ΠΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ — d-ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ. ΠΠ°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Ρ Π°ΡΠΎΠΌΠ° ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ³ΡΡΠ°ΡΠΈΡ 3d54s2. Π ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡΡ
ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ +2, +3, +4, +5, +6, +7 Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ +2, +4, +7 Π² ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ +6. Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (II) ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (IV) — Π°ΠΌΡΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (VI) ΠΈ (VII) — ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΡΠ΅. ΠΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΈΡΠΎΠ»ΡΠ·ΠΈΡΠ° ΡΠ³Π»Π΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ (Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΈΠ»ΠΈΠΊΠΎΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ°), ΡΠ΅ΠΆΠ΅ — Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ:
MnO2 + 2Π‘ = Mn + 2Π‘Π.
ΠΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° ΡΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ° ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ°, Π½Π° ΠΊΠ°ΡΠΎΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ:
2MnSO4 + 2H2O ->(ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ»ΠΈΠ·)2Mn + O2 + 2H2SO4.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅: ΠΠ°ΡΠ³Π°Π½Π΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΊΠΈ ΠΊ ΡΡΠ°Π»ΠΈ, ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ Π΅Π΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠΉΠΊΠΎΡΡΡ ΠΊ ΡΠ΄Π°ΡΠ°ΠΌ ΠΈ ΠΈΡΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΈΡΡΠ°Ρ ΡΡΠ°Π»Ρ. ΠΠΊΡΠΈΠ΄ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (IV) — ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈΡΡ
ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ΅Ρ
ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ°, ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»Ρ (Π΄Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ°) Π² Ρ
ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ°Ρ
ΡΠΎΠΊΠ°. ΠΠ΅ΡΠΌΠ°Π½Π³Π°Π½Π°Ρ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»Ρ Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ
ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π°Ρ
, Π² Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Ρ
ΠΈΠΌΠΈΠΈ (ΠΏΠ΅ΡΠΌΠ°Π½Π³Π°Π½Π°ΡΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ), Π² ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½Π΅.
Π) ΠΠΊΡΠΈΠ΄ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (II) MnO ΠΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°.
MnO + 2HCl = MnCl2 + H2O.
Π) ΠΠΊΡΠΈΠ΄ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (IV) MnO2.
ΠΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ Π°ΠΌΡΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΠΏΠ»Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ°Π½Π³Π°Π½ΠΈΡΡ:
MnO2 + CaO = CaMnO3;
ΠΡΠΈ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ:
MnO2 + 4HCl = MnCl2 + Cl2 + 2H2O.
Π ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ
ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°:
- 2MnO2 + 3PbO2 + 6HNO3 = 2HMnO4 + 3Pb (NO3)2 + 2H2O.
- Π) Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (VI) MnO3 Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (VI) — ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ
- 2MnO2 + 4KOH + O2 = 2K2MnO4 + 2H2O
- Π) ΠΠΊΡΠΈΠ΄ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠ° (VII) Mn2O7 ΠΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°. Π Π΅Π°Π³ΠΈΡΡΠ΅Ρ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ³Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ:
Mn2O7 + H2O = 2HMnO4.