Π‘ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ Π₯Π₯ Π²Π΅ΠΊΠ° Π² ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΠΠΠ Π² Π½Π°ΡΠΊΠ΅ ΡΡΠ°Π»Π° ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠ½Π° «Π³Π΅Π½Π½ΠΎ-ΡΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ°Π΄ΠΈΠ³ΠΌΠ°», ΠΈΠ»ΠΈ «Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π΄Π΅ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ·ΠΌ» [22, 48, 55], ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠΉ, ΡΡΠΎ Π·Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ Ρ
Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π½Π° ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΡΡΠΎΠΈΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ Π·Π° Π½Π΅Π³ΠΎ Π½Π°Π±ΠΎΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠ². ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΡΠ°Π»ΠΈ ΠΈΡΠΊΠ°ΡΡ Π³Π΅Π½Ρ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΈΡ
ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Ρ
Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ: ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊ ΡΠ·ΡΠΊΡ, Π°Π»ΡΡΡΡΠΈΠ·ΠΌΡ, «Π³Π΅Π½ Π³Π΅Π½ΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ», «Π³Π΅Π½ ΡΡΠ°ΡΡΡΡ» ΠΈ Ρ. Π΄. [13, 14, 62].
ΠΠ°ΡΡΠ΄Ρ Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΈ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ
ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠ². ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π² ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ
Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΠΏΠΈΠ³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΠΊΠΈ, ΡΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ
ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ, ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ (distributed cognition) ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ
Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΡ
ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄Π°Ρ
ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ: 1) Ρ
Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ
ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠΈΠ²ΡΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ 2) ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½Π°Ρ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠ², Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΎΡ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΡ
ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π²ΡΡΠ²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ
Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² Π½Π΅Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ
Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ, ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡ Π·Π° Π²ΠΎΡΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ, ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠΈΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΡ
ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΡΡΠΈΡ
ΠΈΡ
ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠΌΠΈ, ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΌΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ, ΡΡΠ°Π»ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π½ΡΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ Π‘. ΠΡΠΌΠ°, Π. Π. ΠΡΠΈΡΡΠΈΡΡ, Π . ΠΡΠ΅ΠΉ, Π. Π―Π±Π»ΠΎΠ½ΠΊΠ°, Π. ΠΠ°ΠΌ, Π . Π§. ΠΠ΅Π²ΠΎΠ½ΡΠΈΠ½, Π. ΠΠΎΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ [21, 36, 44, 47].
Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΈ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ
ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΡΠ΄ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ
Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ
ΠΊ Π½Π΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΉ, ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡΠΈΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄ Π² ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡ ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ:
ΠΠ»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ
ΡΡ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ
ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π΅Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π΄Π΅ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π³Π΅Π½Ρ-ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ, ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ-ΡΠΊΠΎΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ-ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π°, ΡΠ·ΡΠΊ-ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ΅ Ρ Π½Π΅Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΡΠΌΡΡ
ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ
ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ.
ΠΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΈΠ»ΠΈ «ΠΎΡΠΊΠ΅ΡΡΡ Π±Π΅Π· Π΄ΠΈΡΠΈΠΆΠ΅ΡΠ°». Π ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌ ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ.
ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡΡ (ΡΡΠ΅Π΄Π΅) ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΡ
, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π΅ΠΎ-ΠΏΡΠ΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΌ, ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π»ΠΈΡΡ ΠΈΡ
Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΌΠΈ (Π²ΡΠΎΠΆΠ΄ΡΠ½Π½ΡΠΌΠΈ) ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°ΠΌΠΈ.
Π Π°Π·ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ
ΠΎΠ΄Π° ΡΠ°ΠΊΠΈΡ
Π°Π½ΡΠΈΠ½ΠΎΠΌΠΈΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ Π°ΠΏΡΠΈΠΎΡΠΈΠ·ΠΌ ΠΈ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΠ·ΠΌ, nature/nurture, ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΌ ΠΈ ΡΠΊΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΌ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ
Π·Π°Π΄Π°Ρ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΡ
ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΡΡ
ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ
ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ.
ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ
ΡΠΎΡΠΌ ΡΠΏΠΈΠ³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ/ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.