Кагнiтыўны патэнцыял беларускiх фразеалагiзмаў

УВОДЗІНЫ На прыканцы 20 ст. у межах кагнітывізму — напрамку навукі, які вывучае розум чалавека, яго мысленне і ментальныя працэсы, узнікла кагнітыўная лінгвістыка. Гэты кірунак у мовазнаўстве вывучае мову як адмысловую кагнітыўную здольнасць, магчымасць апрацоўкі інфармацыі пра свет пры дапамозе мовы. Кагнітыўная лінгвітыка цесна звязана з цэлым комплексам дысцыплін: філасофіяй, псіхалогіяй, лінгвістыкай, культуралогіяй і інш. Інтэграцыя гэтых дысцыплін у межах кагнітыўная лінгвістыкі адкрывае шырокія перспектывы ў даследванні мовы ва ўсіх разнастайных і шматгранных сувязях яе з чалавекам і яго пазнавальнымі здольнасцямі.

На сённяшні дзень яскрава прасочваецца імкненне зразумець сутнасць моўнай камунікацыі: як пры дапамозе мовы перадаецца думка, як у мове адлюстроўваюцца культурна-нацыянальныя і індывідуальна-асабістыя ўяўленні пра свет. Таму, абраная намі тэма даследвання з’яўляецца вельмі актуальнай. Мы вырашылі разгледзіць фразеалагічныя адзінкі ў гэтым аспекце таму, што фразеалагізмы выяўляюць характэрныя асаблівасці быту, культуры, звычаяў пэўнага народа ці якога-небудзь канкрэтнага рэгіёна, вылучаюць спецыфічныя рысы, характэрныя для той ці іншай этнічнай групы і рысы, што аб’ядноўваюць людзей пэўнай тэрыторыі.

У дадзенай працы мы імкнуліся прасачыць як выяўляецца думка, вопыт, розум народа і індывідуума праз фразеалагічныя адзінкі. Мы падрабязна разгледзелі фразеалагізмы з кампанентмі бацька, маці і фразеалагізмы з кампанентмі гендэрнай семантыкі. На сучасным этапе развіцця навукі даследванні ў рэчышчы кангітыўнай лінгвістыкі не вельмі шматлікія, таму матэрыял курсавой працы можа выкарыстоўвацца ў далейшым даследаванні сувязі мовы і культуры народа на чым і грунтуецца практычная каштоўнасць дадзенага даследавання.

Такім чынам, аб’ект нашага даследавання — фразеалагічны фонд беларускай мовы. Прадметам даследавання з’яўляюцца фразеалагізмы з кампанентмі бацька, маці і фразеалагізмы з кампанентмі гендэрнай семантыкі. Мэтай працы з’яўляецца вывучэнне спосабаў выражэння этнічнай культурнай спецыфікі праз фразеалагічныя адзінкі, аналіз дадзеных адзінак з кампанентмі бацька, маці і кампанентмі гендэрнай семантыкі.

Пастаўленая мэта прадугледжвае вырашэнне наступных задач:

1. Разгледзець асноўныя тэарытычныя палажэнні кагнітыўнай лінгвістыкі;

2. Разгледзець фразеалагічны фонд беларускай мовы ў кагнітыўным аспекце;;

3. Правесці выбарку фразеалагічных адзінак з кампанентмі бацька, маці і кампанентмі гендэрнай семантыкі.

4. Вылучыць асаблівасці ўзаемасувязі культуры і мовы ў выбраных фразеалагізмах.

Для вырашэння пастаўленых задач намі выкарыстоўваліся наступныя метады:

• вывучэнне і аналіз тэарытычных крыніц;

• аналіз фразеалагічнага фонда;