ΠΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ
ΠΠ²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π», ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π . ΠΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ, Π²Π²Π΅Π΄Ρ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ «ΡΠΈΠ»Π°». ΠΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ Π±Ρ ΠΏΠΎ-ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π»ΡΡΡΡ ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ. ΠΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ΅ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ°. ΠΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΡΠΈΠ» Fv Fv … ΠΎΠ΄Π½ΠΎ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠΎΠ½ΡΡΠ°ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ — ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΡ, ΠΏΠΎΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΠ½ΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅. ΠΠ° ΡΡΠΈ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π» ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ — Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈΠ·ΡΡΠ°ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π» ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ». ΠΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½Π° Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°Ρ Π. ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° (1643—1727) — Π²ΡΠ΄Π°ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ°, Π·Π°Π»ΠΎΠΆΠΈΠ²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ Π½Π° Π±Π°Π·Π΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π. ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅Ρ, Π. ΠΠΎΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΈ Π. ΠΠ΅ΠΏΠ»Π΅ΡΠ°.
ΠΡΠ»ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎ Π½Π΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡ, ΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ. Π ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ°, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠΈΠΌΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ, Π΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠ»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ, Ρ. Π΅. ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ³ΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ»ΠΈ Π. ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅ΠΉ ΠΈ (Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ) ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡ, ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊ ΠΈ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊ Π . ΠΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ (1596—1650), ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠ½ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°: ΡΠ΅Π»Π° ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ, ΠΏΠΎΠΊΠ° Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅Π» Π½Π΅ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΈΡ ΠΈΠ· ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ.
ΠΡΠΎΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ° (ΠΠ‘Π), ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°, Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ½ Π½Π΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΡΡΡ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π½Π΅ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ.
ΠΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ°Ρ ΠΠ‘Π ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ°. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»Ρ Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠΈ, ΡΠΎ, ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ.
ΠΠΠΠ ΠΠ‘. ΠΠ΅Π»ΠΈΠΊΠ° Π»ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠ°?
ΠΠ’ΠΠΠ’. ΠΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ: Π°ΠΏ = v2/R, Π³Π΄Π΅ R = R f osep, R3 — ΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Π½Π° ΡΠΊΠ²Π°ΡΠΎΡΠ΅; ΡΡ — ΡΠΈΡΠΎΡΠ° ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ; v = 2kR/T, Π’= 24 Ρ — ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΎΡΠΈ. ΠΡΡΡΠ΄Π° Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠΊΠ²Π°ΡΠΎΡΠ° Π°ΠΏ = 4n2R3/T=
= 0,033 ΠΌ/Ρ2, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ g ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ~3%. ΠΠ΅ΠΌΠ»Ρ Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ°, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π΅ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π΄Π»Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π° Π·Π°Π΄Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΠ‘Π Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ Π΄ΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌΠΎ, ΠΈ Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠ΅Π±Π½ΠΈΠΊΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π² Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ°, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎ.
ΠΠ²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π», ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π . ΠΠ΅ΠΊΠ°ΡΡ, Π²Π²Π΅Π΄Ρ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ «ΡΠΈΠ»Π°». ΠΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ Π±Ρ ΠΏΠΎ-ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π»ΡΡΡΡ ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ. ΠΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠ΅ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ°. ΠΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΡΠΈΠ» Fv Fv … ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈ ΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ av av … ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ.
ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π·Π° ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π°. ΠΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΡΡΠ°Π»ΠΎΠ½ ΠΌΠ°ΡΡΡ Π² 1 ΠΊΠ³ (ΠΈΠ· ΠΏΠ»Π°ΡΠΈΠ½ΠΎ-ΠΈΡΠΈΠ΄ΠΈΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠ»Π°Π²Π°) Ρ ΡΠ°Π½ΠΈΡΡΡ Π² Π‘Π΅Π²ΡΠ΅, ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΠΠ°ΡΠΈΠΆΠ°.
ΠΠΏΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (1.32) ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° F, Ρ. Π΅. Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΠΈΠ»Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° — Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΊΠ°Π»ΡΡΠ½Π°Ρ. ΠΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΡ V ΡΠ΅Π»Π° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Ρ. ΠΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΡΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π° Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΡΠΎ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° (1.33) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π° ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ = dm/dV. Π£ Π²ΠΎΠ΄Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Ρ ~ 1 Π³/ΡΠΌ3, Π² ΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Ρ ~ 10 Π³/ΡΠΌ3, Π² ΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ° Ρ ~ 102 Π³/ΡΠΌ3, Π° Ρ Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ Π·Π²Π΅Π·Π΄ Ρ ~ 1015 Π³/ΡΠΌ3.
ΠΠ°ΡΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π»Π°, ΡΠΎΠ½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Ρ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠΈΠ»ΠΎΠΉ. Π ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠΎ Π²ΡΠΎΡΡΠΌ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°.
Ρ.Π΅. ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΠ»Ρ, ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»Π΅ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π°.
ΠΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠΈΠ»Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ. Π ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΈΠ»Π° — ΡΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π», ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π΄Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π½Π΅ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ. Π ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ (1.34) ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ»ΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ΅Π±Ρ. Π£ΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (1.34) Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. Π Π½Π΅ΠΌ F — ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠΈΡΡΡΡΠ°Ρ ΡΠΈΠ»Π°:
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ (1.34) ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ, Ρ. Π΅. Π½ΠΈΠΎΡΠΊΡΠ΄Π° Π½Π΅ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ. ΠΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ Π³Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΡΠΎΡΠΎΠ½Π° Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΡ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΠΈ.
Π³Π΄Π΅ Ρ = mv Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ. ΠΠ· ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.35) ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠΌ (1.7), ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.34) ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅.
ΠΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Fdt Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΠ»Ρ. Π€ΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (1.35), (1.35') ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ Π²ΠΈΠ΄, ΡΠ΅ΠΌ (1.34), ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΈ ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΈ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΌΠ°ΡΡΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. Π£ΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (1.35') ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ: ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΉ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΡΠ°Π²Π΅Π½ ΠΏΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ.
Π£ΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (1.34) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ Π½ΡΡΡΠΎΠ½: 1 Π = 1 ΠΊΠ³-ΠΌ/Ρ2, Π° ΠΎΠ½Π°, Π² ΡΠ²ΠΎΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ:
Π³Π΄Π΅ F — ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ ΡΠΈΠ»Ρ, Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ°Π΄ΡΡ 5. ΠΠ΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ° Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠΊΠ°Π»Ρ (ΠΠ°) Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π° Π² ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠ·ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ°, ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠ° Π. ΠΠ°ΡΠΊΠ°Π»Ρ (1623—1662): 1 ΠΠ° = 1 Π/ΠΌ2. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ Π‘Π, ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π΄Π΅ΡΡΡΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ (ΠΊΠΈΠ»ΠΎ-, ΠΌΠ΅Π³Π°ΠΈ Ρ.Π΄.) ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ (ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈ-, ΠΌΠΈΠΊΡΠΎΠΈ Ρ.Π΄.) Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²Π½Π΅ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΠΈΠ½ΡΡΠ°, Π»ΠΈΡΡ.
Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π» (Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ) Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°: ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π» ΡΠ°Π²Π½Ρ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π² ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π²Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ.
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π»Π΅Π³Π»ΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ Π±ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΈ ΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ»ΡΡΠΈΠΌΠΈ. ΠΡΠ΅ X. ΠΡΠΉΠ³Π΅Π½Ρ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π», ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΊ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠ΅, ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΡΠΊΠ° Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π»Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠΈΠ·ΠΌ», ΠΈΠ»ΠΈ «ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π΄Π΅ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ·ΠΌ». ΠΡΠ΅ΠΌΡ Π²Π½Π΅ΡΠ»ΠΎ Π² Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ, Π½ΠΎ Π½Π΅ ΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°, Π΄ΠΎ ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ, Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ Π² Π²ΠΎΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅.