ΠΠ±ΡΠΈΠ΅ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ Π³Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΠΈ
ΠΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π΄ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΡΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΌΡ, Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π° ΠΠ’ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² 1997 Π³. ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 181 ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π»Π°ΡΠΎΠ² Π‘Π¨Π, Π° Π² 1998 Π³. — ΠΏΠΎΡΡΠΈ 250ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π»Π°ΡΠΎΠ². ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ, ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ’ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅, Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π‘Π¨Π. Π’Π°ΠΊ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠ΅Π½ΡΡΠ±ΡΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ±ΡΠΈΠ΅ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΡ Π³Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌ Π³Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΡ (ΠΠ’) ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΡΠΊΠ»Π΅ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠ°ΡΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΠΈ/ΠΈΠ»ΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΈ [9]. Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ°ΠΌ Π³Π΅Π½ ΡΠΆΠ΅ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΡΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ, Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ, Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΡ (ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ Π³Π΅Π½Π΅), Π½ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ³Π΅Π½Π½ΡΡ , ΠΌΡΠ»ΡΡΠΈΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ (ΠΌΡΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΠ΅ Π³Π΅Π½Ρ + Π½Π΅Π±Π»Π°Π³ΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΡΠ΅ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ), ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΈ Π»ΡΠ±ΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΊ ΡΡΠΎΠΌΡ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΈΡΡ Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΈΡ ΠΠΠ-ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠΎΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π²Π°ΠΊΡΠΈΠ½ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ² ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½Π΅ΠΉ ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΎΠΏΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΠΉ, ΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ’ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΡΡ Π²ΠΎΠΈΡΡΠΈΠ½Ρ Π±Π΅Π·Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ! Π£ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊ 2003 Π³ΠΎΠ΄Ρ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡΠΎΠ²Π°Π½ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΈ ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ Π΅Π³ΠΎ Π³Π΅Π½ΠΎΠ², ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡΡ 60−70 ΡΡΡΡΡΠ°ΠΌΠΈ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π³Π΅Π½Π½ΠΎ-ΠΈΠ½ΠΆΠ΅Π½Π΅ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΎΠ²! [Π ΠΈΡΠ½Π΅ 2000 Π³. ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ ΡΡΠ΅Π½ΡΡ Π‘Π¨Π («The Human Genome Project» ΠΈ ΡΠΈΡΠΌΠ° «Celena Genomics») ΠΈ ΠΠ΅Π»ΠΈΠΊΠΎΠ±ΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠΈ (UK Sanger Center) Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡΠΎΠ²ΠΊΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° (3,2 ΠΌΠ»ΡΠ΄. ΠΏΠ°Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ), Π½Π°ΡΠ°ΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡΠ½Π°ΡΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ Π² Π³ΠΎΡΡΠ΄Π°ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ , ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠ°Ρ (Nature, 405, 983−984 (2000). ΠΡΠΈ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ, ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ²ΡΠΈΠ΅ «ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ²ΡΡ» ΠΊΠ°ΡΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π² ΠΆΡΡΠ½Π°Π»Π΅ «Nature Genetics» Π² Π½ΠΎΡΠ±ΡΠ΅ 2000 Π³. (http://www.nature.com/genomics/new).Π£ΡΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΠ·ΡΠ°ΠΈΠ»Ρ Π·Π°ΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΎΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°)].
ΠΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π²Π΅Π΄ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΡΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠΌΡ, Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π° ΠΠ’ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² 1997 Π³. ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 181 ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π»Π°ΡΠΎΠ² Π‘Π¨Π, Π° Π² 1998 Π³. — ΠΏΠΎΡΡΠΈ 250ΠΌΠ»Π½ Π΄ΠΎΠ»Π»Π°ΡΠΎΠ² [10]. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ, ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΠ’ Π² ΠΌΠΈΡΠ΅, Π±Π΅Π·ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ, ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ Π‘Π¨Π. Π’Π°ΠΊ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠ΅Π½ΡΡΠ±ΡΡ 1999 Π³. Π°Π½Π³Π»ΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·Π΄Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° Π£Π°ΠΉΠ»ΠΈ ΠΈ ΠΠΎ., 310 ΠΈΠ· 396 ΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π΄Π»Ρ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΠ’ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΡ Π² Π‘Π¨Π ΠΈ 68 — Π² ΠΠ°ΠΏΠ°Π΄Π½ΠΎΠΉ ΠΠ²ΡΠΎΠΏΠ΅ (Π€ΡΠ°Π½ΡΠΈΡ, ΠΠ΅Π»ΠΈΠΊΠΎΠ±ΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ, ΠΡΠ°Π»ΠΈΡ, ΠΠ΅ΡΠΌΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈ Π΄Ρ.). Π ΡΠΎΠΆΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Π½ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ-Π½ΠΈΠ±ΡΠ΄Ρ ΠΏΡΠΎΠ΄Π²ΠΈΠ½ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΠΎΡΠΈΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π΅Π½Π½ΠΎ-ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΠΉ Π² Π ΠΎΡΡΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π² ΡΡΡΠ°Π½Π°Ρ Π‘ΠΠ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΠ· 396 ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² 261 (65,9%) Π΅ΡΠ΅ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠ°Π·Π΅ I ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΠΉ (ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠΎΠΊΡΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π³Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ), 133 — ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°Π·Π°ΠΌΠΈ I/II (ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΡ Π½Π° Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ½Π³Π΅Π½ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ) ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ 2 ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠΏΡΡ ΠΎΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠ·Π³Π° — Π³Π»ΠΈΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΎΠΌΡ — Π½Π° ΡΠ°Π·Π΅ III (ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±Π½ΡΠ΅ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΡ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Ρ ).
ΠΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² ΠΠ’ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 60% ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΠΉ, ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎ 15% Π½Π° Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½Π΅ΠΉ (Π‘ΠΠΠ, Π³Π΅ΠΏΠ°ΡΠΈΡ Π, ΡΡΠ±Π΅ΡΠΊΡΠ»Π΅Π· ΠΈ Π΄Ρ.), ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΆΠ΅ Π½Π° Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ (ΠΌΡΠΊΠΎΠ²ΠΈΡΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·, Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΈ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ (ΠΌΡΠΊΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΈΡΠ°Ρ Π°ΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Ρ), ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΠΉΠ½Π°Ρ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ½Π΅ΠΌΠΈΡ, Π³Π΅ΠΌΠΎΡΠΈΠ»ΠΈΡ Π ΠΈ Π΄Ρ.). ΠΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ, Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π³Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΉ Ρ ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΠΊΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π² ΠΎΠΏΡΡΠ°Ρ in vivo. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π±ΡΠ»ΠΈ Π½Π°ΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΠ΅ Π² 1989 Π³. ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΡ ΠΎΠ± ΠΈΠΌΠΌΡΠ½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°Ρ ΠΎΠΏΡΡ ΠΎΠ»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΈ ΠΈΡ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊ Π’-Π»ΠΈΠΌΡΠΎΡΠΈΡΠ°ΠΌ.
Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΠΠ’ ΠΊΠ°ΠΊ Π½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π° Π½Π° ΡΡΠΈ ΡΡΠ°ΠΏΠ°. ΠΡΠ°ΠΏ I — (1970;1990) Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ° ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π°ΡΠ³ΠΈΠ½Π°Π·Ρ Π·Π°ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ Π²ΠΈΡΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠ°ΠΏΠΈΠ»Π»ΠΎΠΌΡ Π¨ΠΎΡΠΏΠ°. Π ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠ° Π½Π΅ΡΠ΄Π°ΡΠ½Π°Ρ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠ° Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π±Π΅ΡΠ° — ΡΠ°Π»Π»Π°ΡΡΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Π΄ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠ·Π³Π°, ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ex vivo Π±Π΅ΡΠ° Π³Π»ΠΎΠ±ΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠΌ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌ; Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠΊΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π’-Π»ΠΈΠΌΡΠΎΡΠΈΡΠΎΠ². ΠΠ°ΡΠ°Π»ΠΎ ΡΡΠ°ΠΏΠ° II Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΎΠΉ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠΌΠΌΡΠ½ΠΎΠ΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ°, ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π² Π‘Π¨Π Π² ΡΠ΅Π½ΡΡΠ±ΡΠ΅ 1990 Π³. Π 1992 Π³. ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ex vivo ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΠΉΠ½ΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡ ΠΎΠ»Π΅ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ½Π΅ΠΌΠΈΠΈ (ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π² Π³Π΅Π½Π΅ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ° Π»ΠΈΠΏΠΎΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ) ΠΈ Π³Π΅ΠΌΠΎΡΠΈΠ»ΠΈΠΈ Π, Π² 1993 Π³. — ΠΌΡΠΊΠΎΠ²ΠΈΡΡΠΈΠ΄ΠΎΠ·Π° ΠΈ Π² 1995 Π³. — ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π³Π»ΠΈΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΎΠΌΡ. ΠΡΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΠΠ’ ΠΈ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΠΉ Π΄ΠΎ 1996 Π³. Π²ΡΠ΅ Π΅ΡΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π²Π°Π»ΠΈΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ. Π‘ 1997 Π³. ΠΈ ΠΏΠΎ Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ (ΡΡΠ°ΠΏ III) (ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΡΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΠ² Π² ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ ΡΡΠΆΠ΅ΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠ² ΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΠΌ, ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π½ΡΡ Π±ΡΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΠΌΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡΡ ,) ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², ΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² Π‘Π¨Π ΠΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠΌ RAC (Recombinant Advisory Committee) ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ»ΠΎΡΡ Π΄ΠΎ 200 ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°ΡΡ, Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΠ² ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡ 1999 Π³ ΡΠΆΠ΅ 400 [11].
ΠΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ ΡΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· ΠΏΠΈΠΎΠ½Π΅ΡΠΎΠ² ΠΠ’ Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠ°Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π€ΡΡΠ½ΡΠ° ΠΠ½Π΄Π΅ΡΡΠΎΠ½Π° «ΠΠ° ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π½Π΅ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² Π½ΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΡΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ² ΠΠ’ ΠΏΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΡΡ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ Π² Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½Π΅ΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° «[12]. ΠΡΠ°ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΠ’ Π½Π° ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΡΡΠ½ΠΈΠΉ Π΄Π΅Π½Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠΉΡΠΈ ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Π°ΠΌ: 1. ΠΠ’ ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ΄Π½Π° Π΄Π»Ρ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ° Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ; 2. ΠΠ’Π² ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΡΠΊ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ; 3. ΠΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΠ’ ΠΏΠΎΠΊΠ° Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ°Π·ΠΎΡΠ°ΡΠΎΠ²ΡΠ²Π°Π΅Ρ [12].
Π ΡΠ΅ΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Π½Π΅ΡΠ΄Π°Ρ? ΠΠ»Π°Π²Π½ΠΎΠ΅ — Π΄ΠΎ ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½ΠΈ Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠ΅ ΠΠ’ Π½Π΅ ΡΠ΄Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ (ΡΡΠ°Π½ΡΠ΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ) Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ-ΠΌΠΈΡΠ΅Π½Π΅ΠΉ ΠΈ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠ΅Π²ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΡΡΠΆΠ΅ΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π΅Π½Π°.