ΠΠ»ΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠΊΠ°
Π’ΡΠ°Π³Π΅Π΄ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (tragedy of the commons) — Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» Π£. ΠΠ»ΠΎΠΉΠ΄ Π² ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅ ΠΎ Π½Π°ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ½Π°ΡΠ΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ 1883 Π³. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΠ°ΡΠ΄ΠΈΠ½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» Π΅Π³ΠΎ Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅, ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π² 1968 Π³. Π² ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ «Science», Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ° ΠΊ Π½Π΅ΠΌΡ. Π ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ … Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ»ΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ. ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠΊΠ° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ½ΡΠΈΠ±Π»Π°Π³ΠΎ (bad) — ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠΈΠΉ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»Ρ.
ΠΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (information asymmetry) — ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ Π±ΠΎ? Π»ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ, ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°.
ΠΠ΅Π·Π±ΠΈΠ»Π΅ΡΠ½ΠΈΠΊ (free rider) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π΅ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΎΡ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠΉ, Π½Π΅ ΠΏΠ»Π°ΡΡ Π·Π° Π½ΠΈΡ .
ΠΠ»Π°Π³Π°, ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠ° (ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ — search goods) — Π±Π»Π°Π³Π°, ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠ°, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠ΅, Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°Ρ Π½Π° ΡΡΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡ ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΠ΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ (probability) — ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ²Π°Π»Π΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΡΠ»Π΅ΠΌ ΠΈ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ Π² ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΡΡ Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°Π·. ΠΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ Π½Π° Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ. Π’Π°ΠΊ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π±ΡΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΌΠΎΠ½Π΅ΡΠΊΡ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°Π·, ΡΠΎ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠΏΠ°Π΄Π΅Ρ «ΠΎΡΠ΅Π»» ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡ 0,5, Π° Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ «ΡΠ΅ΡΠΊΠΈ» ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡ 0,5. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ-ΡΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π΅ Ρ Π²Π°ΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΡΠ°, Π²ΡΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡ ΡΡΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΈ. Π‘ΡΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ — ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ°. ΠΡΠ΄ΠΈ Π½Π΅ Π·Π½Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π±Π΅ Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅Π΅, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΎΠ½ΠΈ Π²ΡΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ°Ρ Π½Π° ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π½ΠΈΡΡ , ΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΡΠ΅. ΠΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΡΡΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ, Ρ ΠΎΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π»ΡΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅, Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊ, ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΊΡ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠΆΠ°ΡΠ°, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ±ΠΎΡΠ° ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠΆΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠ±Π΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΡΡΡ, ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΠΆΠ°ΡΠ°. ΠΡΠ° Π΄Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΠΌ Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ ΠΊΠ»ΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌ ΠΈ Π·Π°ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ.
ΠΠ΅ΡΡΠΈΠΊΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠ°ΡΠΈΡ (vertical integration) — ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Π½Π° Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΡΠ΅ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ°ΡΡ ΠΎΠΏΠ°ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠΌΠΎΠ³Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°.
ΠΠ½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ (externalities) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π° ΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ Π²ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ. ΠΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π² ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π½Π°Ρ , ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅Ρ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, Π° Π½Π΅ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°. Π₯ΠΎΡΡ ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ, ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ «Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΡ» ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ.
ΠΠ½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ (self-enforcement) — ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ» ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°.
ΠΡΠΈΠ³ΡΡΡ (pay-off) — ΡΠΈΡΡΠ°Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π° ΠΎΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ.
ΠΡΠΌΠΎΠ³Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ (hold-up) — Π²ΠΈΠ΄ ΠΎΠΏΠΏΠΎΡΡΡΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° ΠΏΡΠΈΡΠ²ΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈ-ΡΠ΅Π½ΡΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠ΅ΠΌΠ»ΡΡΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΈΠ²ΡΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΈ Π² ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ.
ΠΡΠ»ΡΠ΅ (Π½Π΅Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅) ΡΡΠ½ΠΊΠΈ (thin markets) — ΡΠΈΠΏ ΡΡΠ½ΠΊΠ°, Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ².
ΠΠ°ΡΠ°Π½ΡΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ° (safeguards) — ΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ΅ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ², ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΡΠΌΠΈ Π² ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ.
ΠΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½Π°Ρ (ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π½Π°Ρ) ΡΠΎΡΠΌΠ° (hybrid form) — ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π°Π²ΡΠΎΠ½ΠΎΠΌΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½, Π½ΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ (ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΡΠ½ΠΊΠΎΠΌ) Π³Π°ΡΠ°Π½ΡΠΈΠΈ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ, ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈ Π°Π΄ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²ΠΎ (state) — ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠ°Ρ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π² ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ»ΠΈΡ, ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π½Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π³Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ°ΠΉΠΎΠ½, Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ Π΅Π΅ Π²Π»Π°ΡΡΡΡ Π½Π°Π΄ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠΏΠ»Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ; ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Ρ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ Π² ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ»ΠΈΡ, Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈ Π·Π°ΡΠΈΡΠΈΡΡ ΠΏΡΠ°Π²Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ (diversification) — ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊ ΡΠΈΡΠΌΠ΅ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ². ΠΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΡΠΈΡΠΊΠΈ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π±ΡΠΌΠ°Π³ΠΎΠΉ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠ΅Π»Ρ — Π½Π°Π±ΠΎΡΠ° ΡΠ΅ΠΏΠ½ΡΡ Π±ΡΠΌΠ°Π³, ΡΠΈΡΠΊΠΈ ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ.
ΠΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ (credence goods) — Π±Π»Π°Π³Π°, ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ ΡΠ°ΠΌ Π½Π΅ Π·Π½Π°Π΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΠ²Π°Ρ Π΅ΠΌΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ; ΡΡΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΡ-ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΡΡΡ, Π½ΠΎ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡ ΡΠΎΠ²Π°Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ½Ρ Π±ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ»ΡΠ³ΠΈ Π²ΡΠ°ΡΠ°.
ΠΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡ (contract) — Π² Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π°Π½ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠ°Π²Π΅ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π»ΠΈΡ ΠΎΠ± ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π°Π½ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π² ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. Π’Π΅ΡΠΌΠΈΠ½ΠΎΠΌ «Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡ» ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π°Π½ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠ΅Π΅ ΠΈΠ· Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°, ΠΈ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½Ρ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈΠ·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°, Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π² ΠΏΠΈΡΡΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅.
ΠΠ°Π»ΠΎΠΆΠ½ΠΈΠΊ (hostage) — ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ°Ρ Π·Π°Π»ΠΎΠ³, Π»ΠΈΡΠΈΡΡΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ; ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ².
ΠΠ°Π»ΠΎΠΆΠ½ΠΈΠΊ ΡΠΈΠΏΠ° «Π±Π΅Π·ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΠ°» («ugly princess») — ΡΠΈΠΏ Π·Π°Π»ΠΎΠ³Π°, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, Π²Π½Π΅ΡΡΠΈΠΉ Π·Π°Π»ΠΎΠ³, ΠΎΠ½ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅ΠΉ Π΅Π³ΠΎ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π»ΠΎΠ³Π° Π²ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΉΠ·ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠ°Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ, ΠΊ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ, ΡΠ΅ΠΏΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΉΠ·ΠΈ Π½Π° Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΠ΅.
ΠΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΈΡ (hierarchy) — ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠ° ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΡΠΈΠΊ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΠΌΡ) ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΈΠΎΠ΄ Π°Π΄ΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ. Π ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ»ΠΈΠΊΡΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ, ΠΈ Π΄Π»Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠ»Π°ΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ² (private ordering).
ΠΠ·Π±ΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (oversearching) — Π½Π΅ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ² Π½Π° ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ Π½Π΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π»Π°Π³Π°, Π½Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π½Π°. ΠΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΡΡΡ ΠΎΡΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ Π±Π»Π°Π³Π°, Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°Ρ Π½Π° ΡΡΠΎ ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡ ΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ.
ΠΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ Π°Π³Π΅Π½ΡΡΠΊΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ (agency costs) — ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°Π»Π°, ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ°, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ Π΄ΠΎΠ±ΡΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠΌ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ ΠΏΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π»ΠΎΠ³Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ, Ρ. Π΅. ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°Π»Π° ΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ» Π±Ρ ΡΠ°ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°Π», Π΅ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π» ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ°.
ΠΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² (bargaining costs) — ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ, ΠΏΠΎΡΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ², Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ»ΡΡΡΠΈΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π»ΡΠ±ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ, ΠΏΠΎΠ½Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΡΡΠ²Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ Π·Π°Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΎΠΉ Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΎΠΏΠΏΠΎΡΡΡΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ (costs of opportunistic behavior) — ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°. ΠΠ½ΠΈ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈΠ· ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΡ ΠΎΠΏΠΏΠΎΡΡΡΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π° ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠ²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΠ·Π»ΠΈΡΠ΅ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»Ρ (consumer's surplus) — Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»Ρ, ΠΎΠΏΠ»Π°ΡΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π½Ρ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π½ΠΈΠΆΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ° ΡΠ΅Π½Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΠ½ Π±ΡΠ» Π³ΠΎΡΠΎΠ² Π·Π°ΠΏΠ»Π°ΡΠΈΡΡ.
ΠΠ½ΡΠ°ΠΉΠ΄Π΅ΡΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΡΠ³ΠΎΠ²Π»Ρ (insider trade) — ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ°, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΄ΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅Π½ ΠΊΠΎΡΠΏΠΎΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΡ ΡΠΎΡΠ³ΠΎΠ²Π»ΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ ΡΡΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡ (institution) — ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° (ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΡΠΈΠ²Π°ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΡΠ΅ΠΏΠ»ΡΡΡΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΡ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ΅Π΄Π° (institutional environment) — ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΈΠ³ΡΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡ Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ; ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅, ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ ΡΡΠΈΠ΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Ρ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π°, ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° ΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ (institutional equilibrium) — ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΠ» ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ² ΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΡ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅, Π½ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ² Π½Π΅ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π±Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ (institutional arrangement) — ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ ΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ°Ρ Π΅ΠΌΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ° ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅Ρ Ρ ΠΎΠ·ΡΠΉΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈ (ΠΈΠ»ΠΈ) ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ (institutional changes) — ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ», ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΠ΅Π»Ρ (institutional entrepreneur) — Π»ΠΈΡΠΎ (Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Π»ΠΈΡ), ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ».
ΠΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΎΠ² (incentive intensity) — Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π³Π°ΡΠ°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠ²ΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΡΡΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π½Π° ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠ΅. Π‘ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΊΠΎ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π½Π° ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΠΈΡΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΈΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ. Π‘Π»Π°Π±ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ ΡΠΎΠ³Π΄Π°, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠΈΡΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠΌ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ ΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄Π° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ.
ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ½Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠΊΡΡΠ΅ΡΠ½Π°Π»ΠΈΠΉ (Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²) (internalization of externalities) — ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π³Π΅Π½Ρ Π²ΡΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠ²Π°Π·ΠΈ-ΡΠ΅Π½ΡΠ° (quasi-rent) — ΡΠ°Π·Π½ΠΈΡΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ Π² Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΈ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π½Π°ΠΈΠ»ΡΡΡΠ΅ΠΌ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΠΌΠ° (classical firm) — ΡΠΈΡΠΌΠ°,? ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ Π»ΠΈΡΠΎΠΌ, Π² ΡΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΡΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²Π°, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΠΏΡΡΠΎΠΊ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠ° ΡΠΈΡΠΌΡ: ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π½Π° ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄, ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΡΠΈΡΠΌΡ ΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠΈ ΡΠΈΡΠΌΡ.
ΠΠΎΠΌΠ°Π½Π΄Π° (team) — Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΡΠΏΡΡΠΊ Π² ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π²ΠΊΠ»Π°Π΄ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ² ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ; Π²ΡΠΏΡΡΠΊ ΠΊΠΎΠΌΠ°Π½Π΄Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΌΠΌΠ° Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠΎΠ² ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ².
ΠΠΎΠ½Π³Π»ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ — ΡΠΈΡΠΌΠ°, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ· Ρ ΠΎΠ»Π΄ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π΄ΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ, Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ ΠΏΠΎ ΡΠΎΠ΄Ρ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ (contract) — Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°, ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π² ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ Π½Π° Π²Π·ΡΡΡΠ΅ Π½Π° ΡΠ΅Π±Ρ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°.
ΠΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΡ Ρ Π΄ΠΎΠ»Π΅Π²ΡΠΌ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΠΌ (share contracts) — ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π·Π°ΡΠ°Π½Π΅Π΅ ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠ»Π΅Π²ΠΎΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ Π² ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ, Π° ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ.
ΠΠ°ΡΡΠΈΡΠ° ΠΈΠ³ΡΡ (game matrix) — Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈΠ³Ρ ΡΠ°Π±Π»ΠΈΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π·Π°Π½ΠΎΡΡΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ³ΡΡ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ° ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ.
ΠΠΎΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΡΠΊ (moral hazard) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ»ΠΎ Π² ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅, ΠΈ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π»ΠΎ ΡΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠΈΡΡ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Ρ Π·Π°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΈΡΠ° ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ ΠΊ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠΎΡΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ. Π ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π·Π°ΠΈΠΌΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π»Π° ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ· ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅Π»Π°, ΠΎΠ½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ , ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π³Π΅Π½Ρ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅Π΄ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΈΡΠ°, Π½ΠΎ ΡΠ°ΠΌΠΎ Π»ΠΈΡΠΎ, ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΡΠΎΡ Π²ΡΠ΅Π΄, Π½Π΅ Π½Π΅ΡΠ΅Ρ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΡΡΠΈΠΌ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ. ΠΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ ΠΌΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠΎΡΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ Π»ΠΈΡΠΎΠΌ) Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π·Π°ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π»ΠΈΡΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΠΏΠ»Π°Π½Π°Ρ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½Π° ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ).
ΠΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ (nationalization) — ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ°Π²Π° ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠ°Π²Π° Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠ΅ΠΉ.
ΠΠ΅Π±Π»Π°Π³ΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΎΡ (adverse selection) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ»ΠΎ Π² ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅ ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π»Π°ΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ, ΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Ρ Π½ΠΎΡΠΌΡ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΡΠΏΠ»Π°Ρ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ Π½Π°ΡΠ΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ. ΠΡΠ΄ΠΈ, Π½ΠΎΡΠΌΠ° ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½ΠΈΠΆΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΠΏΠΎ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅, Π½Π΅ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΡΡΠ°Ρ ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ ΠΆΠΈΠ·Π½Ρ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠΈ ΡΡΠ±ΡΠΈΠ΄ΠΈΡΡΡΡ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ Π½ΠΎΡΠΌΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ ΠΊ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π΅Π»ΠΎ Ρ ΠΎΡΠ±ΠΎΡΠΎΠΌ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ, ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ, Π½ΠΎΡΠΌΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ. Π ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅Π±Π»Π°Π³ΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ±ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π½Π° ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ Π΄ΠΎ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ° ΠΈ Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΊ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠ΅ Π±Π»Π°Π³Π°. Π ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠΎΠ² ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ² Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΠΎ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΡΠ΅Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΉ ΡΠ΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ² Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ΅ ΠΈ Π²ΡΡΠ΅ΡΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΡΠ½ΠΊΠ° Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ² ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ°ΠΌΠΈ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°.
ΠΠ΅Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ (sunk costs) — Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½Ρ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½Ρ.
ΠΠ΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΡΠΎΠ²Π°Ρ — ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ, ΠΎΡΠ±ΠΈΡΠ°Ρ Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΊΠ·Π΅ΠΌΠΏΠ»ΡΡΡ ΠΈΠ· ΡΠΈΡΠ»Π° ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΆΠ΅ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ², Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° Π΅Π΄ΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π½Π°.
ΠΠ΅ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΠ° Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ° (contract incompleteness) — Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π²ΠΈΠ΄Π΅ΡΡ Π²ΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ° Π½Π΅ΠΏΡΠ΅Π΄Π²ΠΈΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°, ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄ ΠΈ ΡΠΈΡΠΊΠ°, Π·Π°ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠΎ Π² ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ° ΠΈ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡΡΡ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ.
ΠΠ΅ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΊΠ° (Π°Π½ΡΠΈΠΏΠ°ΡΠΈΡ ΠΊ ΡΠΈΡΠΊΡ) (risk aversion) — Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ° ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Ρ ΡΠΎΠΉ ΠΆΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠΌ. ΠΠ΅ ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΊ ΡΠΈΡΠΊΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π²ΡΠ±Π΅ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ Π² ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅ 1000 Π΄ΠΎΠ»Π»., Π° Π½Π΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ 10 000 Π΄ΠΎΠ»Π». Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ 10%. ΠΠ΅ΠΏΡΠΈΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΊΠ° — Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊ ΡΠΈΡΠΊΡ. ΠΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΎΠΉ, Π³ΠΎΡΠΎΠ² Π·Π°ΠΏΠ»Π°ΡΠΈΡΡ Π·Π° ΡΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠΈΡΡ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΆΠ°ΡΠ°) Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ (ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ²ΠΊΠΈ), ΠΏΠΎ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ.
ΠΠ΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° (informal rules) — Π½Π΅ Π·Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½ΠΈ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΠΎΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ΅, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΠΈΡ ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π»ΡΠ΄ΡΠΌΠΈ, ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π³Π°ΡΠ°Π½ΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠ³ΡΠΎΠ·ΠΎΠΉ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ°Π½ΠΊΡΠΈΠΉ, Π° Π½Π°ΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ»Π΅Π½ΠΎΠ² ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°, Π³Π΄Π΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΡΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°.
ΠΠ΅ΡΠ²Π½ΡΠΉ (ΠΈΠΌΠΏΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ) ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ (implicit contract) — ΠΌΠΎΠ»ΡΠ°Π»ΠΈΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ ΡΡΠΈΠ΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π·Π°ΡΠΈΡΠΎΠΉ; ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° Π½Π΅ Π·Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½Ρ Π² ΠΏΠΈΡΡΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ΅ (ΠΈΠ·-Π·Π° ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΈΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ), ΡΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠΈΠΌΡΡ.
ΠΠ±ΡΡΠ°ΠΉ Π΄Π΅Π»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡΠ° — ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ²ΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΈ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΠ΅Π»ΡΡΠΊΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎΠΌ, Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π·Π°ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π»ΠΈ ΠΎΠ½ΠΎ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΌ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ (ΡΡ. 5 ΠΠ Π Π€).
ΠΠ±ΡΠ΅Π΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ (common law) — ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΠ°ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠ°Π²Π° ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ΄Π΅Π±Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Π΅Π½Ρ. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π½ΠΎ Π½Π΅ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, Π° Π²ΡΠ΅, ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎΠΌ.
ΠΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ, Π·Π°ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅Π΅ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ (credible commitment) — ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π·Π°ΡΠ»ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π° Π»ΠΈΡΠ΅Π½Π° Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ.
ΠΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ (bounded rationality) ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ»ΠΊΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠ΄ΠΈ Π²Π΅Π΄Π΅Ρ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡΡΡ Π»ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ , ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡ, Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π»ΠΈΠΌΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°Π²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ. ΠΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°.
ΠΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ — ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π°Π³Π΅Π½ΡΡ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°ΡΡ Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ. ΠΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Ρ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π²Π·Π²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Π²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ², Π³Π΄Π΅ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π²Π΅ΡΠ° ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠΏΠΏΠΎΡΡΡΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ (opportunistic behavior) — ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ»ΠΊΠ° ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π΅, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΡΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ° Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ΅ΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π² ΠΏΠ°ΡΡΠ½Π΅ΡΠ°, Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±ΠΌΠ°Π½Π° ΠΈ ΡΠΎΠΊΡΡΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ.
ΠΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ (organization) — ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ° ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡΠ°Ρ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°ΠΌΠΈ, Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½Ρ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΈ, Π΄Π»Ρ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π΄Π°Π½Π½Π°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΈ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ°, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠ°Ρ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ (residual decision right) — ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΡΠ΅ΡΠ°Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΡ, Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ°ΡΠΌ.
ΠΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ (residual claim) — Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΡΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠΎ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌ Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠΌ.
ΠΡΠΊΡΡΡΡΠΉ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏ (open access), ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½Π°Ρ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ — ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΡΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π½ΠΈΠΊΡΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ ΠΈΠ· Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ° ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ.
ΠΡΠ»ΡΠ½ΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ (shirking) — ΠΎΠΏΠΏΠΎΡΡΡΠ½ΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ΡΡ Π² Π½Π΅Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (ΡΠΊΡΡΡΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ).
ΠΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ (relational contract) — Π½Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠΈΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΈ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠΎΡΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠΎΠ². Π ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π£ΠΈΠ»ΡΡΠΌΡΠΎΠ½Π° — ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΠΌΡ.
ΠΠΈΠ³ΡΠ²ΠΈΠ°Π½ΡΠΊΠΈΠΉ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ (Pigovian tax) — Π½Π°Π»ΠΎΠ³, Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΡΠ° Π. ΠΠΈΠ³Ρ. ΠΡΠΈΠΌ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠΌ ΠΎΠ±Π»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΈ Π΅Π³ΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΡΠΌΠΌΠ΅, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°ΡΡΠ΅ΠΉ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°Π²Π½Ρ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠ°ΠΌ.
ΠΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅ΡΡΡΡ (plastic resource) — ΡΠ΅ΡΡΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ², Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ ΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π»ΠΈΡΠΎ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΡΡΠ΅Π΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°, ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ ΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΎΡΠΈΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π΅ΠΌΡ.
ΠΠΎΠΈΡΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ (search goods) — ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ, ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠ°, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π±Π»Π°Π³Π°.
ΠΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΡ (utility) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ Π² ΡΡΠΈΠΊΠ΅, ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ Π½Π΅ΠΊΡΡ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅Π»Π°ΡΡ. Π ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΠΊΠ΅ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΡ — ΡΡΠΎ ΡΠΈΠ½ΠΎΠ½ΠΈΠΌ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ Π±Π»Π°Π³ΠΎΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΡΠ΅.
ΠΡΠ°Π²Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (property rights) — ΡΠ°Π½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π»ΡΠ΄ΡΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ ΠΈΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ°Π²Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ — ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ.
ΠΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π΄Π΅Π½Ρ Π½Π° ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ (residual claimant) — Π»ΠΈΡΠΎ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π½Π° Π²ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΡΠΈΡΠΌΡ.
ΠΡΠΈΠ½ΡΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ° (specific performance) — ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΠ΄Π΅Π±Π½ΠΎΠΉ Π·Π°ΡΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΈΠΊ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΊ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±Π΅ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ, Ρ. Π΅. ΡΡΠ΄ ΡΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡΡΡ, Π½Π°ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ°ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°.
ΠΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π° (last-period problem) — Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ΅ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ ΡΡΠΎΠΊ ΠΎΠΊΠΎΠ½ΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ, ΡΠΎ ΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠΈΠΌΠΈΡΡ; ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°ΡΠΈΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠΉ, ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ Π½Π°ΡΡΡΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ, ΠΈ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΌ.
ΠΡΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠ½ΠΊΠ° (market failure) — Π½Π΅ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π±Π»Π°Π³Π° Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠΈ ΠΈΡ Π² ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅.
Π Π°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΡΡΡ — ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈΠ³Ρ, Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΠΆΠΎΠ½Π° ΠΡΡΠ°, Π»Π°ΡΡΠ΅Π°ΡΠ° ΠΠΎΠ±Π΅Π»Π΅Π²ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΠΈ 1994 Π³. (ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠΌ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ ΠΠΆΠΎΠ½ΠΎΠΌ Π₯Π°ΡΡΠ°Π½ΠΈ ΠΈ Π Π΅ΠΉΠ½Ρ Π°ΡΠ΄ΠΎΠΌ ΠΠ΅Π»ΡΡΠ΅Π½ΠΎΠΌ). Π Π°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΡΡΡ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΊΡ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ³ΡΠ΅ — ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΉ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ², ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π½ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ² Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΡΡΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ² ΡΠ²ΠΎΡ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ. ΠΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΡΡΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ «ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ» ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ³ΡΡ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π½Π΅ Π²ΡΠ΅ ΠΈΠ³ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΡΡΡ, Π° Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ³ΡΠ°Ρ ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ.
Π Π°Π·ΠΌΡΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (attenuation of property rights) — Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»Π½Π°Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠ°Π²Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡ ΠΎ Π·Π°ΡΠΈΡΠ΅Π½Ρ.
Π Π΅Π½ΡΠ° — ΡΠ°Π·Π½ΠΈΡΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° ΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΌΠΌΠΎΠΉ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠΌ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΡΠ»ΡΠ³.
Π Π΅Π½ΡΠΎΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ (rent-seeking) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅, ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π΅ Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°ΠΌΠΈ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»ΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ . Π Π΅Π½ΡΠΎΠΎΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ, ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠ±Π΅ΠΆΠ΄Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠΏΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²Π°.
Π ΠΈΡΠΊ (risk) — ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΠΉ ΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ.
Π ΡΠ½ΠΎΠΊ «Π»ΠΈΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ²» (lemon market) — ΡΡΠ½ΠΎΠΊ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΊ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°ΡΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈΠ·-Π·Π° ΠΏΡΠΎΠ²Π°Π»Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ°, Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠΈΠΌΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ.
Π‘Π°ΠΌΠΎΠ²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (self-enforcing agreement) — ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· ΡΡΠΎΡΠΎΠ½ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ° Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π΄Π»Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ½ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π½Π΅ Π·Π°ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Π² ΠΏΠΈΡΡΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ ΠΈ Π½Π΅Ρ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Π² ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ ΠΊ Π΅Π³ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΠ°ΡΠ°Π½ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ², ΠΊΠ²Π°Π·ΠΈ-ΡΠ΅Π½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π±ΡΡΡ Π²ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½ΡΠ½Π°Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π° ΠΎΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°.
Π‘Π²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠΈ (tie-in sales) — ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠΈ Π½ΡΠΆΠ½ΡΠ΅ Π΅ΠΌΡ ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΈ ΡΡΠ»ΡΠ³ΠΈ, Π½Ρ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ»ΠΈΠ±ΠΎ Π΅ΡΠ΅ Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Ρ. ΠΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°ΠΆΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π·Π°ΡΠΈΡΠΈΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π²Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ²ΠΎΡ ΡΠΎΡΠ³ΠΎΠ²ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΊΡ.
Π‘ΠΈΠ³Π½Π°Π» (signal) — ΡΡΠΎ Π»ΡΠ±ΠΎΠ΅ Π½Π΅Π±Π΅ΡΠΏΠ»Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ° Ρ ΠΎΡΠΎΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ° Π°Π³Π΅Π½ΡΠ° ΠΎΡ Π°Π³Π΅Π½ΡΠ° ΠΏΠ»ΠΎΡ ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°.
Π‘ΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ (signalling) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ ΠΊΠΎΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΎ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ°Ρ , Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΡΠ΄ΡΡ . Π‘ΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠΌ, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π»ΡΠ΄ΠΈ ΡΠ°ΡΠΊΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠ²ΠΎΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π±ΠΎΠ³Π°ΡΡ, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠ½Ρ, Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½Ρ). Π’Π°ΠΊ, ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΎΠ΄Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΎΠ², ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ²ΡΠΈΡ Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ ΠΎ Π²ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ, Π΄Π°ΠΆΠ΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌΠΎΠ² Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΡ Π·Π½Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π° ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΡΠΈΠΏΠ»ΠΈΠ½Π΅ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΠ΅Π»Ρ. ΠΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ — ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π» Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½ΡΠΌ.
Π‘ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΠΊ ΡΠΈΡΠΊΡ (risk prone) ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΉ, Π½ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ Ρ ΡΠ΅ΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΠΌ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ, Ρ. Π΅. ΠΎΠ½ Π²ΡΠ±Π΅ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ 10 000 Π΄ΠΎΠ»Π». Ρ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ 10%, Π° Π½Π΅ Π½Π°Π΄Π΅ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅ 1000 Π΄ΠΎΠ»Π».
Π‘ΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ (ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠΉ) ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ (complete contract) — Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ Π²ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ Π² Π±ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ , Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΈ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π°Ρ .
Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π΄ΠΈΠ»Π΅ΠΌΠΌΠ°, ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΎΠ²ΡΡΠΊΠ° (social dilemma) — ΠΎΡΠΎΠ±Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠ°ΡΡΡ ΠΏΡΡΠΌΡΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ»ΠΈΠΊΡΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Π°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ. Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π΅Π½ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Ρ, ΡΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ, Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ² ΠΊ ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Ρ, Π½Π΅ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ΅Π΄ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠ°ΠΌ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΊΠΎΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΎΠΌ, Π° ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΠ΅Π΄Π°, ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ, Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΠΈΠ³ΡΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π°. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½Π°Ρ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ «ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ²ΡΡΠΊΠΎΠΉ» .
Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ (social benefit) — ΡΡΠΌΠΌΠ° Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄ Π»ΡΠ±ΡΡ Π»ΠΈΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠΌ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ.
Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ (social cost) — ΡΡΠΌΠΌΠ° Π΄Π΅Π½Π΅Π³, ΡΠ°Π²Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π°ΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΡΠΏΠ»Π°ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π΄Π»Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΌ, ΠΊΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡΠ» Π΅Π΅ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ.
Π‘ΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π» (social capital) — Π½ΠΎΡΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π΄ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈ Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ.
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (property rights specification) — ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΠΊΡΠΎ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π΅Ρ?), ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΡΡΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ Π²Π»Π°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ?), ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π° Π½Π°Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ°, Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ ΡΡΠΈ ΠΏΡΠ°Π²Π°.
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΡΡΡ (specific resource) — ΡΠ΅ΡΡΡΡ, Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΎΠ½ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΎΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΠΈΠ»ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠ· Π²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ² Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ Π² Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»ΡΡ Π±Π΅Π· ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ Π² ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π΅ ΠΈ ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ.
Π‘ΠΏΠΎΠ½ΡΠ°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ (spontaneous order) — ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΎΠΊ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π»ΡΠ΄ΠΈ Π²ΠΎΠ²Π»Π΅ΠΊΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Π½ΠΈΠΊΡΠΎ ΠΈΠ· ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ² Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ, ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Π΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ Π΄Π°ΠΆΠ΅ Π² ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π½ΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΡΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
Π‘ΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ (governance structure) — ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π°Π΄Π΅ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ. Π£ΠΈΠ»ΡΡΠΌΡΠΎΠ½ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π° ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ — ΡΡΠ½ΠΎΠΊ, Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΈΡ.
Π‘ΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ (strategic behavior) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΈΠ³Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ². Π ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²Π° ΡΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² (ΡΠ°ΡΡΠΎ Ρ ΡΠ½ΠΈΡΠΈΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠΌ) ΠΈ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π²Π²ΠΎΠ΄ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Π° Π² Π·Π°Π±Π»ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ (Ρ.Π΅. Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΆΠ΅ΡΡΠΊΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ, Π½Π΅ ΠΈΠ΄ΡΡ Π½Π° ΡΡΡΡΠΏΠΊΠΈ, Π²ΡΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ ΠΈ Π»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ) Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ².
Π’Π΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΠΎΡΠ·Π° (Coase theorem) — ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠ»Π΅Π²ΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠ°Ρ ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΠ΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π² (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π·Π°Π³ΡΡΠ·Π½ΡΡΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π½Π΅ Π΄ΠΎΠΏΡΡΡΠΈΡΡ Π·Π°Π³ΡΡΠ·Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅) Π½Π΅ Π²Π»ΠΈΡΠ΅Ρ ΠΏΠ° ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π°, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π²ΡΡΠ΅, Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΊΡΠΏΠΈΡΡ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Ρ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ Π½ΠΈΠΆΠ΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π΅ΠΉ Π½Π΅ ΠΏΡΠΈΠ½Π°Π΄Π»Π΅ΠΆΠ°Π»ΠΎ.
Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΈΠ³Ρ (game theory) — ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π» ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ, ΠΈΠ·ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ»ΠΈΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡΡ . Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΈΠ³Ρ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΠ±ΠΎΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΈΠ³ΡΠΎΠΊΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠΎΠ·Π½Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ.
Π’ΡΠ°Π³Π΅Π΄ΠΈΡ Π°Π½ΡΠΈ-ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (tragedy of the anti-commons) — ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠ°Ρ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π΄Π²Π° ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠ° ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ Π΄ΡΡΠ³Π° ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½ΠΈΠΊΡΠΎ ΠΈΠ· ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΎΠ² Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡ, ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π³ΠΎ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°, Π° Π² ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡ Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ.
Π’ΡΠ°Π³Π΅Π΄ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ (tragedy of the commons) — Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π²ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» Π£. ΠΠ»ΠΎΠΉΠ΄ Π² ΠΊΠ½ΠΈΠ³Π΅ ΠΎ Π½Π°ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ½Π°ΡΠ΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ 1883 Π³. ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ» ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΠ°ΡΠ΄ΠΈΠ½Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π» Π΅Π³ΠΎ Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅, ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π² 1968 Π³. Π² ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ «Science», Π΄Π»Ρ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΡΡΠ΅Π·ΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ° ΠΊ Π½Π΅ΠΌΡ. Π ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΠΊΠΎ-ΠΈΠ³ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π° ΡΡΠ°Π³Π΅Π΄ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ³ΡΡ «Π΄ΠΈΠ»Π΅ΠΌΠΌΠ° Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ». ΠΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ΅ ΠΊ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΠΎΠ² (ΠΏΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ±Π°ΠΊΠΎΠ²) Π΄ΠΈΠΊΡΡΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π°, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π° Π΅ΡΡΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ» ΠΎΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠΎΡΡΡΠ΄Π½ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ Π½Π°Π΄Π΅Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°Ρ ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΆΠ΄ΡΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° ΠΈ Π·Π°ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π½ Π² ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°, Π° ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ° ΡΠ°ΡΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈ, ΠΊΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏ ΠΊ ΡΠ΅ΡΡΡΡΡ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΎΠ² Π½ΠΈΠΊΡΠΎ Π½Π΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠ°, ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
Π’ΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΡ (transaction) — ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅, Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΎΡΡΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠ²ΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π² ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ.
Π’ΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ (transaction costs) — ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π² ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΠΎΡΠ·ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠ°ΠΌ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΠΈ Π²ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ² ΠΈ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π½Π° ΠΏΠΎΠΈΡΠΊ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠ°, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠΎΠ²Π°ΡΠ°, Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠ² ΠΈ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ°. Π ΡΡΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΡΠ΅Π³ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΡΠΎΠ±Π»ΡΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π±ΡΠ» Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡ. Π’ΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡ Π½Π° ΡΡΠ½ΠΊΠ΅ (ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ), Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ (ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ), Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π° (ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ).
Π£ΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ (contingent fee) — ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π°Π΄Π²ΠΎΠΊΠ°ΡΠΎΠΌ ΠΈ ΠΊΠ»ΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ, Π·Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π² Π΄ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΡΠ΅, Π² ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ Π²ΠΎΠ·Π½Π°Π³ΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°Π΄Π²ΠΎΠΊΠ°ΡΠ° Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π° Π΄Π΅Π»Π°.
Π€ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΊΠ° (focal point) — ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ Π² ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ³ΡΠ΅, Π²ΡΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈ ΡΡΠ°ΡΡΠ½ΠΈΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π³ΠΎ Π·Π½Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌ ΡΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡ.
Π€ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° (formal rules) — ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°, Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ Π² ΠΎΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ΅, Π·Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΠΌΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎ Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²ΠΎΠΌ.
Π€ΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΉΠ·ΠΈΠ½Π³ (franchising) — ΡΠΎΡΠΌΠ° Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠΌΠ°, Π²Π»Π°Π΄Π΅ΡΡΠ°Ρ ΡΠΎΡΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΊΠΎΠΉ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΠΌΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ, ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΎ «Π½ΠΎΡ-Ρ Π°Ρ», ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Ρ Π΅ΠΌΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡ ΠΈ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ»ΡΠ³. ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΉΠ·Π΅ΡΠΎΠΌ, Π° ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡ — ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΉΠ·ΠΈ.
Π€ΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ (fundamental transformation) — ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ (Ρ.Π΅. ΡΡΠ½ΠΊΠ° Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠΎΠ² ΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠ°), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΄ΠΎ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°, ΠΊ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ Π΄Π²ΡΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π½Π΅ΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΠ°, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ Π² ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ.
Π§Π°ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ (private information) — ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½Π° ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Π° ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ.
ΠΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡ Π½Π° ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π΅ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° (economies of scale) — ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π° Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠ² Π²ΡΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ.
ΠΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡ Π½Π° ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΠΈ (economics of scope) — ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΠΈΡ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ.
ΠΠΊΡΠΊΠ»ΡΠ·ΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Π΄ΠΈΠ»Π΅ΡΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡ (exclusive dealing contract) — ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π»Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠ°ΡΡ Π²Π΅ΡΡ ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΄Π°Π²ΡΠ° ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠΈΡΡΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ²Π°ΡΠΎΠ².
ΠΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²Π°ΡΡ — Π±Π»Π°Π³Π°, ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±Π»Π°Π³Π°.
ΠΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΎ (Pareto efficiency) — ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈΡΠ°Π»ΡΡΠ½ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡΡΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠΌ ΠΠΈΠ»ΡΡΡΠ΅Π΄ΠΎ ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΎ ΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π½Π½Π°Ρ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²ΡΠ°ΡΡΡ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Ρ ΠΎΡΡ Π±Ρ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π°, Π° ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡΡ ΠΈ ΠΈΠΌ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π±Π΅Π·ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ — ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΡΠΎΡΠ°Ρ, ΡΠΎ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²ΡΠ°ΡΡΡ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎ ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΎ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ. Π‘ΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎ ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΡΡ Π½ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΄Π΅Π»ΠΊΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΠ°ΡΠ΅ΡΠΎ.