Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ Π‘ΠΠΠ .
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ (Alter, Holsapple ΠΈ Whinston, Golden, Hevner ΠΈ Power). ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ Π»ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π²ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Alter’a, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ²Π°Π»Π° Π²ΡΠ΅ Π‘ΠΠΠ Π½Π° ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΎΠ², Π² Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π»Π°. ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ OLAP-ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ΅Π½Ρ ΠΊ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΡΠΌ Π‘ΠΠΠ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π₯Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ Π‘ΠΠΠ . ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ Π. Turban[1], Π‘ΠΠΠ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΌΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ:
- 1) ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅, ΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ;
- 2) ΠΏΡΠ΅Π΄Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½Π° Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ°ΠΌ Π² ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΠΈ Π½Π΅ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ;
- 3) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ, Π° Π½Π΅ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅Ρ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ;
- 4) ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ΅Π»Ρ — ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
Π. Turban ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΡΠΏΠΈΡΠΎΠΊ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π‘ΠΠΠ (ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π²ΡΡΠ΅). ΠΠ΄Π΅Π°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π‘ΠΠΠ :
- 1) ΠΎΠΏΠ΅ΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠΎ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ;
- 2) ΠΏΡΠ΅Π΄Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½Π° Π΄Π»Ρ ΠΠΠ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ;
- 3) ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Π΄Π»Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ;
- 4) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΠ΅, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ;
- 5) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΠΈ ΡΠ°Π·Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ: ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡ, ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π²ΡΠ±ΠΎΡ;
- 6) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠ»ΠΈ ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠΉ ΠΠΠ ;
- 7) ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π³ΠΈΠ±ΠΊΠΎΠΉ ΠΈ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π΅Π΅ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ;
- 8) ΠΏΡΠΎΡΡΠ° Π² ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ;
- 9) ΡΠ»ΡΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ;
- 10) ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠ°, Π° Π½Π΅ Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ;
- 11) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΠΈΠΌΡΡ ΡΡΠ΅Π±ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌ;
- 12) ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π°, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π° Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ Π‘ΠΠΠ ;
- 13) ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅;
- 14) ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π·Π½Π°Π½ΠΈΡ.
ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ Π‘ΠΠΠ
ΠΠ»Ρ Π‘ΠΠΠ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΈΡΡΠ΅ΡΠΏΡΠ²Π°ΡΡΠ°Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ. Π Π°Π·Π½ΡΠ΅ Π°Π²ΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΠ° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π . Haettenschwiler[2] Π΄Π΅Π»ΠΈΡ Π‘ΠΠΠ :
- β’ Π½Π° ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ — ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²ΡΠ½Π΅ΡΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ;
- β’ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ±ΡΠ°ΡΡ;
- β’ ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΠΠ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ, ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ»ΡΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ, ΠΏΠΎΡΡΠ»Π°Ρ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈ. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅Ρ, ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ»ΡΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ»Π°Π΅Ρ ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ D. J. Power[3] ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ Π‘ΠΠΠ :
- 1) ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ (communication-driven DSS, ΡΠ°Π½Π΅Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΎΠ²Π°Ρ Π‘ΠΠΠ — GDSS) — ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ, ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π½Π°Π΄ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ;
- 2) ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ (data-driven DSS), ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ (data-oriented DSS), — Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡΡΡ Π½Π° Π΄ΠΎΡΡΡΠΏ ΠΈ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ;
- 3) ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ (document-driven DSS) — ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ, ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΠΈ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ, Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠ°Ρ .
- 4) ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π·Π½Π°Π½ΠΈΡΠΌΠΈ (knowledge-driven DSS) — ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°Π΄Π°Ρ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ², ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ», ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π΄ΡΡ;
- 5) ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠΌΠΈ (model-driven DSS) — Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠΎΠΌ ΠΈ ΠΌΠ°Π½ΠΈΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΡΠΌΠΈ Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΠΌΠΈ (ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ, ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ, ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ, ΠΈΠΌΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌΠΈ).
ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ OLAP-ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ΅Π½Ρ ΠΊ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΡΠΌ Π‘ΠΠΠ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ .
ΠΠ° ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ D. Power[4] ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°Π΅Ρ Π‘ΠΠΠ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΠΈ Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π° ΠΊ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ Ρ ΡΠ°Π½ΠΈΠ»ΠΈΡΠ°ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ. ΠΠ°ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ Π‘ΠΠΠ — ΡΡΠΎ ΠΌΠ°Π»Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, ΠΎΠ±ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΠ°Ρ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ.
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ (Alter[5], Holsapple ΠΈ Whinston[6], Golden, Hevner ΠΈ Power[7]). ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ Π»ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π²ΠΎΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Alter’a, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ°Π·Π±ΠΈΠ²Π°Π»Π° Π²ΡΠ΅ Π‘ΠΠΠ Π½Π° ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΎΠ², Π² Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π»Π°.
Π Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ Π‘ΠΠΠ , ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅.
ΠΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ Π‘ΠΠΠ ΠΏΡΠ΅Π΄Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½Ρ Π΄Π»Ρ Π½Π΅ΠΌΠ΅Π΄Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π² ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎ-Ρ ΠΎΠ·ΡΠΉΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ Π‘ΠΠΠ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° (executive information systems). ΠΠΎ ΡΡΡΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ ΠΎΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΈΠ· ΡΡΠ°Π½Π·Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ, Π² ΠΈΠ΄Π΅Π°Π»Π΅ Π°Π΄Π΅ΠΊΠ²Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌΠ΅ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ»Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ:
- β’ ΠΎΡΡΠ΅ΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π±Π°Π·ΠΈΡΡΡΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠ°Π½Π΄Π°ΡΡΠ½ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ Π·Π°ΠΏΡΠΎΡΠ°Ρ ; ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠΎ;
- β’ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΡΠ΅ΡΡ Π² ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅; Π½Π°ΡΡΠ΄Ρ Ρ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΎΡΡΠ΅ΡΡ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π² ΡΠ΅Π±Ρ Π΄Π΅Π»ΠΎΠ²ΡΡ Π³ΡΠ°ΡΠΈΠΊΡ, ΠΌΡΠ»ΡΡΠΈΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠΉΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Ρ. ΠΏ.;
- β’ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΡ, ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠΈΠ½Π³, ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°ΠΌΠΈ.
Π‘ΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π‘ΠΠΠ ΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π½Π° Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ² ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ². ΠΠ°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠ°Ρ ΡΠ΅Π»Ρ ΡΡΠΈΡ Π‘ΠΠΠ ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ Π² ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ΅ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠΎΠ² ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ², ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ½ΠΊΡΡΡΠ° ΡΠ΅Π»Π΅Π²ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΠΎΠ², ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΠ°Ρ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΠ°Ρ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΎΠ², Π² Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π΅ ΠΈ Π΄Ρ. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π³Π»ΡΠ±ΠΎΠΊΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ , ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠ°ΠΊ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΎ ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠ΅ΠΎΡΡΠ΅ΠΌΠ»Π΅ΠΌΡΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠΌ Π‘ΠΠΠ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π°Π³ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π΄Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅ΡΠ°ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ° Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΡΠΈΡΠΊΠΈ. Π‘ΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π‘Π I IP Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ. Π’Π΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° ΡΡΡΠΎΡΡΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° Π΄Π°Π½Π½ΡΡ (OLAP).
ΠΡΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ Π‘ΠΠΠ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ web-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π‘ΠΠΠ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ web-ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΡΠ΄Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΠΌΠΈ Π‘ΠΠΠ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΡ.
- [1] Turban Π. Decision support and expert systems: management support systems. Englewood Cliffs. N. J.: Prentice Hall, 1995.
- [2] Haettenschwiler Π . Neues anwenderfreundliches Konzept der Entschei-dungs-unterstutzung. Gutes Entscheiden in Wirtschaft, Politik und Gesell-schaft. Zurich: Hochschulverlag AG, 1999. P. 189−208.
- [3] Power D.J. A Brief History of Decision Support Systems. URL: dssresources.com/history/dsshistory.html. Version 2.8, May 31, 2003.
- [4] Power D.J. What is a DSS? // The On-Line Executive Journal for Data-Intensive Decision Support. 1997. V. 1. № 3.
- [5] Alter S. L. Decision support systems: current practice and continuing challenges. Mass.: Addison-Wesley Pub., Reading, 1980.
- [6] Holsapple C. W., Whinston A. B. Decision Support Systems: A Knowledgebased Approach. Minneapolis: West Publishing Co., 1996.
- [7] Golden B., Hevner A., Power D.J. Decision Insight Systems: A Critical Evaluation. // Computers and Operations Research. 1986. V. 13. № 2/3. P. 287−300.