ΠΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ
ΠΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ. ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ ΠΊ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΈΡΠ»Ρ Π½Π΅ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ΄ΠΎΠ² Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° (H, F, Cl, Br, I). ΠΡΠΎΡΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ
ΠΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½Π°Ρ -ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ°ΡΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎ, ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΠΈ, ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΄ΡΠ° Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΡΠΌ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΄ΡΠ°ΠΌΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΈ ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ Π΄ΡΡΠ³Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ (ΠΈΠ»ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²) ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Ρ, ΡΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π² ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ°Ρ ΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΠΌ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΠΊΠΎ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠ»ΠΎΡΠΊΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠ΅ΡΠΏΠ΅Π½Π΄ΠΈΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ»Π°ΠΌ, ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄-ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π½Π°ΡΡΠ²ΡΠ·Ρ Π² ΡΡΠ°Π½Π΅:
ΠΠ½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ (Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌΠΈ). ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·ΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° ΠΊ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ· Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ². ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π΅ Ρ Π»ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Ρ Π»ΠΎΡΠ°, ΡΠ΅ΠΌ Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°:
Π‘ΡΡΠ΅Π»ΠΊΠ° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΄ΠΎΠ»ΡΡΠ²ΡΠ·ΠΈ.
Π‘ΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΡΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ, ΠΏΡΠΈΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ΅Π±Π΅, Ρ. Π΅. ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ»Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π΅Π΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ ΡΡΠ΄ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² (ΠΠ°Π»Π»ΠΈΠΊΠ΅Π½, ΠΠΎΠ»ΠΈΠ½Π³, Π‘Π°Π½Π΄Π΅ΡΡΠΎΠ½ ΠΈ Π΄Ρ.). Π‘ΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π°ΠΌ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Ρ ΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ (Π½Π΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅) ΡΠΊΠ°Π»Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΌΡΡΠ» ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠΊΠ°Π»Π° ΠΠ°Π»Π»ΠΈΠΊΠ΅Π½Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠ» ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΡΠΌΠΌΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π° ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ (ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΎΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ°) ΠΈ ΡΡΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ (ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠΈΠ³ΡΡΡΠ° ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π° ΠΊ Π°ΡΠΎΠΌΡ). ΠΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ.
Π§Π°ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΠΊΠ°Π»Ρ ΠΠΎΠ»ΠΈΠ½Π³Π°, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡΡ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ. Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π»Π΅ ΡΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΏΠΈΡΠ°Π½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΡΠ°Π²Π½Π°Ρ 4, Π° ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², Π ΠΈ Π ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡΡΠΈΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π-Π ΠΈ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΠΌ Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΉ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π-Π ΠΈ Π-Π ΠΏΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅:
= 0,208(ΠΠΠ — 0,5(ΠΠΠ + ΠΠΠ))½
ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠΊΠ°Π»Π΅ ΠΠΎΠ»ΠΈΠ½Π³Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΠ΅:
H | |||||||
2.1 | |||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | |
1.0 | 1.5 | 2.0 | 2.5 | 3.0 | 3.5 | 4.0 | |
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | |
0.9 | 1.2 | 1.5 | 1.8 | 2.1 | 2.5 | 3.0 | |
K | Ca | Sc | Ge | As | Se | Br | |
0.8 | 1.0 | 1.3 | 1.8 | 2.0 | 2.4 | 2.8 | |
Rb | Sr | Y | Sn | Sb | Te | I | |
0.8 | 1.0 | 1.2 | 1.8 | 1.8 | 2.1 | 2.5 | |
ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΠΎ ΠΠΎΠ»ΠΈΠ½Π³Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π² ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΠ΅ ΠΠ΅Π½Π΄Π΅Π»Π΅Π΅Π²Π°, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠ½ΠΈΠ·Ρ Π²Π²Π΅ΡΡ : (I < Br < Cl < F), Π° Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π° ΡΠ»Π΅Π²Π° Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ (Li < Be < B < C < N < O < F). Π£Π³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ ΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π‘-Π ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ. Π‘Π²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ Π°Π·ΠΎΡ, ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄, ΡΡΠΎΡ ΠΈΠ»ΠΈ Ρ Π»ΠΎΡ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π° ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ ΠΎΡ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΊ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ°ΡΠΎΠΌΡ. Π£Π³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄ (Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠΊ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ²), Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΎΠΌ — ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ²ΡΠ·Ρ C-Cl Π² ΡΠΏΠΎΠΌΡΠ½ΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ΅ Ρ Π»ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π΅ — ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ. Π‘Π²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Ρ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎ Π‘-Π°ΡΠΎΠΌ Π½Π΅ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄, Π° Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ Π°ΡΠΎΠΌ — ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ. Π₯ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ»ΡΠ²ΠΈΠ½Π΅Ρ — Π°Π½ΡΠΈΠ΄Π΅ΡΠΎΠ½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΊΠ° ΠΊ Π±Π΅Π½Π·ΠΈΠ½Ρ («ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ» Π±Π΅Π½Π·ΠΈΠ½):
Π§Π΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ ΠΊ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ . Π ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠ°, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ.
ΠΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ. ΠΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ ΠΊ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΈΡΠ»Ρ Π½Π΅ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ΄ΠΎΠ² Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° (H, F, Cl, Br, I). ΠΡΠΎΡΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ, Π³Π΄Π΅ Π½Π° Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°Ρ NH2, -NHOH, -N=O ΠΈΠ»ΠΈNO2 ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ Π°Π±ΡΡΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° N. ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ Π½Π° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ.
ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π΅Π³ΠΎ Π²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, Ρ. Π΅ ΠΎΡ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ². s-ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ p-ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°ΠΊΡΠ½ΡΡ, ΡΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄ΡΠ° ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»Ρ, ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ ΠΏΡΠΈΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΄ΡΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ s-Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΏΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ, Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π΄Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»Ρ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, sp-ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ, ΡΠ΅ΠΌ sp2, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π² ΡΠ²ΠΎΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ, ΡΠ΅ΠΌ sp3.
ΠΡ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π‘-Π‘ Π² ΡΡΠ°Π½Π΅ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°, Π° ΡΠ²ΡΠ·Ρ Π‘-Cl Π² Ρ Π»ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π΅, Π½Π°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°. ΠΡΠ»ΠΈ Π°ΡΠΎΠΌ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΉ Ρ Ρ Π»ΠΎΡΠΎΠΌ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠΎ ΡΡΠΈ Π‘-Π‘-ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ. ΠΡΠΎΠΌ Π‘-1, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΉ Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Ρ Π»ΠΎΡΠΎΠΌ, ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡ ΡΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠΉ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΎΡΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π‘-1 ΠΈ Π‘-2. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅, Π°ΡΠΎΠΌ Π‘-2 ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π‘-Π‘, ΠΈ Ρ. Π΄.:
ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ· ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΠ½Π°ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ + ΠΈ — ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ Π΄ΠΎΠ»Ρ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ; Π·Π½Π°ΡΠΊΠΈ + ΠΈ + ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° .
Π’Π°ΠΊΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² (ΠΈΠ»ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²) Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π² ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ. ΠΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠΈ, Π½ΠΎ Π±ΡΡΡΡΠΎ Π·Π°ΡΡΡ Π°Π΅Ρ: Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π‘-1 Π½Π° Π‘-2 ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Cl Π½Π° Π‘-1. Π£ΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΡΠΈΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ ΠΎΡΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ.
ΠΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ, Π° Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»Ρ. Π Π°Π·Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠΈ Π΄Π²Π° ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ, Ρ ΠΎΡΡ Π² ΡΡΠ΄Π΅ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² ΡΡΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»Π°Π½ΠΎ. Π Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅ΠΌ, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ ΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ΅, Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ΅Π²Π°ΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ².
ΠΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΡ ΠΎΡΠ΄Π°Π²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ (+I), Π° ΠΎΡΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠ΅Π±Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ — ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ (-I). ΠΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡ Π·Π° Π½ΠΎΠ»Ρ. ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² Π°Π»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠ΄Ρ ΡΠ»ΡΠΆΠ°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ *, Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π’Π°ΡΡΠ°.
Π’Π°ΡΡ, ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΠ°ΠΌΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΈ ΠΠ½Π³ΠΎΠ»ΡΠ΄Π°, Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (kA) ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (kB) Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π° ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΡΠΈΡΠΎΠ²:
Π ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠ΅ΠΉ, Π»ΠΈΠΌΠΈΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΠ°ΡΠ΄ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠ°ΡΠ°. Π‘ΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ:
Π’.ΠΊ. Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²ΡΠ·Π²Π°ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π³Π΅ΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, ΡΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ R ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ. ΠΠ°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° R Π½Π° ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π½Π° ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎ. ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΏΡΠΈ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π΅, ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΠ΅Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π·Π°ΡΡΠ΄, ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΡΡΠΈΡ, ΠΈ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ R ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, Π½ΠΎ Π΄Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ R. Π‘ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° R, Ρ.ΠΊ. ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΡΠΈΡ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Ρ, ΠΈ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡΡΡ +IΠΈ Π΄Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡΡΡI-Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π² ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π° ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ, Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ kB/kA ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ° (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, CH3COOEt) ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ (RCOOEt) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»ΠΎΠ² CH3 ΠΈ R.
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠ² ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (kA) ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ (kB) Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π° ΡΡΠ΄Π° ΡΡΠΈΡΠΎΠ² X_CH2COOEt ΠΈ Π²ΡΠ±ΡΠ°Π² Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ X = H, Π’Π°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°Π» ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ * (ΡΠΌ. ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ), ΡΠ»ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° X, ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ:
Π³Π΄Π΅ kB0/kA0 — ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π° ΡΡΠΈΠ»Π°ΡΠ΅ΡΠ°ΡΠ°.
ΠΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π’Π°ΡΡΠ° *, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠ»ΠΈΠ·Π° ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΡΠΈΡΠΎΠ² X-CH2COOEt
X | * | X | * | X | * | |
N+(CH3)3 | 1.90 | OCH3 | 0.64 | H | 0.00 | |
NO2 | 1.40 | COCH3 | 0.60 | CH (CH2)5 | — 0.06 | |
SO2CH3 | 1.32 | OH | 0.56 | CH3 | — 0.10 | |
CN | 1.30 | CH2NO2 | 0.50 | CH2CH3 | — 0.115 | |
F | 1.10 | CH2Cl | 0.385 | CH (CH3)2 | — 0.125 | |
Cl | 1.05 | CH2CF3 | 0.32 | CH2CH2CH3 | — 0.13 | |
Br | 1.00 | C6H5 | 0.215 | C (CH3)3 | — 0.165 | |
CF3 | 0.92 | CH=CHCH3 | 0.13 | Si (CH3)3 | — 0.26 | |
I | 0.85 | CH2CH2CF3 | 0.12 | |||
OC6H5 | 0.85 | CH2C6H5 | 0.08 | |||
COOC2H5 | 0.71 | CH2CH2C6H5 | 0.02 | |||
ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π·Π½Π°ΠΊ * ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠΈΠΌI-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ, ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ * - Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌ Ρ +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ; Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° * Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°.
Π¨ΠΊΠ°Π»Π° * ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ, ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π½ΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ. ΠΠ΅ Π²Π΄Π°Π²Π°ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π° ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ , ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π½Π° ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ , Π΄Π°ΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ΄Ρ. ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π° Π΄Π»Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π° Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΎ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ΄ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π΅Π³ΠΎ Π·Π½Π°ΠΊΠ° ΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ:
1. ΠΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ Π΄ΠΈΠ°Π·ΠΎ-Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° (-N+N) ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠΈΠ°Π»ΠΊΠΈΠ»Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΠΉΠ½Π°Ρ (-N+R3), ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉI-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, Π° ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, -ΠΠΈΠ»ΠΈΠ‘ΠΠ- - ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉ +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ.
2. ΠΠ°ΠΊ Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ , ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π΄Π»Ρ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π² Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠ°, Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅, Π΄Π»Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ _I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ, Π° +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°Ρ ΡΠ½ΠΈΠ·Ρ Π²Π²Π΅ΡΡ , Π° Π² ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π°Ρ ΡΠ»Π΅Π²Π° Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ:
— I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ: | +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ: | |
SeR SR OR | SeS- O; | |
SeR2+ SR2+ OR2+ | Na MgR AlR2 SiR3 | |
I Br Cl F | Li BeR BR2 | |
NR2 OR F | ||
NR3+ OR2+ | ||
3. ΠΡΡΠΏΠΏ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΡ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, Π³ΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Ρ +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² ΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΠ΅ΡΠΈΠΉ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ.
4. ΠΡΠ΅ Π±Π΅Π· ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡI-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ:
Π‘H=CH2 CH=CH-CH=CH2 C6H5 CCH,
ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°ΡΡ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ sp-ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π² ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ sp2 ΠΈ sp3.
5. ΠΠ΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉI-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ:
CR=NR CN
ΠΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌI-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² Π½ΠΈΡΡΠΎΠ³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠΌ Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Π°Π·ΠΎΡΠ°.
6. ΠΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ°Π·Π²Π΅ΡΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ:
CH3 CH2CH3 CH (CH3)2 C (CH3)3
7. ΠΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΠΎΡΠ»Π°Π±Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° (ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ΠΌΡΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ *) ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΎΠ΄Π½Ρ Π‘-Π‘-ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ 2.7−2.8. ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΡΠ±ΡΠ²Π°Π΅Ρ Ρ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΡΠΈ-ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ.
8. ΠΡΠΈ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΈ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ ΡΡΠΌΠΌΠΈΡΡΡΡΡΡ. Π£Π±Π΅Π΄ΠΈΡΡΡΡ Π² Π°Π΄Π΄ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½Ρ Π’Π°ΡΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°Π² ΡΡΠΌΠΌΡ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ΠΎΠ² ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ² Π΅Π΅ Ρ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ * Π΄Π»Ρ ΡΡΠΈΡΠΎΠ² Π΄ΠΈΠΈ ΡΡΠΈΠ·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΊΡΡΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ:
* | ||
Cl3CCOOEt | 2.65 | |
F2CHCOOEt | 2.05 | |
Cl2CHCOOEt | 1.94 | |
(C6H5)CH (OH)COOEt | 0.765 | |
(C6H5)2CHCOOEt | 0.405 | |
(C6H5)CH (CH3)COOEt | 0.11 | |
(CH3)2CHCOOEt | — 0.19 | |
(CH3)3CCOOEt | — 0.30 | |
ΠΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π΅, ΠΊΠ°ΠΊ Π΄ΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠ°Π²Π΅Π½ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄ΠΎΠ² Π½Π° ΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ ΠΎΡ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ. ΠΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΡΠ°Π²Π΅Π½ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΌΠΌΠ΅ Π΄ΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ:
ΠΡΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ Π΄ΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄Π° RX ΠΎΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π° X ΠΈ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»Π° R.
ΠΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π΄Π»Ρ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π² Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π΅
R | R-X, D | ||||
RF | RCl | RBr | RI | ||
CH3 | 1.81 | 1.87 | 1.78 | 1.59 | |
CH3CH2 | 1.92 | 2.05 | 2.02 | 1.90 | |
CH3(CH2)2 | 2.10 | 2.15 | 2.01 | ||
CH3(CH2)3 | 2.09 | 2.50 | 2.08 | ||
CH3(CH2)4 | 2.12 | ||||
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ Π² Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π΄ΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» RX Π²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ C_X. ΠΠ±ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ Π½Π° ΡΠ΅Π±Ρ Π²Π½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠΈΡ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π² ΡΡΠ΄Ρ RI < RBr < RCl, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π°.
ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² RF Π²ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ ΠΈΠ· ΡΡΠΎΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. Π’Π°ΠΊ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ RF ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ RCl, Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π±ΠΎΠ»ΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ F ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Cl. ΠΡΠΈΡΠΈΠ½Π° Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Ρ C-F ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ 1.38? Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ C_Cl (1.77 ?), ΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅, C-Br (1.94 ?) ΠΈ C-I (2.21 ?).
ΠΠΈΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΊ ΡΡΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄Π°ΠΌ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ΄Π»ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π΅ ΡΠ΄Π»ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»Π° Π½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ, Ρ.ΠΊ. ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π±ΡΡΡΡΠΎ Π·Π°ΡΡΡ Π°Π΅Ρ, ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π‘-3 Π² Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½ΠΈΠ΄Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½Ρ.
Π‘ΠΈΠ»Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π΄Π°, ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ (Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ²), Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ — Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ (Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ²). ΠΡΠΎΡΠΎΠ½ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°Ρ Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π»ΡΠ±Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΎΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ HA Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ:
ΠΠ + Π2Π Π- + Π3Π+
Π‘ΠΈΠ»Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ Ka, Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Ρ Π² Π½Π΅Π΅ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π²ΠΎΠ΄Ρ — 55 ΠΌΠΎΠ»Ρ/Π»:
ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ Π»ΠΎΠ³Π°ΡΠΈΡΠΌΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ pKa:
pKalgKa
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°: ΠΎΠ½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ, Ρ. Π΅. ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΌΠ°Π»ΡΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Ka (Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌΠΈ pKa) ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Ka (ΠΌΠ°Π»ΡΠΌΠΈ pKa) — ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ.
Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΠ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΠ², ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° Π-, ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ. ΠΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π½Π° Π΅Π΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½ΠΎΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ ΠΈ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² (ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ , ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ , ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ Ρ. Π΄.), Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈ Π½Π΅ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ. ΠΠΎΠΏΡΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ Π½Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ.
ΠΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»Π°Ρ-Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° RCOO-, ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΡΡ Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π°. ΠΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ, ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Π° Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ, Ρ. Π΅. ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎ-ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π½Π΅Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΡΡ Π·Π°ΡΡΠ΄, Π΄Π΅ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»Π°Ρ-Π°Π½ΠΈΠΎΠ½, ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΠΎΡΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ. ΠΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ (ΡΠΌ. ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ).
Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ pKa Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ (Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅, 25ΠΎΠ‘)
ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° | pKa | ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° | pKa | |
H-COOH | 3.77 | NO2-CH2-COOH | 1.68 | |
CH3-COOH | 4.76 | NC-CH2-COOH | 2.47 | |
CH3CH2-COOH | 4.88 | HOOC-CH2-COOH | 2.83 | |
(CH3)3C-COOH | 5.05 | EtOOC-CH2-COOH | 3.35 | |
F-CH2-COOH | 2.66 | CH3CO-CH2-COOH | 3.58 | |
Cl-CH2-COOH | 2.86 | HOCH2-COOH | 3.82 | |
Br-CH2-COOH | 2.86 | C6H5-CH2-COOH | 4.31 | |
I-CH2-COOH | 3.12 | C6H5-CH2-COOH | 4.66 | |
Cl3C-COOH | 0.65 | CH3CH2CHCl-COOH | 2.84 | |
Cl2CH-COOH | 1.29 | CH3CHClCH2-COOH | 4.06 | |
ClCH2-COOH | 2.86 | ClCH2CH2CH2-COOH | 4.52 | |
CH3CH2CH2-COOH | 4.82 | |||
ΠΠ»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² ΡΡΠ΄Ρ ΠΌΡΡΠ°Π²ΡΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠΊΡΡΡΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΠΈΠ²Π°Π»ΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ. ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΊΡΡΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ° Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π° Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ. Π‘ΠΈΠ»Π° Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π°Π»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΊΠΎΡΡΠ΅Π»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ Π’Π°ΡΡΠ° * (ΡΠΌ. ΡΠΈΡΡΠ½ΠΎΠΊ).
ΠΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΡ pKa Π°Π»ΠΈΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Ρ *-ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ Π’Π°ΡΡΠ°
ΠΠ°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΡΡ Ρ Π»ΠΎΡΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΠΎΡΠ»Π°Π±Π΅Π²Π°Π΅Ρ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠΊΡΠΈΠ»Π° (Π·Π°ΡΡΡ Π°Π½ΠΈΠ΅I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°): 4-Ρ Π»ΠΎΡΠ±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΠΈΠ»Π΅ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠ° ΡΠ°ΠΌΠΎΠΉ Π±ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ. ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ½Π° Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ pKa ΡΠ΅Π½ΠΈΠ»ΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ 2-ΡΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΏΡΠΎΠΏΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ.
Π‘ΠΈΠ»Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π‘ΠΈΠ»Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ, ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΡ ΠΊ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ (ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ) ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ:
B + Π2Π BH+ + ΠΠ;
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π² Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Kb ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ. Π ΡΠΈΠ»Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π ΡΡΠ΄ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ KΠ° ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΠ+:
BΠ+ + Π2Π? B + Π3Π+
Π§Π΅ΠΌ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΠ° ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΠ+, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»ΡΠ½Π΅Π΅ ΠΠ+ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π°Π±Π΅Π΅ Π ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. Π Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ: ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ»Π°Π±Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΠ+ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΠ°. Π Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΠΠ° ΠΈ Πb ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΠΎΠ΄Ρ:
ΠΠ° Πb = [H3O+][HO-] = 1014 ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΠ° + ΡΠb = 14
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½. ΠΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ²; ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², ΠΊΠ°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² Π°ΠΌΠΈΠ½Π°Ρ — Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ. ΠΠΌΠΈΠ½Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΏΠΈΡΡΡ, Π²ΠΎΠ΄Π° (Π½ΠΎ Π½Π΅ Π°Π½ΠΈΠΎΠ½Ρ ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ!) ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠΈΡΡ. Π Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ Π°ΠΌΠΈΠ½Π° Π²ΠΎΠ΄Π° Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°, ΠΎΡΠ΄Π°Π²Π°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ Π°ΠΌΠΈΠ½Ρ:
R3N + H2O R3NH+ + OH-.
Π‘ΠΈΠ»Π° Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ², Π΅Π΅ «Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ» ΠΊ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ — ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠΎΠ½Π° Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»ΠΎ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ , Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ½ΡΡ Π°ΠΌΠΈΠ½Π°Ρ , ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠΈΠ΅ +I-ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ, Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ Π°Π·ΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π½ΡΡ Π² ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ΅, ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π°ΠΌΠΈΠ½Π°. ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π² Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΈ Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π² ΡΡΠ΄Ρ:
NH3 MeNH2 EtNH2 Π½-BuNH2 Me2NH Me3N Et3N Π½-Bu3N
Π Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈΠ½Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½Ρ, ΡΠ΅ΠΌ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ (ΡΠΌ. ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΡ); pKa ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΊ Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅ ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»ΠΎΠ² ΡΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π°ΠΌΠΈΠ½Π°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π½Π½ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ.
ΠΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ pKa ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ, ΡΠΎΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈΠ½Π°ΠΌ (Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅, 25ΠΎΠ‘)
Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ | pKa | ||
R = Me | R = Et | ||
NH3 | 9.25 | ||
RNH2 | 10.66 | 10.80 | |
R2NH | 10.73 | 11.09 | |
R3N | 9.80 | 10.85 | |
ΠΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° Π°Π½ΠΎΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ½ΡΡ Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΊΡΠΎΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΎΡΠ»Π°Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Ρ (ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» Π²ΠΎΠ΄Ρ) Ρ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠΌ R3NH+. ΠΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΠ»ΡΠ²Π°ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΠ»ΡΠ²Π°ΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π° Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° Π² ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π΅ ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΉ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΡΡ Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌΠΈ. Π’. Π΅., Π΄Π΅Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π·Π°ΡΡΠ΄Π° Π² ΠΈΠΎΠ½Π΅ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠ°ΡΡΡ Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π° Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π° (ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π΅), Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠ²Π°ΡΠ°ΡΠΈΠΈ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ «ΠΊΠΎΠ»ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½Π°Ρ» Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Π°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² ΠΎΡ ΡΠΈΡΠ»Π° Π°Π»ΠΊΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ.