ΠΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΠΎΠΏΠ»Π΅ΡΠ°.
Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ°
ΠΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΊΡΠΊΡΡΡ ΠΠ°ΡΠ°Π»ΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ Π. Π‘. ΠΠΎΠΏΠΎΠ²Π°: 7 ΠΌΠ°Ρ 1895 Π³. ΠΎΠ½ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ Π. ΠΠ΅ΡΡΠ°, ΠΈ ΡΡΠΎΡ Π΄Π΅Π½Ρ ΡΡΠ°Π» Π² Π ΠΎΡΡΠΈΠΈ «ΠΠ½Π΅ΠΌ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎ». Π 1897 Π³. Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΎΡΠ°Π±Π»ΡΠΌΠΈ Π. Π‘. ΠΠΎΠΏΠΎΠ² ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ²ΠΎΠ»Π½. ΠΠ° Π²ΠΎΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π‘ΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΠΌΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠΈΠΉΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠΈΠ»ΠΈ Π² 1939 Π³., Π° Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΠΎΠΏΠ»Π΅ΡΠ°. Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΡΠ°ΠΏ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΠΏΡΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π² ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ, Π° ΡΠ°ΡΡΡ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ, ΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π²ΠΎΠ»Π½Π° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΄ΠΈΡΡ ΠΎ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ°. ΠΠ΅ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΌΡΡΠΈ, ΠΊΡΠΎΡΡ ΠΈ Π΄Π΅Π»ΡΡΠΈΠ½Ρ (Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΅Ρ Π·Π΅ΠΌΠ½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Π°Ρ ) ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π°ΠΌΠΈ, ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΠ»ΡΡΡΠ°Π·Π²ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π». Π§Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ ΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π·Π²ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΊΡΠΊΡΡΡ ΠΠ°ΡΠ°Π»ΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ Π. Π‘. ΠΠΎΠΏΠΎΠ²Π°: 7 ΠΌΠ°Ρ 1895 Π³. ΠΎΠ½ ΠΏΡΠΎΠ΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ Π. ΠΠ΅ΡΡΠ°, ΠΈ ΡΡΠΎΡ Π΄Π΅Π½Ρ ΡΡΠ°Π» Π² Π ΠΎΡΡΠΈΠΈ «ΠΠ½Π΅ΠΌ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎ». Π 1897 Π³. Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΊΠΎΡΠ°Π±Π»ΡΠΌΠΈ Π. Π‘. ΠΠΎΠΏΠΎΠ² ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ²ΠΎΠ»Π½. ΠΠ° Π²ΠΎΠΎΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π‘ΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΡΠΌΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠΈΠΉΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄Π°ΡΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠΈΠ»ΠΈ Π² 1939 Π³., Π° Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠΉΠ½Ρ ΠΈΠΌΠΈ ΡΠΆΠ΅ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΠ½Π΅ ΠΠΎΡΠΊΠ²Ρ ΠΈ Π³ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΠ½Π³Π»ΠΈΠΈ. Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»ΡΠΉ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ Π½Π°Π·Π΅ΠΌΠ½ΡΡ , ΠΌΠΎΡΡΠΊΠΈΡ , Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΉ (Π ΠΠ‘).
ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ ΠΡΡΠΊΠ°Ρ Π ΠΠ‘ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊ, Π°Π½ΡΠ΅Π½Π½Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ. ΠΠ½ΡΠ΅Π½Π½Π° ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠΊΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡ (-1 ΠΌΠΊΡ), ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ, ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅Ρ Π² ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ. Π’ΠΎΡ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡΠΉ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π» ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°Π΅Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π½Π° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎ-Π»ΡΡΠ΅Π²ΡΡ ΡΡΡΠ±ΠΊΡ (ΠΠΠ’), Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°Π·Π²Π΅ΡΡΠΊΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π·Π°ΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½Ρ ΡΠΎΠ½Π½ΠΎ Ρ ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊΠ°. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΠ°ΡΠ·Π° t ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎΠΌ ΡΠ°Π·Π²Π΅ΡΡΠΊΠΈ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π° ΡΠΊΡΠ°Π½Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ R: 2R = ct. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°Π½ΡΠ΅Π½Π½Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² (ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ°Π½Π° ΠΈ Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΠ°) ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π°Π·ΠΈΠΌΡΡ ΠΈ ΡΠ³ΠΎΠ» ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΡΠ΅Π»ΠΈ.
ΠΠΌΠΏΠ»ΠΈΡΡΠ΄Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΎΠ² Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ Π½Π΅ Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΠ³Π° ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ°, ΡΡΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠ° ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ. ΠΡΠΈ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠ° Π Π³, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΊ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΠΉ Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ°Π΄ΠΊΡ ΡΠ΅Π»ΠΈ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉΡΡ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ R, ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π ΠΏ ~ Pv/(lP). ΠΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΎ Π² ΡΠ·ΠΊΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ΅, ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ Π°Π½ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ. Π’ΠΎΠ³Π΄Π° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ°Π΄ΡΡ ΡΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, Π½ΠΎ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ (Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ). ΠΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π ΠΈ, ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ. Π ΠΈΡΠΎΠ³Π΅ Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ°Π΄ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π° Pnp= Pt./(4nR2)2. ΠΠΠ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ, Π½ΠΈΡΡΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ, ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠΈΡΡ R Π²Π΄Π²ΠΎΠ΅, ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π Π³ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊΠ° Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°ΡΡ Π² 16 ΡΠ°Π·. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ ΠΊ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ΅ Π ΠΠ‘ Ρ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ Π΄ΠΎ -10 ΠΠΡ Π² ΠΈΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠ΅, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π² ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ Π½Π΅ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΡΡΠ΄Ρ, Π° Π»ΡΠ΄ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ³Π°ΡΡΡΡ Π»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΠΌ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΠΈΠΊΠΎΠ² Π²ΡΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠ·ΠΈΠ»ΠΈ, Π½ΠΎ Π²Π²Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π°, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π½Π° ΡΠΎΠ½Π΅ ΠΏΠΎΠΌΠ΅Ρ .
Π 1842 Π³. Π°Π²ΡΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΊ ΠΈ Π°ΡΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ X. ΠΠΎΠΏΠ»Π΅Ρ (1803—1853) ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ, Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΠ½ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ, Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°, ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΎΠΉ v0. Π§Π°ΡΡΠΎΡΠ° v ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΠΈΡΠ»Ρ Π΄Π»ΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ»Π½, Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°ΡΡΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ Π·Π° 1 Ρ. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π·Π° ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΠΎΠ»Π½Π° ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ΅ Π΅Π΅ ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ ΡΡ, ΡΠΎ v = v, JX = v^/v/Π = v0, Π³Π΄Π΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ X = ΡΡΠ (Π’— ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΊΠΎΠ»Π΅Π±Π°Π½ΠΈΠΉ). ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΊ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΡ ΡΠΎ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡΡ Ρ, ΡΠΎ Π·Π° 1 Ρ ΠΎΠ½ «ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°Π΅Ρ» Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π΄Π»ΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ»Π½ Π½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π£ΠΏΡΠ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, vnp= v ± vJX = (1 ± «ΠΏΡ/ΡΡ)Ρ0, Π³Π΄Π΅ Π·Π½Π°ΠΊ «-» ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΎΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°.
ΠΡΡΡΡ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΊ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΡ ΡΠΎ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡΡ Ρ|1Π‘Ρ. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠ° Π΄Π»ΠΈΠ½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ X. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ΅ Π·Π° ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ Π’ΡΠ°Π·Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π° Π₯0 = ΡΡΠ’, ΡΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° «ΡΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΡΠ΅Ρ» ΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎ Π₯= ΡΡΠ — ΡΠΈΡΡΠ (ΡΠΈΡ. 7.12).
Π ΠΈΡ. 7.12.
Π‘ΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, vnp = ΠΈ^/Π₯ = Ρ Ρ/(?>Ρ + vm)Tv^yjivΡ + v"CT), Π³Π΄Π΅ Π·Π½Π°ΠΊ «+» ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ°. ΠΠ±ΠΎΠ±ΡΠ°Ρ ΠΎΠ±Π° ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ.
Π€ΠΎΡΠΌΡΠ»Π° (7.83) ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ°, Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π·Π²ΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ, ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ, Π° ΠΏΡΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ — ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π΅ ΠΏΡΠΎΠ΅Π·ΠΆΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΠΌΠΎ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠΎΠ±ΠΈΠ»Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΅Π·Π΄Π°.
ΠΠ»Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΡΡΠΎΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈ Π² ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π΄Ρ — Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊΠ°. ΠΡΠ»ΠΈ Ρ — ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΡ ΡΠ±Π»ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ (ΠΏΠΎ Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΈ, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠΊ), ΡΠΎ Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° (7.83) ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄.
Π³Π΄Π΅ Ρ = Ρ/Ρ. ΠΡΡΠ΅ΠΊΡ ΠΠΎΠΏΠ»Π΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ v Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡΠ½ΡΡ , ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΡ , Π½Π°Π·Π΅ΠΌΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ Π ΠΠ‘. Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΈΠ·Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠΈΠ²ΠΊΠΎΠΉ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΡΠ΄Π²Π°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. Π£ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΡΠ²Π΅ΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ° Π³Π°Π»Π°ΠΊΡΠΈΠΊ ΠΈ Π·Π²Π΅Π·Π΄. ΠΠ³ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» Π² 1929 Π³. Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΈΠΉ Π°ΡΡΡΠΎΠ½ΠΎΠΌ Π. Π₯Π°Π±Π±Π» (1889—1953), ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΈΠ² ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠΊΠ° Π. Π. Π€ΡΠΈΠ΄ΠΌΠ°Π½Π° (1888—1925) ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΡΠ΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠΈ ΠΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ ΠΠΎΠΏΠ»Π΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ Π² ΠΠΠΠΠ (ΠΠΠ) Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠΎΠ±ΠΈΠ»Π΅ΠΉ. ΠΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΠ΅Π»ΠΈΠΊΠΎΠΉ ΠΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠΉΠ½Ρ ΠΎΠΏΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ»Π΄Π°ΡΡ Π½Π° ΡΠ»ΡΡ (ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ΅ Π·Π²ΡΠΊΠ°) ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π»ΠΈ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π»Π΅ΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ½Π°ΡΡΠ΄Π°. Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΡ ΠΈΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ: ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌΡ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈ Π½Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠ΅Ρ, ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΌΠ΅Ρ ΠΈ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ Π±ΠΎΡΡΠΎΠ², Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΡΡΡΠΎΡ Π ΠΠ‘ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΈΠΊΠ° ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎ Π»ΡΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΡΠΈΡΠ° ΠΎΡ Π ΠΠ‘ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π² ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π±ΠΎΡΡΠΎΠ² Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΡΡΡΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ°. ΠΠΎ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ΅ «Π‘ΡΠ΅Π»Π΅» Π² Π‘Π¨Π ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ»Π΅ΡΡ, Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΊΠ°ΡΠ° ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΠΎΠ±ΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅Ρ ΠΈ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ Π°Π²ΠΈΠ°ΡΠΈΡ.