ΠΠ½ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ
ΠΠΎΠ»ΠΎΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π» ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π’ΡΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ» ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ: Π±ΡΠ»Π° Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π°ΠΊΠΊΡΠ΅Π΄ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ², Π²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π±Π½ΡΠ΅ Π·Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π’ΡΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΠΊ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ΅ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² «ΠΡΠ°ΡΠΌΡΡ», Π° ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡ, ΠΏΠΎ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π» ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠ°, Π±ΡΠ»ΠΈ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ½ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ°ΠΊ ΡΠΆΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ, ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΎΠΏΡΡ Π·Π°ΡΡΠ±Π΅ΠΆΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅Π³, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΈΡ . Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ ΡΠ΅ΡΡ, Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°ΡΡΠΈΡ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡ:
- β’ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ· Π±Π°ΠΊΠ°Π»Π°Π²ΡΠΈΠ°ΡΠ° ΠΈ ΠΌΠ°Π³ΠΈΡΡΡΠ°ΡΡΡΡ (Π·Π° ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, Π²Π΅ΡΠ΅ΡΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ);
- β’ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π±Π°Π»Π»ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π°ΡΠΈΡΠ»ΡΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠ°ΠΌ Π·Π° ΠΊΡΡΡΡ, Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ, Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΈΠ½Π°ΡΡ.
ΠΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ Π’ΡΡΡΠΈΠΈ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΠΎΠ»ΠΎΠ½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π² Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ°Ρ : Socrates, Leonardo Da Vinci, Erasmus, Youth. ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΊΠ»Π°ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΈΡ Π²ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ΅Π±Π½ΡΡ Π·Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡΡ .
ΠΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ Π²Π»Π°ΡΡΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² Π½Π° ΡΠΎΠ΄ΠΈΠ½Ρ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ — ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ° «ΠΠ΅ΡΡΠΎ Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ — Π’ΡΡΡΠΈΡ», ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ TUBiTAK. Π ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ Π² 2010 Π³. ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° Π»ΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 200 Π²ΡΠ·ΠΎΠ² Π² Π‘Π¨Π ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π·Π΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΡΠ΅Π±Ρ Π²Π΅ΡΠ½ΡΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎΠ΄ΠΈΠ½Ρ[1].
ΠΠΎΠ»ΠΎΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π» ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π’ΡΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ» ΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ: Π±ΡΠ»Π° Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π°ΠΊΠΊΡΠ΅Π΄ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ², Π²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π±Π½ΡΠ΅ Π·Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π’ΡΡΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΠΊ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ΅ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² «ΠΡΠ°ΡΠΌΡΡ», Π° ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡ, ΠΏΠΎ Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π» ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ Π°ΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠ°, Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π²Π½Π΅Π΄ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°Ρ .
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π²ΡΠ°Ρ Π² Π’ΡΡΡΠΈΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π±Π°Π»Π»ΠΎΠ² Π±ΡΠ»Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π° Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ Π΅Π²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΎΠΉ (ECTS). Π ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅ΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΠ·Π°, Π° Π² Π‘ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ ΠΏΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ —ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. ΠΡΠ»Π° ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π²ΡΠ΄Π°ΡΠΈ ΠΊΡΠ΅Π΄ΠΈΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π° ΠΏΡΡΠΈ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΈΠΌΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π²ΡΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· Π½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ½ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅:
- 1. ΠΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²ΡΡΡΠΈΡ ΡΡΠ΅Π±Π½ΡΡ Π·Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΈ 2/3 Π°Π±ΠΈΡΡΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π²ΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΡΡΠ³ΡΠ±Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ Π±ΡΡΡΡΡΠΌ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΠΌ. Π‘Π΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ Π² Π’ΡΡΡΠΈΠΈ 193 Π²ΡΠ·Π°, Π² Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 6 ΠΌΠ»Π½ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 5 ΠΌΠ»Π½ 600 ΡΡΡ. — Π² Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ 400 ΡΡΡ. — Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΡ [2].
- 2. ΠΠ΅Π΄ΠΎΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²ΡΠ·ΠΎΠ² ΠΈΠ· Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΠ΄ΠΆΠ΅ΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠΌΡ ΠΎΡΠ½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ, Π½Π΅Ρ Π²Π°ΡΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²Π° Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π½Π΅Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ Π·Π°ΡΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΡΠΊΠΎ-ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π°.
- 3. ΠΠ΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π½Π΅Ρ Π²Π°ΡΠΊΡ ΠΌΠ΅ΡΡ, Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΏΡΠΈΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠ· ΠΠ°Π·Π°Ρ ΡΡΠ°Π½Π°, Π£Π·Π±Π΅ΠΊΠΈΡΡΠ°Π½Π° ΠΈ ΠΠΈΡΠ³ΠΈΠ·ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΈΠ· ΠΠ°Π³Π΅ΡΡΠ°Π½Π°, ΠΠ°ΡΠ°ΡΠ°Π΅Π²ΠΎ-Π§Π΅ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠΈ, Π’Π°ΡΠ°ΡΡΡΠ°Π½Π°, ΠΠΎΠ»Π΄Π°Π²ΠΈΠΈ ΠΈ Π’Π°Π΄ΠΆΠΈΠΊΠΈΡΡΠ°Π½Π°. Π‘ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ Π°Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅Ρ Π’ΡΡΡΠΈΠΈ Π² ΠΊΡΠ»ΡΡΡΡΠ½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°Π΅Ρ. Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΡΡΠΊΡΠΊΠΈΡ Π½Π°ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ ΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ° Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΌ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π½Π΅ ΡΡΡΠΊΠΈ, Π° Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΈΠ· ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΡΠ°Π½. ΠΠΎ ΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡ ΡΡΡΠ°Π½Ρ Π²ΡΠ΅Π΄ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΡ Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π°Π½.
ΠΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Ρ: Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π’ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎ — ΡΠΊΡΠΏΠΎΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠΎΠ². ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠ°Π½Π°ΠΌΠΈ-ΡΠ΅ΡΠΈΠΏΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠ°ΡΡΠ½Π΅ΡΡ Π’ΡΡΡΠΈΠΈ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π½Π°ΡΠΊΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ — ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ° ΠΈ Π‘Π¨Π. ΠΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅Ρ Π²Π°ΡΠΊΠ° ΠΌΠ΅ΡΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π²ΡΠ·Π°Ρ ΠΈ Π½Π΅Π²ΡΡΠΎΠΊΠ°Ρ ΠΎΠΏΠ»Π°ΡΠ° ΡΡΡΠ΄Π° ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ.
ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π° Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΆΠ½ΡΠΌ. Π ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅, Π½Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΈΠ½ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ. Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠ² Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ Π‘ΡΠ°ΠΌΠ±ΡΠ»Π° (Bogazigi) ΠΈ Π’Π΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅Ρ ΠΠ»ΠΈΠΆΠ½Π΅Π³ΠΎ ΠΈ Π‘ΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΠΎΡΡΠΎΠΊΠ° (ΠΠ½ΠΊΠ°ΡΠ°). Π Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ·ΡΠΊ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π² ΡΡΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ Π½Π° Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ·ΡΠΊΠ΅.
ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π΄Π»Ρ Π³ΠΎΡΠ΄ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ Π² Π½Π°ΡΠΈ Π΄Π½ΠΈ Π’ΡΡΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ Π°Π½Π³Π»ΠΎΡΠ·ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π² ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅, Π° Π² Π΄Π²ΡΡ ΡΠΏΠΎΠΌΡΠ½ΡΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π΄Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½Π° Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ·ΡΠΊΠ΅.
- [1] ΠΠ²Π°ΡΠΊΠΎΠ² Π. Π., ΠΠ°ΡΠ°ΡΠΊΠΈΠ½ Π. Π. ΠΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² Π’ΡΡΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΠΎΠ»ΠΎΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ // ΠΠ΅ΡΡΠ½ΠΈΠΊ ΠΠΠΠΠ-Π£Π½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠ°. 2012. № 6. URL http://www.vestnik.mgimo.ru/sites/defau!t/files/pdf./avatkov0.pdf.
- [2] Yiiksek ogretim kurulu ba§ kanligi. URL: https://istatistik.yok.gov.tr/.