Krym

Krym.

Polwysep Krymski lezy w poludniowej czesci Ukrainy, od poludnia i zachodu go otacza Morze Carne, natomoast od wschodu Morze Azowskie. Obydwa morza lacza sie przez Ciesnine Kerczenska, ktora addziela polwysep Kerczenski (najbardziej na wschod wysunieta czesc Krymu) od PolwyspuTamanskiego, nalezacego juz do Rosj. Polwysep z ladem laczy sie przez waski, 8 km szerokosci Przesmyk Perekopski, a takrze przez sztucznie nasypane groble, po ktorym biegnie autostrada I linia kolejowa.

Powieszchnie Krymu to ponad 26 tys. km2.Najwieksze zatoki polwyspu nalezace do Morza Czarnego to: na zachodzie — Zatoka Karkinicka i zatoka Kalamicka, na wschodzie Zatoka Teodozyjska. Glowne zatoki polwyspu naleza do Morza Azowskiego to Zatoka Arabacka I Zatoka Kazantipska.

Charakterystyczna cecha Polwyspu Krymskiego jest wystepowanie gor w jego poludniowej czwsci, ktore rozciagaja sie zgodnie z ksztaltem wybrzeza. Reszte pol. Zajmuja nizinne stepy. Najwiekrze polwyspy Krymu (Polwysep Kerczenski I Tarchankucki) sa lekko pagorkowate. Podazajac z polnocy ku poludniu przez plaskie, monotonne stepy, mozna zauwazyc stopniowy wzrost wysokosci, az do samego wybrzeza, przy ktorym znajduja sie najwyzsze masywy gorskie, zwiekszone plaskimi szczytami (tzw.Jaltami, co w jezyku tatarskim oznacza po prostu «letnie pastwiska»).Gory Krymskie osiagaja dlugosc 150 km, ciagnac dlugosc zachodu od Balaklawy na polnocny wschoddo Teodozji. Wykazuja one specificzna budowe morfologiczna. Najwyzszym szczytem jest Roman-Kosz (1545m n.p.m.).

Krym obfituje w pieczary, groty, jaskinie i inne formy krasowe rozwijajace sie w podatnych na procesy wietrzenia skalach weglianowych. Na polwyspie naliczono 870 jaskin naturalnych. Wiekszosc z nich znajduje sie w masywach gorskich. Najbardziej znane sa masywy Kara-Dag, Aj-Petri i Czatyr-Dah.

Klimat polwyspu Krymskiego nierozlacznie zwiazany jest z oddzialywaniem morza i ladu. Jest jeszcze jeden bardzo waznyeliment: Gory Krymskie. To one sprawiaja, ze klimat, jak I wszystko inne w tym regionie, jest tak zroznicowany.

Otoz tutejszy klimat jet dwojakiego rodzaju. Wiekszosc powierzchni polwyspu znajduje sie pod dzialaniem suchych mas powietrza znad ladu. Takie warunki panuja w wewnatrzpolwyspu (na stepach).Ksztaltujesie tu latem suchy o gorocy klimat kontynentalny spotegowanyjeszcze bariera gorska na poludniu. Zima w tych regionachjest chlodniejsza (sriednia temp. w stychniu okolo 1C), a sumy opaduwmiesiecy zimowych i letnich sa bardzo wyrownane. Natomiast na poludniowym wybrzezu ta sama bariera powoduje panowaniecieplego, lagodniejszego za sprawa morza, klimatu srodziemnorskiego (w styczniu sriendia temp. az 4 C).

Maksymalnie sriednia temperatura powietrza w lecie (lipiec) wystepuje w Eupatorii i Symferopoliu i dochodza do 40 C. Tak wysokie temperatury w Eupatorii (miasto na wybrzezu) zwiazane sa najwiekrzym naslonecznieniem zachodniego wybrzeza. W lecie sriednie temp, sa stosunkowo wyrownane, poza rejonami gprskimi, dzie sa one z wiadomych wzgleduw nizsze. W zimie natomiast doskonale widoczny jest wplyw Gor Krymskich na poludnoiwym wybrzezu. Lagodza one klimat i powoduja, ze temperatury sa tu wyzsze.

Temperatura wody morskiej w okresie letnimnieznacznie sie zmienia, natomiast mozna zauwazyc znacne roznice w zimie.

Na Krymie wody jest zawsze za malo. Z powodu bardzo duzych upalow iI niewielkich opadow na polwyspie panuje permanentny deficit wody. W okresie letnim wiekszosc rzek I potokow na stepachniesie bardzo niewiele wody lub wrecz wysycha, powodujac, za mozna je nazwacokresowymi. Nawet najwieksza rzeka polwyspu, Salgir, radykalnie zmienia wyglad w zaleznosci od pory roku. Najwiekrze wodospady na polwyspie: Uczn-Su- 98 m wysokosci, znajdujacy sie w okolicach Jalty. Na calym wybrzezu, poza poludniowym odcinkiem przy gorach, wystepuja slome jeziora, najwiekrze to: J. Staroje, J. Krasnoje, J.Donuzlaw.Ciekawostka jest J. Donuzlaw, wcinajace sie ok.28 km w linii prostej w glab polwyspu. Jezioro to powstalo przez odciecie piaszczysta mierzeja zatoki morskiej, do ktorej doplywaly slodkie wody.

Z tego powodu wody tu wystepujacezmieniajaswoje zasolenie. W glebi polwyspu one slodkie I staja sie coraz bardziej slone w kierunku morza.

Polwysep Krymski zamieszkuje 2.633 ludzi, co stanowi 4,3% wszystkich mieszkancow Ukrainy. Wieksza csesc ludnosci (68%) mieszka w miastach. najbardziej zaludnione jest wtbrzeze Morza Czarnego, od Sewastopolia do Teodozji. Stosunkowo slabo zamieszkany jest Polwysep Kerczenski oraz rowniny w Srodkowej czesci Krymu. Mimo iz Krym nalezy do Ukrainy, przewazajaca csesc jago mieszkancow stanowia Rosjanie (ok. 65%), Ukraincy stanowia druga pod wzgledem wielkosci grupe, jest ich ponad (24%) ogolu ludnosci.

Ochrona dziedzictwa kulturowego.

Chronione miejsca i przedmioty weszly w sklad pakow historyczno-kilturowych lub historyczno-archeologicznych, badz tez stanowia ekspozycje muzeow albo zyskaly miano pamiatek architektury. Jest ich na Krymie bardzo duzo. Dziedzictwo kulturowe mozna podzielic na trzy kategorie: pamiatki po dawnych kulturach, dorobek ostatnich dwoch stuleci (malarstwo, rzezba, architektura I sztuka ogrodnicza) praz pamiatki zwizane z martyrologia.

Zapowiedniki:

Krymski Zapowiednik — w sklad rezerwatu wchodza najpiekniejszeczesci Gor Krymskich razem z najwyzszym szczytem KrymuRoman-Kosz.

Zapowiednik Martianjest zlokalizowany niedaleko Jalty, chroni sie tu resztki roslinnosci srodziemnomorskiej.

Jaltanski Gorsko-Lesny Zapowiednikobejmuje poludniowo-zachodniej czesci Gor Krymskich i poludniowego wybrzeza. Chroni typowe gorskie ekosystemy, a przede wszystkom lasy sosny krymskiej.

Zakaznikizajmuja mniejsza powieszchnie niz zapowiedniki. Do najwazniejszych zakaznikow Krymu naleza:

Zakaznik Arabackiobejmuje nasade i czesc poludniowa Mierzei Arabackiej. Chroni sie tu dobrze zachowana roslnnosci stepawa.

Zakaznik Wielki Kanion Krymu-jest jako zakaznik krajobrazowy, to olbrzymi wawoz erozyjno-tektoniczny.

Wybrane pomniki przyrody.

Studnia Zolnierska — pomnik krajobrazowo-geologiczny, najglebsza na Krymie studnia krasowa (500 m), ochona od 1972 r.

Gora Ak-Kaja — unikalny krajobrazowo, archeologiczny pomnik Krymu. Druga jego nazwa brzmi Biala skala. Jast to wielki 325 uskok nad poziomem morza.

Gora Mangup-Kale — gora z pozostalosciami skalnego miasta. Znajduje sie tam ponad 80 grot I nawisow skalnych, kilka jaskin.

Kanion Belbeski — pomnik krajobrazowy, ochrona od 1969 r., wawoz rzeki Belek w miejscu przelomu prze Pasmo Wewnetrzne Gor krymskich, ciekawe formy wietrzeniowe.

Komunikacja w region.

Kolei.

Siec kolejowa na Krymie jest slabo rozwinieta. Glowna mogistrala wedruje z Symferopola przez Bakczysaraj do Sewastopola. Polwysep poloczony jest z Ukraina dwoma liniami kolejowymi. Rierwsza biegnie przez Przesmyk Perekopski w kietunku Chersonu, Mikolajowa I Odessy, druga natomiast przecina Morze Gnilne w Kierunku Melitopola i Zaporoza. Najbardziej turystyczna, poludniowa czesc polwyspupozbawiona jest transportu kolejowego, jesli nie liczyc trasy do Sewastopola.

Do miast krymskich za stolicy polwyspu kursuja pociagi elektryczne, tzw."elektriczki".Mozna w ten sposob dostac sie do Eupatorii, Sewastopola, Kerczu, Bakczysaraju, Teodozji I innych miastna polnocy. Jast to bardzo tani, lecz o dosc powolny sposob podrozowania. Przykladowo podroz do Eupatirii trwa ponad godzine dluzej niz przejazd autokarem. Atrakcyjnosc przejazdu «elektryczka» do Sewastopola wiaze sie nie tylko z niska cena, ale i licznymy podziemnymi tunelami. Z okiem pociagu mozna podziwiac twierdze w Inkermanie.

Autobusy.

Bardzo dobrze rozwinieta jest na polwyspie siec drog. Stan wiekszosci drog asfaltowych nie jest zadowolajacy. Natomiast glowne drogi czesci poludniowej (wybitne turystyczne) sa w calkiem dobrym stanie. Najlepiej utrzymana jest glowna szosa wybrzeza biegnaca od Sewastopola przez Jalte I Aluszte do Symferopola. Fakt tan nie powinien nikogo dziwic, bowiem regiony, przez ktore wedruje trasa, sa najbardziej rozwinete na polwyspie.

Po Krymie podrozuje sie kilkoma srodkami transportu somochodowego. Pierwszym jest trolejbus, jest to calkiem wygodny i szybki sposob przejazdu przezpowyzrze miejscowosci.

.Innym sposobem jest podrozowanie autobusami na gaz, z charakterestycznymi butlami na dachu. Takie autokary kursuja po okolicznych wsiach I mniejszych miejscowosciach. Pospolitym transportem sa minibusy, tzw. marszrutnoje taksi, ktotez glownych miast wyjezdzaja a wielu kierunkach, tworzac siec szybkiego i taniego transportu po okolicznych wsiach I miasteczkach.

Do atrakcji turystycznych polozonych w poblizu miast mozna sie tez czasami dostac podmiejskimi autobusami. Na dlugich trasach kursuja normalne autokary, ale im trasa dluzsza tym mniejsza jest ilosc kursow w ciagu dnia. Transport publiczny (kolejowy, samochodowy) na Krymie, jak I w calej Ukrainie, jest o wiele tanszy niz w Polsce.

Wybierajac transport prywatny, warto pamietac, ze jest on drozszy od publicznego. Siec polaczen komunikacji publicznej w rejonach turystycznych jest na tyle duza, za mozna bez przeszkod zrezygnowac z wynajmowanych aut prywatnych.

Transport morski.

Po krymskim wybrzezam mozna podrozowac takrzestatkami. Jest to jedenak wylacznie transport sezonowy. W ciagu roku istnieja jedynie rejsy pelnomorskie do dalekich portow, np do Stambulu. W sezonie transport morski miedzy miestamina poludniowym wybrzezu od Sewastopola do Teodozji jest niewatpliwie wielka atrakcja turystyczna. Sa to rejsy kursowe (zadne agencje nie zajmuja sie ich organizacja).Wyjatek stanowia calodniowe rejsy z noclegem na morzu — cena jest w takim przypadku o wiele wyzsza. Cenniki rejsow zmieniaja sie znacznie z roku na rok.

Istnieje tez wiele agencji turystycznych, ktore organizuja rejsy statkami, oczywiscie za odpowiednia oplata. Na statkach organizawane sa rowniez dyskoteki. Mozna taz probowac wynajac lodke samemu i przykladowo oplynac rezerwat geologiczny Kara-Dag, przeplywajac pod Zlotymi Wrotamiot, tak «na szcescie».

Pokonywac przestrzenie morskie mozna tez na skuterach i rowerach wodnych. Wynajecie takiego sprzetu jest mozliwe w bardzo wielu miejscachwszedzie tam, gdzie sa turysci.

Transport lotniczy.

Miedzynarodowy port lotniczy «Symferopol», polozony na polnoc od miasta, przyjmuje samoloty z roznych stron swiata. Mozna sie stad dostac do Dnipropetrowska, lwowa, Moskwy, Kazania, Stambulu, Tel-Awiwu, Frankfurtu nad Menem I wielu miast w Rosji.

Noclegi.

Generalnie siec hoteli na Ukrainie najliepiej jest rozwinieta wlasnie na Krymie. Kategoryzacja nie obejmuje calej bazy noclegowejjedne hotele maja jasno okreslona kategorie, inne nie. Standart uslug I wyposazenia ogolnie nie jset zbyt wysoki. Ceny w wiekszosci przypadkow sa inne dla Ukraincow, a inne (wyzsze oczywiscie) dla obcokrajowcow. Zdarzaja sie nawet osobne cenniki li tylko dla mieszkancow polwyspu.

Najdrozsze hotele sa, jak sie latwo domyslic, na Riwierze Krymskiej, chociaz zdazaja sie wyjatki. Mozemy wiec nawet w Jalcie znalezc stosunkowo niedrogi hotel. ceny zmieniaja sie zaleznie od pory rokunajwyzsze sa oczywiscie w lipcu I sierpniu; wtedy moze sie zdazyc, ze w tych tanszych hotelach nie znajdziemy wolnych miejsc. Poza sezonem wiekszosc hoteli na wybrzezu jest zamknieta lub wlasnie remontowana I przygotowana na przyjazd letnikow. W najwiekszym miastach mozna jednak zawsze znalrsc nocleg, jesli nie hotel, to na kwaterze.

Noclegi w kwaterzach sa zwykle tansze niz w hotelach, choc moze sie tez zdarzyc, ze cena kwatery na przyklad w Jalcie okaze sie wyzsza niz oplata za nocleg w hotelu w Teodozji.

Oferty noclegu na kwaterze znajdziemy bez problemu w kazdym wiekszym mizsteczkua w zasadzie ona sama nas znajdzie.

Latem w gorach oraz w miejscach szczegolnie odwiedzanych przez turystow znajduja sie kempingi. Zreszta, jesli juz planujemy wedrowke po gorach, to w zwiazku z dogodnymi warunkami klimatycznymi nic nie stoi na przeszkodzie, aby urzadzac sobie nocleg pod niebem.

Restauracje, kawiarnie, bary.

W duzych miastach takich placowek jest bez liku. Rozpietosc uslug, jakie sie w nich oferuje, jest bardzo duzo. To samo dotyczy i cen. Takrze standartowych miejsc zywieniowych jest zroznicowanyraz zatrwazajaco niski, innym razem nie ustepujacy wcale standartom zachodnim. Tego drugiego typu lokali na prozno szukac w mniejszych miejscowosciach, poza wybrzezem.

Bachczysaraj.

Dawna stolica hanow krymskich, w jezyku tureckim znaczy «Miasto Ogrodow».Miasto polozine w polowie odleglosci miedzy Symferopolem a Sewastopolem, nad rzesa Czuruk-Su («zgnila woda»), ktora dzieli miasteczko na 7 rowne czesci. Miasto lezy w wawozie miedzy zewnetrznym a wewnetrznm lancuchem gor krymskich na wysokosci 150−340 m n. p.m.

Atrakcje turystyczne.

Poza Chanskim palacem w Bachcztsaraju mozna oberzyc:

Meczet Tachtaly-Dzami; M. Ismi-Chan; M. Orta-Dzami, M. Eski-Djorbe; Muzeum Hadzy i Mengli Gerejow; M. Muchammeda-Gerejall; M.Medresa.

Kompleks palacowych chanow krymskich jest niewatpliwie jednak z najwazniejszych pamiotek przyszlossci jakie ocelale na Krymie. Palac chanow przyciaga Tatarow z calego polwyspu, jest to dla nich symbolem danej potegi i swietosci.

Symferopol.

Miasto liczy ponad 4 tys. Mieszkancow. Miesci sie tutaj Instytut Medycyny; Instytut Architektory; Budownictwa Uzdrowiskowego; Instutut Rolnictwa, a wsrod placuwek kulturalnych: Ukkrainsky Teatr Muzyczny, Krymsko-Tatarski MuzycznoDramatyczny teatr, Dzieciecy teatr Lalek i Filharmonia Krymska.

Muzea.

Krymski Muzeum Krajoznawcze-muzeun miesci ponad 60 tys. Eksponatow. Na szesciu stalych wystawach znajdziemy tu zbiory przyrozdnicze, paleontologiczne, geologiczne, jak i eks[pnaty obrazujace starozytna i blizsza nam historie Krymu. Wsrod nich liczne sa unikalne przedmioty pochodzace m. in. z wykopalisk na terenie Neapolu Scytyjskiego: kamienne zarna, nacztnia z czerwonej laki i szkla, fragmenty amfor z herbami Rodosu, Chersonezu, Chiosu i Krolewstwa Bosporanskiego, wyroby rzemieslnicze, azdoby z Egiptu, bron. Sa tam takze kamienie nagrobne, rekonstrukcje cmentarzy i malowidel nagrobnych.

Krymski Muzeum Etnograficzneznajduje sie tu wystawa «Mozaika kultur Krymu» przedstawia roznorodnosc noradow polwyspu, ich kulture materialna, obyczaje i obrzedy, tradycje i swieta.

Muzeum Sztuki; Respublikanska Krymsko-Tatarska Biblioteka «Tauryka».

Zabytki architektory.

Dom Woroncowapolozony jest w Parku Salgirka. Architektem budynku jest F.Elson.Czesc goscinna i gospodarcza wraz z oknami i kominami powstala w stylu neogotyckim, stylizowanym na palac chanow w Bachczysaraju. Calosc dopelniaja kolumnada w stylu doryckim i taras schodzacy do parku rzedem schodow, ozdobionych marmurowymi lwami.

Budynek Rosyjskiego Akademickiego Teatru Dramatycznego im. Gorkiego-zachoano pierwotny wyglad zewnetrzny, przebudowuja calkowicie wnetrze: powstal caly kompleks teatralny z kilkoma scenami, od ogromnej na 711 miejsc do kameralnej.

Meczet Kebir-Dzami; Budynek Biblioteki Naukowej im.I.Franco; Sobor duchowne i cerkiew Tzrech Swietych; Sobor Swietych Apostoluw Piotra i Pawla.

Noclegi.

Hotel «Ukraina"**-poloziny w samym centru miasta.

Hotel"Moskwa"; Hotel «Sportowy»; Hotel «Kolos»; Hotel turystyczny «Tawrija».

W miejscie mozna tez znalesc kwater prywatnych. Wystarcze zjawic sie przed dworcem kolejowym lub autobusowym. Czesto stoja panie z tekturowymi tabliczkami «kwartira», zawieszonymi na szyi. Ceny zroznicowane 1−3 USD za noc, zaleza od ilosci noclegow i standartow.

Sewastopol.

Polozony jest malowniczo nad wdzierajaca sie 7 km wglad ladu zatoka Sewastopolska I jej licznymi ogladami. Miasto otaczaja amfiteatralne wzniesienia: od polnozy z gorza — Mekenzijewskie, od polodniego wschodugora Sapun i Wzniesienia Fediuniny. Sewastopol z greckiego oznacza «miasto godne slawy».Przy brzegu Sewastopolia znajduje sie okrety Floty Czarnomorskie, elitne jednostkie wojskowe. Miasto jest jednym z wiekszych centrow przemyslowych, naukowych i kulturalnuch Krymu. Istnieje tu Instytut Biologii Morz Poludniowych; Instytut Wojenno -Morski oraz Sewastopolski Instytut Maszyn Precyzyjnych.

Dziala takrze teatr Dramatyczny oraz Teatr Tanca.

Wazne zabytki.

Obiekty zabykowe znajduja sie w wiekszosci w centrum miasta.

Sobor Wladimirskisobor siwetego, rownego Apostolom Wielkiego Ksiecia Wlodzimierza. Zbudawana jako pamiatka obrony Sewastopolia, budowlia powstala w stylu biazantyjskim, stanowi jeden z odzialow Muzeum Bohaterskiej Obrony i Wyzwolenia Sewastopolia.

Cerkiew Swietego Michala ArchaniolaSobor Michajlowski-w czasie wojny krymskiej cerkiew garnizonowa. Obecnie znajduje sie tu czesc ekspozycji Muzeum Floty Czarnomorskiej.

Pzrystan Grafskapoczatkowo byla to drewniana przystan dla lodzi, ozdobiono kamiennymi schodami.

Wierza wiatrowjedyna ocalala z dzialan wojennych czesc Biblioteki Morskiej. Baszta przypomona wygladem «Swiatynie Wiatrow» z Aten. Okragla, okolo dziesieciometrowa wierza z kolumienkami sluzy do wentylacji ksiegizbioru.

Muzea.

Muzeum Floty Czarnomorskiejznalesc tu mozna wiele osobistych pamiatek po wielkich admiralach, zdobycznych relikwii.

Muzeum Sztuki — zbiory licza ok.4 tys. plocien, obok malarstwa I grafiki oberzec mozna takze rzezby I ukrainskie rekodzielo ludowe.

Akwariumw dwunastu akwariach I basenie mozna podziwiac morska faune, w tym wielie jej egzotycznych przedstawicielie, pochodzacych z morz -m.in.Czarnego, Czerwonego I rodziemnego.

Noclegi.

Hotel-«Sewastopol"**.

Hotel-«Ukraina"***.

Jalta.

Miasto nad brzegem morza Czarnego, polozone 79 km od Simferopola. Wznoszace sie w miescie wzgorze Darsan I odnogi grzbietu lograf dziela teren na dwie doliny rzeczne: Uczan-Su (Wodospadowa) I Dereka (Bystra).Nazwa miasta pochodzi z jezyka greckiego «jalos» tzw. brzeg. Obecnie miasto liczy 120 tys. mieszkancow. Jest administracyjnym centrem calrgo regionu uzdrowiskowego noszace nazwe Wielka Jalta. Miesci sie tu 170 sanatoriuw, gdzie leczy sie ponad 470 tys. ludzi rocznie. Corocznie Jalte odwiedza blisko 2 mln turystow.

Zabytki.

Cerkiew Swietego Meczenika TeodaraTirona (1898), Sobor Aleksandra Niewskiego (1905;1917), Kosciol Niepokalanego Poczecia NMP.

Palac emira Bucharyjest ro jeden z najciekawszych obiektow swieckich z samej Jalcie, wbudowany dla wladcy uzbckiego, w stylu mauretanskim, wedle wzorcow srodkowo azjatyckich.

«Polana Bajek» Muzeum Narodowej Sztuki Dekoracyjnej, Jaltanskie Panstwowe Muzeum Historii i Literatury.

Eupatoria.

Oddalone od Symferopoliao 78 km polozony jest nad zachodnim wybrzezem Polwyspu Krymskiego, nad zatoka Kalamicka. Obecnie mieszka tu 90 tys. ludzi, a w sezonie letnim miasto odwiedza prawie pol moliona wczasowieczow.

Eupatoria to polaczenie osrodka sanatoryjnowczasowego i starowki. Miasto slynne jako najwieksze uzdrowisko Krymu, znane zreszta w calej Europie. Wystepuje tu zdrowe wody mineralne i lecznicze blota. Zlokalizowanych tu ponad 70 sanatoriow, w tym 5specjalistycznych uzdrowisk dziecinnych.

Atrakcje turystyczne.

Muzeum Krajoznawcze, Chram Sw. Proroka Ilii (1918), Cerkiew Sw. Mikolaja, Miaczet Dzuma-Dzami, Dom modlitwy Karaimow, Domy Karaimow.

Teodozja.

Z greckiego oznacza «podarowana przez bogow», polozona jest 160 km od Jalty, w zachodniej czesci Zatoki Teodozyjskiej u podnoza masywu Tepe-Oba.Swa popularnosc kurort zawdziecza zrodlam minerlnym, a takrze warunkam dogodnym do kapieli blotnych. Duzym plusem miasta tez zdrowy, goracy I suchy klimat dzieki czemu stalo sie ono srodkiem leczeniawielu schorzen.

Zabytki.

Fontanna Ajwazowskiego (1888), w parku Przymorskim, Osmianske fontanna (1585) u podnozie gor Mitrydal.

Forteca miejska (XIV) miesci sie w starej czesci miasta.

Sobor ormianski sw. Sergiusza; Cytadela Genuenska; Cerkiew ormianska Archaniolow Michala I Gabriela; Meczet Mufti Dzami.

Sudak.

Miejscowosc ktorej nazwa znaczy «sandacz», polozone jest na 57 km na poludni zachod od Teodozji, w brzegu Morza Czarnego. Kapielisko morskie w dolinie pomiedzy gorami z waskimi, piaszczystymi plazami. W obrebie miasta, na wzgorzu znajduje sie twierdza genuenska. W poblizu miasta znajduje sie Carska Plazaotoczone skalami miejsce, charakterystyczne za wzgledu na bardzo wysokie temperatury oraz dostepnosc pokladow glinki. Dojscie na plaze jedynie poprzez wawoz lub od strony morza. Carska plaza byla miejscem wypoczynku m.in. carycy Katarzyny.

Alupka.

Niewielkie miasto, polozine na poludniowym wybrzezu w dolinie rzek Ulu-Uzien i Demerdzy. Nadbrzezna doline zamykaja ne polnocy masywy Czatyr-Dahu i Demerdzy, gorujace w panoramie miasta. Dzisiejsza Aluszta to drugi po Jalcie wazny osrodek rekreacyjny, turystyczny i sanatoryjny. Jest to niewielke miasto, liczace 40 tys. mieszkancow, znane ze swoim kurortow I sanatoriow. Stanowi tez Aluszta centrum okregu zwaneo Wielka Aluszta.

Ceny w Aluszcie sa dosc wysokie. W sezonie moze byc trudno znalezc nocleg w hotelu ponizej 10 USD. W takiej cenie znajdziemy kwatery prywatne. Najtaniej bedzie gdy zdecydujemy sie na nocleg oferowany przez miejscowych, ktorzy stoja tlumnie pod dworcem.

Turbaza mirnajtansze noclegownie, o niezlych warunkach, ceny w sezonie nie wyzsze niz 10 USD.

Hotel Aluszta-luksusowy jak na warunki krymskie, hotel w centrum miasta. Ceny od 25 USD za pokoj.

Hotel Woschod.

Hotel Taurydapolozony w centrum miasta, blisko morza, cena 23 USD.

Ponadto latem dziala tu pole namiotowe i keeping na Przeleczy Angarskiej, jest to baza noclegowadla zdecydowanie mniej wybrednych turystow, ale I w cenach ktore ciesza:

Schronisko drewniane-1 USD.

Schronosko murowane-1.5 USD.

Namiot- 0.4 USD.

Zabytki.

Muzeum Przyrody Krymskiejrazemz museum znajduje sie park dendrologicznozoologiczny.

Alusztanskie Muzeum Historyczno -Krajoznawcze;

Cerkiew Wszystkich Swietych Krymskichi Teidira Stratilata.

Palac Woroncowanajwieksza atrakcja Alupki, jest z pewnoscia palacmuseum. Projekt palacu jest dzielem E. Blore'a.Kazda czesc budowli przypomina inna epoke w angiekskiej architekturzepoczawszy od ostro zakonczonych baszt czternastoi pietnastowiecznego zamku feudalnegoz obronnym, zebatem murem, a skobcywszy na wyszukanym gmachu glownego kirpusu, zbudowanego w stulu elzbietanskim. Palac liczy 150 pokoi. Wnetrza wykladane debowa boazeria z kunsztownymi ornamentami, zdobia stylowe meble, kominki, swieczniki, zegary oraz rzezby i malarstwo angielskie, francuskie, wloskie i rosyjskie. Zebrano tu ponad 25 tys. wielojezycznych woluminow o zroznicowanej tematyce. Obok palacowej jadalni natkniemy sie natomiast na pgrod zimowy z fontanami i galleria marmurowych rzezb.

Jeszcze jedna atrakcja Krymu jest Jaskolcze Gniazdo (znajdujace sie w Gasprie).Najpieerw znajdola sie tu willa zbudowana na zyczenia moskowskiej milionerki, pozniej odkupil niemiecki przemyslowiec naftowy, i na miejscu zdubzonej willi powstala budowla przypominajaca sriedniowieczny zamek rycerski. Dwa lata po postawieniu palacyku jego wlascicieliem zastal moskieski kupiec, ktory otworzyl tu restauracje. Po rewolucji miescilo sie w palacu schronisko turystyczne, a nastepnie biblioteka. Miniaturowy zamek przetrzymal silne, 6−7 stopniowe trzesienie ziemi w 1927r.- stracil jedynie spiczaste zakonczenie wiezyczek. Oberwala sie natomiast czesc scaly znajdujace sie pod dolnym tarasem. Przez wielie lat «Jaskolcze gniazdo» bylo z tego powodu niedostepne dla zwiedzajacych. Dzieki postepowi w nauce kilka let temu mozliwe bylo umocnienie naruszonej scaly i dzis wstep do palacyku jet otwarty dla turystow. U podnuza cypla znajduje sie sanatorium «Dniepr».W sklad kompleksu wypoczynkowego wchodzi palacyk w stylu alpejskim, nalezac kiedys do jednego z wielkich ksiazat.