Π€Π°ΠΊΡΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ.
Π ΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΈ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ «ΡΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ (ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Π² ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ», ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΎΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ «Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π°ΡΠ΄ΠΈΡΠΎΡΠΈΠΈ"1, Π½ΠΎ ΠΈ «Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ». ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π€Π°ΠΊΡΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ. Π ΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²Π΅ Π΅Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ: Π°ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΈ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° Π°ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ, ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ [Π°Π½Π³Π», cooperative argumentation, coalescent argumentation], ΠΈΠ»ΠΈ, ΠΏΠΎ ΠΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ, Π΄ΠΈΠ°Π»Π΅ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ΅ ΠΈΡΡΠΈΠ½Ρ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΡΠ±ΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π½Π°ΡΡΡΠΎΠ΅Π½Ρ Π½Π° ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ, «ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅Π»ΡΡ» ΠΈ «Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π΅Π½ΡΡΠ²Π°»[1][2]. ΠΠ΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ΅Π»Ρ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ — ΠΏΠΎΠ±Π΅Π΄Π° Π½Π°Π΄ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΠΎΠΌ, «Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΠ°»[3]. Π ΡΠΈΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ Π΄ΠΈΡΠΊΡΡΡΠΈΠΉ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° Π½Π°ΡΡΡΠΎΠ΅Π½Ρ Π½Π° ΡΠΎΡΠ΅Π²Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ½ΡΠ°ΡΠΈΡ, Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΡΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠΏΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΠ°Π»ΠΎΠ³Π° ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠΎΡΠ°[4]. ΠΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠΈΠ»Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΏΠΎ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎΠΌΡ ΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° ΠΠ°ΡΡΠΈ Π Π°ΠΉΡΠ°, ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ½ΠΎ «Π³Π°ΡΠ°Π½ΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π΄ΠΈΡΠΊΡΡΡΠΈΠΈ»1.
ΠΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΎΡΠ»Π°Π½Π΄ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡ ΠΈ ΡΠ΅ΠΎΠ»ΠΎΠ³, Π°Π²ΡΠΎΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°ΡΠ° «Π€ΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΡ ΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠΈ» ΠΠΆΠΎΡΠ΄ΠΆ ΠΡΠΌΠΏΠ±Π΅Π»Π» (1719—1796) ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΠΈΡΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ, Π° ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ — ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠΈ[5][6].
Π‘ ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡ Π²Π΅ΡΡ Π½Π°Π΄ ΠΎΠΏΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠΌ, Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ·ΡΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΊΠΈ, ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π² ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉΠ½ΠΎΠΌ Π°ΠΏΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ [Π°Π½Π³Π», rhetoric of confrontation, confrontational rhetoric, adversarial model of reasoning][7] ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ±ΡΠΎΠ»ΡΡΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π°Π³ΡΠ΅ΡΡΠΈΡ, Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΈ Π½Π°ΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ Π²Π½Π΅Π΄ΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π² ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΠ΅Π΄Π°Π³ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½ΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅, ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠΌΠΈ, ΡΡΠΎ Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡΠ°Ρ Π² ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π½Π°Ρ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ (ΠΠΎΡΠ³ΠΈΠΉ, ΠΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ, Π¦ΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ½, ΠΠ°ΠΊΠΈΠ°Π²Π΅Π»Π»ΠΈ, Π¨ΠΎΠΏΠ΅Π½Π³Π°ΡΡΡ ΠΈ Π΄Ρ.) ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ°Π΄ΠΈΠ³ΠΌΠ° ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡ ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½Π°ΠΌ Π²ΠΎΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ Π°Π³ΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ[8]. ΠΠ΄Π΅ΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π΄ΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ ΠΌΡΠΆΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π±ΡΠ»Π° ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Π° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ, Π½ΠΎ ΠΈ Π°ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΡ ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π. Π. ΠΡΠ°ΠΉΡΠ°.
ΠΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π΄ΠΈΠ°Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΊΡ ΡΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ «ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ»[9]. ΠΠ΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΏΠΎΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΠΎΠ² ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΠΈΠΏΠΎΠ² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π»ΡΡΡΠ΅ (Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΡΠ°Π»ΠΈ, ΡΡΠΈΠΊΠΈ, ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»Π΅ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Ρ. Π΄.), Π±Π΅ΡΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π΅Π½ ΠΈ Π±Π΅ΡΠΏΠ»ΠΎΠ΄Π΅Π½: Π°ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ Π΄ΠΎΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π² Π½Π°ΡΠΊΠ΅, ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ Π² Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ΅, ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΈ Π±ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ½Π° ΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠ΅Π΄Π°Π³ΠΎΠ³Π°ΠΌΠΈ Π² ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°Ρ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΄Π΅Π±Π°ΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°Π½ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠ΅)[10], Ρ. Π΅. Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ Π΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ ΡΡΠ΅ΡΠ° Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ.
ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΊ Π² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΠΉ ΡΡΠ΄ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΠ°, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ «Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π½Π΅Π²Π°, ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠ΅, ΠΊΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ Π² Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ, ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½ Π·Π°ΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ»; ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠ΄ΠΈΡΡ Π³Π½Π΅Π² — «Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π΅ΠΌΡ [ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΡ] ΡΡΠ°Π»ΠΎ ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Ρ ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠΈΡΡ Ρ Π½ΠΈΠΌ Π½Π΅ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ ΠΈ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ Π±Π΅Π·Π·Π°ΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²ΠΎ»1. Π‘ ΡΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π³ΡΡΠ±ΡΠ΅ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΊΠΈ, ΠΎΡΠΊΠΎΡΠ±Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΈΠ·Π΄Π΅Π²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ, Π½Π΅ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΡΠ΅ ΠΎΠ±Π²ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, «ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ Π½Π΅ΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ Π²Π°ΡΠΈΠΌ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ»[11][12] ΠΈ ΠΏΡΠΎΡ.
ΠΡΠΈ Π°ΠΏΠΎΠ΄ΠΈΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ (ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ, Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈ Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΠΏΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠ°) ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΎ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°Π½Ρ Π½Π° Π½Π΅ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π·ΠΈΡΠ°[13].
Π£Π»ΠΎΠ²ΠΊΠΈ «ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°»[14] ΠΈ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ Π² ΡΠ·ΠΊΠΎΠΌ ΡΠΌΡΡΠ»Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΡ Π½Π΅ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π½Π΅Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΌΠΈ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ. ΠΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΡΡΠΈΡΡΠ°ΠΌΠΈ (ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π°Π΄Π²ΠΎΠΊΠ°ΡΠ°ΠΌΠΈ). ΠΡΠ΅ Π¦ΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ½ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠ», ΡΡΠΎ «Π½Π°ΡΠ° ΡΠ΅ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡ Π½Π΅ ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΡΠ°Π·ΡΠΌΠΈΡΡ, ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²Π·Π²ΠΎΠ»Π½ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ΄ΡΡ»[15], ΡΡΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π² ΡΡΠ°ΡΠΈΠ½Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΡΠ΄ΡΠ΅ Ρ Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΡΠ±ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΡΠΉ ΡΡΠ΄: argumentum adjudicem. ΠΠ»Ρ ΡΡΠ΄Π΅Π±Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ «Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ·ΠΌ, ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° Π½Π° ΡΠΌΠΎΡΠΈΠΈ, Π²ΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅»[16], ΠΎΡΡΡΠ΄Π° — ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ².
Π Π½Π°ΡΠΊΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½Π° ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΠΈΡΡΠΈΠ½Ρ, ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ ΠΊΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΠΊΡΡΡΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ «Π½ΠΈ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΠΎΡΠΊΠ° Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ Π±Π΅Π· Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈ, Π° Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ»[17].
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΏΡΠΈ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ «ΡΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ (ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅, ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Π² ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΡ»[18], ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΎΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ «Ρ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π½Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π°ΡΠ΄ΠΈΡΠΎΡΠΈΠΈ»1, Π½ΠΎ ΠΈ «Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ»[19][20]. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠΈΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΈ ΡΡΠ΅Ρ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠΎΠ².
- [1] Grice Π. Π . Logic and conversation // Syntax and semantics. Vol. Ill: Speech acts /ed. P. Cole & J. L. Morgan. New York, 1975. P. 45—46.
- [2] Patterson J. W., ZarefskyD. Contemporary debate. Boston, 1982. P. 7; GilbertM. Coaliescentargumentation. New Jersey, 1997. P. 103 & 120—128.
- [3] Crusius T. W., Channell Π‘. E. The aims of argument: A brief rhetoric. Mayfield Publishing, 1995. P. 155.
- [4] Walton D. N. Types of dialogue, dialectical shifts and fallacies // Argumentationilluminated / ed. F. H. van Eemeren, R. Grootendorst, J. A. Blair & Ch. A. Willard. Amsterdam, 1992. P. 136.
- [5] Wright L. Practical reasoning. Orlando, 1989. P. 22.
- [6] Campbell G. The philosophy of rhetoric // The rhetoric of Blair, Campbell and Whatley /ed. J. L. Golden & E. P. J. Corbett. New York, 1968. P. 73.
- [7] Scott R. L., Smith D. K. The rhetoric of confrontation // Quarterly journal of speech.Vol. 55. 1969. P. 1—8; Moulton J. Duelism in philosophy // Teaching philosophy. Vol. 3.1980. № 4. P. 419—433; Anderson V. Confrontational teaching and rhetorical practice //College composition and communication. Vol. 48. № 2. 1997. P. 197—214.
- [8] Foss S. K., Griffin C. L. Beyond persuasion: a proposal for an invitational rhetonc //Communication mofonographs. Vol. 63. 1995. P. 2—18; Shumake J. L. The application offeminist insights in communication and argumentation to the practice of argument. Thesis… master of arts. Windsor, 2000. P. 39—40.
- [9] ΠΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ. Π ΡΠΎΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΡ // Π‘ΠΎΡ.: Π² 4 Ρ. Π’. 2. Π., 1978. Π‘. 554—557.
- [10] Wood J. Π’. Diversity and commonality: sustaining their tension in communicationcourses // Western journal of communication. Vol. 57. 1993. P. 372.
- [11] ΠΡΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π»Ρ. Π ΡΠΎΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΡ // Π‘ΠΎΡ.: Π² 4 Ρ. Π’. 2. Π., 1978. Π‘. 562—563.
- [12] ΠΠΎΠ²Π°ΡΠ½ΠΈΠ½ Π‘. Π. Π‘ΠΏΠΎΡ. Π ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠ° // ΠΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ.1990. № 3. Π‘. 101.
- [13] Π‘ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π. Π. ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π² ΡΠΏΠΎΡΠ΅. Π., 1991. Π‘. 73—74.
- [14] ΠΠ»Π΅ΠΊΡΠ΅Π΅Π² Π. Π. ΠΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ. ΠΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. Π., 1991. Π‘. 22.
- [15] Π¦ΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ½ Π. Π’. Π’ΡΠΈ ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°ΡΠ° ΠΎΠ± ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠΌ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅. Π., 1994. Π‘. 173.
- [16] ΠΠΎΠ»ΡΠ΄ΠΈΠ½Π΅Ρ Π. Π. ΠΡΠΊΡΡΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΠ΄Π΅Π±Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ // Π ΡΡΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΡΡ. 1968. № 3. Π‘. 37.
- [17] ΠΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ Π€. X., ΠΡΠΎΠΎΡΠ΅Π½Π΄ΠΎΡΡΡ Π . ΠΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠΈ. Π‘ΠΠ±., 1992. Π‘. 41—42.
- [18] ΠΡΡΠ΅ΡΡ Π. Π‘. ΠΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ ΡΡΡΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ. Π., 2002. Π‘. 110.
- [19] ΠΠ΅ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ Π€. X., ΠΡΠΎΠΎΡΠ΅Π½Π΄ΠΎΡΡΡ Π . ΠΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠΈ. Π‘ΠΠ±., 1992. Π‘. 12.
- [20] ΠΠ΅Π·ΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ²Π° Π. Π. ΠΠ΅ΠΎΡΠΈΡΠΎΡΠΈΠΊΠ°: ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ // Π‘Π΅ΠΌΠΈΠΎΡΠΈΠΊΠ°. ΠΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ. Π‘ΡΠΈΠ»Ρ: Π‘Π±. ΠΎΠ±Π·ΠΎΡΠΎΠ². Π., 1983. Π‘. 51.