ΠΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
Π·Π°Π΄Π°Ρ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ
ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ Π²ΠΎΡΡ
ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π³Π»ΡΠ±ΠΎΠΊΠΎΠΉ Π΄ΡΠ΅Π²Π½ΠΎΡΡΠΈ. Π§Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ
, ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΠΎ Π΅ΠΌΡ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ
, ΠΈ ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π±Π»ΠΈΠΆΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ°Π·ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΉ — Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ
, ΡΠ°ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ Π΄ΠΎΡΠ΅Π΄ΡΠ°Ρ Π΄ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅ «Π’ΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ ΠΎ ΡΡΠ΅ΡΠ΅» («Liber abaci»), Π΄Π°ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ 1202 Π³ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ, Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΠΌ ΠΈΡΠ°Π»ΡΡΠ½ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΌ ΠΠ΅ΠΎΠ½Π°ΡΠ΄ΠΎ Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ — ΠΠ΅ΠΎΠ½Π°ΡΠ΄ΠΎ ΠΈΠ· ΠΠΈΠ·Ρ (ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ 1170−1240). Π ΡΡΠΎΠΉ ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΠΈ Π°Π»Π³Π΅Π±ΡΠ°ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΈ Π²ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΈΠ²ΡΠ΅ΠΉΡΡ Π² ΡΠΏΠΈΡΠΊΠ°Ρ
ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΉ ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅, ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ°Ρ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ°. «ΠΠ΅ΠΊΡΠΎ Π²ΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΊΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ² Π² ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π΅, ΡΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ
ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΎΠ±Π½Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠΉ. Π‘ΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΠ°Ρ ΠΊΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ² ΡΠΎΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π³ΠΎΠ΄ ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ°ΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΌΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ°ΡΠ° ΠΊΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ²Π΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ, Π° ΡΠΎΠΆΠ°ΡΡ ΠΊΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΡΡΠ° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ.» Π Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ΄ ΡΠΈΡΠ΅Π»:
(Π‘Π°ΠΌ ΠΠ΅ΠΎΠ½Π°ΡΠ΄ΠΎ ΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠ» ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠ»Π΅Π½ ΡΡΠ΄Π°.) ΠΠ²Π° ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ
ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌΡ ΠΈ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. 12 ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΡ
— ΠΌΠ΅ΡΡΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ³ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΡΠΎΠ»ΠΈΠΊΠΎΠ². ΠΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΡΠ΄ ΡΠ°Π²Π΅Π½ ΡΡΠΌΠΌΠ΅ Π΄Π²ΡΡ
ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ
. Π ΡΠ΄ (1) Π²ΠΎΡΠ΅Π» Π² ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ΄ Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ, Π° Π΅Π³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Ρ — ΡΠΈΡΠ΅Π» Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Π°Ρ Π² ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΡΡΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» (Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»Π΅Π½Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠ΄Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΎ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ). Π Π΅ΠΊΡΡΡΠ΅Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° Π΄Π»Ρ ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² ΡΡΠ΄Π° Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ Π±ΡΠ»Π° Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π° ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠΌ ΠΠ»ΡΠ±Π΅ΡΡΠΎΠΌ ΠΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π² 1634 Π³.:
ΠΠ΄Π΅ΡΡ U ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅Π½ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π° Π½ΠΈΠΆΠ½ΠΈΠΉ ΠΈΠ½Π΄Π΅ΠΊΡ — Π΅Π³ΠΎ Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ Π² ΡΡΠ΄Ρ ΡΠΈΡΠ΅Π». Π 1753 Π³. ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊ ΠΈΠ· ΠΠ»Π°Π·Π³ΠΎ Π ΠΎΠ±Π΅ΡΡ Π‘ΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠ½ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ», ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ° ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² ΡΡΠ΄Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π½Π° ΠΊ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊ ΡΠΈΡΠ»Ρ Π°, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌΡ «ΠΠΎΠ»ΠΎΡΡΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ», ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΡ 1,6180., ΠΈΠ»ΠΈ (1 4- /Π±)/2. Π 19 Π²Π΅ΠΊΠ΅ ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°Ρ
ΡΡΠ΄Π° Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ ΠΠΎΠ»ΠΎΡΡΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΈΡΠ°Π» ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊ ΠΠ΄ΡΠ°ΡΠ΄ ΠΡΠΊΠ°Ρ. Π‘ ΡΠ΅Ρ
ΠΏΠΎΡ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΈΡΠΏΡΡΠ°ΡΠ΅Π»ΠΈ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠ΅ΠΊ Π½Π° ΡΠΈΡΠΊΠ°Ρ
, Π»Π΅ΠΏΠ΅ΡΡΠΊΠΎΠ² Π² ΡΠ²Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ»Π½ΡΡ
Π°, Π² ΡΠΏΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ
ΡΠ°ΠΊΡΡΠ΅ΠΊ ΠΌΠΎΠ»Π»ΡΡΠΊΠΎΠ² ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ
ΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ
ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ. Π ΡΠ΄ Π€ΠΈΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΡΠΈ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π² Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΎΠ² ΡΡΠ΅ΡΠ°.