘l, ΠΈ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ HCO3- ΡΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π‘l-, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΠ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°, ΡΠΎ HCO3- Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΌ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠΌ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΌΠΌΠ° (Π‘l- + HCO3-) ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ, Π° ΠΠ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ [ΠΠ°Π»ΡΡΠ΅Π², 2005].
ΠΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅Ρ pCO2. Π£ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pCO2 ΠΈ [HCO3-], ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ [H+]. ΠΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΡΠΌΡΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π½ΠΈΡ [H+], ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠΈΠΌ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π½ΡΡ. Π Π΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΊ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ [H+], ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π²ΡΡΠΎΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ°ΠΌΠ° ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΡ. ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΡΡΡ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½Π°Ρ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ pCO2, ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° Π½Π΅ ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ [H+], ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° ΠΈ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠΌ pCO2.
ΠΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅Ρ ΡΡΡΠ°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ. Π£ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΡ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΡΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Ρ ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ° Ρ Π½Π΅ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ΅, ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠΎΠ»Π½Π°Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ Π½Π΅ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ [ΠΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π½, 2006].
1.2.4 ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·
ΠΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Ρ ΠΠ Π²ΡΡΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΡ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠΉ ΠΊ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. ΠΠ½ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅:
— ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π+ ΠΈ Π‘l ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΈΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠ°ΠΊΡ;
— ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ;
— ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ HCO3- ΠΈΠ·-Π·Π° Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΠ², ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠ°, Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°, ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ.
ΠΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ Π΄Π²Π° Π²ΠΈΠ΄Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π°:
— Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄-ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΠ², ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΡ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ;
— Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄-ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·, Π½Π΅ ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ.
Π£ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Ρ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄-ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·ΠΎΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠ°.
ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΊΠ° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ· ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠΌΡΠΌ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΊΠ°. Π ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡΠΌ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠ° ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π°Π»ΡΠ΄ΠΎΡΡΠ΅ΡΠΎΠ½Π° Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠΎΡΠ΅Π³ΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΡ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ, Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ, ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ, Ρ Π»ΠΎΡΠ°, Π½Π΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° [ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡ, 2004].
Π₯Π»ΠΎΡΠΈΠ΄-ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠΉ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ· ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄Π° Π² ΠΌΠΎΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡΠ΅Π½Π·ΠΈΠ΅ΠΉ. ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Π° ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° — ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»ΠΎΠΊΠΎΡΡΠΈΠΊΠΎΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ. ΠΠΈΠΏΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ΅ΠΌΠΈΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° Π² ΡΠΏΠΈΡΠ΅Π»ΠΈΠΎΡΠΈΡΠ°Ρ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π², ΡΡΠΎ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ·Ρ. ΠΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π³ΠΈΠΏΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ΅ΠΌΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅Ρ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΠ±ΠΎΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ [ΠΠΈΡΠΊΡΠ½, 2010].
1.3 Π Π΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ
Π Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ 7,35−7,45. ΠΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠΉ Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π²Π·Π³Π»ΡΠ΄ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π½Π΅Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ pH ΠΈ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° [H?] ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π»ΠΎΠ³Π°ΡΠΈΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Ρ 7,35 Π΄ΠΎ 7,45 ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ [H?] Ρ 45 Π΄ΠΎ 35 Π½ΠΌΠΎΠ»Ρ/Π», Π² ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π΄ΠΎ 7,1 ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ [H?] Π΄ΠΎ 80 Π½ΠΌΠΎΠ»Ρ/Π».
ΠΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ — Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π°ΡΠΎΠΌ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ Π²ΠΎΠ΄Ρ. ΠΠΎΠ½ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΡΡΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π°Ρ , ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ° ΠΏΠΎΠ³ΠΈΠ±Π½Π΅Ρ. ΠΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ, Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Ρ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ H? Π½Π° ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° — Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠΎΠΌ [Π Π°Π³ΠΈΠΌΠΎΠ², ΠΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΊΠΎ, ΠΠΈΠΊΠΈΡΠΎΡΠΎΠ², 2005].
ΠΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΈ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π·Π°, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° [H?] Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ Π½Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΠΎ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°: Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²; ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΎ-Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½; ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½Π° ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄; ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΊ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌ; Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΡΠ²Π½ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ ΠΈ ΡΡΠ΄ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ . ΠΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΎΡ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π° ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ ΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΎΠ² (Π²ΠΏΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ Π³ΠΈΠ±Π΅Π»ΠΈ) [ΠΠΎΠ·Π΄ΡΠ°ΡΠ΅Π², 2001]
ΠΠ΅ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΠΆΠΈΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° — Π½Π°ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°.
Π£Π³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄Ρ Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ> Π²ΠΎΠ΄Π° + CO2 ;
Π£Π³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄Ρ Π°Π½Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ > ΠΌΠΎΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°;
ΠΠΈΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Ρ > Π²ΠΎΠ΄Π° + CO2 + H2PO4?;
ΠΠ΅Π»ΠΊΠΈ > Π²ΠΎΠ΄Π° + CO2 + H2PO4?+HCl.
ΠΡΠ±ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡΡΡ Π² ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΅Π΅ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ (Π-) ΠΈ Π½Π΅Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ (ΠΠ):
Π++Π--ΠΠ.
ΠΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½-Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ (Π):
Π=[Π+][Π-]/[ΠΠ].
ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ Π+, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ:
[Π+]=Π[ΠΠ]/[Π-].
ΠΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΎΠ³Π°ΡΠΈΡΠΌΠ° Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ: -log[Π+]= -log Πlog ([ΠΠ]/[Π-]). ΠΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π»ΠΎΠ³Π°ΡΠΈΡΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ² (-log[Π+]) ΠΈ Π΅ΡΡΡ pH, Π°log Π ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ. ΠΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ² Π·Π½Π°ΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅:
— log[Π+]= -log Π+ log ([Π-]/[ΠΠ])
ΠΡΠΎ ΠΈ Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΠ΅Π½Π΄Π΅ΡΡΠΎΠ½Π°-Π₯Π°ΡΡΠ΅Π»ΡΠ±Π°Ρ Π°. ΠΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ pH ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ [ ΠΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π½ΠΊΠΎ, ΠΠΈΡΠΊΡΠ½, 2000].
ΠΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊ Ρ Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ΅, ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Ρ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ — ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΉ Π³Π°Π·, ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠΌ Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° [ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΠΈ, 2005]. Π₯ΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΌ CO2 Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ, Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ½ ΠΏΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΏΠ΅Π²Π°Π΅Ρ Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°ΡΠ°ΡΠΈΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠΉ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠ΅ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ CO2 ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π°.
Π‘ΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ H? ΠΏΡΡΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ pCO2 ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ HCO?3. ΠΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΌΡΡΠ» ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅. ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ°. ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ pCO2 Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ HCO?3, Π° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ pCO2 ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ HCO?3. ΠΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ pH, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠ²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΈΡ [ΠΠ°Π»ΡΡΠ΅Π², 2005].
Π ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠ΅, Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠ©Π ΠΈ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΎΠ² Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π Π½ΠΎΡΠΌΠ΅ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π² 20 ΡΠ°Π· Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ², ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ . Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π² Π½Π΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ. Π ΡΡΠΈΠΌ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ [Π‘ΡΠΌΠΈΠ½, 2000].
Π₯ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΌ, ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ, Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΈ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠΌ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°ΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ°Π·Ρ ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ [H?]. ΠΡΡΠ΅ΡΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΈ ΠΠ©Π Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ 10 — 40 ΡΠ΅ΠΊΡΠ½Π΄.
Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ. ΠΠ»Ρ ΠΈΡ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ — ΠΎΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ Π΄ΠΎ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΎΠ². Π Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°ΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠ©Π ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π² Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ , ΠΏΠΎΡΠΊΠ°Ρ , ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈ ΠΈ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΈΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠ°ΠΊΡΠ΅ [ΠΠ°ΡΠΊΠΎΠ², ΠΠΈΡΠ²ΠΈΡΠΊΠΈΠΉ, 2004].
1.3.1 ΠΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ
ΠΡΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ pH Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎ (Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ 1 ΡΠ΅ΠΊΡΠ½Π΄Ρ). ΠΠ½ΠΈ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Ρ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠΎΠΌ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° pH. ΠΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ»Π°Π±ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈ ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠ°ΠΊΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π² Π½Π΅Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π° Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ. ΠΡΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ Π½Π΅Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΈ ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ [ΠΠ°ΠΌΠΊΠΈΠ½, ΠΠ°ΠΌΠ΅Π½ΡΠΊΠΈΠΉ, 2004].
Π ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π½ΡΡΡΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π²Π½Π΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ:
ΠΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ — [CO2]/[HCO3-]. ΠΠ°ΠΆΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° — ΠΎΠ±Π»Π΅Π³ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ H+ Π² ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ.
ΠΠ΅Π»ΠΊΠΎΠ²Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° — ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΈ ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½.
ΠΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΠΉ — ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠΉ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π², ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ H+ Π² ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ°Ρ , ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ [ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡ, 2004] .
ΠΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΈ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΠ»Π°Π±ΡΠ΅. ΠΡΠΈ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π½ΡΡΡΠΈΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½Π΅Π΅ ΡΡΠΈ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ.
1.3.1.1 ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
ΠΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΉ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ, ΠΎΠ½Π° ΡΠ°ΠΌΠ°Ρ ΠΌΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΈ ΠΏΠΎΠΆΠ°Π»ΡΠΉ, Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ. ΠΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠ»Ρ Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ-ΠΈΠΎΠ½Π°, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ»Ρ Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°. ΠΠ° Π΄ΠΎΠ»Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ° ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 10% Π²ΡΠ΅ΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ.
ΠΠ°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ 1,2 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π», Π° ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π² 20 ΡΠ°Π· Π²ΡΡΠ΅. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈΠ· Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΡΠ°Π·Π»Π°Π³Π°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎ Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ
CO2+H2O-H2CO3
ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΈ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π½Π°ΡΡΠΈΡ. Π ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΡΠΎΠ»ΠΈ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΠΉ ΠΈ Π½Π°ΡΡΠΈΠΉ.
ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠΌ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ CO2 ΠΈΠ»ΠΈ HCO3?. ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°, ΠΎΠ½Π° Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ pCO2 ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π° ΠΏΠΎΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° HCO3-. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ HCO3-/H2CO3 Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ Π΅ΠΌΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ° Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π½Π΅Π»Π΅ΡΡΡΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ [Π¦ΡΠ³Π°Π½Π΅Π½ΠΊΠΎ, ΠΡΠΊΠΎΠ²,…, 2002].
1.3.1.2 Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΈΠΎΠ½Π° H2PO4- (Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ²) ΠΈ ΠΈΠΎΠ½Π° HPO42- (Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ²). Π€ΠΎΡΡΠ°Ρ Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Π±ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ, Π½ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΌΠΎΡΠΈ, ΠΎΠ½Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΠΎΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ. Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π² Π³Π»ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠΈΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠ΅, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ 80% - Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π΄Π²ΡΡ Π²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° HPO42-. ΠΡΠΎΡ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² H2PO4. Π€ΠΎΡΡΠ°Ρ, ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠ©Π‘ Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ. Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ²: ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (Na2HPO4) ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ (NaH2PO4).ΡΠΏΠΈΡΠ΅Π»ΠΈΠΉ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ° Π² ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π΅Π³ΠΎ Π²ΡΡΠΎΠΊΡΡ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ. Π ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. ΠΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ H2CO3 ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅NaHCO3:
H2CO3 + Na2HPO4 — NaHCO3 + NaH2PO4.
Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ, Π° ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ NaHCO3 Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ [ΠΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡ…, 2001].
1.3.1.3 ΠΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΠΉ
ΠΡΡΠ³Π°Ρ Π²Π°ΠΆΠ½Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΌΠΎΡΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½Π° Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΏΡΠΈ Π΄Π΅Π·Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π³Π»ΡΡΠ°ΠΌΠΈΠ½Π°. Π€Π΅ΡΠΌΠ΅Π½Ρ Π³Π»ΡΡΠ°ΠΌΠΈΠ½Π°Π·Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ, ΠΈΠ½Π΄ΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΈ Ρ ΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ. ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ, ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈ Π·Π°Π±ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠΎΠΌ, ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠ²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ. ΠΡΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ. ΠΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈΠ· ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ² Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° [ΠΡΠΈΠΏΠΏΠΈ, 2005].
1.3.1.4 ΠΠ΅Π»ΠΊΠΎΠ²Π°Ρ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°
ΠΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Ρ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ². ΠΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉ Π±Π΅Π»ΠΎΠΊ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ (Π±Π΅Π»ΠΎΠΊ-COOH) ΠΈ ΡΠΎΠ»ΠΈ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (Π±Π΅Π»ΠΎΠΊ-COONa). ΠΡΠΈ Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠ°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΎΠ½ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Ρ ΡΠΎΠ»ΡΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠ° Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΈ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠΌ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΠΎΠ»Ρ. ΠΡΠΈ Ρ ΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠΊΡΠ° ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ [ΠΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠΠ‘].
ΠΠ΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠΉ Π±ΡΡΠ΅Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ Π²ΡΠ΅ΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. ΠΠ½ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ° — ΠΎΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎΠ³ΠΎ Hb — HbO2 ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎΠ³ΠΎ.
ΠΠ΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. Π‘ΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° — ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π² ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π² ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ saO2. Π’ΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈΠ· Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ Π² ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ ΠΈ ΠΈΠ· ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ Π² Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½Π° ΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Ρ. ΠΠ° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ ΠΈΠ·-Π·Π° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ pH ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΈ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ΄Π°ΡΠ° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. Π ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π»Π΅Π³ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΠ»Π»ΡΡΠΎΠ² ΡΡΠΎΠ΄ΡΡΠ²ΠΎ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½Π° ΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ·-Π·Π° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ pCO2 ΠΈ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ pH, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ.
ΠΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΠΎΠ»Ρ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½Π° Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π΅Π³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ° CO2 ΠΎΡ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ ΠΊ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΠΌ.
ΠΡΡΠΎΠΊΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ CO2 ΠΊ Π΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΠΈ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΠΌ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΈΠ· ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ Π² ΠΊΡΠΎΠ²Ρ. Π ΠΊΠ°ΠΏΠΈΠ»Π»ΡΡΠ°Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΡΡΠ³Π° ΠΊΡΠΎΠ²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ HbO2 ΠΎΡΠ΄Π°Π΅Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄. Π ΡΡΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΠ°Ρ CO2 Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ H2CO3. ΠΡΠ° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΠ΅Ρ Π½Π° HCO3? ΠΈ H?, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ Π³Π΅ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠΌ. ΠΠ½ΠΈΠΎΠ½Ρ HCO3? ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΠΎΠ² Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, Π° Π² ΡΡΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Cl?. ΠΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΈΠΎΠ½Ρ Na? Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Ρ HCO3? ΠΈ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡ Π΅Π΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π·Π΅ΡΠ². Π ΠΊΠ°ΠΏΠΈΠ»Π»ΡΡΠ°Ρ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ , Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠ³ΠΎ pCO2 ΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ³ΠΎ pO2 Hb ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ HbO2. ΠΠ°ΡΠ±Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΡΠ°Π·ΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ CO2. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ HCO3? ΠΈΠ· ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΡΡΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΡ (Π² ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π½Π° ΠΈΠΎΠ½Ρ Cl?) ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ H?, ΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠΈΠ²ΡΠΈΠΌΡΡ ΠΎΡ Hb Π² ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½Π°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ°ΡΡΡ H2CO3 ΠΏΠΎΠ΄ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°Π·Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΏΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° CO2 ΠΈ H2O. CO2 Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π² Π°Π»ΡΠ²Π΅ΠΎΠ»Ρ ΠΈ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° [ΠΠΈΡΠ²ΠΈΡΠΊΠΈΠΉ, 2003].
Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π±ΡΡΡΡΠΎ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΏΠ°Π»ΠΈ Π±Ρ ΡΠ²ΠΎΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ ΠΊ ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΠΌΡ pH ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ.
1.3.2 Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ
ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΠΌΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π±ΡΡΡΡΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³ΠΎΠ² ΠΠ©Π . ΠΠ»Ρ ΠΈΡ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ — ΠΎΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΠΌΠΈΠ½ΡΡ Π΄ΠΎ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΠΎΠ². Π Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°ΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠ©Π ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π² Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ , ΠΏΠΎΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈ ΠΈ ΠΠΠ’.
1.3.2.1 ΠΠ΅Π³ΠΊΠΈΠ΅
ΠΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π»ΠΈΠ½ΠΈΡ Π·Π°ΡΠΈΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΠ©Π , ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠ°ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ CO2 Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ΅ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 40 ΠΌΠΌ ΡΡ. ΡΡ. ΠΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΡΠ²Π° ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ CO2 Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π°Π»ΡΠ²Π΅ΠΎΠ»Ρ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΡ . ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠ².
CO2 Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ Π³ΡΠ°Π΄ΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ· ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Ρ ΠΊΡΠΎΠ²ΡΡ Π² Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΠ΅, ΠΎΡΠΊΡΠ΄Π° ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Ρ Π² Π²ΡΠ΄ΡΡ Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ [ΠΡΠΈΠΏΠΏΠΈ, 2005].
Π§Π°ΡΡΠΎΡΠ° Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ CO2 ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΠΈΠΏΠ°ΠΌΠΈ Ρ Π΅ΠΌΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ²: ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΡ, ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊ CO2, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠ·Π³Ρ, Π°ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠ°ΡΠΎΡΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΡΠ°Ρ ; ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΡ pH, Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΠΊΠ°ΡΠΎΡΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΡΠ°Ρ . Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ΅ΡΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΎΠΌ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΠΈ Π³Π»ΡΠ±ΠΈΠ½Ρ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ [Nishino T., 2000]. ΠΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅Π³ΠΊΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ CO2. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ H? Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ pH Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ ΡΡΠ΅Π΄Π°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠ΄ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°Π»ΡΠ²Π΅ΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π½ΡΠΈΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΈ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° CO2, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΊ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΊΠ°ΠΏΠ½ΠΈΠΈ. Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΡΠΈΠΌ Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ ΡΡΠ΅Π΄Π°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ H?, — ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ pH ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ [Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°, Π’2, 2005].
1.3.2.2 ΠΠΎΡΠΊΠΈ
Π ΠΏΠΎΡΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΡΠ΅Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ HCO3?, ΡΡΠ° ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ Π²ΡΡΠΎΠΊΠ°. Π Π½ΠΎΡΠΌΠ΅ ΠΌΠΎΡΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΠ². Π‘Π°ΠΌΡΠΌ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΌ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ HCO3?ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π΅Ρ, Π³Π΄Π΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²ΡΠ°ΡΡΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ 90% Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΡΠΎ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ° HCO3? ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π»ΡΠΌΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠ° Π΄Π»Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°, Π° ΠΏΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°ΠΌ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°. Π ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ΅ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΈΠ· Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΠ² ΡΠ½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ CO2, Π° Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΡΠΊΠ²ΠΈΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ CO2 ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡ. Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°Π·Ρ Π½Π° Π»ΡΠΌΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π΅ ΡΠ΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°Π΅ΠΌΠΊΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΏΡΠΎΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ°. ΠΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΠ΅Ρ Ρ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°. ΠΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π±Π°Π·Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ. ΠΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ Π² ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π½Π° ΠΈΠΎΠ½Ρ Π½Π°ΡΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ. Π ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ Ρ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠΎΠΌ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΠ΅Ρ Π½Π° Π΄ΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π², Π° ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΌΠΎΡΡ.
ΠΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ ΡΡΡΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°ΠΏΠΎΠ² ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°:
— Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΠΊΠ»ΡΠ±ΠΎΡΠΊΠΎΠ² Π² ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡΡΠ°Ρ, Π³Π΄Π΅ ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ, ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ 25 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π»;
— Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠΈΠ»ΡΡΡΠ°ΡΠ° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΠΌΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π², Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ H2CO3;
— ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΉ Π³Π°Π· Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°Π·Ρ;
— ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ pCO2 Π² ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ΅ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ΅Π² CO2 Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ ΠΏΡΠΎΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ° Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ Π³ΡΠ°Π΄ΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ;
— Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ CO2 ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°Π·Π° ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π΅Π΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π΅ Π²Π½ΠΎΠ²Ρ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ³ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΡΠ΅Ρ Π½Π° H+ ΠΈ HCO3?, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ°Ρ ΡΡΠΎΡ ΡΠΈΠΊΠ»;
— ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ H? Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ HCO3? Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ, ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½Π΄ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π½Π° H? [Π¨Π΅ΠΉΠΌΠ°Π½, 1999].
ΠΠ΅ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΡΡΡΡ Π²ΡΡΠ°Π²ΠΎΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π±-ΠΊΠ΅ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΡΠ±ΠΎΠΊ ΠΊΠΎΡΡ ΠΈ Π½Π°ΡΡΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠ·Π³ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»ΠΎΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ. Π‘Π΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ H? Π² ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡΡΠ° ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ H?-ΠΠ’Π€-Π°Π·Π°, ΡΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π² ΡΠ΅Π°Π±ΡΠΎΡΠ±ΡΠΈΠΈ HCO3? ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π±Π°Π·ΠΎΠ»Π°ΡΠ΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΈΠΊ Cl?, HCO3?.
ΠΠ»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π² ΠΌΠΎΡΠ΅. ΠΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ pH ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ΅ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΡΠ±ΠΊΠΈ — 4,0, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ 0,1−0,2% ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π² ΡΠΎΡΠΌΠ΅ Π½Π΅Π·Π°Π±ΡΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² H?. ΠΡΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ H? Π² ΠΌΠΎΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π° Π² ΡΠΎΡΠΌΠ΅ Π±ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ².
Π°Π»ΠΊΠ°Π»ΠΎΠ· ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ
1.4 ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΠΉ ΠΈ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΠΉ, Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ — Π½Π°ΡΡΠΈΠΉ, Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ — ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΡ ΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ, Π²Π½Π΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ — Ρ Π»ΠΎΡ ΠΈ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ.
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΠΎΠ»Ρ Π½Π°ΡΡΠΈΡ — ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅, ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ΠΉΡΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΡ Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π°Π½ΡΠΈΠ΄ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π° (ΠΠΠ), ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ½ΡΡ Π°ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΎΠ», ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΠ΅Ρ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π°Π΄ΡΠ΅Π½Π°Π»ΠΈΠ½Π°. Π ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ΅ Ρ Π²Π·ΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 135—145 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π», Ρ ΡΠ΅Π±Π΅Π½ΠΊΠ° 137−147 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π». ΠΠΊΠΎΠ»ΠΎ 20% NΠ°+ ΡΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π² ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ. Π‘Π°ΠΌΠ°Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°. NΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠΌ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ Π²ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠ²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°Ρ .
ΠΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠΊΡΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ (Ρ ΠΌΠΎΡΠΎΠΉ), ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΈΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠΌ (Ρ ΠΊΠ°Π»ΠΎΠΌ), ΠΊΠΎΠΆΠ΅ΠΉ (Ρ ΠΏΠΎΡΠΎΠΌ). ΠΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΉ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅. ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ½Π°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΊ. ΠΠ½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ ΡΠΎΠ»Π΅ΠΉ.
ΠΠΈΠΏΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌΠΈΡ — ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π½ΠΈΠΆΠ΅ 137 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π».
ΠΠΈΠΏΠ΅ΡΠ½Π°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌΠΈΡ — ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π²ΡΡΠ΅ 147 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π».
ΠΠ°Π»ΠΈΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ. Π ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ 98% Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ . ΠΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΎΠ½ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π° ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ (ΠΊΠ°Π»ΠΈΠΉ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ, Π½Π°ΡΡΠΈΠΉ — ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ). ΠΠ°Π»ΠΈΠΉ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°. Π ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½Π° 3,5— 5,0 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» — Ρ Π²Π·ΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ, 3,7 — 5,1 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π» Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ. ΠΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ Π² ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠ΅ — ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π° Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²Π»ΠΈΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π±Π°Π»Π°Π½Ρ. Π Π³ΠΈΠΏΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ Π½ΠΈΠΆΠ΅ 3,7 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π», Π° ΠΊ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠΊΠ°Π»ΠΈΠ΅ΠΌΠΈΠΈ — Π²ΡΡΠ΅ 5,1 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π».
ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ — ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ΅ Π·Π²Π΅Π½ΠΎ Π² ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ (ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π½Π΅ΡΠ²Π° ΠΈ ΠΌΡΡΡΡ). ΠΠ½ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΡΠ°Π΄ΡΠ΅Π½Π°Π»ΠΈΠ½Π° ΠΈ Π°ΡΠ΅ΡΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ»ΠΈΠ½Π° Π² ΡΠΈΠ½Π°ΠΏΡΠ°Ρ Π²Π΅Π³Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ², Π² Π³Π°Π½Π³Π»ΠΈΡΡ , Π½Π΅ΡΠ²Π½ΠΎ-ΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π°ΠΏΡΠ°Ρ , ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΈΠ½ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π° Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΡΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ (IV), ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ (ΡΠΎΡΡΠ°Ρ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ), Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½-Π³Π°Π±ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΄ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². Π§Π°ΡΡΡ ΡΠΈΡΠΊΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ, ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠ»ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅. ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅ ΠΊΡΠΎΠ²ΠΈ Π²Π·ΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ — 1,15−1,3 ΠΌΠΌΠΎΠ»Ρ/Π», Π° ΡΠ΅Π±Π΅Π½ΠΊΠ° — 1,05−1,3. ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΌΠ΅ΡΡΠ°Ρ , Π³Π΄Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ 99% ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΡΡΡΡ , ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ — Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. ΠΠΊΠΎΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ²ΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠΈΡΠΊΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π² ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΠΌΠ΅, Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π° — Π² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Ρ Π°Π»ΡΠ±ΡΠΌΠΈΠ½ΠΎΠΌ.
ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΈΡΠΈΠΎΠΈΠ΄Π½ΡΠΌ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΌ, ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡΠΎΠ½ΠΈΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ Π²ΠΈΡΠ°ΠΌΠΈΠ½Π° D.
Π₯Π»ΠΎΡ — ΡΠ°ΠΌΡΠΉ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅. ΠΠ³ΠΎ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΠ»Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡΡ [ΠΠΎΠ»Π³ΠΎΠ², ΠΠΎΡΠΎΠ·ΠΎΠ²…, 1995]. Π₯Π»ΠΎΡ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° Π²ΠΎΠ΄Ρ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅, Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π°ΠΌΠΈΠ»Π°Π·Ρ, ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΡΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ°. Π₯Π»ΠΎΡ — ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ², Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ Π½Π°ΡΡΠΈΡ, Π²ΠΎ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. Π ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠ° Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½Ρ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ² ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ Π½Π° ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ΅Π΄Ρ. Π₯Π»ΠΎΡ ΠΈΠ· ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ Ρ ΠΌΠΎΡΠΎΠΉ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠ°Π»ΠΎΠΌ. ΠΠ±ΠΌΠ΅Π½ Ρ Π»ΠΎΡΠ° ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΊΠΎΡΠΊΠΎΠ²ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π½Π°Π΄ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Ρ.
ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ (H2CO3) ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΠΠ‘, ΡΠ²Π»ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΡΡ Π±ΠΈΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ°. ΠΡΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½, Π²Π»ΠΈΡΡΡΠΈΠΉ Π½Π° ΠΠΠ‘. Π ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π΄Π΅ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π² ΡΠΈΠΊΠ»Π΅ ΠΡΠ΅Π±ΡΠ° [Perlman J.M. 2001]. ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ Π±ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΌ Π² 10 ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° Ρ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° Π‘Π2 Π² ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Ρ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°Ρ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠΎΠ»ΠΈ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠ° Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΈ Π±ΠΈΠΎΡΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ. Π ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π· Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° Π΄Π΅ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π½Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠ°, ΡΡΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π°.
1.5 Π‘Π²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎ-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ
ΠΠΎΠ΄Π½ΠΎ-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π½Π΅Π»ΡΠ·Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ [Π‘ΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈ Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎ-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ°]. ΠΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡ ΠΈΡ Π΄Π²Π° ΠΎΠ±ΡΠΈΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠΎ-Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΉ — ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΠΉΡΡ ΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ:
1) Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ;
2) Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΈΠ·ΠΎΠΎΡΠΌΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ;
3) ΡΡΡΠ΅ΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΡΠ²Ρ ΡΠ.
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π³Π»Π°ΡΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΡΠΌΠΌΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ².
ΠΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΈΠ·ΠΎΠΎΡΠΌΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ, ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΠΎΡΠΌΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠΎΡΠΌΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ. Π’Π°ΠΊ Π±ΡΠ²Π°Π΅Ρ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π°, ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²ΠΎΠ΄Π°, Π½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ². Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΄Π»Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ½Π° ΡΠ°Π²Π½Π° 80 ΠΌΠ.
ΠΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π°Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ ΠΈ Π΄ΠΎΠ½Π½Π°Π½ΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡ. ΠΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ½, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ ΠΈ Π²Π½Π΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ΅Π»ΠΊΠΈ ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ, Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π‘1- ΠΈ ΠΠ‘ΠΠ·Π² 1,05 ΡΠ°Π·Π° Π²ΡΡΠ΅ Π² ΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ΅; Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Na+, Π+ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ [Π‘ΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ, 2004].