Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π. ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΈ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΠΉ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΠΆΠ΅Π»Π°Π½ΠΈΠΉ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ. ΠΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ Π² Π½Π΅Π΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ Π. ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΡΡΠΎΠ½ (1646—1727) ΡΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΡΡ Π² Π³ΠΎΠ΄ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠΈ ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅Ρ. ΠΠ³ΠΎ Π½Π°ΡΡΠ½Π°Ρ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π±ΡΠ»Π° ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΠΠΎΠ½Π΄ΠΎΠ½ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΠΎΡΠΎΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ, ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ°Π»Π°Π½ΡΠ»ΠΈΠ²ΡΡ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΠΊ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ. Π‘ΡΠ΅Π΄ΠΈ Π½ΠΈΡ Π±ΡΠ» Π . ΠΡΠΊ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π·Π° 80 Π»Π΅Ρ Π΄ΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΠ°ΠΌΠ°ΡΠΊΠ° (1744—1829) Π²ΡΡΠΊΠ°Π·Π°Π» ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ, ΡΡ ΠΎΠΆΠΈΠ΅ Ρ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΈΠ΄Π΅ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π³ΠΎ. Π . ΠΡΠΊ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π»ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ°ΠΌΠΈ. Π‘ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΠ΅ΠΌ Π½ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ»Π°Π½Π΄ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΡΠ΅Π½ΡΠΌ X. ΠΡΠΉΠ³Π΅Π½ΡΠΎΠΌ (1629—1625) ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ±Π΅ΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π² ΠΠΎΠ½Π΄ΠΎΠ½ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΠΎΡΠΎΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ Π·Π°ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎ ΡΠΈΠ»Π΅, ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅Π±Π΅ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π». ΠΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ Π . ΠΡΠΊ ΠΏΠΎΠ½ΡΠ» ΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π», Π½ΠΎ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ» Π΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠΎΡΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅Π΅. Π’ΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ «Π Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ» ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°, ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π° Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ «ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΠ°Π»Π° Π½Π°ΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ» (1687), ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΠ³ Π . ΠΡΠΊΠ° Π² ΡΠΎΠΊ. Π ΠΊΠΎΡΠ΅ΠΉΠ½Π΅, Π³Π΄Π΅ ΡΠ»Π΅Π½Ρ ΠΠΎΠ½Π΄ΠΎΠ½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΠΎΡΠΎΠ»Π΅Π²ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΎΠ±ΡΡΠΆΠ΄Π°Π»ΠΈ ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°Ρ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° «Π Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ», Π . ΠΡΠΊ Π½Π°Π·Π²Π°Π» ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° ΠΏΠ»Π°Π³ΠΈΠ°ΡΠΎΡΠΎΠΌ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π² ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π° Π·Π°ΡΠ΅Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ½ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΠΡΡΡΠΎΠ½Ρ, ΠΎΠ½ ΠΈΠ·Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΎΠ².
Π «ΠΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°ΡΠ°Π»Π°Ρ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ» ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΡΡΡΠΎΠΉΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΎΠ² ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ³ΠΎ Π·Π°ΡΠ»ΡΠ³Π° ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ»Π° Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΌ Π² ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΠ» ΠΎΠ±ΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ΄Π΅ΠΈ ΠΈ ΠΌΡΡΠ»ΠΈ ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ².
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°. Π’Π΅Π»ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠΎΠΌ ΠΆΠ΅ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π±ΡΡΡΡΠΎΡΠΎΠΉ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π° Π½Π΅Π³ΠΎ Π½Π΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ»Π°. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎ Π½Π΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ»Π°, ΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΎ ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π±ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ.
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ° ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅Ρ. ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π±ΡΡΡΡΠΎΡΡ, Ρ. Π΅. ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ Π½Π° ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ. ΠΠ°Π»Π΅Π΅, ΡΡΠΎΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅Ρ ΠΈΠ·Π±ΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅, Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ° Π΄Π»Ρ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π», ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΡ «ΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΌΡ».
ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°. Π£ΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»Ρ, ΠΏΡΡΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΠΈΠ»Ρ, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΉ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎ, ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ΅: Π° = F/m, Π³Π΄Π΅ Π° — ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, F— ΡΠΈΠ»Π°, Ρ — ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ°. ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠ» ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠ΅Π΅ΡΡ Π² ΡΠ΅Π»Π΅. ΠΠ· ΠΎΠΏΡΡΠ° ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ «ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΈΡΡΡ» ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΈΠ»Ρ, ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌ, ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΠΈΠΌ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π», Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π» ΠΏΡΠ΅ΠΏΡΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΠΎΡ. ΠΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΎ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π°.
Π’ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°. Π‘ΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π» ΡΠ°Π²Π½Ρ ΠΏΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½Ρ ΠΏΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ: F (AB) = -F(BA), Π³Π΄Π΅ AB — ΡΠ΅Π»Π°, F (ΠΠ) — ΡΠΈΠ»Π°, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π° Π, ΠΈ -F(BA) — ΡΠΈΠ»Π°, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎ Π Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎ Π.
Π’ΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ. Π ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠΈΠ»Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎ, Ρ. Π΅. Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅. ΠΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΡΡΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π»Π΅ΠΆΠ°Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠΊΠΈ.
Π Π°Π·ΠΌΡΡΠ»ΡΡ Π½Π°Π΄ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π», ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅Π΅ΠΌ, ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠ°Π»ΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΈΡΡ Π½Π° Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ, ΠΊΠ°ΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠ»Π° Π·Π°ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ ΠΊ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ ΠΈ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈ ΡΡΠ° ΡΠΈΠ»Π° ΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π·Π°ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΡΡΡ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ΡΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ Π‘ΠΎΠ»Π½ΡΠ° ΠΏΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°ΠΌ Π. ΠΠ΅ΠΏΠ»Π΅ΡΠ° (ΠΏΠΎ ΡΠ»Π»ΠΈΠΏΡΠ°ΠΌ, Π° Π½Π΅ ΠΏΠΎ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΠΌ). Π Π°ΡΡΡΠΆΠ΄Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠΎ Π΄Π΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ, ΠΎΠ½ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π» Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ: ΠΠ΅ΠΌΠ»Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ°ΡΡΡ, ΡΠ±Π»ΠΎΠΊΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΅. ΠΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° ΡΠΈΠ»Π° ΠΏΡΡΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π° ΠΌΠ°ΡΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° (F= ΡΠ°). Π ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ±Π»ΠΎΠΊΠ° Π½Π° ΠΠ΅ΠΌΠ»Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡ (ΡΠ±Π»ΠΎΠΊΠ° ΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ), ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΠΈΠ»Π° F Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΡ (Ρ1Ρ2), ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ Π² ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ, Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΡΡΡΠ΄Π° Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ, Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π»ΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΈΠ»Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ Ρ1 ΠΈ Ρ2.
Π‘ΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Ρ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π° Π½Π° ΠΡΠ½Π΅ Ρ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΠ΅ΠΌΠ»Π΅, ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΏΡΠΈΡΠ΅Π» ΠΊ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Ρ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΡΠ½Π° ΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»Ρ Π²Π΅Π΄ΡΡ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π»Π°, ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Π² ΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ΅. Π’Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΈΡΠ°Π» ΠΡΡΡΠΎΠ½, Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈΡΡ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΈΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ: F= G (Ρ1Ρ2 /R2), Π³Π΄Π΅ G Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ, Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΠΏΡΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ Ρ1 ΠΈ Ρ2 — ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π°, R — ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈ Ρ1 = 1 ΠΊΠ³, Ρ2 - 1 ΠΊΠ³ ΠΈ R = 1 ΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° G = 6,67 * 10−11 ΠΠΌ/ΠΊΠ³, (Π³Π΄Π΅ Π — ΡΠΈΠ»Π° (Π½ΡΡΡΠΎΠ½), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ, Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΊ ΡΠ΅Π»Ρ Π² 1 ΠΊΠ³ (ΠΌΠ°ΡΡΡ), ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π΅Ρ Π΅ΠΌΡ ΡΡΠΊΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π°, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ΅ 1 ΠΌ/Ρ2). ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΠ°.
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΈ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΠΉ ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ ΠΆΠ΅Π»Π°Π½ΠΈΠΉ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ. ΠΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π² ΡΡΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ Π² Π½Π΅Π΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΡΠ°Π»ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠ»ΠΎΠΉ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π»Π°ΠΌΠΈ.
Π‘ΠΈΠ»Π° ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ — ΡΡΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΡΠΈΠ»Π° ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΡΠΊΡΡΡΠ° Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. Π ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΡΡΡΠΎΠ½ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠΆΠ΅Π»ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π°. Π’ΡΠΆΠ΅Π»Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠ΅Π»Π° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅Π»Π°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Ρ Π½ΠΈΠΌ Π² Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ. ΠΠ½ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π», ΡΡΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΡΠΆΠ΅Π»ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π» ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠΌ ΠΈ Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»Π°, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»Π° ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Ρ (ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·ΠΎ, Π΄Π΅ΡΠ΅Π²ΠΎ ΠΈ Ρ. Π΄.). ΠΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ·Π²Π°Π»ΠΎ ΠΎΠΆΠΈΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π΄ΠΈΡΠΊΡΡΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π. ΠΠΉΠ½ΡΡΠ΅ΠΉΠ½ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ° Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ.