Лексико-семантические и стилистические проблемы башкирской исторической прозы 70-80-х годов

1. Абдуллин И.А. Г. Камали драмаларынын теле. — Казан, 1968. — 198 б.

2. Аристотель. Риторика. — М., 1958. 21−22, 27-се биттзр.

3. Арнольд И. В. Стилистика современного английского языка. М., 1973.-С. 10.

4. Бабенко Л. Г., Васильев И. Е., Корорей Ю. В. Лингвистический анализ художественного текста. Екатеринбург, — 2000.-С.175.

5. Балли Ш. Французская стилистика. М., 1961. — 394 с.

6. Баскаков Н. А. О периодизации истории литературного языка «тюрки». -В книге" Лингвогеография, диалектология и история языка. Кишинев, 1973.-С. 17−23.

7. Баскаков Н. А.

Введение

в изучение тюркских языков. М., «Высшая школа», 1977.-С.371.

8. Бэширова И. Б. Сэнгэтьле чэшмэ эсэрлэр теле. — Казан, 1979, -96 б.

9. Башкирская лексика: Тематический сборник/под. ред. Т. М. Гарипова. -Уфа, 1966.-222 б.

10. Бахтин М. М. Эстетика словесного творчества. М., 1974.-С.180.

11. Башкорт хальгк ижады. Мэкэлдэр Иэм эйтемдэр. 0фв, 1980. — 470 б.

12. Башкорт хальгк мэкэлдэре. (Te?eycehe К. Мэргэн). 0фе, 196О. — 263 б.

13. Башкорт Иейлэштэренен Ьу? леге. I том. 0фе, 1907. — 300 б., II том. — 0фе, 1970. 324 б., III том. — ©-фе: Башкортостан китап нэшриэте, 1987. — 232 б.

14. Биишев 9.F. Тел хикмэттэре. Офе: Китап, 1999. — 144 б.

15. Бабенко Л. Г., Васильев И. Е., Козарин Ю. В. Лингвистический словарь художественного текста. Екатеринбург, 2000. — 161с.

16. Виноградов В. В. Русский язык. М., 1947. — 596 с.

17. Виноградов В. В. Стилистика. Теория поэтической речи. Поэтика. Изд-во АН СССР, 1963. 255 с.

18. Винокур Г. Г. Закономерности стилистического использования стилистических единиц. М, 1980. — С. 53.

19. Вахитов Э. Х. Талантынын асылы. 0фо, 1972. — 275 б.

20. Вопросы башкирского языкознания/ отв. ред. З. Г. Ураксин. Уфа, 1973. — 223 с.

21. Галкина-Федорук Е.М. О стиле поэзии Сергея Есенина. М., 1965. С. 86.

22. Гальперин И. Р. Текст как объект лингвистического исследования. М., 1988.-С.135.

23. Гальперин И. Р. Очерки по стилистике английского языка. М., 1958. 458 с.

24. Галяутдинов И. Г. «Тарих нама и булгар» Тажетдина Ялсыгулова. -Уфа, 1998.-272 с.

25. Горький М. Собрание сочинений, т.27. М., 1953. — с. 590.

26. Гвоздев А. Н. Стилистика русского языка. М., 1953. — 590 с.

27. Гвоздев А. Н. Очерки по стилистике русского языка. М., 1955.

28. Головин Б. Н. Основы культуры речи. М., 1980. — 335с.

29. Голуб И. Б. Грамматическая стилистика современного русского языка.М., 1989. 208 с.

30. Грамматика современного башкирского литературного языка. / Под редакцией А.А. ЮлдашеваМ., 1981. — 476 с.

31. Долексел JI. Вероятностный подход к теории художественного стиля. // Вопросы языкознания, 1964, № 4.

32. Долиник К. А. Стилистика французского языка. Л., 1978. — 342 с.

33. Дмитриев Н. К. Башкорт теленен грамматикаЬы. 0фе, 1950. — 299 с.

34. Дмитриев Н. К. К вопросу об изучении башкирского языка. В кн.:Вопросы башкирской филологииАН СССР, М., 1959. с 28−35.

35. Дмитриев Н. К. Строй тюркских языков. М., 1962, — 607 с.

36. Дмитриев Н. К. Предисловие к книге «Башкирские народные сказки А. Бессонова», Уфа, 1940. — 28 с.

37. Ефимов А. И. Об изучении языка художественных произведений. М., 1952.-448 с.

38. Ефимов А. И. Стилистика художественной литературы. М., 1957. -415 с.

39. Исследования по грамматике современного башкирского языка. Под. ред. А. А. Юлдашева, З. Г. Ураксина. Уфа, 1979. 1336.

40. Ефимов А. И. Стилистика русского языка. МПросвещение, 1969. — 262 с.

41. Жирмунский В. М.

Введение

в метрику. Теория языка. JL, 1925. -316 с.

42. Зайнуллин М. В. Избранные статьи (башкирское, тюркское и сопоста — вительное языкознание). Уфа, 2001. — 416 с.

43. Зайнуллин М. В., Зарипов Р. Ф. Хэ? ерге башкорт э? эби теле. Морфология. ©-фе, 1975. — 83 бит.

44. Ишбир? ин Э.Ф., Рэлэуетдинов И-F., Халикова Р. Х. Башкорт э? эби теленен тарихы. 0фе: Китап, 1993. — 317 б. •.

45. Ишбир? ин Э. Ф. Некоторые языковые и стилистические особенности произведений М.Бурангулова. Уфа, 1992. с. 95−101.

46. ИбраЬимов С. М. Синтаксик стилистика. Казан: Казан ун-ты нэшр., 1969. — 150 бит.

47. Ишбулатов Н. Х. Хэ? ерге баигкорт теле. 0фе, 1972. — 144 б.

48. Ишбулатов Н. Х. Баигкорт теле Ьэм унын диалекттары. 0фе: Китап, 2000.-209 6.

49. Йосопов X.F. Башкорт теленен фразеологияЬы. ©-фе, 1963. — 85 б.

50. Кагарманов F.F. Башкорт теленен лексикаЬы Ьэм терминологияЬы. -Сэрлетамак, 2002, -240 б.

51. Кейекбаев Дж. F. Основы исторической грамматике урало-алтайских языков. 0фе, 1996. — 367 с.

52. Кейекбаев) K.F. Хэ? ерге башкорт теленен лексикаЬы Ьэм фразеологияЬы. Офв: Башкортостан китап нэшриэте, 1966. — 275 б.

53. Кейекбаев) K.F. Хэ? ерге башкорт теле. Офе: БДУ нэшр., 2001. -148 б.

54. Кейекбаев) K.F. Хэ? ерге башкорт теле фонетикаЬы. 0фе, 1958. -209 б.

55. Килмехэмэтов Т. Э. Халыксанлык косе. Офе: Китап, 1998. — 388 — се бит.

56. Кирэй Мэргэн. Йыр дэфтэре. Офе, 1960.

57. Кирэй Мэргэн. Башкорт халкынын эпик комарткылары. Офе, 196 158! Кирэй Мэргэн. Башкорт халык ижады. Офе, 1981.

58. Курбатов Р. Х. Функциональные стили татарского языка. В кн. Вопросы стилистики. — Саратов: Изд-во СГУ, 1962. — 209 с.

59. Курбатов Р. Х. Хэ? ерге татар э? эби теленен стилистик системаЬы. -Казан., 1971. 166 б.

60. Курбатов Р. Х. Татарская лингвистическая стилистика и поэтика. М.: Наука, 1978.-217с.

61. Курбатов Р. Х. Суз сэнгате. Татар теленен лингвистик стилистикасы Ьэм поэтикасы. Казан: Мэгариф, 2002. -199 б.

62. Кононов А. Н. История изучения тюркских языков в России. Л.:Наука, 1982. — 360 с.

63. Кожин А. Н., Крылова О. А., Одинцов В. В. Функциональные типы русской речи. -М&bdquo- 1982. 223 с.

64. Лозутин С. Г. Поэтика русского фольклора. М.: Высшая школа, 1989. — 208 с.

65. Максютова Н. Х. Восточный диалект башкирского языка. М., 1976. -292 с.

66. Метафора в языке и тексте. Сб. статей. М.: Наука, 1988. — 176 с.

67. Миржанова С. М. Южный диалект башкирского языка. М., 1979. -272 с.

68. Михайлов М. М. Стилистика русской речи. Чебоксары, 1968. — с. 68.

69. Мусаев К. М. Лексикология тюркских языков в сравнительном освещении. М.: Наука, 1984. — 228 с.

70. МинЬажетдинов М.Х. 'Кэлэмендэкозрэт бар. 0фе: Китап, 1995. — 256 б.

71. Миржанова С. Ф. Старые русские заимствования в башкирском литературном языке // Вопросы башкирского языкознания (под ред. А. Г. Биишева, Н. Х. Максютовой, З. Г. Ураксина (отв.ред.)). Уфа, 1973, -с.115- 120.

72. Насыри И. ТСыртсаса татар нзхуе (синтаксис). Казан, 1980.

73. Ненорочкина А. Г. Стилистический анализ художественного текста. -Киев, 1982. 80 с.

74. Ожегов С. И. Лексикология. Лексикография. Культура речи. М., Высшая школа, 1974. С 350.

75. Поварисов С. Ш. Мэктэптэ эдэби эсэрлэрнен телен ейрэну. ТСазан, 1978. — 128 б.

76. Поварисов С. Ш. Суз Ьэм сэнгатьле сейлэм. Уфа, 1997. — 222 б.

77. Поварисов С. Ш. Эдэби эсэрлэр теле. Уфа, 1991. — 127 б.

78. Поспелов Г. Н. Проблемы стилистики и проблемы стиля. Тезисы док ладов межвузовский конференции по стилистике художественной литературы. — М: Изд — во МГУ, 1961.

79. Псзнчин В. Ш. Телден куркэмлек саралары. 0фе, 2003. — 126 б.

80. Псзнчин В. Ш. hy? тылсымы. 0фе. Китап, 1996. — 335 б.

81. Псзнчин В.Ш. М. Кэрим Ьу? о<-таЬы. — Офв, 1972. — 110 б.

82. Псзнчин В. Ш. Язык башкирского народного творчества и его отношение к современному башкирскому литературному языку. В кн.: Вопросы методологии и методики лингвистических исследований. — Уфа, 1966. 224−228 с.

83. Сафиуллина Ф. С. Тел тигэн даръя бар. Казан, 1970. — 147 б.

84. Сафиуллина Ф. С. Текст тозелеше. Каз. ун-т нэшр., 1993. — 262 б.

85. Сафиуллина С. Ф. Татар телендэ суз тэртибе. Казан: Тат. кит. нэшр., 1974.

86. Сафиуллина С. Ф. Суз иясе белзн йори. Казан: Тат. китап нэшр., 1985. — 166 б.

87. Солганик Г. Я. Стилистика текста. М., 1997. — 253 с.

88. Солганик Г. Я. Синтаксическая стилистика. М: Высшая школа, 1973. -213 с.

89. Сэйетбатталов F.F. Башкорт телендэ ябай Ьейлэм синтаксисы. 0фе, 1972. 284 б.

90. Сэйетбатталов F.F. Башкор теленен стилистикаЬы менэн пунктуацияЬы.-0фе, 1978. 144 6.

91. Сэйетбатталов F.F. Башкорт телендэ кушма Ьейлэм синтаксисы. Офе, 1961. 297 б.

92. Сэйетбатталов F.F. Башкорт теленен стилистикаЬы. ©-фе, 1985. — 140 б.

93. Сэйетбатталов F.F. Башкорт теле (Педагогия училищелары есен дэреслек). 0фе: Китап, 1997. — 352 бит.

94. Татар э? эбиэте тарихы. 2 том. Казан, Тат. китап нэшриэте, 1985.. — 514 — 516 — сы биттэр.

95. Тикеев Д. С. Башкорт теленен кушма Ьейлэм синтаксисын ейрэнеу. Стэрлетамак, 1991. 78 б.

96. Тимофеев J1.H., Тураев С. В. Словарь литературоведческих терминов. -М., 1974. 509 с.

97. Томашевский Б. В. Стилистика. М., 1983.

98. Ураксин 3.F. Тел курке. 0фе, 1992. — 164 б.

99. Ураксин 3.F. Бай? а ул, ягымлы ла. Эфе, 1992. — 164 б.

100. Ураксин 3.F. Башкорт теленен фразеологик Ьу? леге. 0фе: Китап, 1996. — 288 б.

101. Ураксин 3.F. Русско башкирский фразеологический словарь. — М: Изд-во Русский язык, 1984. — 404 с.

102. Хаков В. Х. Стилистика Ьэм суз сэнгате. Казан: Тат. китап нэшрияты, 1979. 158 б.

103. Хаков В. Х. Тел Ьэм стиль мэсьэлэлэре. Казан: Казан ун-ты нэшр., 1961. — 160 бит.

104. Хаков В. Х. Татар теле стилистикасына кереш. Казан: КДУ нэшрияты, 1963. — 168 бит.

105. Хаков В. Х. Татар эдэби тел тарихы. Казан: Казан ун-ты нэшрияты, 1993. — 323 бит.

106. Халикова Р. Х. Язык башкирских шежере. В кн: Башкирские шежере (филологические исследования и публикации). БФАНСССР, Уфа, 1985. -С.24−43.

107. Хесэйенов F.F. Замана: Мэкэлэлэр, портреттар, идтэлектэр, парсалар. 0фе: Башкортостан китап нэшриэте, 1978. — 431 б.

108. Хесэйенов F.F. Совет Башкортостаны я? ыусылары. 0фе: Башкортостан китап нэшриэте, 1988. — 400 б.

109. Шэрипова З. Я. Э? эбиэт гилеме Ьэм заман. 0фе: Китап, 2001. — 317 б.

110. Шэрипова З. Я. Башкорт э? эбиэтендэ Ьурэтлэу саралары. 0фе, 2003. -129 б.

111. Щерба JI.В. О разных стилях произношения и об идеальном фонетическом составе слов. В кн.: Щерба Л. В. Избранные работы по русскому языку. — М: Изд-во АН СССР, 1957. — 417 с.

112. Эхмэтйэнов К. Э. Поэтик образлыльгк. 0фо, 1979. — 151 б.

113. Эхмэтйэнов К. Э. Э? эбиэт теорияЬы. 0фе, 1972.

114. Эхтэмов М. Х. Хэ? ерге башкорт теле. ©-фе, 1994. — 186 б. Мэкэлэлэр

115. Абдуллин Н. А., Закиев М. З. Каюм-Насыри основоположник временного тат. нач. языка// Сов. тюркология, 1975, № 4.-С.52 — 57.

116. Ализаде З. А. Синтаксико-стилистические особенности пословиц и поговорок в азербайджанском языке // Сов. тюркология, 1980, № 1. С.59−67.

117. Бейешев 9.F. hy? Ьэм hy? кулланылышы //Шонкар. Офе, 1998, № 4. -142-се бит.

118. Бейешев 9.F. Прозабы?? ын теле хакында // Агидел, 1967, № 8. 88-се бит.

119. Будагов З. И. Об изучении языка азербайджанского фольклора // Советская тюркология. 1986, № 6.

120. Валиев К. Н. Сложное синтаксическое целое и его поэтическое конституэнты в эпическом тексте // Сов. тюркология. 1992. № 1.

121. Виноградов В. В. Итоги обсуждения вопросов стилистики // Вопросы языкознания, 1955, № 1.

122. Галяутдинов И. Г. Язык фольклора как самостоятельная подсистема баш. языка // Ядкар, изд. АН РБ- 1997, № 2. С. 94.

123. Гэрэева Г. Н. Тарихи прозаньщ милли колориты. // Ватандаш, 1997, • № 2. 87−94биттэр.

124. Гарипов Н. Д. Башкорт телендэ фарсы Ьу?? эре хакында // Башкортостан укытыусыЬы. 1962, № 11. — 39−45-се биттэр.

125. Рэниев В. В. Ж. Р. Кейекбаев эрэр? эренен синтаксик у? енсэлектэре// «Закон о языках Республики Башкортостан» и проблемы двуязычия. Рилми-практик конференция тезистары // 0фе, 2000. 62−63-се биттэр.

126. Рэниев В. В. Ж. Р. Кейекбаев эс-эр?эрендэ Ьурэтлэу саралары // «Закон о языках Республики Башкортостан» и проблемы двуязычия. Рилмипрактик конференция материалдары, 0фе, 2000. 53−54-се биттэр.

127. Гафаров Б. Б. «Урал батыр» эпосынын художестволы у? енсэлектэрен ейрэнеу // Башкортостан укытыусыЬы, 1997, № 8,-28- 31-се биттэр.

128. Головин Б. Н. О стилях языка и их изучении // Русский язык в школе, 1968, № 4.

129. Зэйнуллин М. В. Употребление временных и модальных форм глагола в языке башкирских сказок. Фольклор народов РСФСР. Межвузовский сборник. — Уфа, 1976. — С. 45−49.

130. ЗэйнуллинМ.В. Средство выражения эмоциона’льности-экспрессивнос-ти в башкирских сказках. Фольклор народов РСФСР Межвузовский сборник. — Уфа, 1976. — С.45−49.

131. Зэйнуллин М. В. Хэ^ерге башкорт тел гилеменен кену? эк проблемала-ры. БДУ, БРФА // Туган тел Ьэм э? эбиэт //- 0фе, 1974. 59−61-се биттэр.

132. Искэндэров Р. С. «Мэхмутов» повесынын тел Ьэм стиль у? енсэлектэре // Башкортостан укытыусыЬы -1977, № 5. 38−41-се биттэр.

133. Кейекбаев Ж-F. Башкорт телдэренен стилдэре Ьэм стилистикаЬына карата // Аги? ел, 1966, № 8,-78−87-се биттэр.

134. Кейекбаев Ж. Р. Рэрэп Ьэм фарсы телдэренэн ингэн Ьу?? эр?э сингар монизм // Башкортостан укытыусыЬы, 1957, № 2. 24−28-се биттэр.

135. Короглы X. Стилистические особенности «Книги моего деда Воркута» // Вопросы литературоведения, 1975, № 2 55−68-се биттэр.

136. Кожевникова Н. О. О функциональных стилях // Русский язык в национальной школе, 1968, № 2. С. 7.

137. Кэрим М. Тормош сэхифэлэренэн // Аги? ел, 1968, № 11. -108-се бит.

138. Мортазин К. Тарихи прозала сэсэндэр образы // Ватандаш, 1999, № 1. 68−74-се биттэр.

139. Мортазин /К. F. «Тел ул хальгктын у? енсэлекле хэтере» // Башкортостан укытыусыЬы, 2000, № 2. — 62−64-се биттэр.

140. Рамазанов F. Тарихи прозала быуындар бэйлэнеше. // Ватандаш, № 4, 1993. 103−117-се биттэр.

141. Поварисов С. Ш. Йэнлэндереу? эр Ьэм улар? ын стилистик у$енсэлектэ-ре / Башкортостан укытыусыЬы, 1976, № 12. 31−33-се биттэр.

142. Поварисов С. Ш. Ьу?? ен эске мэгэнэЬе // Башкортостан укытыусыЬы, 1979, № 5. 38−40-сы биттэр.

143. Поварисов С. Ш. «Нуры Садур» поэмасынын тел-сурэтлэу усенчэлек-тэре // Совет мэктэбе, 1984, № 8. 30−33-со биттэр.

144. Поварисов В. И. Мостай Кэрим поэзияЬында тасуири саралар//Башкортостан укытыусыЬы, 1969, № 10. 38−41-се биттэр.

145. Поварисов С. Ш. Поэтика худ. прозы Г. Ибрагимова. Уфа: Изд — во БГУ, 1987. — 72-се бит.

146. Рамазанов F. Тарихи прозала быуындар бэйлэнеше. // Аги? ел, 1993, № 4. 103−116- сы бит.

147. Рахимова Р. К. К изучению татарской профессиональной лексики // Сов. тюр. 1980, № 4. С.90−99.

148. Сэйетбатталов F.F. Стилистиканын кайЬы бер мэсьэлэлэре // Башкортостан укытыусыЬы, 1955, № 2. 8−16-сы бит.

149. Сэйетбатталов F.F. Стилистика тураЬында дейем тешенсэ // Башкортостан укытыусыЬы, 1979, № 8. 34−38-се биттэр.

150. Сэйетбатталов F.F. Башкорт э? эби телен удтереу? э М. Рафури?ын роле // Башкортостан укытыусыЬы, 1965, № 7−8.

151. Сорокин Ю. С. К вопросу об основных понятиях стилистики// Вопросы языкознания, 1954, № 2 -С.79.

152. Тимофеев Х. И. Об анализе языка художественного литературного произведения // лит. в школе, 1954, № 4. С.21−36.

153. Хаков В. Х. Принципы изучения языка худ. лит ры // Вопросы тюркологии, 1977, № 2.

154. Хэкимова В. Ш. Башкорт халык ижады эдэр? эрендэ сагыштырыу? ар // Туган тел Ьэм э? эбиэт. Рилми-практик конференция тезистары // ©-фе, 1994. -42−44-се биттэр.

155. Хесэйенов F.F. Э? эби одталыктын кайЬы бер мэсьэлэлэре//Сов. Башкортостаны. 1958, .№ 5.

156. Шведова Н. Ю. К вопросу об разном и индивидуальном в языке писателя // Вопр. языкознания, 1952, № 2. С. 107.

157. Щерба JI.B. Совр. русс. лит. язык // Русский язык в школе, 1939, № 4.

158. Эхмэтйэнов К. Э. Эрэр? е ни менэн я? алар? // Башкортостан пионеры, 1973, № 5.

159. Эхмэтйэнов К. Э. Стилистика Ьэм унын бурыстары // Башкортостан укытыусыЬы, № 3. 25−27-се биттэр. Авторефераттар

160. Абдуллина Р. С. Развитие значений и стилистические особенности временных форм тат. глагола: Автореф.дис. .д-ра фил. наук, — Казань, 1988. -18 с.

161. Амиров. Г. С. Язык Тукая (Лексика и фразеология): Автореф: дис.. д-ра.фил.наук. АлмаАта, 968. — 72с.

162. Газизова Ф. М. Язык и стиль прозы Галимджана Ибрагимова: Автореф дис.. канд.фил.наук.-Уфа, 1975, 33 с.

163. Ганиев В. В. Особенности языка и стиля художественных произведений Дж. Г. Киекбаева. Автореф. дис. канд. филол.наук. — Уфа, 21с.

164. Гареева Р. Ф. Лексико-стилистические проблемы тв-ва Ильдара Юзеева: Автореф. дис. .канд .филол. наук. Уфа, 2001. -23 с.

165. Губайдуллина Г. Ф. Языковые и стилистические особенности ранней художественной прозы Гаяза Исхаки: Автореф. дис.. канд.филол.наук. Казань, 2001. -21 с.

166. Зэйнуллин М. В. Категория времени изъявительного наклонения в баш. языке: Автореф. дис. канд. филол. наук. Казань, 1963.

167. Закиев М. З. Синтаксический строй тат. языка: Автореф. дис. д-ра филол. наук. Казань, 1963.

168. Ишбулатова Х. Д. Бытовая лексика баш. языка: Автореф. дис. .канд. филол. наук. Уфа, 1999.-21 с.

169. Искандеров Р. С. Язык произведений С.Агиша. Автореф.дис. канд. филол. наук. — Уфа, 1979. — 19 с.

170. Махмутов А. Архаизмы и историзмы в казахском языке. Автореф. дис. канд. филол. наук. — Алма — Ата, 1963. -19 с.

171. Набиуллина Г. М. Особенности структурной поэтики башкирской прозы. Автореф. дис.. канд. филол. наук. — Уфа, 2001. -19 с.

172. Поварисов В. Ш. Сравнения в тат. языке: Автореф. дис. канд. филол. наук. Уфа, 1965. -19 с.

173. Псэнчин В. Ш. История формирования башкирского лит-го языка: Автореф. дис. канд. филол. наук. Казань, 1965.

174. Санъяров Ф. Б. Особенности языка и стиля эпоса «Урал Батыр»: Автореф. дис. канд. филол. наук. — Уфа, 2001. — 19 с.

175. Ураксин З. Г. Фразеологизмы баш. языка: Автореф.дис. .д-ра. филол. наук. Уфа, 1975. — 63 с.

176. Хакимова В. Ш. Функционально-семантическая категория компара-тивности в совр. баш. языке: Автореф. дис.. кан. филол. наук. Уфа, 1997. — 23 с.

177. Хуснетдинова Р. Я. Номинативные пред-ия в соврем, баш. языке: Автореф. дис.. канд. филол. наук. Уфа, 1998, — 21 с. Ьу?лектэр

178. Башкортса русса Ьу? лек. — М., 1996. — 864 б.

179. Башкорт теленен Ьу? леге: I II т. М., 1993. — 814 б.

180. Башкорт Ьейлэштэренен Ьу? леге. I т. — Офе, 1967. — 300 б.

181. Башкорт Ьейлэштэренен Ьу? леге. II том. — Офе, 1970. — 3276.

182. Башкорт Ьейлэштэренен Ьу? леге. III т. — ©-фе, 1987. — 232 б.

183. Словарь топонимов Башкирской АССР. Башкорт АССР нын топонимдар Ьу? леге. — Уфа, 1980. — 200 с.

184. Ураксин 3.F. Башкорт теленен фразеологизмдар Ьудлеге.- ©-фе: Китап, 1996. 288 б.

185. Ураксин 3.F. Башкорт теленен синонимдар Ьу? леге. ©-фе, 2000. -2076.

186. Ураксин 3.F. Русско-башкирский фразеологический словарь. М.: Русский язык, 1989.

187. Эхтэмов К. Э. Э? эбиэт тилеме Ьу? леге. ©-фе: Башкортостан китап нэшриэте, 1965. — 260 б.

188. Эхтэмов М. Х. Башкорт теленен омонимдар Ьу? леге. ©-фе, 1966. 1416.

189. Эхтэмов М. Х. Башкорт теленен антонимдар Ьу? леге. 0фег 1973. -I486.

190. Эхтзмов М. Х. Башкорт теленен грамматика Ьу? леге. 0фе, 1994. Сыганактар:

191. Рэли ИбраЬимов. Кинйз. Беренсе китап. 0фе: Китап, 1977. — 557 б.

192. Рэли ИбраЬимов. Кинйз. Икенсе китап. 0фе: Китап, 1987. — 553 б.

193. Кирэй Мэргэн. Беркетканаты. Беренсе Ьэм икенсе китаптар. Офе: Китап, 1981. 383 б.

194. Кирэй Мэргэн. Беркетканаты. 0сенсе Ьзм дуртенсе китаптар. 0фе: Китап, 1985. — 384 б.

195. Эхиэр Хэким. Ьауыркумта. 0фе: Китап, 2000. — 584 б. ТСУШЫМТА70.80-се йылдар? агы тарихи романдар? а кулланылган фразеологии берэмектэрF. ИбраЬимовтыц «Кинйэ» романында (беренсе китап) •кулланылган фразеологии берэмектэр

196. Улар? ан курккан малай? ар?ын ку?? эре манлай? арына менгэндэй тадрай-?ы. (12-се бит).

197. Карап йорей торгас, йырмак ситендэ ниндэй? ер бер э? эми зат-тын ынгырашкан тауышы гына малай? ар?ын колагына салынып калды. (14-се бит).

198. Тен буйы куркышып, керпек какмай яткан ауыл халкы тагы терле якка таралышып йэшеренде. (1б-сы бит).

199. Шуньщ есен дэ башкорттар колакты сос тоторга, Рэсэй? эге хэлдэр менэн хэбэр? ар булырга тырыштылар. (24-се бит).

200. Э инде быныЬынан Ьун 1722 йылда килгэн тикшереусе генерал менэн воевода башкорт вэкилдэренен Ьу$енэ колак Иалырга мэжбур булдылар. (34-се бит).

201. Эбелхэйер хан булып йерене, э инде Суя? ы ауылы янында кыйратылгас, койрокто Иырта Иалып, бетэ «гэскэрен» ташланы ла Яйык аръягына кайтып китте. (40-сы бит).

202. Улар? ан алда сак кына Ьунгарак, кемдэр? ер йерэк ярып Иерэн Иала ине.64.се бит)8. hyHFbi вакыттар? а, байтак кына яугир? ар?ы у? канаты адтында йэшергэ-не есен, уны кыдымга ала башлагайнылар. (99-сы бит).

203. Шулар? ын кулдарын кыдкартырга самалайым. (100-се бит).

204. Бир? егол ишлелэр? ен кайЬы бер? эре уньщ Ьу? енэ колак Иалды. (103-се бит) ¦

205. Был хакта Арыдлан бик куп баш ватты. (103-се бит).

206. Бир? егол старшина Алдар батыр мензн тамъян старшинаЬы Сзйет Алкалинды, баш Иалыу есен Ьейлэшергэ тип, у? йэйлэуенэ сакыртты.107.се бит).

207. Арыдлан, yFa табанырак башын Иона биреп, ку?? эренэн оскон сэсте.109.сы бит).

208. Башка шэкерттэр кеуек, баш бадып, ку? йомоп ултырыуы Ьис мэгэнэhe? шэрех сэйнэу, бушка гумер узгарыу булып кына тойолдо. (111 -се бит).

209. Ку? йэшенэн шул саклы балауы? hbiFbipFa беребе? ?э донъя куймаган бит эле. (114-се бит).

210. Ул эле ка$ан адтыгьщы куп кайнатыр, тип керЬенде Арылбикэ.113.се бит).

211. Йукэ сей какмай тор. (144-се бит).

212. Эле уйынсалап кына тагы кэкере кайынга ЬейэмэксеЬенме?144.се бит).

213. Шулай? а улынан ку$ я?? ырма$ка тырышты. (145-се бит).

214. Кинйэнен тамагы кипте, теле кермэлде. (149-сы бит).

215. Кесе йэшенэн ук укыу яратты, китапты Иыу урынына эсте, хэлфэлэр -?ен ауы? ынан сыккан Ьэр hy?? e кунеленэ Иендерэ тор? о. ft50-ce бит²².. КинйэЬе лэ йерер шунда бе? ен apaFa кыдылып, енен тыгып.152.се бит).

216. Телен йотоп кайткан, тиерЬец. (153-се бит).

217. Арыдлан тирэ-яктагы хэлден бетэЬенэ лэ ку? Иалды. (154-се бит).

218. Ку$ асып йомган арала карынсыньщ у? башына кей? ер?е. (155-се бит).

219. Башка уйындарза ла Арыдлан Ьыр бирмэне. (155-се бит).

220. Баш бирэИе тугел ул бе? гэ. (155-се бит)28. .У?енен купте белгэнен курЬзтергэ тип, ауы? Иыу? арын койоп Иейлэр-гэ ярата ине, ти? эр. (157-се бит).

221. Былар? ан тыш атаЬы менэн эсэЬе лэ ку?-колак булып тора.162.се бит).

222. Был кенде Арыдлан унан ку? я?? ырманы. (167-се бит).

223. Эйе, дэуерэктэренен дэ ку? е тешкэн бе? гэ. (168-се бит).

224. Урман ашаЬынан 0фе ягына ку? Иалды, унга боролоп, эргэлэге ТСарауыл тауына карап тор? о. (177-се бит).

225. Кинйэ тауыш килгэн якка ку? ташланы. (178-се бит).

226. Волга аша сыгып, Ьис югы Сембер, Пенза, Воронеж крэдтиэндэренэ ку? ЬалИаншъ. (178-се бит).

227. Теркем-теркем казактарга ку? Иирпене. (188-се бит).

228. Эле шул бэхетле уткэне ку? алдында кэу? элэнде. (189-сы бит).

229. Неплюев нисек тэ булЬа унын кунелен кутэрергэ тырышты. (189-се бит).

230. Хэ? ер Муллакаев та, Мерэков та баш калкытты. (194-се бит).

231. Лэкин береИенен дэ теле асылманы. (196-сы бит).

232. Кунелен кутэрелер. (196-сы бит).

233. Бикбулат уларга ку? Иирпене. (197-се бит).

234. Аксаковтын халыкка якты йв? курИэтеуендз гэмдэре юк икэн, у?? эренэ йылы урын булЬа, шул етэ. (201-се бит).

235. Усман шуларга карап тор? о л а, боролоп, ку?? эрен кала едтенэ тебэне.201.се бит).

236. Кинйэ, борсолоп, нинэ сакыртты икэн был Тэвкилев, тип баш ватты.201.се бит).

237. Аксаковтын Иыу? ы болгандырган кендэре утте. (203-се бит).

238. Тора-бара ул нисектер МаЬитапка Кырын ку?? эре менэн карай башла-ны. (205-се бит).

239. Ницэ аптырашта тсалдын? — тип Ьораны ул, улы бер а? баш — ку? ал-Fac. (205-се бит).

240. Улар? а бер-береЬенэ терттереп эйтешергэ, hy? кврэштерергэ тотона.205.се бит).

241. Хэ? ер бына шул тсыуыш тирэЬен кара кайгы бадты. (231-се бит).

242. Мзрхумкзйем у? е лз ете кат mpehe сыккансы тырьшгкайны ла бит гумере в? влдв. (233-се бит).

243. Арырлан, ауыл артына сыгып, тэпэш кенэ Ьыртлауга кутэрелде лэ Твсвркэй башына ку? Иалды. (235-се бит).

244. Юлаусылар куптзн уянып, тамак итеп алырга ла елгергэн, ахырыЬы.236.сы бит).

245. Бындай? ы гына кургэн ютсмы ни тигзндзй, тидкэрелэнеп, Ьу? гэ колак Ьалды. (237-се бит).

246. Ярышыусы у? а-ктар, бер-береЬенэ ку? Иала-Иала, ахмэлгз тешеп, тулы йвкле арбалар? ы Ьвйрэп сыгарып килэлзр ине. (238-се бит).

247. Шунан Ьагайган тсарттар бер кен килеп Кинйэгэ морон твртте.239.сы бит).

248. Ьинэ ба? -ка?ый?ар. (244-се бит)57. — Кем этмзкора? (244-се бит).

249. Зэбир Кинйэгэ лэ асыулы караш ташланы. (245-се бит).

250. Яны хэбэр Кинйэнец йерэгенэкы? ыу ку? Ьалды. (252-се бит).

251. Дэрте янырган Кинйэнен ку?? эрендэ оскондар уйнаны, башында йэшен уты булып уй? ар йугер? е. (252-се бит).

252. Шулай? а кораллы кешелэр, ку?-колак булып, тирэ-йундэ, йврвштврвп торалар ине. (254-се бит).

253. Урынлашып, баш-ку? алгас. (256-сы бит).

254. Кинйэ ку? алдына килтерэ алмай, элбиттэ. (258-се бит).

255. Кинйэне мвлэйем йе? менэн каршылап, йорт-ил хэлдэрен, элек кай? а Ьаба-к тынлауын Ьорашты. (260-се бит).

256. ЭЬэ, былай икзн, тип кунеленэ Иалып куй? ы Кинйэ. (262 -се бит).

257. Бынан сэмлэнгэн муллалар? ын Иарыуы каинам башланы. (268-се бит).

258. Terehe ни. у? е тсурсалап килтергэс, канат адтына алып, курсалай.268.се бит).

259. Улар? ьщ Fbma тугел, куптэр? ен ку? е кьщан. (271-се бит).

260. Рэбдессэлэм Ьейлэгэндэр ку? алдына килгэндэй булды. (271-се бит).

261. Алтын Ур? а хандары ла халык кандары эскэн, АтсИатс Тимер алай? ары ла йэйлэузэр? е тапаган. (272-се бит).

262. Сэлэм биргэнендэ нинэлер, йунле кабул итмэне, якты йв? курЬэтмэне.273.с© бит).

263. Уткер карашын ИбраЬим axyHFa твбэне. (274-се бит).

264. Мин йэйлэу уртаЬына ку? Иалып керэйем. (279-сы бит).

265. Был юлы ку? йомоп калырга ярамай. (279-сы бит).

266. Кинйэ утлауыкка hy? ташлап, у? енен менге атын э? лэне. (279-сы бит).

267. ТСатынына ку? Иирпене лэ, атыньщ тибенгеЬенэ тибеп, Кинйэ Негештен типЬэн урынындагы кисеугэ табан юртып китте. (280-се бит).

268. Юк, ку? я?? ырИа ла, э? ен бадыра алманы барыбер. (280-се бит).

269. АтаЬы Кинйэгэ ку? кыры менэн караны. (282-се бит).

270. Улар Кинйэне у? бауыр? арына ултырган таш кеуек кур? е. (283-се бит).

271. Губернатор? а минэн ку? я?? ырма$ка тырыша. (283-се бит).

272. Улын йэллэп тороуын ире килештермэне, yFa ку? Иирпеп, шунда ук Ьу? ен туктатты. (284-се бит).

273. Э унын ауы? ынан сыкканы оскан кош кеуек, курше тирэгэ куна. (284-се бит).

274. Улы менэн килене, ана бит, нисэмэ йыл буйы татыу гына, куш кугэрсен кеуек, герлэшеп йэшэй? эр. (285-се бит).

275. Был кендэрзэ КинйзЬе бик ук якты йв? курЬэтмэгэнгэме, унын юляраплн эзерлэмэне. (289-сы бит).

276. Нимэ, йыбанып яттынмы, Иу$емэ колах Иалманьтмы. (290-сы бит).

277. Ку? hnpnen караган сакта, яндырып алган шикелле. (293-се бит).

278. Айымын ку? алдына килтереп, Кинйэ уларзы сашштырзы. (293-се бит).

279. Кинйэ бер як ситтэрэк яткан Иарыкташка ултырып, хат едтенэ ку? йугертеп алды. (295-се бит).

280. Кинйэ алып кайтканын Ьанламайынса, кыш тимэй, йэй тимэй кейеуе унын Иарыуын кайнатмай тугел ине. (297-се бит).

281. Шул йэнле куренешкэ тэуге ку? ташлауменэн. (299-сы бит).

282. Айым yFa ку?? эрен мелдерэтеп караны. (300-се бит).

283. Ку? я?? ырмай йерей. (302-се бит).

284. Буш кул менэн барып булмад yFa. (303-се бит).

285. Элек тэ уны яраталар ине, Иу$енэн сыкманылар. (305-се бит)95. — Тэртэне у? ягына кайырма, тине дуды. (307-се бит).

286. Кырмыдка илэуенэ таяк тыккандай, донъя бутап йеремэЬендэр ине.308.се бит).

287. Этэслэнеп йерегэн кайныЬын куреп, Иарыуы кайнаны, Бикбулаттыц кыскырыуын ишеткэс, капкан курзапл тамагына Иыкыны. (315-се бит).

288. У? емэ кэрэк тэ ку?? эн я?? ырмайым. (315-се бит).

289. Ике арала ку? Иалып, hy? ишетергэ тип, кешелэр йерештерзе.315.се бит).

290. Ьул яктагы инкеулеккэ, тугайга ку$ Иалды, ундагы каршылаш яйла-ны. (318-се бит).

291. Был Ьу?? эр, йерэгенэ Иалкын 603 булып тешкэндэй, Ьатлык калтыранды, куззэре тазрайзы. (321-се бит).

292. Управляющий тукталган ергэ еткэс, yFa табан ку? ташланы.321.се бит).

293. Тел тей? ерэЬе булма yFa. (323-се бит).

294. У? енен хэйлэИе утмэгэнгэ ут йотИа ла, Ьи?? ермэ<- есен, хальгк алдын-да мелэйем булып куренергэ тырыша. (324-се бит).

295. Кинйз тагыкоралайга ку? твшвр? е. (326-сы бит).

296. Быны куреп торган Ьатлы-к сэме ташыуынан шартлар сиккэ етте.328.се бит).

297. КурмэлекЬе? торган юлдашына ку? hnpnen алды ла эйзр едтендэ кэу? эЬен турайтып ултырып, ку?? эрен у? ага ягына твбэне.328.се бит).

298. Быны ишеткэс, Ьатльгктьщ ку?? эре алар? ы. (329-сы бит).

299. Ьатльгк, шунда ук Иырт биреп, тшуатстар араЬына инеп югалды.330.сы бит)110. Эйттем бит, кзрзк са-кта ку? я?? ырмайым, тип. (330-сы бит)111.. Y? донъяЬын онотмайынса, кергэн сытскан арала бисэ-сзсэгэ эштэр кушты. (332-се бит).

300. Оянды зил-зэбэр яЬармын, кулен куккэ осор, тип эйткэне хатшн-да ишеткэс. (336-сы бит).

301. Айымдьщ кунелен кутэреу тугел, йерэген эсеттер? е. (336-сы бит).

302. Кинйэ улар? ы укый-укый ?а уйга сума. (338-се бит).

303. Улар юртак аттар? ан да елгерерэк итеп, мине донья ги?? ерэ.338.се бит).

304. Кинйэ алдында асып Ьалынган китаика ку? ташланы. (339-сы бит).

305. Арыдлан уны, йэшереп, ку? караЬынан былай куреп Иаклай, yFa едтэп я? а бара. (344-се бит).

306. Кинйэ кардон аръягындапл далага ку? йугертте. (347-се бит).

307. Кинйэ ТСызраска табан ку? Иирпеп алды. (354-се бит).

308. Хужаныц тсапыл донъя куйыуы сэбэпле, бер кемгэ билдэЬе? кала.357.се бит).

309. Уньщ килеуен, коластарын йэйеп тигэндэй, карты алды элекке укытыусыЬы. (358-се бит).

310. ИртэгэИенэ тиклем йэн бир? е. (362-се бит).

311. Ул тсуйыкаштары араИынан берсэ улына, берсэ ку? курмэгэн Тимербулагка табан теклэп-теклэпкараны ла, улар? ын аманат китабы ха-кында Ьейлэгэндэрен тынлап, серзец айышына тешенергэ тырышты. (363-е©бит).

312. А? а-ккалаЬында ниндэй изгекарттыц булыуы ха-кында аталы-уллы баш ваттылар. (364-се бит)125. hу? емэ колак куйып, юлдан эйлэнеп кайтЬа гына ярар ине.367.се бит).

313. Сыра яктыЬына ку?? эре ялт-йолт уйнаны. (374-се бит).

314. Барыр, донъя курер. (377-се бит).

315. Иван, хужаньщ Ьу?? эренэ килешмэйенсэ, асыуланып, yFa? ур ку?? эрен Ьирпене. (379-сы бит).

316. Степанкарт, одтэлдэге нэмэлэргэ ку? йугертеп, самогонкуйЬан-барыбер эсмэд, тип елкэЬенкашып алды. (380-се бит).

317. Ку? гэ-баигка куренерлек тэ тугел. (385-се бит).

318. Булавин ярандарынанкалган токомдары Ьаман теш кайрай, ти? эр.387.се бит).

319. Шул ха-кта баш ватабы?, тине Степан. (387-се бит).

320. Кинйэ у? е лэ серен систе. (387-се бит).

321. Улар? ы ку?? эн я?? ыргас, эргэЬендэ ку? ле букэн кеуек барып торган Тутшуйрьгк. (393-се бит).

322. Кинйэ бик ньгк баш ватты. (395-се бит).

323. Ку? гэ-башка ла салынмай калмад. (395-се бит).

324. Ку? гэ-башка курЬэтеу ©-сен генз балта-быстсыларын кутэрзе лз шунда ук килеп етте. (396-сы бит).

325. Ул тагы бер таптсыр ЬэммэИенэ ку? Ьалып сыкты. (399-сы бит).

326. Кинйэнен ошо быуайыны, у? енэ ауырга тура килИэ лэ, эле йэйлэгэн йэйлэуен биреп, у? канат адтына алыр.^400-се бит)140. hy? эйэрэ hy? сыккаскына телдэре асылды. (404-се бит).

327. Кинйэ лэ у? енен алдында торганын ку? айырмайынса: Йэ теш! — типкабатланы эмерен. (412-се бит).

328. Ура баштан-аятс ку? ташланы. (413-се бит).

329. Нимз Ьин, балдагын Ьыуга твшкэн кеуек, ТуктауЬы? балауы? Ъыгаhbm? — тип усеклэне апаЬы. (415-се бит).

330. Ку? йэштэренэ быуылып, Айым ихатага cbiFbin китте. (417-се бит).

331. Айым унан барыбер ку? я?? ырманы. (418-се бит).

332. Киткэн са-кта эллэ Кинйэн, минкайгкансы, э? ен henephen, тинеме?418.се бит).

333. Ятииы са-кта табанын ялтыратИын, тигэндер. (419 -сы бит)150. — ТСуйсы, килен, ку? нурынды тукмэ, тине Арыран. (420-се бит).

334. Иу?? эренэ колак Иалып ултырганда, Кинйэлэр? е тшргы-сит э? эмдэр-гэ Ьанап, ят эштэр у?-ара едкэнеп алган, шикелле. (423-се бит)152. — Ул баш-корт батырынкай? ан белэЬен, а-кЬаКал?тип Ьораны Кинйэ, yFa? ур ку?? эрен тебэп. (435-се бит).

335. Эллэ *кай?а о? атылып, ку? йыр? ы6ит, ти. (438-се бит).

336. Юлда бисэм яфага ту? э алмай донья куй? ы, балаларым ку? нур? а-рымкырылды, -кобаш булыпкалдым. (439-сы бит).

337. Унын эскэ багкан ку?? эренэн дэ якты оскондар сэселгэн кеуек ине.440.сы бит).

338. Михнэт сигеуен курЬэн — сэстэр урэ торорлок. (440-сы бит).

339. Каруан башльпы менэн килешеп, уртак hy? табылгайны.443.се бит).

340. ТСы? арып бешкэн баланлы кыуактар капыл Караганда ку? яуын ала.445.се бит).

341. Y? еренэ аяк бартым, тигэндэ генэ донъя куйырмы? (445-се бит).

342. Ул Ьинэ башкорттон бер елешенэ генэ ку? Ьалырга кэнэш иткэн.448.се бит).

343. Лэкин ка? ан урынына кайнап торган донъя мэхшэрендэ тыныс кына баш ба$ып ултырып буламы? (450-се бит).

344. Халыктыц талабына бик ук колак Иалырга йыйынмаЬалар? а, унын тын алышы я? п>1 ташыу вакыты Ьымак икэнен курмэй булмадтар тедле.453.с© бит).

345. Эммэ был хакта эйтеп, колактарына твшереп куйырга кэрэк.453.се бит).

346. Кинйэ, шунда тукталынтсырап, ку? Иалды. (456-сы бит).

347. Бунт канга батырып бартырылЬа ла, казактар атаманга эле лэ бик нык теш кайрай? ар ине. (458-се бит).

348. Халыктын малдарын таланы, ку? енэ салынган кы?? ар?ын, Ьылыу катындар? ын кемдеке икэнен hopan тормайынса, у? енэ алдыртты.461.се бит).

349. Себер юлы кайнаша башланы. (465-се бит).

350. Бер кешегэ ку? твбэргэ, ил есен яуаплы мэлдэ шунын кушыуын тынларга кэрэк тигэн уйга киленде. (467-се бит).

351. Алые яктар? агы эЬелдэр хакында хэбэр? ар булыу кунактьщ йв? ен тагы яктырта твштв. (470-се бит).

352. Сак кына баш-ку? алгас та, унда булган Абдулла Алиев, ысынлап та, яу эй? эргэ риза икэн. (479-сы бит).

353. Кусекбай? ьщ «штаб» тигэне у? косактарын ныклы йэйеп ебэр? е.483.се бит).

354. Ку? твбэп барган тэуге старшина ук унын кунелен болгатып куй? ы.487.се бит).

355. Кинйэ янды алды ла, уньщ яЬалышына ку? Иалмайынса гына, керешен бетэ мемкинлегенэ кир? е. (487-се.бит).

356. Кинйэ шуга ку? твшврвп, хэ? ер шуныЬы менэн Ьелтэнеп курЬэтергэ кушырмы икэн, тип уйлагайны. (487-се бит).

357. Ялтыр ку$$эрен уйната-уйната, ул ни? ер хэйлэлэне. (489-сы бит) 176/Кушым хажи, асыу белдереп, ку$$эрен старшинага тебэне.488.се бит).

358. Ку?? эре каршылагы Кайы-ктауга твбэлгэн. (492-се бит).

359. Нугай юлы башкорттары едтенэ килергэ, тиелгэн Ьу?? эре укыгас, тубэИе куккэ тейгэндэй булды. (505-се бит).

360. Яныштын ку?? эре уйнап тора. (505-се бит).

361. Ку? е твшкэн iэр бер Ьылыу тш? уньщ куйынынан утмэйенсэ лсалманы. (505-се бит).

362. Яныш старшина, бер? эн, ку$ буярга тырышыл, икенсенэн, эс сер? эрен алайым тип, hyHFa табан, йомагайлана-йомагайлана, yFa барып-килеп йврей башлагайны. (506-сы бит).

363. Лэкин Шэрипкэ лэ, Эхмэргэ лэ асыуы алтсымынан артып таигкан уньщ... (507-се бит).

364. Кэрмэттен ку?? эре алыр алыдтарга твбэлде. (508-се бит).

365. Караттар? ын юлын быуырга кэрэк! — тине Арырлан. (51б-сы бит).

366. Ку?? эр?эн йоко касты. (512-се бит)186. — Ьин дэ бараИьщмы? тип ку? Иирпене yFa Арырлан.

367. ТСеуэте беткэн, ку$$эре ергэ Иарыккан. (517-се бит).

368. Арыдлан алышта улер, тип яу яулашгкайны ла, у? араларында тшдылып йерегэн мэкер эйэЬенен ыулы угынан йэн бир? е, тип эсенделэр.518.се бит).

369. Айым, гэфу утенгэн тесле, Ьэм ул колагына твшкэнен Иейлэп бир? е.520.се бит).

370. Адылбикэ, hyHFbi вакытта кисергэн бетэ кайгыларын идкэ тешереп, ку? йэштэренэ быуылды. (521-се бит).

371. Ырмак ауылында йэшэгэн эйтеуле егете Актуган ку? колак булайым, яр? ам итэйем тип килеп йерей ине. (522-се бит).

372. Берсэ ихата эсендэге йектэргэ ку? ташланы. (523-се бит).

373. КитЬэн, гумер иткэн йортондантына тугел, ирендэн дэ, бетэЬенэн дэ колак карыуын бар. (523-се бит).

374. Адылбикэнец ку?? еренэ йэш бврсвктэре эркелде. (524-се бит)195.. TCy? FaT атты, — тине ул, ку? йэштэренэ быуылып. (524-се бит).

375. Лэкин тейенсек шул арала ку?? эн югалып та елгер? в. (525-се бит).

376. Ку? караЬындай Иакла, тип кулыма биреп киткэйне. (525-се бит).

377. БетэЬе лэ ку?? эрен шул якка твбэне. (526-сы бит).

378. Бигерэк тэ ЬелэуЬенден ку?? эре то? райгайны. (526-сы бит).

379. Эле бетэЬен ку? алдынан кутэреп, ни хэл йерьэт итеп юлга сыгыуына у? енэ-у?е аптыраны. (528-се бит).

380. ТСеуэтенэн килЬэ, канатланып осор Ьымак талпынды. (528-се бит).

381. Йэне менэн хушлашкан иркэкте алып китергэ торганда, йэшеренгэн ка? ак кы? ын да алып килделэр.

382. Был адам мэрхум булды п>ш. (532-се бит).

383. Келле тэне калтыранды, ку?? эре алар? ы. (538-се бит).

384. Куркыузын сигенэ етеу? эн шашынып, ку?? эрен акайтты.{Ъ38 -се бит).

385. Э башкорттар, улар килгэн тарафка ку? тебэп, у? ер? эренэ якыная-лар. (539-сы бит).

386. Ул, бер-ике ауы? hy? алышып алгас та, ку? йэштэрен тыя алмайынса, у? Иу?? эренэ быуыла-быуыла, е? еп-тертеп кенэ Ьейлэп бир? е.540.сы бит).

387. Кинйэнен йерэге ярЬыгандан-ярЬыны, ку?? эре удалланып берсэ Нэтэ? е тау? арына, берсэ BaFpaFa, Тора буй? арына твбэлде. (541-се бит)209. — Ьинэ ел-ямгыр тей? ермэ$кэ тырышырмын, тине Усман.550.се бит).

388. Ку? йэштэре лэ тугелэ, аИ-зар ?а сэселэ, Ьурелеп беткэн эрнеу едтенэ яныЬы едтэлэ. (551-се бит).

389. Лэкин ку? йэше менэн о? атырга торИалар? а, илап китергэ бер кем йыйынмай. (552-се бит).

390. Шул сак унын ку? е у?? эренэн байтак кына ситтэрэк китеп барган ике кешегэ твштв. (553-се бит).

391. Кемдэр? ер утеп-Ьутеп йерей, Иэр Иу? гэ колак Иалырга тырышалар.553.се бит).

392. Минен Эдем буйындагы йэйлэу? эремэ ку?? эре твшкэн. (553-се бит).

393. Йугэндэр, койошкандар ку? яуын алып торалар. (556-сы бит) Р. ИбраИимовтыц «Кинйэ» романында (икенсе китап) «кулланылган фразеологик берэмектэр

394. Ьынатып тороп буламы: Ьындары у? енэн у? е турая, ку?? эренэн оскондар уйнай башлай.

395. Ку?? эр яугир? ар?ын у?? эренэ твбэлгэн. (7-се бит).

396. Унын дыуамал короле Фридрих, Ьис бер терле низам тэртиптэр? е Ьанлап тормайынса, кулын курше илдэргэ Иу?? ы. (9-сы бит).

397. Дурт алай? ан торган халык командаЬы ла шул гэскэргэ иш янына куш булды, 1757 йылдын гинуар урталарында улар? ы есенсе Чернигов колон-наЬына куштылар. (11-се бит).

398. Левальдтын арт Иабагын укыттык! тип дэртлэнделэр Ьалдаттар.12.се бит).

399. Лэкин бик ти? сиселэ Иалманылар. (15-се бит).

400. Актугандьщ бауырына башкаса таш булмайым, тиме. (34-се бит) Елизавета уны у? канаты адтына алган. (35-се бит) Король менэн бетэ сер-?эре беректе. (36-сы бит).

401. Шунын есен дэ Россиянин олуг канцлеры Бестужев та, унын кэнэше буйынса фельдмаршал Апраксин да, былар? ан куркып, улар алдында алдан ук ярамЬакланып, дэулэт сер? эрен асыу? ан да тартынмайынса, кан калтырап йэшэй? эр ине. (36-сы бит).

402. Бик куптэр якты донъя менэн бэхиллэшэсэк.(36-сы бит).

403. Ер сигенэ барып етэ я?? ык, тип эйтерлек алыд поход уткэн башкорт, мишэр яугир? ары тагы Аги? ел ярына аяк бадты. (39-сы бит).

404. Эргэлэрендэ удеп ултырган йыуан имэндэргэ, кайындарга кеше кулы тейеп етмэгэн. Юлай yFa ку? Иирпеп алды. (41-се бит).

405. Тик барыбер йэмле Уба Уфа булып кунелгэ Ьенешкэн. (42-се бит).

406. Барыбер яугир? ар?ын кунелдэре кутэрелде. (44-се бит).

407. КайЬыЬына hy? твртвргэ тип йврвгэндэ, арттан эйзргэн Актуган, кемделер алыдтан шэйлэп, йэЬэт кенэ бер як ситкэ кайырылып китте. (48-се бит)17. 9либай? ьщ ку? кабактары асыла тештв, кутэрелеп торган каш остары тагы ла едкэрэк тырпай? ы. (49-сы бит).

408. Кинйэ уларга берэм-берэм ку? йугертеп сыкты. Кинйэ унын тел твбвн анламаны. (50-се бит).

409. Те? енбикэнен Ьунынан да йэн атып йвреуен, иргэ сыплуын, бэхете булмауын белде. (51-се бит).

410. ИртэгэЬен танды ла башкорт, мишэр сиреу? эрен, о? ата Ьалып, ку?? эреи я?? ырырга телэне, курэИен. (54-се бит).

411. Ьэр кайЬыЬы Кинйэгэ хврмэт курИэтергэ тырыша. (56-сы бит)22. «BbiFaca эйтмэй йереткэнен эле Ьи? мэдтэн ыскындыр? ымы, хэ? ер у? куреп сер сисэме», тип колагын Иагайтты Ккшз.(60-сы бит).

412. Урман Ке? эй?е, тырнаклылар? ы, кошсоларзы аякка бадтыр? ы, тиерлек. (63-се бит).

413. Илде нык лап кургамаган, тип улынын сэменэ тей? ер?е. Мин юкта йэйлэугэ сит ят аяктар бадтырган. (68-се бит).

414. Комендант та, Миллер? а Иис бер эш кылманы. Уй Ьыуы буйында башкорт ауылдары куп куплеген, халыктын хэле генэ мвшкел. (72-се бит).

415. Алы<- алыдтаргайэйелгэн дала едтенэн ку? айырмай ку? этергэ кэрэк. (73-св бит).

416. Уларга яр-?ам итеу есен, Россия хекумэтенэ ике аралагы ы? гышты яйга Иалырга кэрэк. (75-се бит).

417. Кем нимэ таба ала, шунын менэн йэн адрай. Актуган менэн Нарбай у?-?эре Иыр бирмэЬэлэр? э, аттарын йэллэп йэндэре квйэ. (76-сы бит).

418. Ьейэрбикэ егцгэ нинэлер был яктарга твд бирмэй. (79-сы бит).

419. Артык борсола башлау? ан Ьейэрбикэнентеле кврмэлде, ку?? эренэ кайнар йэш эркелде. (80-се бит).

420. ЙэнэИе, ауы$ына Иалганды йота белмэй, байыу? анкурка. 'Ка?актар китеп, у?? эре генэ калгас, элек бер туя ашамаган Ту-ктаголдо йоко 6aqa башланы. (81-се бит).

421. Уньщ караты тыуган яктарга тебэлгэн, ку?? эре кайнар йэштэргэ майсылган. Их, донья yFa бер вакытта л, а якты битен курЬэтмэд булган икэн.(84-се бит).

422. Асык кунелле ти? эр уны. Ьейэрбикэ уны бер вакытта булмаганса яхты йе? менэн каршыланы, бик Ьэйбэтлэп тэмле сэй эсертте, унан ку$ алмай туганы тураЬында Иойлэтте.^Ж-се бит).

423. Тамам ку? аскыЬы$га эйлэнде. (87-се бит).

424. Улым кайткансы аяк Иу? ам тип курктым. — Э тегенеЬе атайымдьщ йэнен кый? ы, — тип ярЬыны Ялпар. (93-се бит).

425. ЭсэЬенец Ьу? ен йыкмад есен генэ улы кейенэ башланы. Алпар? ын тукмалганы ла, тукмаганы ла юк-югын, шулай? а, асыулы булганга, Левашевка ауылына hnc тартмай ине аягы. (94-се бит).

426. Оло арканы артылып, Негеш кыдылына якынлашып баралар инеБикбулаттын йэнен квй? врвп, кай? андыр, ер артынан калкынган Иымак, атын елдереп, каршыга ТСамай мулла, Консолтан килеп сыкты. (98 -се бит).

427. Камай, таш йоткан шикелле, телен аркылы тешлэп катып калды. (100-се бит).

428. Китергэ, тояк ялтыратырга кэрэк. (106-сы бит).

429. Был Айыттын аятн кыд-картырга кэрэк. (137 се бит) Кинйэнец ку? алдында, якын-тирэнен бетэ ер-Иыуы Твердышев баярынын каты табаны адтында калды. (140- сы бит).

430. Старшина яр? амсыЬы Утэште осратып, унын Ьис кый кыймылдатмага-нын кургэс, Кинйэ бер яктан, поручик икенсе яктан уны эт итеп эрлэп ташланылар. (143-св бит).

431. Кире hymn кайтарырга кэрэк, — тине ул, узе лэ хуп курмэйенсэ. (144-се бит).

432. Ризалык белдергэс, ТСотлогбэк менэн Аксулу? ын йе?? эре тагы ла ныгырак балкыны. (145-се бит)46. -Ьинен ауы? ын илэк менэн бер, hy? тормай. (170-се бит).

433. Егет тсыззы ел-ямгыр?ан Иакланы, курше малай? ар?ан йэберЬетмэне. (232-се бит).

434. Ашнаксы алырга тигэндэн эштен бетенлэй икенсе юсьпска китэЬен Ьиденгэн Еизелбанат тэу? э телен аркыры тешлэп калды, унан у? сэсенэу? е йэбешеп, сэбэлэнэ башланы. (239-сы бит).

435. Бе? токсай? а ятмай. (242-се бит) 'Карамакка улар? ын утенестэренэ лэ колак калган твдлвлэр. (263-св бит).

436. Э куршелэрендэге шул ике губернатор, улар? ы бер-береИенэ едлэтеп, ут вдтенэ май Иалып тор? о. (430-сы бит).

437. Э ул, теле телгэ йокмай, Эмба яктарында ни барын, Арал буй? арында-Fbi хэл-эхуэлдэр хакында ни? эр ишетеуен, Ьары аркада ни? эр куреуенЬейлэп алды. (435-се бит).

438. Эле лэ унда русы, баигкорто, татары, калмагы бергэ кен курэ, бергэ походка йерей? эр, у? ара барышлык е? елмэй. Яйык урнэгендэ ябыры-лыу?ан баш тартып, кайтып киткэндэр. (466- сы бит).

439. Унын батыр казак, намыдлы кеше икэнен, дудтары есен йэнен фи? а кылырга э? ер тороуын белэлэр. Максимдын Ьу? ен бетэ круг дэррэу кутэ-реп алды. (470-се бит).

440. Генералдын командаЬы, киреЬенсэ, улар? ы сыгырынан сыгарып ярИыт-ты. Тик улар Петербургка барып етер? эрме-юкмы, императрицаны курэалыр? армы .- бвтэИе карангы ине. (472-се бит).

441. Тештэрен кыдалар, эммэ яны алыштарга э? ерлэнэлэр икэн. (483-се бит).

442. Саманан артьгк тэккэберлеге менэн егет-елкенсэккэ квн курЬэтмэгэн Зелэйхага ку? атканы булды. (489-сы бит)57. 1773 йылдьщ йэй урталарында Юлай у? енен тыуган ер? эренэ аяк бадты. (494-се бит).

443. Бер килке тупланып, баш-ку? алгас, Пугачев у? енэ баплигандарзын бетэЬен ак тирмэкаршыЬына йый? ы. (515-се бит).

444. Шулар? ьщ бетэЬе баш кутэреуселэр культа тештв, байтак кына ка? на аксаЬы ла элэкте. (533-св бит).

445. Батша л, а куцел асыуга эуэд ине. (546-сы бит) F. ИбраЬимовтыц «Кинйэ» романында (беренсе китап) кулланылган мэкэлдэр

446. Ай бейек тип арыдлан йэнлек кенэ тауга Ьикерэ, бе? гэ хо? ай кушканы шулдыр. (21-се бит).

447. Ьакланганды Ьаклармын, тигэн.(22-се бит)3. «Тау 6ypehe? булма<?» ти ине ул.(56-сы бит).

448. Эжэл етмэй, улем юк. (55-се бит).

449. Тэрэнлеген белмэйенсэ, кисеугэ лэ тешмэй? эр. (68-се бит).

450. Курше хакы тэнре хакы.(81-се бит).

451. Ир Ьуккан ер тамукта янмай, ти. (89-сы бит).

452. Даланьщ бейе булгансы, каланьщ эте бул. (91-се бит)9. 0? он бау? а ocho? булмай. (104-се бит).

453. Хатта улгэн суртандыц да тештэре уткер. (108-се бит).

454. Келке келэ етэ, артындан килэ етэ. (109-сы бит)12. 0СТЭН ары кос. (109 -сы бит).

455. Донъя малы — дуэты? аны ул. (110-сы бит).

456. Эйткэн hy? аткан ук. (110-сы бит).

457. Егет hy? e бер булЬын. (110-сы бит).

458. Хо? ай кушмаган эш булмад. (110-сы бит).

459. Былтыр улгэн ябалатс быйыл башын кутэр? е.(116-сы бит).

460. Буре ауы? ынан Ьары-кты алыуы енелерэк. (120-сы бит).

461. Бетэ илгэ килгэн кайгы ул сатслы ук тугел, янгы? башына килмэЬен. (123-се бит).

462. Юк, халык эйелЬэ лэ, Ьынмай, мэнге кала. (129-сы бит).

463. Эт ерер каруан йерер. (124-се бит).

464. Егет кеше, анды? бар ер? э ат улмэд. (125-се бит).

465. Урманлы юл бер кат тун. (125-се бит).

466. Йерегэн аякка йурмэ элэгэ. (134-се бит).

467. Урман буреЬе? булмар. (139-сы бит).

468. БолонэремЬе?, йыйын эрлэшЬе? буламы ни? 145-се бит).

469. Ьук тимер? ен кы? ыуында. (147-се бит).

470. Ишэй кушайыЬы? булмай. (151-се бит).

471. Донъя малы дунгы? каны. (151-се бит).

472. Йэне телэгэн йылан ите ейгэн. (151-се бит).

473. Айыу? ы ла бейергэ ейрэтэлэр. (155-се бит).

474. АпИын-эжен куп булЬа, аш-Ьыу мул бешэ. (158-се бит).

475. Олога кеселекле, кеселэргэ — итэгэтле. (161-се бит) ф, 34. Корал мензн бер? е, хэйлэлэп менде енеп була. (189-сы бит).

476. Укыган кеше сукынган кеше. (197-се бит).

477. Дустан дошман куберэк. (199-сы бит).

478. Ай удэЬен кен удэ. (201-се бит).

479. Йот йылында Ьэлэк булган малдын да ирэбен алалар. (204-се бит).

480. Йерегэн таш шымара, тик ятканын мук баса. (207-се бит).

481. Муллалык халыкты хак юлга тешереу. (211-се бит).

482. Сусканы ата ейрэктэн айыра бел. (212-се бит).

483. Тау буреИе?, ил шымсыЬы? тугел. (213-се бит).

484. Лэнкелдэгэн эт ерЬэ, буре килер. (213-се бит).

485. Ил едтендэ илле карга. (215-се бит).

486. Якшы булЬа бей? эн, яман булЬа — колдан. (219-сы бит).

487. Ир хакы — тэнре хакы. (234-се бит).

488. Илдэ тургай ас улмэй. (234-се бит).

489. Юл а? абы гур газабы. (240-се бит).

490. Балыксы балыксыны алыдтан таный. (243-се бит).

491. Тетендэн касып, ялкынга инеу булмадмы? (245-се бит).

492. Кеше кубэйЬэ, кес арта. (248-се бит).

493. Кара халык — анра Ьарык. (259-сы бит).

494. Рилем эстэу гали эшдэу. (259-сы бит).

495. Йылан мен йэшэЬэ — юхага эйлэнэ. (269-сы бит).

496. Вак тамыр? арын коротЬан, aFac та йыгылмай калмай. (269-сы бит).

497. Эт ерэ, буре олой. (275-сы бит) Шw 57. Ьыу? ан сирканЬан кисеугэ тешмэйЬен. (276-сы бит).

498. Батыр у? е есен тыуыр, иле есен улер. (276-сы бит).

499. Бурэнэ аша буре куреу. (285-се бит).

500. Сагылган таш ут сэсмэй тормас-. (285-се бит).

501. ТСатындар менэн кала короп булмай. (285-се бит).

502. ТСылыс яраЬы уцалЬа ла, тел яраЬы уналмад. (287-се бит).

503. Кесл©куркыныс тугел, усле куркыныс. (289-сы бит).

504. Ьакланганды Ьаклармын. (289-сы бит).

505. МинИенгэн арыдлан айга Ьикерер. (289-сы бит).

506. Ил твквргэс, кул була. (308-се бит).

507. Ерем, тимэд ир булмад, ейерем тимэсат булмад. (310-сы бит).

508. Ер — сокорЬо?, урман кейекЬе? булмай. (326-сы бит).

509. УлэЬе килгэн сыскан арыдлан балаЬы менэн шаярыр. (327-се бит).

510. Саяк (янгы?) йвреЬэн, таяк ейэрЬен. (330-сы бит).

511. Буре куренЬз кыуа сыгалар. (ЗЗЗ-с© бит).

512. Тап тулкын кай? а какЬа — шунда Ьирпелэ. (345-се бит).

513. Одталы ил генэ уныр. (355-се бит).

514. Эт ©-реп тора, каруан йвреп тора. (366-сы бит).

515. Килен кэйнэ тупрагынан ярала. (371-се бит).

516. Янгы? лык яман юлдаштан хэйерлерэк ул. (376-сы бит).

517. Кудэк кутэргэн кеше алдында бурек Ьалмай? ар. (380-се бит).

518. Кес менэн тартып алынганды корал менэн кире яулай? ар.(385-се бит).

519. Утын-утынга теймэЬэ, якшы янмай. (387-се бит).

520. Батыр— у? ырыуын, галим бетэ илен эй? эр. (397-се бит).

521. Сакырган ергэ барма, кыуган ер? эн китмэ. (398-се бит).

522. Кэнэштен артыгы юк. /Кымы? ?а гел бешеп тороу? ы ярата. (398-се бит).

523. А? ыклы ат арымад. (398-се бит).

524. Юраганга юш Ьымак булыу. (400-се бит).

525. Тау менэн тау гына осраша алмай. (414-се бит).

526. Ир кукрэгендэ эйэрле ат ята. (415-се бит).

527. ОяЬына курэ коштары. (422-се бит).

528. Халык бар? а батыр бар. (426-сы бит).

529. Алма ла вакыты етмэйенсэ бешмэй. (431-се бит).

530. Илдэн айырылЬан хур булаЬын. (439-сы бит).

531. Ят ер яман кэйнэ менэн бер. (439-сы бит).

532. Удак япрапл елЬе? ?экалтырай. (439-сы бит).

533. ТСурккан эт ее кен буйы ерэ. (439-сы бит).

534. Бетеп барган ай кэмеу? эн куркамы ни? (439-сы бит).

535. Илен белмэгэн игелекЬе?, халкын белмэгэн холокИо?, нэрелен белмэ-гэн нэсэпИе? бит ул. (443-се бит).

536. А? ашкан малды ла, эйлэнеп кайтИа, тукмап сыгармай? ар.(446-сы бит).

537. Ьэркош у? ояЬын ярата. (447-се бит).

538. Ку? ен кара булЬа, ике алтын, hopo ку?? эн Ьигеэ деньга.(450-се бит).

539. Ятып калгансы, атып кал. (453-се бит).

540. Коло юк Ьыу булмад, бейе юк булмад. (467-се бит).

541. Байрам ашы кара каршы. (474-се бит).

542. У? енэ теймэгэн йылан — йе? йэшэЬен. (476-сы бит).

543. Аккан Ьыу юлын табыр. (483-се бит).

544. Белгэн илдэн белдерге алып булмай икэн. (489-сы бит).

545. TCapFa кузен карга сокомай. (508-се бит).

546. ТСартлык шатлык тугел. (514-се бит).

547. Батырга ла багауыл кэрэк. (516-сы бит).

548. Имэн каты aFac, эммэ уньщ да япрагы Ьаргая шул. (517-се бит).

549. Ьукыр? ьщ телэге ике ку?. (537-се бит).

550. Илен курсалаган гына — ил aFahbi, илде борсоганы — ил бурагаЬы.537.се бит).

551. ИнэЬе? корт — ил булмар. (537-се бит).

552. AFac агаска Ьырлыга, кеше кешегэ ылыга. (546-сы бит).

553. Бур? ын бурке яна. (546-сы бит).

554. Тау тешкэндэ эйэр айылын бушаталар инде. (555-се бит) F. ИбраИимовтыц «Кинйэ» романында (икенсе китап) -кулланылган мэкэлдэр

555. Асыуланышканда ин ауыр Ьу? енде, орошканда Ьунгы угынды Ьакла.22.се бит).

556. Барыбер таштан йукэ Ьуйып булмас-. (32-се бит).

557. Был ни оло телдэн утмэй, кесе телгэ етмэй. (44-се бит).

558. Кен бир? е, ай алды. (44-се бит).

559. Ьукыр? ын телэгэне — ике ку?. (48-се бит).

560. Алтын сынлаЬа, тере йэн тугел, мэйет тэ уяна. (52-се бит).

561. ТСунакты hy? менэн Ьыйлау якшы имэс, атам. (58-се бит).

562. TCapFa ку? ен KapFa су-кыймы ни. (62-се бит).

563. Ер Ьатыу у? эсэйенде Ьатыу менэн бер. (68-се бит).

564. Егет курке ат-ярак шул. (70, 248-се бит) И. Ас кешенен асыуы яман. (72-се бит).

565. Юл тазабы гур газабы. (86-сы бит).

566. Ил асыуы яман асыу. (118-се бит).

567. Кы? лы йорттса кыр-к ат бэйлэнэ. (122-се бит).

568. Табак-Ьауыт шалтырамай тормай. (144-се бит).

569. Бирэм тигэнколона сыгарыпкуя юлына. (152-се бит).

570. Ат урлаткас, а? бар биклэмэй? эр. (164-се бит).

571. Алдан сакырган кэкуктен башы ауырта. (170-се бит).

572. Кеше хакы кермэй кеше байымай. (171, 174-се бит).

573. Каранан сыккан хан булмад, хан булЬа ла Ьан булмад. (177-се бит).

574. Ил едтендэ илле KapFa. (184-се бит).

575. Булыр бала билэу? э ук беленэ. (201-се бит).

576. Янгы? батыр яу какмад. (201-се бит).

577. Биргэнден битенэ карамай? ар. (208-се бит).

578. ТырышЬан, таштан да йукэ Иуйыла. (226-сы бит).

579. Эттец aFbi ла, караИы ла эт. (235-се бит).

580. Кошканат менэн оса, ир егет атка атланып елэ. (248-се бит).

581. Унан ул да тыумас, кы? ?а тыумас, тыуЬа ла тормад. (291-се бит).

582. Таш-кыныкайта шаукымы кала. (299-сы бит).

583. Урлашкан есен буре лэ тиреЬен тулэк итеп тулэй. (303-се бит).

584. Урман буреИе? тугел. (32б-сы бит).

585. Ятып калгансы, атып кал. (344-се бит).

586. Ел еллэмэй томан таралмай. (344-се бит).

587. Бер таушалгас, бэдле тун да сепрэккэ эйлэнэ. (352-се бит).

588. Кемден арбаЬына ултыраИын, шунын йырын йырлайЬьщ. (359-сы бит).

589. Y? e абынган бала иламай. (362-се бит).

590. Ил ауы? ына илэк ябып булмай. (368-се бит).

591. Алты йэшэр акыл эйтЬэ, алтмыш йэшэр колак ЬалЬын. (451-се бит).

592. Ак едтенэ кара тамЬа, юйыу? ары утэ ауыр. (452-се бит).

593. Инер? эн алда кире сыгыуынды уйларга кэрэк. (506-сы бит).

594. Артына Ьыу теймэйенсэ, ейрэк тэ йе? э башламай. (516-сы бит).

595. АтаЬы болан атмагандын улы колан аламы. (184-се бит).

596. Зур Ьабакты донъяньщ у? енэн алыу якшырак. (196-сы бит).

597. Усле ырыу кан коя, кесле ырыу хан куя. (207-се бит).

598. Урманды айыу, илде кеше Ьаклай. (207-се бит).

599. Яман агастын ботагы йыуан була. (210-сы бит).

600. Алыптар менэн осрашма, бей? эр менэн торошма. (234-се бит).

601. Сыбыктан сыбырткы булган. (291-се бит).

602. Йозрогондо буре ененэ тыкма, кулЬы? калырЬын. (295-се бит).

603. Хайуандын гына алаЬы тышта, кешенен уй аламаЬы башта. (295-се бит).

604. Турэ турэнен ашын ашай, бер — береЬенен^^башын кашый. (313-се бит).

605. Буре аска ту? Ьэ лэ, коллокка ту? мэй. (ЗЗЗ-св бит).

606. ТСойрокло йондо? кен дэ куренмэй. (344-се бит).

607. KapFa ояЬына Ьандугаскуна алмай. (368-се бит).

608. Осар кошка aFac алыебулмас-. (378-се бит).

609. Ин яман дошман ул на? анлык була. (420-се бит).

610. Тирмэне дауыл купкансы KopopFa кэрэк. (467-се бит).

611. Я? кеткэн кыр ка? ыныц ко? кайтыуы ла ихтимал. (501-се бит).

612. Кисеугэ тешкэндэ лэ сама алырра кэрэк. (536-сы бит).

613. Таузан таш артмад. (537-се бит).

614. Укыган угыл атанан оло. (540-сы бит).

615. Куктэн кеткэнде ер? эн табырбы?. (545-се бит).

616. Яман, тип эйткэндэргэ карап, ая? кукте болот, тиергэ ярамай. (545-се бит) К. Мэргэндец «Беркетканаты» романында (беренсе Ьэм икенсе) -кулланылган фразеологизмдар

617. Барыбер тугел ине тугелен, кунактар? ын билбауы ярайИы Fbrna бушагайны инде. (8-се бит)2. /Куна-ктар?ьщ ку? е тышта, кунеле ашта булды. (8-се бит).

618. Был келеу, Тамъян ырыуынын башлыгы Тамъян Ьу?? эренэ кушылыу Ьэмкеуэтлэу? эн бигерэк, куптэн кеткэн уртак тел табыу ине. (9-сы бит)4. 0лкэнкуна-к йомошон сисергэ тотоноп китте. (9-сы бит).

619. Ша-кман у? аманга еткереге?, тине, итэк салгайын йыя TophoH, тине.10.сы бит).

620. Ьинен кеуеккаскандар? ы итэк адтына йыйып ятырга Шатсман турэнен башы ике тугел бит! (15-се бит).

621. Эйттерелгэн кэлэше ниндэй? ер инде хэ? ер твйнэлгэн твйвндв кире сисеу мемкинлеге булмаганын ул бик асык белэ инде. (47-се бит).

622. Ьул яплнда Эпкэдир мулла, танауын кага-кага, «мин кем» тигэн Ьымак-ку-кырайган. (51-се бит).

623. Ьенрэн турэЬе Булэкэндецкы? ы Минлебикэ, шулай итеп, hbiyFa твшвп киткэн тэнкэ шикелле, э? Ье? югалды ла куйзы. (66-сы бит).

624. Йэнэй? ен арт Иабагын укытып алыу тора. (70-се бит) И. Баигкаса баш кутэрэ алмадльгк итеп, арт Иабагынукытырга кэрэк. (80 -се бит).

625. Э был юлы ниндэй? еркаги?элэр тураЬында баш ватып торорга ва-кыты ла, форсаты ла булманы. (80-се бит)13. «Бер ьщгай э? ерэк те? генен тартып куйырга кэрэк булыр,» тип карар итте Шакман. (90-сы бит).

626. Йэнгэле ханды шыма гына юк итеп, Казан тэхетенэ икенсе тап-кыр ултырып алган Сафагэрэй хан у? ен донъяныц кендеге Иымак хис итэ ине ул кендэрзэ. (106-сы бит).

627. Та? а Ьэм мьгкты Сафагзрэй косагында йэш Ханбикэ бвтенлэй доньяhbm онотто, югалды, ирене, Иэм ире Йэнгэленен юк итергэ у? е лэ булышты. (106-сы бит).

628. Бигерэк hbiyFa Иецгэндэй юк булды бахырын. (110-ы бит).

629. Кем турэнен табанын нькырак ялай, шул уньщ кулынан мвсэй? ен Ьэл-мэгерэк, итлерэк’влешен элэктерэ. (118-се бит).

630. Эйттерелгэн кэлэше э? Ье? юк булган кендэн алып унын ку$енэ йоко твшмэне. (119-сы бит).

631. Кэлэш артынан йерейем тип, баш югалтыуын бар икэн дэ 6aha! (126-сы бит).

632. Лэкин табышлы Муром калаЬы был юлы Сафагэрэй ханды Ьыртын ка-барта биреберэк карты алды. (126-сы бит).

633. Тимэк, Шакман турэ те? генде бушатыбырак ебэргэн. (130-сы бит).

634. Ил едтвнэ барымта кеуек хэуефле бэлэ-каза килгэндэ йэки башка шундай вакигалар тешкэндэ, турэнен базары кутэрелеусэн була.130.сы бит).

635. Тормоштон тыныс агышына ейрэнеп, турэлэр эйтмешлэй, гэмЬе? лэнэ башлаган тамъянлылар ©-сен был оран ая? квндэ капыл ялтыраган йэшен Иымак булды. (134-се бит).

636. Шакман турэ артабан эште кыдка тотто. (136-сы бит).

637. КурЬэтер эле ул Ьинэ, анЬы? Байгубэк, арт Иабарынды укытыр эле Ии — нец! (137-се бит).

638. Бер кен килеп урын Ьайларга, йэ булмаЬа кеслерэк ил канаты адтына hbitibiHbipFa мэжбур булды. (138-се бит)27. — Ни эшлэп ауы? асып top? ofo$? (144-се бит).

639. Тамъянга табан йе? тотоу булыр ине. (148-се бит).

640. Ул уценен йомшай башлауын той? о, Ьэм алыш ошо килеш барганда, хэле бетеп, йыгылыу куркынысы килеп тыуасагын Ьи?? е. (153-се бит).

641. Капыл артына эйлэнеп, ауыр кудэге менэн бер ике юлбадар? ы йыга hy-кты ла, сукмарлы тунэрэк эсенэн атылып сыгып, баш Иуккан яккайугерэ башланы. (153-се бит).

642. Ьыбайлылар, икеяклап, унын юлын кидте. (154-се бит).

643. Ку$ бэйлэнэ башлагас, инде тамам хэле беткэн Биктимер, hyHFbi кесен йыйып, тагы бер Ьелтэнде. (154-се бит).

644. Хатта якынырак торган курше ырыу? арга ла, ТСайпан, Танып, Гэрэ, Тамъян илдэренэ лэ ку? та шла п сыкты л ар. (156-сы бит).

645. Бигерэк тэ Ирэкте тебэген ныгырак кыдыу есен одта фай? аланды Сэл-кэй бадкак был вакиганы, атап эйткэндэ, Ирэктен. кушылдыгы Кара Та-бын ырыуы едтенэ тырнагын ныгырак батыра теште. (162-се бит).

646. Улай гына тугел эле, унын у? исеме шик адтында калды, у? иле едтен ейерелеп о? акламай болот каплаясагын белдергэн дауыл алды елдэре ид ел куй? ы. (163-се бит).

647. Бер тапкыр инде шул бадкактын тырнагынан котолоп, янынан шул ук бадкактын тырнагынан котолоп, янынан шул ук бадкак тырнагына килеп элэгеу, элбиттэ, ?ур акылЬы? лык булыр ине. (164-се бит).

648. Ошо ят ер? эргэ килеп етеп, Миэс Ьыуын эсергэ ирешэ алгандар, я? га-ны шулдыр, тип бер тау ышыгына баш тертергэ мэжбур булдылар.165.се бит).

649. Тамъян иле едтендэ болоттар куйыра башлаган мэлдэ Эпкэдир мулла-ньщ тыштан гына булИа ла турэИенэ бирелгэн Иымак куренергэ тырышыуы ла насар тугел. (170-се бит).

650. Иренен касып йэшэуе, бында бетенлэй икенсе исем адтында йереуе уны акылга ти? ултыртты. (170-се бит).

651. Хэ? ер бында кен юк. (174-се бит).

652. Халык, Иыу йоткандагы кеуек, капыл тынып калды. (175-се бит)44. «Оранлы» тигэн сэйер атама алган был ил берсэ калкынды, берсэ шин-де, берсэ Ьунде, берсэ куренде, барыбер алга китэ алманы KopoyFa табан не? тотто. (177-се бит).

653. Тархандар, хандар дэрэжэЬенэ кутэрелеу? э, курэИец, насип булманы инде yFa, йэше лэ ологайып бара, едтэуенэ, бынау Биктимер? ен тотоло-уы ла кулэгэ твшвр$е.(178-се бит).

654. Э? ерэк бында баш терэп, ял итеп алырЬын да минэ кискэ барырЬын. (180-се бит).

655. Шакман турэ телдэн кала я?? ы. (184-се бит).

656. Байтак кына йылдар бер урында сэбэлэнэ TopFac, ку? гэ куренерлек йорт-кура барлыкка килэ. (184-се бит).

657. Зэнгэр куктэ кара теймэлэй генэ тороп калганга тиклем Ьэм алыртапл кук монар эсенэ инеп югалганга тклем, ку? ен я?? ырмай, ку? этеп тор? о.

658. Эгэр? э инде эжэле етеп, йэ осраклы улем менэн (йэ берэй а? ашкан ук тейеп, йэ тау башынан ертенэ тау тэгэрэп тешеп) донъя куя икэн, уньщ артында энеЬе э? ер тора. (195-се бит)52. 9 инде унда куптэн инде Ядкэр мыр? а тамыр йэйгэн. (195-се бит).

659. Кэлэш алырга уйламайИьщмы эле? — тигэн булды ул, егеттен иц ауырт-кан ерен кытыклап. (195-се бит).

660. Килембэт бетенлэй телИе? калды. (197-се бит).

661. Килембэттен кол a Fbma бер-ике hy? эйтергэ, йврэгенэ кисэ Иалып куй-FaH ку?? ы Иалып яндырып ебэрергз тырышты. (198-се бит).

662. Акназар хан уны насар кабул итэ алмай. Эсенэн калтыраИа ла, тыштан ялтырарга тейеш. (198-се бит).

663. Мин Ьинэ ел-ямгыр тей? ермэй\зр сак Ьаклап йерейем дэ 6aha! (200 -се бит).

664. Э борамсыга ауы? ын йомок тоторга куштылар. (202-се бит).

665. ЬаксыИы ни? э булЬа эйтэ алмай калды, ул шунда ук йэн бир? е. (204-се бит).

666. ТСабактары шешенеу аркаЬында кес-хэл менэн генэ асып, тирэ-якка M9F9H9he? ку? ташлай ала. (289-сы бит).

667. Нисэ эйтЬэн дэ, Килембэт мыр? а, йэш булЬа ла, Акназар хандьщ уксэ-Иенэ бадып килгэн Ъш хан тэхетенэ ин якын торган мыр? алар?ан ине. (301-се бит).

668. Кана тым адтына у?? эре телэп килеп ингэн халышарзы мин кыуып ебэрэ алмайым. (305-се бит).

669. Турэ улы ТСэнзэфэргэ йэрэшергэ э? ерлэнеу?эрен ишеткэс, кешегэ курЬэтмэй генэ тагы бер Ьыктап алды л а, я? мышын хо? ай кулына тапшырып, кетэ башланы. (320-се бит).

670. Тэтегэс бей кеуек танау адты кипмэгэн турэлэргэ тугел, Казан хандарына тулэмэй килдем мин яИакты! (344-се бит).

671. Кунак катын мензн бер а? серлэшеп, туйгансы Ьейлэшеп алыу мемкинлеге унын йв$ен асып ебэр? е. (347-се бит).

672. Хан ка? наИынын T&nhe$ силэк менэн бер икэнен был донъяла Ядкэрзец узенэн дэ асык белеусе юктыр, могайын. (353-се бит) Э. Хэкимдец «Думбыра сыны» романында кулланьш-ан мэкэлдэр

673. Кеслегэ карты кесэнмэ, усле менэн усэшмэ. (14-се бит).

674. Курте хакы тэнре хакы. (22-се бит).

675. Ак эттец бэлзИе — кара эткэ. (23-св бит).

676. Аптыраган ©-йрэк арты менэн hbiyFa сума. (42-се бит).

677. Ете йэшэр юлдан кайтИа, етмеш йэшэр курэ килер. (54-се бит).

678. Уйламай эшлэгэн ауырымай улгэн. (64-се бит).

679. Алабай? а у? ояЬында кесл©-. (65-се бит).

680. Сэсэн — ил тауышы. (81-се бит).

681. Урттэн — урт, устэн ус урсей. (86-сы бит).

682. Айырылганды айыу ашар. (97-сы бит).

683. Я? ыкты уйлаИан, башына ка? ык. (102-се бит).

684. Y? e ултырган ботакка балта саба. (106-сы бит).

685. Ил ауы? ына илэк тоту кыйын. (108-се бит).

686. Ит изгелек, кет яуызлык. (109-се бит).

687. Беткэ ус итеп, тунды утка якмай? ар. (111-се бит).

688. Эт ЬимерЬэ, эйэЬенэ ядкына. (122-се бит).

689. Йэш сак гэрсел сак. (126-сы бит).

690. KypKKaHFa куш куренэ. (136-сы бит).

691. Атыц абынгас, юлды гэйеплэу? э ни фай? а. (140-сы бит).

692. Ьыйыр дулагандан тэртэ Ьынмад. (145-се бит).

693. Ак эттен бэлэЬе кара эткэ. (146-се бит).

694. Йыр? ыц йыртыпл булмай. (146-сы бит).

695. Ир — баш, тсатын — муйын. (146-сы бит).

696. Юл а? абы гур газабы. (157-се бит).

697. Аштса карты таш атмад. (169-се бит).

698. ИртэгэЬен ишэк кайгыртИын. (161-се бит).

699. Тура зйткэн туганына ярамад. (237-се бит).

700. ТСатын a? ha, ир кы? ара, турэ a? ha, ил кы? ара. (241-се бит).

701. Айыу? ы сыбык менэн куркытып булмай. (64-се бит).

702. Йыр кунел тауышы. (78-се бит).

703. Йерегэн аякка йурмэ уралыр. (80-се бит).

704. Торна менэн карсыганьщ теле бер булмад. (107-се бит).

705. Ьылыу менэн Ьыу буйлама. (88-се бит).

706. Кунелендэ оя корган кош ни етте кей? е Ьу? мад. (150-се бит).

707. Ике карагош е? ешкэндэ ыласындьщ кыргарак осканы хэйерле.167.се бит).

708. Имгэтелгэн януар? ыц усе яман. (184-се бит).

709. Башы йэнселгэн йылан йылан тугел. (194-се бит).

710. Йыгылганды тупэлэмэ. (198-се бит) Э. Хэкимдец «Думбыра сыны» романындакулланылган фразеологизмдар

711. Эйе, бауырын утлы ку? Иымак квй? вргэи укенесле — укыу-я?ыу Иенэре-нэ hbiyhaybi икэн дэ 6aha. (16-сы бит).

712. Улай? а ауыр юлда иш иткэн, терле хэуеф-хэтер?эн Ьакланган, унан да бигерэк, куцелеиэ фекер саткыИы Иалып, белемгэ сарсауын уяткан дэ-руиштэргэ ул гумеренен адагынаса рэхмэт укыны. (16-сы бит).

713. Кикреген тешкэн тугелме? (26-сы бит).

714. Илен тирмэнден ике ташы араНындапл ярма хэлендэ калмасмы?32.се бит).

715. Ул ку? енэн оскон сэсеп, илИамланып укыган Иайын, Ьабрау? ын Иокла-ныуы артты. (36-сы бит).

716. Бер караНан, ил бер? эмлеге тип йэн ата был турэ, икенсе караНан, бары тик байлык, дэрэжэ артынан imyташш.(66-сы бит).

717. Ул, уценен ни максатта был яктарга Иупллыуын онотоп, утка ылыккан кубэлэк Иымак, кунелен арбаган йыр шишмэИен юллап китте. (72-се бит).

718. Ьыны бер эйелз, бер турайып, Fopyp теркэ керэ, э кулдары ку$ эйэрмэд тщлектэ кош кеуек талпыиып оса. (74-се бит).

719. Ынйыташ битен яулык менэн капланы, Ииртмэккэ твшкэн кейек Иымак, ыскынырга тырышып Ьугылды. (78-се бит).

720. Квйе, кин асманда кэйелеп оскан кош кеуек, эле талгын юдык ала, эле, кабаланган Иымак, ярИыулай, дэртле такмак шэйенэ тешэ. (79-сы бит).

721. Шулар? ын квйвн квйлэне, шулар? ын кайгыИын уртакланы. (88-се бит).

722. Билдэле, эштец кай? а барыуын тойомлап, ул, колагын бадып Иыуга сум га н кеше Иымак, ?ур?ан купты. (96-сы бит).

723. Бахыр йырау? ын канатын кайыр? ыгы$. (101-се бит)14. Хандьщ колагы ил тауышына бикле. (104-се бит).

724. ЕтмэИэ, те$генде кыдкарак тотоу всвн, Шэйбэн тамырынан сыккан нугай мыр? алары Богараны кейэу яНап куй? ы. (125-се бит).

725. Кы? ган табага бадтырыр ине, Земрэттен артында кеуэтле нугай иле тороуын ирэпкэ ала.(126-сы бит).

726. Эгэр $э тимер? е кы$ыуында Иугыу кэрэк икэн, эле ана шул вакыттын етеуенэ бей? ен тамсы ла шиге юк ине. (129-сы бит).

727. Ил тоткалары корт илэуе кеуек, гвж килде. (138-се бит)19. «У?ен йыкканды кабат торго$ор булга с, мин кэрэкменме?» — тип Нук-ранИа ла, ертенэн яуаплы эш тешеугэ кэнэгэт. (138-се бит).

728. Тик йылзн anFbiH кидкэн Зэмрэттен шымсылары юктыр тимэ. (141-се бит).

729. ЮгиЬз ир-ат бн>й?эн ыскынган эт Иымак. (144-се бит).

730. Ур? а хакимлыгынын какшауын кай? ан белЬен инде, бал да май 11ыйын-да, иркэлектэ ускэн кы? Р (146-сы бит).

731. Ошо я? ык уй? арына куптэн бирле тулышып килгэн упкэлэре, укенеу-?эре едтэлеп, Зомрэт у? ен ситлектэге кош кеуек хш итте. (147-се бит).

732. Юк кына ер? э токанырга, тоймэнэн дойэ nhan, щъшоргэ э? ер?эр. (160-се бит).

733. Унда ла ярлы-ябага эт квивидэ йэшэй. (161-се бит).

734. Ку? асып йомгаи арала aFac ышыгынан атылып сыгып, ике кеше кола бейэнец башынан алды, тагы береЬе Ьабрау? ы эйэренэн Ьейрэп алды.162.се бит)27. «Риза булЬа, унын исемен хуплау Ьу? емде эйтермен», тип койрокто Ьыртка Ьукты. (169-сы бит).

735. Кемдецдер аяуЬы? ихтыярына буйЬоноуы, ку? асып йомгаи арала йе-реш айышын у? гэртеп, яу сафына бадырга э? ер булыуы айырыуса дэЬ-шэтле ине. (172-се бит).

736. Эйе, унын тирмэИенэ бэхет кошо кунырга тора. (190-сы бит)30. hарыуыц кайиай башланымы, айык акыл менэн фекер йеретермен тимэ. (202-се бит).

737. Рэскэр бер тын гына, кырмыдка илэуеиэ окшап, хэрэкэтлэнеп алды ла, ике мен кешелек Ьыбайлы, еп тарткандай, тиге? сафка те? елде. (210-се бит).

738. Э Акман йыраузанмы, бутэненэнме калган боронго кобайыр юлдары, туктауЬы? шаршылаган Иыу кеуек, аплла ла агыла. (213-се бит).

739. Нугаи гэскэренен калдыгы, уй? ым-уй?ым урман бодкактарына ышыкланып, тэпэш ур? эр?е ягалап, Ьунарга сыккан буре вйоро Иымак, абайман Fbma бара. (222-се бит).

740. Уларынын культ шымартырга, кунелдзрендэ биклэнеп яткан Иайрар коштарын уятырга. (230-сы бит).

741. БакЬан, ул этте лэ бэй? эн ыскындырырга ярамаган икэн. (235-се бит).

742. Утка-hbiyFa керергэ э? ер торалар. (234-се бит).

743. Ъеркэн hbiy кутэрмэй. (240-сы бит)38. ©-дтвнэ Иалкын hbiy койгандай тертлэп, Ьабрау шул каскыларга ук яу? ырырга тотондо. (246-сы бит) Э. Хэкимдец 'Ъауыр кумта" романында кулланылган мэкэлдэр

744. Куркканга куш куренэ. (255-се бит).

745. Хэрэкэттэ — бэрэкэт. (261-се бит).

746. Бер ка? анга ике тэкэ башы Ьыймауыи шунан кур. (263-св бит).

747. Курше хакы тэнре хакы. (273-се бит).

748. Эт ИимерИэ, эйэЬен талай, ти? эр. (275-се бит).

749. Эт ояИында квслв, — тип Юлдаш урынынан тор? о. (276-сы бит).

750. Таяк та тоткан ер? эн Ьынмай, у? амандар. (276-сы бит).

751. Жалы юктын даны юк. (283-се бит).

752. Билдзле, Иуйылды сыбык менэн hymn Ьындырып булмай. (284-се бит).

753. Ятып калгансы атып калайык. (292-се бит).

754. Ящыштан ущыш юк. (307-се бит).

755. Кем кулында квс, ана шул-алла. (308-се бит).

756. Хо? ай кушкан я? мыштан у? мыш юк. (313-св бит).

757. Пайтэхет тормошондагы, идара эштэрендэге был тиклем? ур у? гэреш-тэр?эн И? еукзй ике нэмэгэ идэп тотто, йэгни бер ук менэн ике кейек-те атып йыкты.(333-се бит).

758. У л Ъауалагы торнага Караганда кулындаты тургай? ы артык куреусэн.335.се бит).

759. Ярты кенлек гумерен калИа, бер кенлек а? ык хэстэрлэргэ кушкан боронголар. (342-се бит).

760. Эттэр у?-ара талашЬа, бурегэ иркенлек тыуа. (357-се бит).

761. Кеше гумере сикле — халык улемЬе (357-се бит)18. — Белэм, тэн яраИы те? элэ, тел яраИы те$элмэй. (359-сы бит).

762. Йэнэ, у$ен белэЬец, кустец юдыгы мал ауы? ында. (372-се бит)20. — Янды трткас, укты аткан якшы, — тип hy? асты. (372-се бит).

763. Йэш сак идэр сак. (374-се бит).

764. Кы? ьщ булЬа — бадкынсыларга табыш, ульщ хан нэукэре. (377-се бит).

765. Мэгэр устэн ус, улкэнэн упкэ у реей. (381-се бит).

766. БашЪы? йорт — белгэн йорт. (385-се бит).

767. Куркканга куш куренэ! — тип сыйнаны ТСылтас Зирэк. (387-се бит).

768. Алма беш, ауы? ыма теш, тип Иукыр я? мышка инанып, гэйептэн берэй мегжизэ кетеп ятЬа, кур? э тор, аяк hy? bipFa FbiHa калыр. (396-сы бит)27. ©-йрэк биргэн ка? квткэн, ти? эр тугелме? (403-св бит).

769. Мэглум ки, купкэ вмет иткэн э?? эн коро калыусан. (401-се бит).

770. Хэйер, ит тураран кешенен кулына май ягылмай калмад. (416-сы бит)30. «Эй алйоттар! Арыдланга каршы бола кутэргэн Иарык кетвуе!419.сы бит).

771. Таяк та тоткан ер? эн Иынмай. (418-се бит).

772. БетэИе э?- я?? ырыуга, ак эттен бэлэЬен кара эткэ ябыухэйлэИенэ королган. (431-се бит).

773. Мэгэр нисэмэ йе? йэшэгэн имэнгэ лэ корт тешэ. (435-се бит).

774. Кук сэукэ карсыгага иш булмад! — тип аяк терэгэн. (437-се бит)35. «Эт ояИында кесле» — ти йэше. (446-сы бит)36.. Кудэкте сыбык менэн hbiFbin Иындырыу кыйын, акЬакал. (448-се бит).

775. Э? эм балаЬы — Иауалагы кош. (452-се бит).

776. Кесле мензн керэшмэ, усле менэн усэшмэ, тигэндэр. (457-се бит).

777. Ай кур? е, кояш алды. (400-се бит).

778. Йэш сак идэр сак. (469-сы бит).

779. Ак эттен бэлэЬе кара эткэ. (493-се бит) Э. Хэкимдец 'Ъауыр кумта" романында кулланылган фразеологизмдар

780. Эй? э, э? ерэк ЬыуынИындар. (256-сы бит).

781. Кара кендэр килде удэргэн иленэ. (258-се бит).

782. Булгар иленен келен куккэ осорган, Жучи йортон менэр сакрымдарга кинэйткэн. (260-сы бит).

783. Ку? караЬылай Иаклаган алты темэнле гэскэрен туплап, Яйык менэн Илектен кушылган ерендэ вакытлы хэрби урдуга теклэне. (262-се бит).

784. И? еукэй?ен йэнен кей? ергэн ут Мэскэу? ен йылдан-йыл кесэйеуе.262.се бит).

785. Деред, Туктамыштын у? енэн дэ ку? я?? ырырга ярамай. (263-се бит).

786. ЯЬак тулэу? эн дэ баш тартты. (264-се бит)8.. Йыр йырлап, кобайыр эйтеп, шул да эмир? ен сэйэсэтенэ аяк сала. (2 65 -се бит).

787. Эйе, комЬо? лок, ришуэт, Ьэр терло бо? оклок бэкэленэ hyFa Ур? аньщ.271.се бит).

788. Тугандаш, кандаш кэбилэлэр? ен кеуэтенэ таянып, Ур? ага баш бирмэ-не. (284-се бит).

789. Тик шунда ук у? ен кулга алды, тыныс тауыш менэн Ьу? ен дауам итте.286.сы бит).

790. Дала KaMFaFbi кеуек, баш Иуккан якка баргансы, был кемИэнен Иуден-дэ емет бар да 6aha. (290-сы бит).

791. Ба-кшы иИэ ризалык йеденэн Сырымга Иыртын бир? е. (292-се бит).

792. Унын эмерен кеткэн квндэрдэ Сэйфелмелек нэфсеЬен йугэнлэй алма-ны. (296-сы бит).

793. Лэкин шунда ук, Ьарыуын бадып, фекерен дауам итте. (314-се бит).

794. Ысынлап та, нимэИенэ койолоп теште? (314-се бит).

795. Усле, мэкерле алла yFa TaFbi беркат йв? яктыртты, унын изге ниэттэн тсылган гонаЬтарын кисерде. (318-се бит)19.. Ярай, ярай, тоткан ер$эн Иындырмайык, форсаты еткэс, удец ук ал-дыма килерЬен. (318-се бит).

796. Ярай, эйткэндэренде колагыма Иендер? ем. (320-се бит).

797. Сала-сарпы Ьуддэр генэ Сэйфелмелектен колагыиа салыиып каллы.320.се бит).

798. Лэкин унын Ьу? енэ колак Иалыусы юк. (321-се бит).

799. Ошо тебэкте у? кулы адтына алып, кара тшпсатстарга, удэргэндэргэбей булып ултырЬа?

800. Баигкорттарды кыйратИа, унИыд да арка бирергэ торган Дэште-ТСып-сатскэбилэлэре, Ител мосолмандары Урдага ышанысын югалтасак. (325-се бит).

801. Лэкин ни тиклем зиЬенле, ярандары эйткэнеэ, ер адтында йылан кей-шэуен тойор зирэк атсыллы дэулэт эшмэкэре булмаЬын, Идеукэй донъя айышын эллэ анламаны, эллэ анлап та идэпкэ алмад-ка тырышты. (336-сы бит).

802. Ул, аслы-туклы йэн адырау едтенэ, муйынына богалатс Ьалынган ки-леш, ньгклы KypFay адтында, мал хекемендэ йэшэй. (352-се бит).

803. Вакыт-ватсыт иЬэ, донъяИын онотоп, эшен «куйып, уйга кала. (356-сы бит).

804. Нидер ЬиденИэ лэ, 'Кыуанды'к yFa сер сисмэне. (395-се бит).

805. ТСапыл йе? е асылып, тсаштары я? ылып китте. (400-се бит).

806. TaMaFbiFbi? туйгас, эйэИен талаган эт Иымак, минэ яр" кынаЬыгы? мы?433.св бит).

807. Бер? эн-бер кы? ынын телэген атаЬы Атскужа ла аяк алтына Иалып тапа-ма$. (445-се бит).

808. Мораттын хыянаты Ьаман Ьарыуын кайната. (446-сы бит).

809. Егет hbiyFa твшквн таш Иымак, э? Ье?-хзбзрЬе? югалды ла куй? ы. (462се бит).

810. Нисэмэ тапкыр, якты донъя менэн хушлашып, у? гумеремэ у? ем хас-лаштым, кук йерзгем етмэне. (477-се бит).

811. Лэкин ер адтында йылан кейшэуен Ьи? ер Сэйфелмелек алдында баш эймэй хэле юк, Кемеш Тамсыньщ. (480-се бит) К. Мэргэнден «Беркетканаты» (есенсв Ьэм дуртенсе) романындакулланылган фразеологизмдар

812. Ьинен енелмэр яугир? арын, бейек ханым, кубеЬе яу кырында башын Иалды. Алыд юлдан талсыгып, -калдьгк-босто-к яугир? арын эйэртеп, haрайкапкаЬы янына килеп туктаган йе? башына тамак ялгап алырга ла ватсыт булманы. (5-се бит).

813. Мин йэнемде аямай Иугыштым. (6-сы бит) Йсгклап калырга ярамага-нын ул бик ти? анланы Ьзм Ьис кисекмэдтэн KecehapaflFa, туп-тура оломыр? а Шэйех Мамай? ын у? енэ барыргакарар итте. Нимэ катил калдын. (7-се бит).

814. Донъя11ын онотоп! (8-се бит)4. .Уйлаган Ьэр бер нэмэ алдына килмэй. (10-сы бит).

815. Ошо ук йылы урынга танауын Иу$ып йврвгэн кустыИы Исмэгил кал-кып сыкты. ТСолагына барып бэрелеу менэн, капыл токанып китте. (11-себит).

816. Ана шундай татлы хыялдар эсенэ сумды. (12-се бит).

817. Энер тешеп, ку? алды карацгылана башлаганда, ул инде Атсназар хан-дын тенге Ьакка куйылган яугиры янында ине. (14-се бит).

818. Хэ? ергэ башымды югалткым килмэй зле минен. (15-се бит).

819. ЯуЬы?-ЬугышЬы?, барымта-тсарымтаЬы? тыныс тормошта йэшэргэ телэуселэр тауышына Казандын килэсэген Рэсэй канаты а$тында курер-гэ телэуселэр тауышы килепкушылды. (20-се бит).

820. Нугай ягынкайырыусылар? ы ла элэктер? е Ьэм, шулай ук илдэ тауыш-FayFahbi?, яу-ЬугышЬы?, тыныс йэшэргэ телэуселэр башына ла яны хан-дын ауыр сукмары килеп твште. (24-се бит).

821. Тап бына ошо мзлдэ, уны кунеле буталган кендэр? э, элеге ыдпай егет ТСужатс унын ку? енэ салынды. (25-се бит).

822. Ханбикэнен тел тебе кай? а барганын ул шунда ук анлап Ьэм уценен дэрэжэЬен югалтмай, уйынсалап яуап бир? е. (26-сы бит).

823. Унайы килгэндэ arahbm яр? ан твртвп твшврвргэ э? ер тора ине ул. 32.се бит).

824. Минен кул а.

825. Йософ мыр? анын табанын куп кенэ яланы ул ошо кендэр? э, олуг хан-дын аяк а.

826. Y? e Ьыматс олуг хандын табанын ялап йврвусе мыр? алар хатта уны тэбриклэп ук куйгайнылар. (34-се бит).

827. Кэнэшсем генэ тугел, Играй эсендэ башкаларга ку?-колак булырИын.

828. Баигкорт турэлэрен мин биш бармагым кеуек белэм. Олуг мырза исеме менэн ул бетэ башкорт ерзэрен у? кулына аласак бит. (36-сы бит).

829. Сафагэрэй ирэн ине эле ул сакта, Иван батша уны буйЬондороп, бынан Ьун баш калкыта алмадлык яЬап, арт Иабагын укытып кайтырга уйлагай-ны. Тик шунан Ьун гына ул бетэ донъяЬын онотоп йоклап китте. (40сы бит).

830. Ят бауыр? ан алмаИац, илдэ кэлэш бетер, тип уйланынмы ни?47.се бит).

831. Ьин кайтканды, улым, дурт ку? менэн кетеп торгом мин, — тине ул, тауышын йомшарта биреп, — куреп тораЬын, илдэ лэ узенде кеткэндэр. -Ологай?ым, улым, елкэмдэге ил камытын Иалырга вакыт минэ хэ? ер.49.сы бит).

832. Сэйер килен тураЬында атаЬы менэн улы араЬында осланып бетмэгэн энгэмэ касан да бер барыбер дауам итергэ, азак килеп, осланырга тейеш ине. (50-се бит).

833. Был хэбэргэ Шакмандын ку? алды каратыланып китте. (52-се бит).

834. Эммэ кунелендэ ©-лкэн улдарына, бигерзк тэ килендэренэ, -карата асыу TOMFoho твйнэлде. (53-се бит).

835. Ирэн калган хан яугирзары куптэн табандарын ялтыраткандар. (55-се бит).

836. Эммэ Шэгэле кеуектэренен йэшлеге барыбер ку? гэ элэкмэй калмай Ьэмшул «матурзары ла бар икэн» тигэн Ьуз куберэк yFa кайтып кала ине.

837. Баштарын эле бер якка, эле икенсе якка бороп алды, ку? енэ башына, колактарына берэм — берэм ку? йугертеп сышы. (57-се бит).

838. Юк шул, кулдан килмэй! (61-се бит).

839. Шунан капыл асылып китте лэ Ьораша башланы Ьэм узенен ни кургэн-дэрен, ниндэй ауырлыктар, тубэнлектэр кисергэндэрен Ьейлэп бирзе.64 се бит).

840. Казан ханлыш ортендэ болоттар куйыргандан-куйыра бар? ы.68.се бит).

841. Квлвн куккэ ocopopFa! (74-се бит) КэмЬенепме, эллэ алда берэй ку-лайлы форсат килеп сыгыуын кетепм©-, ул Актубэнэн бетенлэй баш тартты.

842. Шуга курэ оло мырзанын елкэн улы булыуына карамадтан, бигерэк тэ мэшЬур Казан ханбикэЬе Сейембикэнен бер туган кустыЬы икэнлеге менэн дэ идэплэшмэй, Ьарайзагылар азым Ьайын унан келэлэр, осрат-кан Иэр урында тврттереп, семеткелэп утэлэр. (75-се бит).

843. Исмэгил Актубэгэ китеузэн баш тарткас, ул нык кына шерлэп куйзы-нисэ эйтЬэн дз, кустыЬы уньщ уксэЬенэ бадырга э? ер тора. 'Бында Ке-се Ьарайза, ку? квйегв булып йерегэнсе, уз алдына хан булып ултырЬын эйзэ!" (76-сы бит).

844. Алы? сэйэхэткэ ул да буш кул менэн сыкмагайны, элбиттэ, Ьаксылары, сапкындары, эйэрсендэре — бетэЬе лэ кораллы ине. (78-се бит).

845. Казан ханы Мэскэу батшаЬы канаты адтына инергэ тейеш. (83-се бит).

846. Эле генэ ягалашыр? ай булып шаулаигкан мыр? алар, бэктэр, угландар, Ьарай ха? имдары, ЬэркайЬыИы ин тэу? э у? башын кайгыртты. (84-се бит).

847. Капыл килгэн был хэбэр Ядкэр мыр? аны шерлэтте генэ тугел, хатта куркыуы уньщ табан адтына йугер? е.(86-сы бит).

848. Ядкэр? ен баш тартыуын кургэс, уны ниндэй? ер тойго уратып алды. (87-се бит).

849. ТСарагужа-к егеттэре, улар алга сапкан Иайын, дэртлэнеп китеп уксэлэ-ренэ бада-бада арттарынан килделэр.

850. Егеттэр Тамъяндын «кайЬы урынга барып бодканын белеп килделэр. (88-се бит).

851. ТСуна-ктын бушкул менэн килеуен ишеткэс, илден ологая тешкэн элек-ке турэЬе Шакмандын кунеле йомшап китте. (89-сы бит).

852. Бе? бит был урынга яны килеп баш тврттек. (92-се бит).

853. Хандар, мыр? алар тирэЬендэ артык сыбалырга яратмаган, деререрэге, улар ку$енэ салынып йвреугэКараганда, у? илендэ тыныс ятыу? ы арты-к кургэн турэлэр? э бар. (93-св бит)49. «Те?ген бушаган, бик нык бушаган!» (96-сы бит).

854. Ул бары тик улар? ы нык кына акылга ултыртырга э? ерлэнде.96.сы бит).

855. Йылдар? ьщ имен Ьэм тулы сагында, шифалы ямгыр? ар аша мэрхэмэтлекояш нур? ары Ьибелгэн кендэр? э, ошо матур у? эн буй? арына килеп баш терткэнНанлы иле быйыл ауыр хэлдэкалды. (100-се бит).

856. Тэуге йылдар? а бик тэ Ьейкемле куренгэн Ьэм, ысынлап та, йонсоп килгэн илде ти? ватсыт эсендэ аякка бадтырган, ошо матур тэбигэтле урындыкалдырып, йэнэ берэй именерэк, ышыгыра-к тебэк э? лэп китеу кэрэклеге алга килеп бадты. (100-се бит).

857. ТСазан ханлыгы менэн Нугай араЬына килеп инергэ телэгэндер, бэлки, туранан-тура нугайлылар? ы у? ягына ау$арыу максатын куйгандыр.101.се бит).

858. Тик кайЬы якка юл тотоу тураЬында Fbma ниндэй? э булЬа асык ка-рашка килэ алмай торалар ине. (102-се бит).

859. KecehapafiFa кускэс, унын нэфсеЬе? урайып китте. (103-се бит).

860. Мемкинлеге? урырак, кинерзк Ьэм халкы куберэк ханлыктарга ку? е твште. (104-се бит).

861. Урал аръягын тотошо менэн унын кулына тотторорга уйлаИа ла, Йософ мыр? а былай С0С9 Ьэм тантаналы вндэшмэгэн булыр ине. (106-сы бит).

862. У? ем ук колатып тешврврмвн мин Ьине! БетэЬен дэ усына йомарлап алырга кэрэк. (108-се бит).

863. Fopyp Ьэм Ьауалы киэфэт менэн бетэЬенэ лэ ку? йвретвп сыкты ла урынынан тор? о. (112-се бит).

864. Инде унын у? енэ лэ кай? а булЬа ла баш тортвргэ кэрэк ине. (118-се бит).

865. Эммэ тора-бара унын да елкэЬенэ нык кына тейэ башланы Ьэм бер ай тигэндэ у л да бвгвлеп твштв. (120-се бит).

866. Ти? генэ сыгып терлебе? торле якка тай? ык. Башкорттар менэн ара-лашып, ил эсендэ иркенерэк сыгып йереЬэм, бэлки, мин дэ у? кеше булып китер инем. (131-се бит).

867. Мин акка кара твшкэнде генэ укыл бир? ем. Теленде тыйып йвренвм.

868. Фэсле хэлфэ, ысынлап та, Ьэ тигэнсе ку$?эн югалды. (134-се бит).

869. Казан менэн нисегерэк хушлашыу тураЬында баш ватып ултыра ине. (136-сы бит).

870. Капыл Сейембикэнен ку? е йылтырап китте. (137-се бит) Сейембикэ-не о? атканда бетэ Казан халкы аяк в$те калкынды. (138-се бит).

871. Эллэ кай? ан, алы<-тан тугел, хатта Казандын танау тебендэ генэ торган бидтэ салалар? ан йороуселэр? э шактай кэмегэн. (140-сы бит).

872. Бар, бар, якшы сакта уксэнде кутэр! (142-се бит).

873. Тагы бер аддан унын кул адтына менлэгн кеше тупланды. Бер дэ юкка гэскэр исеме алып тупланып ятыудын мэгэнэЬен тапмаган халык Япан-сы тырнагынан у? ен котолдороу сараЬын да курэ башланы. (155-се бит).

874. Иван батша тудде, эсендэге асыу катыш ялкын шаштырырдай булып ташып барЬала, Вольфсонга ауы? асып hy? эйтмэне. (163-се бит) ¦

875. Кеткэн воеводалардын кайЬылары борсолоп, кайЬылары адтыртын йыл-майып, берсэ Иван батшага, берсэ немецкаку?? эрен йугерттелэр.164.се бит).

876. Атальгк капкаЬыныц келен куккэ осканын кур? елэр. (165-се бит).

877. КайЬы бер каса алмай калган мырдалар, бэктэр Ьэм хатта угландар да упъщ вакы-гш канаты адтына инеп бодкан. (166-сы бит).

878. Кенэз Полицкий кетмэгэндэ килеп элэккэн был табышты кулынан ыс-кындырманы. Танауынды емерермен эле мин Ьинен! — тип куйды.

879. Колагына киртеп куй: Рэсэйден бейек кенэзе. О 68-се бит).

880. Минзэлз улар ©-сен кетмэгэндэ куктэн килеп тешкэнчгбъш ине.176.сы бит).

881. Шулай? а ул йомарланган йо? рогон тагатманы, киреЬенсэ, оторо ны-Fbipa-к твйнэп куй? ы. Эммэ элеге ошо Биктимер исеме алган мьгкты егет, хан Ьаксылары кулына элэккэс, унан баш тартты. (178-се бит).

882. Шунан Ьунинде ул иркенлэп алып Тамъяндар артынан тешер Ьзм шул ынгай? а Шакман турэнен арт Иабагын укытып алыр! Шулай карар итте Биктимер Ьэм у? е ТСаргауыл тауы итэгендэ оя корган Эпкздир ишандьщ кабыргаИын Иаман кытыклай тор? о. (179-сы бит).

883. Шуныц ©-сен Имэнкалага караган ырыу кэбилэ башлыктарын ку? унында тоторга, кул дан hue тэ ыскындырмаска тейеш. (180-се бит).

884. Ундай боланын бэлэЬе ин тэу? э ил башында торган турэнен елкэ1генэ твшэ. (182-се бит).

885. Илден, тешле икэнен курИэтеп алыу насар булмай ул. (183-св бит)87. -Ьин бында сакта тына тугел, Тэтегэс турэ, илендэге кырын эш куптэн килэ Ьинен. Хан алдында тыныс булырга тырышЬа ла, Тэтегэс турэ эсе-нэн янып ултьщы. (184-се бит).

886. Юрматылар был тэкдимде бвтэЬе бер тауыштан кире какты. (186-сы бит).

887. CbiFbiFbi? якты донъяга! (186-сы бит) Йэ ана урманга инеп босого?, йэ берэй илгэ карай юл алыгы?. (190-сы бит).

888. ТСапыл шул сак нугай хандарынын да Иван батша аягы алтына йы-гылганын курге килеу телэге калкып сыкты унын кунелендэ. (198-себит).

889. Миненсэ, атай, рус батшаЬына табан йв? тотоу хэйерле булыр. (199-сы бит).

890. Элбиттэ, Идкебей? э сиселеп барманы. Тубэнлеккэ тешеп булЬа ла, тешен KbiQbm булИа ла, Шакман турэ эште Ьаман бер йунэлештэ алыпбар? ы. (206-сы бит).

891. Муйынын сэкмэне эсенэ йзшереп, ул «курка-курка тирэ-ягына ку? ташлап алды. (212-се бит).

892. Йэ ярар, юкка баш ватмагы?. (212-се бит).

893. Эммз тушэккэ аягы Иу? ылыу менэн идэн ватсытында тсылган яманльгк-тары ла, э? ме-купме аттсарган ятсшылытстары ла хэтеренэ йыш тешэ башланы.

894. Хэтер Иандыгы тебенэнкасандыр элегерэккылган берэй насар эше тол-кып cbiFa башлаИа, ку?? эрен сытлама йомоп, ятшн ебэрмэдкэ, кире KaFbipFa тырышты. (213-се бит).

895. Ул арала булмай тирмэнэн Йомаголдон у? е кеуек балальгктан яны айырылган Ьэм быуыиы ла катып етмэгэн теремек кенэ бер тш? ьгкай килеп сытсты. (224-се бит).

896. Э Байынты, тшммэтле булэк алып тсайтып ханкашында дэрэжэмде ку-тэрэм тип, хандын ин ятшн ха? имына эуерелэм тип ©-мет иткэн Байынты, ти? генэ ишек ягын самаланы. (231-се бит).

897. Кусем хан, ысынлап та, икелэнеп *куй?ы булЬа кзрэк, ТСашгарлыга бер удал караш ташлап алды ла армай? арына туктап торорга ымланы. (232-се бит).

898. Байынтыньщ эсенэ йылы инеп китте (232-се бит) Ынгайга hbinbipFaH-ды FbiHa хуп курэ улар, у? тирэЬендэ бетерелеп йерегэнде ярата.238.се бит).

899. Айбикэнен коирогона бер а? бадып алган да, бер а? насар булмад ине!239.сы бит).

900. Шэгэленен кунеле экренлэп урынына ултыр? ы Ьэм тора килэ ул атаЬыньщ ынгай яктарын куберэк хэтеренэ тешерер булды. (240-сы бит).

901. Тимэк, -кустыЬы Исмэгил унын уксэЬенэ бадып килеу генэ тугел, яйы килгэндэ, aFahbiH тертеп тешереп, нугай тэхетенэ у? е менеп ултырыргаюл э? лэй. (250-се бит).

902. Кеше ку? енэ артытс куренмэй шымтына йерегэн Кашгарлыгынын бер-мэ-бер удел китте. (251-се бит).

903. Эммэ буталышты у? е ук йырып сыгырга вйрэнел китте. (252-се бит).

904. У? нэубэтендэ, был яныльгктар? а Иис кисекмэй Йософ мыр? а колагы-на барып етэ килделэр. (253-се бит).

905. Койрогона бадырмын мин Ьинен! Рэсэй яп>ша килеп йерегэн сау? э-гэр?эр?ен аягын кыркырра кэрэк, бейек хан!

906. Казан тарафынан китеп беттелэр Ьэм кубеЬе рус ягына ив? тотто. (254-се бит).

907. Эммэ, тэжэпкэ «карты, Исмэгил у? е баш тартты. (255-се бит) Илдец ба? арын твшврэ. (256-сы бит) МО. Йософ мыр? а элеге шымсыЬы KauiFap шэкертенэ айырыуса игтибарлы булырга «куигкан булЬа ла, Исмэгил уценен уй-фекер твйвнен сисел барманы. (263-св бит).

908. Ул йугэнЬе? канлыньщ Ьыртын туиал килмэй булмад. (264-се бит).

909. БетэЬе бергэ ябырылып хан Ьарайына бэреп инделэр Иэм хандар ханы Йософ мыр? анын у? енэ генэ тугел, куп кенэ Иарай ха? имдарын теге донья га о? аттылар.

910. Канлы турэИе Байбыш куптэн инде у? енекелэр янында ине Ьэм ул яны хан катына барып бадыузан баш тартты. (270-се бит).

911. Ьис тэ мэшэтсэтЬе?, бэлэ-" казаЬы? э? ерлэп кулдарына тотторган хаилы-кка баш булып, тыныскына ултыра алмай? ар! (271-се бит).

912. Йософ мырзаньщ колагын торговой ебэр? е был хэбэр, ниндэй? ер вмет-B9F9?9 иткзн йылылытс уратып алды уны. (273-се бит)116. «Ни есен минэ ылыгырга тырыша икэн был?» тип баш ватты ул.

913. Ул hephen беткэн картты ниндэй эшкэкушавши? (274-се > бит).

914. Канатын адтына казанлылар килеп инер. Сейембикэ эле ул, а тыл-маган кош. (277-се бит).

915. Бер? эн-бер юл кала ине хэ? ер уларга — ниндэй? э булИа халык йэшэ-гэн тебэккэ барып Ьырышырга ла касып-бодоп кына кен итергэ.280.се бит).

916. Байынтынын Тобол буйындагы башкорт ырыу? ары араЬына юл то-тоуы тураЬында хэбэр алды.

917. Удэргэн иле Кусем хандын ку? ен куптэн кы? ыктыра ине (282-се бит).

918. Удэргэн башкорттарын минен канат адтына килтереп тубыкландырИа, мин уны, элбиттэ, коткарыр инем. (282-се бит).

919. Эммэ кайЬы тарафтьщ енгэнен йэки, киреЬенсэ, енелгэнен берэу? э асык ку? алдына килтерэ алманы. (285-се бит).

920. Шыма койрогон тагы ЬырткаИалган Байынты артынан кыуыу кайгы-Ьын онотоп, улар Себер ханльпына яны буйЬонган илден Иутын Ьык-тылар ?а, Кусем ханды шатландырырга ашыгып, кашлыктьщ у? енэ юл тоттолар. (286-сы бит).

921. Буласак хан есен оя короу кусеп килгэн урынга тирмэ короу тугел икэнен ул асык анланы.

922. Эммэ катай$ар башына тешкэн белгенлек? ур ине. Икелэнеп TopopFa ла, Иауаланып кабык кагып торорга ла форсат калманы. (286-сы бит).

923. Быга тиклем бер ер? э лэ куренмэгэн калалар те? еп, бетэ донъяны шак катырыр инем мин! (287-се бит).

924. Мосафир Сейембикэнен Ьунеп 6apFaH йерэгенэ дэрт Ьалып, еметЬе? гэмЬе? лек тойгоЬо эсендэкалган кунелен уятып ебэр? е. Эммэ Сейемби-кэкулына тоткан тэгэрмэсте алдан тэгэрлэтеу? эн туктаманы. (295-се бит).

925. IIIyFa курэ баш тартырга йэки яуапЬы? -калдырырга Ьис тэ ярамай ине у Fa. (298-се бит).

926. Бер ынгай ул Сейембикэнен, эйе, апаЬынын, гумерен дэ кыркып кайmpFa тейеш. (305-се бит).

927. Эллэ тадыллы егеттэрен генэкатнаштырыргамы, тип баш вата. (310-сы бит).

928. Барып, колен куккэ осороп кайтабы? улкаланын! (322-се бит).

929. Эгэр инде ниндэй? э булЬа башка илдэн барымта йэки карымта менэн килэлэр икэн, ул вакытта бетэ ил халкы аякка ба$а. (323-се бит).

930. Юрматы турэЬе Тэтегэс бей кунелен кенлэшеу тойгоЬо билэп алды Ьэм ти? ерэк был ике ырыу араЬына ут Иалырга ашыкты. (329-сы бит).

931. Байбыш турэ быны а? ым Ьайын кур? е Ьэм баЬаЬын тешермэне, у? ен эре тотто. (330-сы бит).

932. Был урында бе? гэ барыбер кен бетте. Эллэ ошо урында калып, Иван батша канаты адтына ылыгабыщы?

933. Иван батша каршына барып, баш тертеу хэйерлерэк, миненсэ. (336-сы бит).

934. Шэгэленен куцеле кии ине. (350-се бит).

935. Теньятстан Тол Ьэм Танып буй? арынан алып, кеньятстагы Ьатшар Ьэм Яйьгк буй? арына тиклем урынлаигкан илдэр бетэЬе лэ тиерлек аяк урэ баркан. (355-се бит).

936. Беуэ буй? арында тейэк тогкан Эу? еуэк турэнен берэй яр? амы теймэрме тип, кылын тартып караны. Рэйнэнец Ьары Ьатсаллы турэЬе Ай-сыуат<�тыц утка баскан бесэй шикелле тсай? а барырга белмэй кангырып йервгэнен ТСэнзэфэр белмэй ине эле (356-сы бит).

937. Эгэр ынгай куренЬэ инде, бер Ьу? Ье? баш эйергэ мемкин. Иван батша кул адтындагы илдэр нисек йэшэй икэн? (358-се бит) ТСэнзэфэр у? еук сиселеп ташланы. (372-се бит).

938. ТегенеЬе кутэрэ алмаган былкарттын ауыр йо? рогон, шунда ук аяк hy? FaH. (375-се бит) К. Мэргэнден, «Беркетканаты» (есенсе Ьэм дуртенсе) романында кулланылган мэкэлдэр

939. Мэйет куп ятИа едлэнэ башлай. (35-се бит).

940. Рэскэр яу есен кэрэк, э йэшэу есен-хальгк. (39-сы бит).

941. Тамак тамукка кертэ. (120-се бит).

942. Хан я? мышы ла алла кулында, ир я? мышы ла. (167-се бит).

943. Эттец караЬы ла эт, ерэне лэ эт. (182-се бит).

944. Тимер? е кы? ыуында hyFbipFa кэрэк. (207-се бит).

945. Йэш бисэнен бер кабыргаЬы-кэйнештеке, бер кабыргаЬы-таныштыкы.222.се бит).

946. Ике тэкэ башы бер ка? анга Иыймай. (246-сы бит).

947. Илсегэ улем юк. (257-се бит).

948. Бирэм тигэн колона, сыгарып куйган юлына. (322-се бит).

949. Кунак булИан, тыйнак бул. (327-се бит).

950. Ике тэкэ башы бер ка? анга Ьыймай. (332-се бит)13. 0мете е? елгэн э? эм канаты кыркылган кош. (339-сы бит).

951. Инерецдэн элек сыгырынды уйла. (356-сы бит).

952. Буренэн каскан айыуга юлыккан. (357-се бит).

953. Юл ауырын атлаган белэ, йек ауырын кутэргэн белэ. (72-се бит).

954. Егетмен тигэн кеше ете кат ер адтын ураган. (206-сы бит).

955. Аш менэн килгэнде таш менэн каршы алмай? ар. (309-сы бит)70.80-се йылдардагы тарихи романдарда «кулланылган антонимдарF. ИбраЬимовтыц «Кинйэ» романында (беренсе китап) кулланылган антонимдар

956. Эленэн-эле, иртэ тимэй, кис тимэй, янилды гына Ьырт аръягына китеп*, кайдалыр югала. (22-се бит).

957. Начальниктардын 6epehe китЬэ, икенсеЬен килде. (95-се бит).

958. Ул бер кулы менэн башкорттарды тоторга тырышты, икенсеИе Рэсэйгэ Иудды. (98-се бит).

959. Хандьщ ике йедле сэйэсэт курЬэтеуе нигедендэ уны, бер яктан, Татищев, икенсе яктан, старшиналар башкорт ердэренэ сакырдылар.98.се бит).

960. Айгыры якшымы, насармыейвр барыбер yFa эйэрэ. (101-се бит).

961. Якшылап та, насарлап та эйтеп караганы бар. (103-се бит).

962. ЭргэЬенэ килеп бадкан улы Бикбулат, кулдарын кайда куйырга белмэгэндэй, эле ун яктагы калтаЬын, эле Ьул яктагы бысак кынын капшаны.103.с© бит).

963. ТСуналкалык есен Ьэр волоска айырым айырым урын билгелэнгэн, Яйык тугайында каланан ур$эрэк тэ, тубэнерэк тэ улай-былай итеп кенэ кыуыштар королдо. (115-се бит).

964. Дошман сабалыуына карты сыккандарйэ енеп, йэ енелеп кайткандарауыр сакта куйы урмандар, тау уялары аша курмэлекЬед генэ тынысырак урынга кускэндэр. (115-се бит).

965. Миндеголдан hyH, Агиделден шаршылары алдында Ьыуды берсэ унга, берсэ унга, берсэ Ьулга кисеп, тугайдарды, тау уяларын аралай-аралай утэ. (128-се бит).

966. Квсе еткэне тантана итэ, баш булакесИб? в у? енец енелеу гэрлеген онотмайынса, беген йыгылЬам, иртзгэ тсалтсынып торормон тип, шул уйын тсасан да бер вежуткэ cbiFapbipFa маташа, гумере буйы кон кайтара. (129-сы бит).

967. Бер яктан, Тэвтилэу? эре, икенсе яктан, Бир? еголдары шул саклы тсанИызланганда, э? эм йэне тугел, тау таштар? а калтыраныр.132.се бит).

968. Берэу? эр, керЬенеп, урыны йэннэттэ булИын, тиеште, икенселэре каштарын сырыштыр? ы, асыулы Ьу?? зр ишетелде. (142-се бит).

969. БереИен кундер/ьэлэр, икенселэре кунмэд. (148-се бит).

970. Ин беренсе был никахты Бир? егол старшина хуп кур? е. (152-се бит) ©-лкэндэре уньщ Ьу? енэ кунмздкэ ба? нат итмэне, лэкин йэшерэктэре каршы твштв. (152-се бит).

971. Ьэр ватсыттагыса билбау? ыц Иул ягындабысатс, ун ягында кал та.154.се бит).

972. Уны яугыстылар нэделенэн Курпысы-к тсарттын улы ТСасанай исемлеберэуЬе яйы тура килЬэ-килмэЪэ лэ, уценен купте белгэнен курИэтер-гэ тип, ауы? Ьыу? арын койоп Ьойлэргэ ярата ине ти? эр. (157-се бит).

973. Корал менэн бер? е, хэйлэлэп менде енеп була. (189-сы бит).

974. Ундай? ар араЬында Неплюевтьщ дудтары ла, дошмандары ла бар ине.189.сы бит).

975. Йэ енеу, йэ енелеу. (189-сы бит).

976. Ауыры енеле лэ, ятшшЬы — яманы ла. (190-сы бит).

977. Уньщ бер сите Саратов, Ьамар янында, икенсеИе — Пермь, Екатеринбург тирэлэренэ барып етэ. (190-сы бит).

978. Берэу? эре, турэлэр алдында ярамИа-кланып, икенселэренец артынан шымсылык итэ, ошатслы шикэйэттэр я? а. (199-сы бит).

979. Ку? алдыры берсэ карацгыланып, берсэ яктырып китте.. (200-се бит).

980. Килеусе китеуселэр куп. (200-се бит).

981. Берэу$эр Ией&нэ, икенселэре кейенэ. (201-се бит).

982. НизамлыЬы ла, низамЬы^ы ла исэпЬе?, ти. (202-се бит).

983. Жулга камыт, аякка — камыш. (203-се бит).

984. Якшы булИа бей? эн, яман булИа — кол дан, тигэндэр. (220-се бит).

985. Арыдландын анлауынса, Неплюев алдан куреп, унга Иулгакарал эш итэ Иымак. (225-се бит).

986. Бындай хэбэр? эр?ен кайИыИы деред, кайИыИы ялгандыр эммэ кай? акарама — ку? йэше, тип Ьейлэгэндэре ысыща отсшай ине. (227-се бит).

987. Сэмлэнеп елгергэн Кинйэ, -кул Ьелтэп, бетэЬен дэ арба янынанкыуа-лап ебэр? е Ьэм, устарынын бер унына, бер Иулына текереп, тэртэлэр? е тотто ла, берсэ унга, берсэ Иулгакайырылып, эле бер тэгэрмэсте, эле икенсеИен тунгэктэр аша уткэр? е. (237-се бит).

988. Бер тороп, бер йыгылып ы? аландылар. (237-се бит).

989. Эле береИенэ, эле икенсеИенэкарал, уларга кес—кеуэт бирэ-бирэ, башкорттар, рустар? а Ьайт та Ьайткыскырыштылар. (238-се бит).

990. Берэу$эр h атас, а бада, икенселэре кулгэ инэ. (240-сы бит).

991. Кинйэ был серле хэбэргэ ышанырга ла итте, ышанмадка ла.245.се бит).

992. БереИенэн шиклэнеп, икенсеЬенэкапЬан. тетендэн касып, ялкынга инеу булмадмы? (266-сы бит).

993. Шулай? а улар куберэген донья менэн таныштылар, ундай ва-кытта у? е 11и? епме, 11и$мэйенсэме, Рэбдессэлэм эуэл эуэл замандар? а.(267-се бит).

994. Нытслап уйлап караНан, халы-к, ысынлап та, алдын-артын идэпкэ алып йэшэй, элеккенэн ейрзнэ, яныларга Набаккалдыра. (343-св бит).

995. Элеккелэре йэшэу коронан утз, якты донъяга я ныл ары килз тора.317.се бит).

996. Йылганьщ куренеп аккан вдкв агымы, ку? гэ куренмэгэн адкыИы, твпкв-he була. (387-се бит)44. — Эй? э, Полюша! — Иван уны етэклэп, йугерэ-атлай алып кайтып китте. (394-се бит).

997. Бер яктан караны твшэ, икенсе яктан яктыра башлай. (402-се бит).

998. Тэу? э ул Волганьщ эле Иул ягына, эле ун ягына те? елэ. (404-се бит).

999. Ун ягында Игнат, Иул ягында — Ьанат. (406-сы бит).

1000. Лэкин шунда ук, кара твн артынан алИыу тан Ны? ылгандай, ку? алды-на Те? внбикэ Ныны бадты, колак тебендэ тауышы ишетелгэн кеуек бул-ды. (410-сы бит).

1001. Айым у? ен бэхетле лэ, бэхетЬе? ?э Иананы. (416-сы бит).

1002. Э Айымдын кайгыНы дауам итэ лэ итэ: кисэгеИе лэ, иртэгеИе лэ бер ук. (417-се бит).

1003. Ышанды ла, ышанманы ла Айым. (418-се бит).

1004. Берэу? эр килэ, берэу? эр китэ. (422-се бит).

1005. Унында ла, Иулында ла Ныу. (433-се бит).

1006. ТСа? на ылау? арында кен-квн аяндымай елгэндэр. (444-се бит).

1007. Анлаганы ла, анламаганы ла Иейлэй, олоЬонон телендэ лэ, кесеИендэ лэ шул Ну?. (449-сы бит).

1008. Регистратор? ын Ьейлэшеуенэ Караганда, килгэн киткэндэр$е тынысландырып, анлатып ебэрэргэ кушылганлыгы Ни? елеп тора ине.455.се бит).

1009. Берэу? эр yFa кушылып йырлай, берэу? эр илай. (422-се бит).

1010. Ецеу кыуанысы кара кайгыга эйлэнде. (498-се бит).

1011. Дэррэу генэ ябауыл яЬау ©-сен, сиреузэге ун кулды Ыргы? тамагы аша, Иул кулды Кара кеше тауы итэгенэн уткэреп, урта кулды туп-тура завод корганына йунэлтте. (516-сы бит).

1012. Яманы онотолган, якшыЬы идтэ. (519-сы бит).

1013. Кисеу? эн тешкэс, тэгэрмэстэр таштан-ташка Ьикер? е, арба эле унга, эле .hyл Fa сайка л ды. (525-се бит).

1014. ЬелэуЬен юлдар? ьщ эле береИенэ, эле икенсеИенэ-караны. (587-се бит).

1015. Шуны белеу есен ул Кенгэк тауы тирэЬенэ барып, лрыЬугылды, бире Ьугылды. (530-сы бит).

1016. Мин айгыр тим, Иинko? foh да ko? foh, тиЬенсе. (19-сы бит).

1017. Кисэле-бвгвнлв кургэндэре Кинйэнен йерэген тетрэтте. (16-сы бит).

1018. Куккэ бакЬам кук алыд, ергэ бакЬам — ер каты. (85-се бит).

1019. Олога кеселекле, кеселэргэитэгэтле. (161-се бит).

1020. У Fa, гэзэттэ, я? лы ке? ле, «ала бейэ» тип аталган вакытта, бара торган булдылар. (239-сы бит).

1021. Айымдыц кунелен кутэреу тугел, йерэген эсеттер$е. (337-се бит) F. ИбраЬимовтын «Кинйэ» романында (икенсе китап) кулланылган антонимдар

1022. Алмандар иле алы с та, бик бик алыдта калды. (6-сы бит) Яп-якын Fbrna калгас, кунышта тукталып торманым. (108-се бит).

1023. Ьэр йэйлэу? э башкорт сиреуен данлап каршы алалар, Ьэр ер? э ?урлап о? аталар. (7-се бит).

1024. Ьугышка инеп, уны у? яурындарында кутэрэ башлагас кына, якшыЬын-яманын анланылар, енеу есен гэйэт куп камасаулыктар бар икэнен анланылар. (11-се бит).

1025. Унын тауышы ярЬыу йылга Ьымак агылды агылды ла, шаршыЬын утеп, тонокка тешеп кесен бетергэндэй Ьурелде.(15-се бит).

1026. Тик шундай ку? гэ ак-кара куренмэдлек, уцда кем, Иулда кем барлыгын айыра алмадлык яман алышта ниндэй ук тейеуен калай курЬендэр инде.19.сы бит).

1027. Ут койон адтында Рэсэй гэскэр? эре ары Иугылды, бире Ьугылды. (19 сы бит).

1028. Икенсе гренадер полкы ла кырыла-кырыла сигенэ башланы. Дошман алга ынтыла. (20-се бит).

1029. Ун кулы мендн те? гененэкуша ЬенгеИен тоткан, Иул кулында калканы.

1030. БереИенэн янтая, икенсе рэд биреп ала.

1031. Эле тегеИенэ, эле быныЬына. (23-се бит).

1032. Якшымы яманмы алыш вакытында башкорт 6ep-6epehe есен йэн аямадка кунеккэн. (25-се бит).

1033. Шунда Fbma Кинйэ, береэ унга, береэ Иулга ку? ташлап, ике як кулын-дагы хэлен йунлэп байкай алды. (25-се бит).

1034. Эммэ батша ауырый, тип бетэ армия тукталырга, яулащан позиция калдырып кителергэ тейеш тугел дэ 6aha. (35-се бит) Улар? ын бэхетенэ Елизавета л, а о? акламай Иауыкты. (37-се бит).

1035. Быны ишеткэс, кыуанаИы урында, яман кайгыга твште. Э яны коман дующий итеп тэгэйенлэнгэн йэш полководец Виллим Виллимович Фермор, Иунгэн усакты янынан лэукетеп ебэргэндэй, декабрь а? актарында Ивжумгэ ку? галырга эмер бир$е. (37-се бит).

1036. Берэу? эрекала короп йэшэгэн, икенселэре ябырылып килеп емергэн. Унан тагы те$егэндэр, тагы ем ергэндэр. (42-се бит).

1037. Рэфу итегед, поход марты мензн алга бара торган вакытта ретирада яЬатыу нимэ була? — Ай, кэдерлем, кайЬы сатста артка диспозиция яЬай белеу — gyp акыл ул. (45-се бит).

1038. А? мы купме 0фелэ йэшэп киткэн воеводаларды, турэлэрде Ьанарга тотондолар. (47-се бит).

1039. ТСулдар ядыла, берэр адым артка сигенэнэр дэ, алга ынтылып, тагы кукрэктэр кукрэккэ кыдыла. (48-се бит).

1040. Бергэ йерегэндэ лэ, береЬе урамдьщ кояшлы ягынан, икенсеИе кулэгэ-нэн барырга ярата тедлелэр. (50-се бит).

1041. Лэкин Уваров менэн Ораков сиреуде hyHFbi вакыттарда Ьалынган яны купердэн алып киттелэр.^54-се бит) Идке башняЬы гына юл буйында Ьерэйеп тора. (55-се бит).

1042. Гербтын вдкв ягында gyp итеп тэре тешерелгэн. Унын адтында яны тыуган ай урагы. (59-сы бит).

1043. Э иртэгэЬен елкэндэр уянып сыгыуга, кескэй Салауат куптэн аятека бадкайны. (68-се бит) ИкенсеЬенен Орскида, Ьакмар кэлгэЬендэ gyp экскуция яИауын йэш сагында уд куддэре менэн курде. (55-се бит) — ТСарале, быуайыным, ил влкэндэре риза тугел. (108-се бит).

1044. Ьэр береЬе шулай Иорай, Иэр береЬенэ шулай яуап бирергэ тура килэ.72.се бит).

1045. Лэкин Рэсэй уде есен генэ борсолмай, алда кыр-кадактар Ьэм /кыр-Fbiggap, жангардар Ьэм монголдар бар.(74-се бит) Эт кэдере лэ юк.90.сы бит).

1046. Ул да оло телгэ йокманы, кесе телгэ етмэне. (87-се бит).

1047. Байгурага йэйен тир тугэбед, кыш тунабыд. (90-сы бит).

1048. Ундз тау те? мэлэре калды. Иулда йылга у? эне булганга окшай.90.сы бит).

1049. Шулай? а ак кар ©-ртвндэге юлды шэйлэрлек ине эле. (90-сы бит) Бына бер вакыт ун яктапл урман кы? ырымында кара шэулэлэр пэй? э булды. (91-се бит).

1050. ЭсэЬе аслыктан шешенеп ята ине. «И илаЬым, касан Fbma тамак туйыр кенгэ етербез икэн», тип керЬенде ул. (92-се бит).

1051. Ярлы 6улЬан, башкортка ла, руска ла ауыр йэшэуе. (95-се бит).

1052. Бвгвн унда, иртэгэ — бутэн ер? э. (97-се бит).

1053. Зирэкмулла Инн. Ацыра баш тугелЬен. (100-се бит).

1054. Бикбулат, ярЬып, ике якка калтыранып торган ике Ьунарсыга унлыИуллы камсы менэн Ьыпырып алды. (104-се бит).

1055. Был эш килешмэй? ер, тине егет йомшак тауыш менэн генэ, лэкин уньщ карашы каты ине. (108-се бит).

1056. Кинйэгэ горурлык, Бикбулатка тагы бер гэрлек ине был. (111-се бит).

1057. Тимэк, уньщ кукрэгендэ фэрештэ бултаи. Э Ьугышка о? аткан сакта, Бикбулат шуньщ янына иблес Ьалып ебэргэн. (112-се бит).

1058. Тагы килделэр, улары китеугэ бутэндэре ишек асты. (114-се бит).

1059. Монголдар урынынан И? егэй?ен улдарын, тугандарын тэшкил иткэн мыр? алар эмир — задалар едтенлек ала, нугай? ар?ьщ эреле-ваклы урзалары барлыкка килэ. (124-се бит).

1060. Шэмдэлдэге шэм янып бетте, икесеЬенэ ут алдылар, уныЬынын да яны-Fbi гына калгас, кунак менэн Кинйэ сыуал алдына кусеп ултырзылар.124.се бит).

1061. Улар? ан кы$ алгаидар, уларта кы? биргэидэр. (126-сы бит).

1062. Кемдэр? ер килэ, кемдэр? ер китэ, рус крэртиэндэре йерештерэ, Конкас сэсэн дэ Кинйэ йортонда о? ак-о?ак була.(132-се бит).

1063. Э Жунгар? ар, ни эшлэргэ белмэй, тегелэй-былай Ьугыла. (135-се бит).

1064. Дереден табаИы ине лэ. Юк. Табып булмад. (139-сы бит).

1065. Квнтыуыштагылар тэнре тиЬэлзр, кенбайыштагылар тора тигэндэр.139.сы бит).

1066. ТСаскын кылыпа утэ кырьк-, у? е каты бэхерле була. Лэкин унын куне-ле йомшара ла. (140-сы бит).

1067. Кесен арттырыр есен юлбадар о? он бысак Ьурып сыгара, каскын да билгауынан балта тартып ала. (147-се бит).

1068. Салбары ла, о? о#кулдэге лэ, кы^ка сэкмэн дэ буй-Ьынына бер кейсэ таман бит эле. (148-се бит).

1069. Алда ла, артта ла. Бер ым бирелеу менэн унда ла, Иулда ла, артта ла, алда ла балталар тукылданы.

1070. Карета, бер алга, бер артка тартылып, донк-донк килде. (150-се бит).

1071. Квс тэ бирэ, -куркьщы л, а бетврэ. (151-се бит)53. $ур?ары бар, бэлэкэстэре. (153-св бит).

1072. Онвндэ qркте, твшвндэ Ьаташып, баслыпап уянды. (159-сы бит).

1073. Журкты ул, лэкин у? кылыплна у? е риза тугел ине. Былар? ан панамы, хатта Демидовтар? ан да куркманы. (161-се бит).

1074. Улар есен алтын кемеш йэллэмэй? эр, затлы фамилиялар? ан — дворян-дар?ан, ?ур чинлылар? ан кейэу? эр ?э табылыр. ha — ай, табылмас тиме ни! (163-св бит).

1075. Юк, бетэ тирэ якта, алыд — алыеба? ар?ар?а ярлыЬы ярлы булып, байы бай булып yFa баш эйер. (168-се бит).

1076. Ризелбанат берсэ шатланып, урле-кырлы Ьикер? е, берсэ, терлеИен уйлап, калтыранды. (170-се бит).

1077. ТегеЬен дэ, быныИын да Элибай? ьщ курЬэткэн сактары булды Кинйэгэ.176.сы бит).

1078. Алдан ары, кунелдэн кире генэ эшлэйбе?. (182-се бит).

1079. Йылганьщ бирге ягында ла, аргы ягында ла йеренелэр (190-сы бит).

1080. Бвгвн! Иртэгэ осрашып булмад. Иртэн — бик иртэ ТорИонкай менэн Буранбикэ, кистэн hy? -куйыцгканса, Елтеймэд тауы артына килеп етте-лзр. (192-се бит).

1081. Эйттен ни, эйтмэнен ни барыбер Иэтеуэ булмад. (196-сы бит).

1082. Демидовтарзын канЬы? лыгы икелэтэ яманырак булыуын якшы бел-гзнлектзн, шул кенде генэ кетеп торгандай, гаилэлэрен алып тырымтырагай каса башланылар. (205-се бит).

1083. Сакырылганы ла, сакырылмаганы ла бар. (210-сы бит).

1084. Ниндэй болот? Салт ая? бит. (211-се бит).

1085. Уйлап пара, бер хальгкка якты квн телэйем тип, икенсеЬенэ карангы тон-калЬа, якшылык килэме? (214-се бит).

1086. Унын оло башын кесе итеп, у?? эренен 6ygaFahbi аша атлап инеуе тештэкургэн кеуек кенэ. (214-се бит).

1087. Э инде хэйер итеп кулына кемеш тэнкэ Ьу? ылгас, алырга ла, алмадка ла белмэне ул.

1088. Берэу? эр байый, берэу? эр газап сигэ. (215-се бит).

1089. Йэйге мэлдэ Стэрле шулай гына. Я? гы ташкандар? а Fbma гэйрэте? ур унын. (216-сы бит).

1090. Элекке йылдар? а Салауат йэ атаИы, йэ эсэЬе менэн генэ бара торгайны унда. Хэ? ер усте шул. (222-се бит).

1091. Булеп алынган ер? эр?э баяр сэсмэИэ, башкорттар сэсэ, бесэнен сапма-ha башкорттар — саба, малын кетмэЬэ — баш-корттар кетэ. (227-се бит).

1092. Тояктары тейгэн ергэ тейэ, теймэгэнгэ юк. (228-се бит).

1093. Ул эстэн квйвнвп, тыштан квлвп’куй?ы. (229-сы бит).

1094. Бар, минэ тимер улэне килтер. К>к, килтермэне тумыргка. (230-сы бит).

1095. Ризелбанаттьщ якты квне карангы твнгэ эйлэнде. (240-сы бит)80. hыу? ан сьттым, утка твштвм, тип кенэ эйтерлек.

1096. Ялан иркен, Иулыш тарлыкай.

1097. НишлэйЬен, кулэгэ тсояш бар сакта FbiHa була. Э тсояшы юк хэ? ер, юк!244.се бит).

1098. Хэйерлегэ тугел, ахырыИы тап шул буранлы кендэр? э яман хэбэр та-ралды: батшабикэ Елизавета доньякуйган икэн. БыныЬы якшыракбул-мадмы? (250-се бит).

1099. Ул сагында шул сатслы ерзэр утеп, шул сатслы тсаршыльгктар аша йереу енел булмагандыр, э Иунгы йылдар? а был у? енэ курэ бер тэртипкэ Иалын-гайны. (251-се бит).

1100. Озакламай Ьырт инкеуенэн тешкэн юлдагы ак кар едтендэ кара таптар булып Ьыбайлылар, енеуле саналар куренде, шенгер? эр сынланы.

1101. Алда ла, артта ла атлы драгундар. (255-се бит) Ышанырльпы, ышанмадлыгы. (256-сы бит).

1102. Кеселэре, дэу? эре. (263-св бит).

1103. ШатланаЬы ла, кайрыраИы л, а кук.

1104. Был hyFbiniTa уньщ енгэн сактары ла, енелеугэ дусар ителгэн ватшт-тары л, а булды. (272-се бит).

1105. Бигерэк тэ Сенаттан вэгэ? э ителгэнкарар? ар?ын килеу-килмэуен бе-лешэлэр. (284-се бит).

1106. Yg гумерендэ йылганы кайдан кисеуенэ ейрэнгэн кеше кеуек, кэрэк-кэрэкмэд урында уценен, кем икэнен асмай. (285-се бит).

1107. А? на буйы йэйлэу уратаЬы, тирмэлэр тирэЬе кунактардын эйэрлэнгэн-эйэрлэнмэгэн аттары менэн кайнашып тордо.

1108. Бетэ мэшэкэттэрде аткарыу, квн-твн кунак Ьыйлау yFa бер ни торманы Уны юкИынып, квн-твн йэш тугер тедле. (286-сы бит).

1109. ОлоЬо-кесеНе уны мекиббэн китеп тынлай. Хэйер, иртэкте терлесэ итеп, тынлап ултырыусылардын кемлегенэ, ниндэй урында, вакыттын, а$мы, кулме булыуына карап, уден телэгэнсэ, удец белгэнсэ Ьейлэй тор-FaH F9?9T бар. (286-сы бит).

1110. Карттары ла, йэштэре лэ Ьейлэй.

1111. Бэлэкэй арба тартып, вак тауарзар Ьатып йерегэн арлы-бирле ас-ламсы Fbrna тугел дэ баЬа. $ур бай. (290-сы бит).

1112. Утка инэм, hbiyra тешэм, табырмын. (294-се бит) Берэу? эр кайтты, икенселэр китте. (295-се бит).

1113. Унын кайтыуы шатлык та, куркыныс та. (304-се бит).

1114. Ашкадар Ьыуына кушылганы ям станы эргэЬенэн генэ aFa, тик ул бик hай. Э арырак Тойпак куле аша акканы мул Ьыулы була. (307-бит).

1115. Быгаса ауыл карттары дыуамал йэш елкэнсэкте, каудын ергэ урт Ьа-ла курмэгед, тип тыйып килэ ине. (312-се бит).

1116. Йэштэр$ен дэ, карттар? ыц да кендектэре ошонда киделгэн, ошонда тэу тапкыр тэпэй барып, йерергэ ейрэнгэндэр. (315-се бит).

1117. Кенде? ?э, тендэрен дэ саптылар улар. (317-се бит).

1118. Яны закон биргэндэ, батшаИинэн-минэн алда уден кайгырта ул.

1119. Быларына а? мы-купме кен бирЬэ, дворяндары карты. (321-се бит).

1120. Бетэ Рэсэйдэге кеуек ук, Ырымбур губернаЬында ла кыш буйы ары саба, бире саба халык мэжкилде. (322-се бит).

1121. Елгер аяктардын ергэ тейгэне лэ, теймэгэне лэ билдэЬед. (334-се бит).

1122. Шулай? а твйнэлэИе кэнэштэр хакында унда ла, бында ла Ивйлэшэ-лэр. (340-сы бит).

1123. Карттары ла, йэшерэктэре лэ ута бакты. (343-се бит).

1124. Ьэр кем, малай-шалайы ла, акИакалдары л ауларга алдан ук 6aha бирергэ тырышты. (346-сы бит).

1125. Ьэр Ьуззен башы булган Ьымак, ахыры ла юк тугел.

1126. Кинйэ лэ ку^алырга иткэйне, сэсэн менэн бергэ юл тоторбоз, тип тукталып тор? о. (353-св бит).

1127. Угрылыкта файза юк. Тогролокта ла булманы. (356-сы бит) hyFbim бер-нисэ йылга Ьузылыр, ул бвтвр-бвтмэ$тэн Рэсэйгэ зур яу кубыр. (356-сы бит).

1128. Ьэй, медкенец. Юк, медкен тугел. (360-сы бит).

1129. Иртэн уяндымы уйында Алпар. Кис йокларга яттымы — Алпар. (364 -се бит).

1130. Тик якынмы ул, алы^мы бынан.

1131. Артык алыд та китеп елгермэгэйнелэр бер вакыт арттарынан тар-Ьылдатып сапкан Ьыбай куренде. Якын етмэдтэн ук унын эйэр едтендэ нык кына hyFbuiFaHbi Ьизелде. (365-се бит).

1132. Э караны шкояш байыган Ьайын була тора. Эй, Аккалпакты ун-дай KapaHFbi квнгэ дусар иткеИе килмэне Алпар? ын. Э у? янына кил-терИэ, хурлы курере, бер иламаИа бер илар, бер битэрлэмэЬэ — бер битэрлэр. (369-сы бит).

1133. Э анау Акбу? ат менэн Кукбу? ат йондо?? ары хакында карттар эле лэ, улар элек иге? эк кот булган, тип ышаналар. Bepehe улемИе?, икенсе-he тэ? эти гумерлекот, йэнэЬе. (373-св бит).

1134. Тик бегви тугел, иртэгэ кис, ти. (378-се бит).

1135. Эммэ донъяла кара ла бар, ак та бар. (379 сы бит).

1136. Бар якшы хе? мэт иткэне, бар зыян курИэткэне. (390-сы бит).

1137. БегенгеИе лэ, уткэне лэ кал май. (396-сы бит).

1138. Лэкин Кинйэ былар? ы халык кунелендэ Иакланган хэтирэлэр бу-йынса гына Ьейлэмэне, береИен белмэЬэ икенсеИен белэ, европа ки-таптарын укымаИа — башкаИын укыган. (397-се бит).

1139. Паллас у? е, бар нэмэне лэ юк тип, башкорттар алып барып курЬэт-кэнде дервдлэмэй, йэшереп калдырырга кунегеп штте.(4.4-се бит).

1140. Бвгвнгвлв-иртэгэле уньщ янына яугирзар йыйыла башлаясактар.426.сы бит).

1141. Алдары арттары тап — такыр. (427-се бит).

1142. Жара тен ни yFa, якты квн ни. (437-се бит).

1143. Унда ни барын бик якшы анлаган ул. Яман йылан булды ул. (442-се бит).

1144. Двм карангы мэлдэ кузгалып киткэндэ, кара тен утер, якты квн ты-уыр, кояш сыгыр, Жангарга барып етербе?, тип емвтлэнгэйнелэр. (443се бит).

1145. Аралар? а бо? тиерЬен утэ Иалкын. Уны у? е булИа л, а йылытырга телэй Эминэ, йэндэр алыдлыгын якынайтырга тырыша. (446-сы бит).

1146. Якшыуща булИагыз, юлыпл? хзйерле булыр. Э яман эштэ йеретмэ-бе?. (451-се бит).

1147. Бер ерзэ кубынган койон бадылып етмэй, икенсе урында янилн дер-Л9Й. (457-се бит).

1148. Йэрэхэтлэнеуселэр зэ, шунда ятып калыусылар за куп булды. Офицерзары ла а? акырмай, кулдары уйнап тора. (460-сы бит).

1149. Кара тендэ ике як урманга беззен ике полк инеп ята. Яктыргас, яландан калага ябырылам. (462-се бит).

1150. Э бит улар араЬында гэйепле гэйепИезе лэ, улар хэрэкэтенэн бетен-лэй ситтэ торгандары, у? пандарына каршы кутэрелгэн ярлы-ялпыЬы ла, малорустары, белорус тигэндэре лэ бар. (464-се бит).

1151. Тегелэре лэ, былары ла бе? гэ эшлэрзэр, унда. тыныс тота белербе?, -тип эле ук уй кора ул. (465-се бит).

1152. Килтергэн хэбэре Кинйэне берсэ 179Й9НД9р?9, берсэ к9Й9Ндер? е.474.се бит).

1153. Зур илдэ енеле лэ, ауыры ла бергэ. (478-се бит).

1154. Fa3an сигеу? ен, яфа куреузен сигенэ сыккан халык, бер вакыт шэф-кэт яуыр, тип уззэрен коткарыусы кетэ, куктэн Ганса пэйгэмбэр инер, ер? эн МэЬэзей калкыр, тип ышана. (484-се бит).

1155. Ялкын кабынган да Иунгэн. (487-се бит).

1156. Елкенмэс еренэн елкенер йврэк. (491-се бит).

1157. Башта баигкорттар, нинэ берэузэр кайта, икенселэр кала, тип апты-рангырап калгайнылар. Терлесэ уйлап, якшыга яманга юралды, бэ-хэстэр булды. (494-се бит).

1158. Берэу? эре — Рзсзй яклы, шляхталары — карты.151. 9 he? якшыЬын — яманын бер кургэнИеге?? ер.152.. АтаИы Ивйлэй, улы тынлай.

1159. Был донъяла дуд та бар, дошман да бар, ти Юлай.

1160. Уньщ эйткэненсз, глыдтагы дошман, ап-асытс йерегэне, зллз никур-тсыныс тугел. Якынырагы, у? янындагыЬы.(495-се бит).

1161. Карангы твшкэнсе якты ку?? э курэ-курэ э? я?? ырыу кэрэк. Уньщ есен бвгвнмв иртэгэме Яйьгктагы команданыкыйратырга, комендант-ты бэреп тешерергэ, Ырымбур? ы енеп алырга кэрэк. (515-се бит).

1162. Былтырлы быйыллы Польша конфедеранттарына карты китмэне-лэрме? (519-сы бит).

1163. Бейек тау? ьщ тубэЬе якын куренЬэ лэ, барып етеу? эре, ай Ьай, алыд.520.се бит).

1164. Кэйнэле-килеиле икэулэп, сукерлэшэ-сукерлэшэ, бетэ Ьагыштар? ы Ьундереп, шатлыгынкайгыЬын уртаклашып, бергэ бергэ торор? ар ине. (523-се бит).

1165. Алдыцды-артыцды уйларга кэрэк була. (539-сы бит).

1166. Енеп сыгып тэхеткэ ултыра калИа, был Бугэсэузен дэ алдаган сактары буласагы ихтималын анламай тугел ине Кинйэ, анлай. (543-се бит).

1167. Бигерзк тэ алы$ юлга йунэлгэндэ хандын нукер? ары, Иаксылары, сап—кындары, тулы булырга тейеш. (7-се бит) Имэнкала мензн КесеЬарай араЬы, элбиттэ, якын тугел. (9-сы бит)2. -УныЬын у? ен якшы белэЬевдер инде, хермэтле хан. (8-се бит).

1168. Айыу булмаИа ла, буре килеп cbiFbipFa мвыкш.(13-се бит).

1169. УлИэц дэ, улмэИэц дэ тауыш сыгармау хэйерлерэк. (16-сы бит).

1170. Квн артынан квн утте. Ай артынан ай утте. (17-се бит).

1171. Иларгамы, шатланыргамы белмэй аптырап калды колдар бетэЬе бер тауыштан: Рэхмэт Ьинэ, хо? ай бэндэЬе! (21-се бит).

1172. Сафагэрэйгэ карты токанган у тын ул Иудермэне. КиреЬенсэ, дврлэп яныр? ай ыдмала Ьипте ул утка Ьэм ялкынына у? е лэ кы? ына башланы.24.се бит).

1173. KapcbiFahbiH карсыга ла, дошмандары беркет бит.(26-сы бит).

1174. Кем есен бит: минен есен тугел, Иинен есен бит. (27-се бит)10. /Казанлылар Кужакты бетенлэй башы-аягы менэн кабул итмэнелэр.28.се бит).

1175. Иин буре булИан, бе? юлбарыс булырбыКэрэкИэ лэ, кэрэкмэЬэ лэ, унын бетэ уй фекер? эрен, телэктэрен кеуэтлэнелэр. (33-се бит).

1176. Билдэле, ул йомшак кунелле катын, Иугыш менэн уйнау? ы туктатып, тыные йэшэу? е артык курэсэк. (38-се бит).

1177. Изге Ьурэт алдына тубыкланган хэлдэ береэ манлайын и$энгэ бэреп, береэ калкына биреп, Ьамаклай-Ьамаклай йэшен тукте. (40-сы бит).

1178. ЭргэЬендэ буталып йерегэн гэйепле Ьэм гэйепИе? ха? имдар?ан, йе? башы Ьэм яугир? ар?ан унын камсыЬын Ьэм таягын у? елкэЬендэ татып караусылар а? булманы ул кендэр? э.

1179. Ьэр бирелмеш кенде бер ук вакытта унын, уксылары терле яктан килеп пищаль тигэн коралдарын шартлата-шартлата кала эсенэ укталдылар.

1180. Мэскэу яугир? ары едтенэ утлы ыдмала ташкыны акты, улар тагы как-лыгып кире сигенергэ мэжбур булдылар.

1181. Их, государь, — тине, — шул тиклем ергэ берсэ ары, берсэ бире Ьейрэп йерегэнсе, ТСазанга якынырак берэй урын-Fa туплау килешмэдме? (44-се бит).

1182. Элекке дуд дошмандарыиан берэйЬе тугелдер? э? (46-сы бит).

1183. Ят бауыр? ан булЬа л а, у? е былай ба^алкы куренэ. Тик кырыд холокло, бугай, э?

1184. Юк, атай, уйламаным. (47-се бит) Ьэр кемден у? кайгыИы, у? гаи-лэЬе бар. (48-се бит).

1185. Э? лэу бер эш, табыу икенсе эш.(50-се бит).

1186. Юк! Юк! — тип кыскырып ебэргэнеи Шакман турэ у? е 1ш? мэй калды, тауышыныц кот осорлок йэмЬе? янгырауына у? е гэжэплэнеп, бера? ты-мып тор$о. (53-се бит).

1187. Был турала уйлау эллэ нисек кы? ык та, куркыныс та булып китте. (55-се бит).

1188. Баштарын эле бер якка, эле икенсе якка бороп алды, ку$енэ башыиа, колактарына берэм — берэм ку? йугертеп сык-ты. (56 — сы бит).

1189. Айырма тик шунда: улар ала ла Иата, э Шэгэле алмай? а, Иатмай? а, карап тик йервй. Кэрэк булЬа, элбиттэ, ул да алыр йэки Иатыр ине.62.се бит).

1190. Эммэ шуны твшенде: Ер Ьыузы алмай, тыныслык b3F3?3 итэ. (60-сы бит).

1191. Билдэле, ул йомшак кунелле катын, Ьугыш менэн уйнаузы тукта-^ тып, тыныс йэшэузе артык курэсэк. (38-се бит).

1192. Купме ауыр юл утергэтура килде уларга, купме мэшэкэтле, интегеуле квндэр, йокоЬоз твндэр уткэрергэ тура килде.

1193. Хэ? ер ни эшлэргэ инде? Тап шул, бынан байтак йылдар элек ергэку-меп, тэкэ ите быктырып ашаган, урында, улар икэузэн икэу генэ тороп калдылар. (66-сы бит).

1194. Яны кала? ур булмаясак. У? е бэлэкэс булЬа ла, мэшэкэте зур унын.68.се бит).

1195. Я? гы кояш берсэ алдынан, берсэ артынан тешеп кыззырыуын квндэн-квн квсэйтеуенэ карамартан, Алексей Адашев кар иреп, йылгалар куз-гала башлагансы, Углич урмандарына килеп етэ алды. (70-се бит).

1196. Тубэнгэ табан Ьаман кинэйэ барган йылга едтендэге Ьалдар эреле-ваклы тулкындар эсендэ бэуелэ-бэуелэ актылар за актылар.

1197. Тан hapbihbi Ьы$ылгандан алып киске энергэ тиклем Ьалсылар хэрэкэт-тэ булды. (72-се бит).

1198. Был хэбэр бик тэ кы? ыклы Ьэм ни есендор якын тойолдо уга. Ядкэр баркактын кай? алыр алыдта яткан Себер ханлыгы тураЬында ниндэй? э булЬа етди фекер йереткэне юк ине эле. (77-се бит).

1199. Ядкэр мырза сапкындарын эле бер якка, эле икенсе якка ебэреп Ба-йынтыны kgh-tqh эзлэтте.37. 0?0#юлда була торган кыдка Ьэм кэзерле ялга туктаган яугирзарын аяк gqto бадтырып, тагы кем килерен квтэ башланы. (78-се бит).

1200. Шау-шыу берсэ кесэйеп китте, берсэ э? ерэк кэмеп алды.(83-се бит)39. -Туктамагыз! тип кыскырзы Ядкэр Ьэм узе таты алга сыгып саба башланы. (87-се бит) Э инде улар кузгалганын кургэс тэ артка узгандар кире боролор. (20-се бит).

1201. Был тамаша ниндэй? э булЬа кесИе? ерэк йэнлектен у? енэн зурырак та, кеслврэк тэ булган икенсе бер йэнлеккэ Ьежум итер алдынан уй-натып, шаяртып алыуын хэтерлэтэ ине.

1202. Твн шулай мажаралы утте, ТСарангы, хурлыклы квн артта калды.

1203. Тэуге тапкыр куренеу? эре ер адтынан килеп сыккандай капыл булган кеуек, югалыу? ары ла капыл булды улардын (88-се бит).

1204. Йэштэр онотолоп китеп алыштылар, ярыштылар, керэштелэр, сабыш-тылар. Ололар йырлаштылар, монлаштылар, уткэндэрде хэтергэ алып гэплэштелэр. (89-сы бит).

1205. Берэй ышаныслы гына кешегэ бирерЬен, Ьинэ берйэндэр якын бит, удэргэндэр? э алы$ тугел. (90-сы бит).

1206. Мал бе?? э бар менэн юк араЬында инде ул. (92-се бит).

1207. Кенде? йэшенеп торорга ла, тендэ генэ юл алырга кэрэк булыр. (95-се бит).

1208. Сэ? е буйдары, Оло У? эн менэн Кесе У? эн араЬы йомшак тэбигэтле урындар? ьщ береЬе. (99-сы бит).

1209. Бындай сакта халык у? енен бетэ эсен-тышын курЬэтэсэк. (102-се бит).

1210. Усактарда, вакытлы аласыктар? а ут кабынды. Усак экренлэп Иунде.105.се бит).

1211. Насар булмад ине, миненсэ. (105-се бит) УныЬын у? ен якшы белэЬен-дер инде, хермэтле хан. (8-се бит) У? ен есен дэ, минен есен дэ!108.се бит).

1212. А? мы-купме гэскэр менэн уратылган хэлдэ килеп ингэн Ядкэр тураИында ишеткэс, ул тэу? э атаЬы тарафынан ебэрелгэн яр? амдыр тип кабул итте. (110-сы бит).

1213. Эсендэге ялкындын бер саткыЬын да тышка сыгарманы ул, бер ниндэй? э бэлэкэс кенэ ишара менэн дэ белдермэне. (112-се бит) Углич ягынанЗейэ тамагына табан юл тоттсан? ур илна дружинага тап булып, ул кыйралып кайтты. (113-се бит).

1214. МохэммэттаЬир эфэнденен мунсаЬында эшлэуе Шэрифулла есен енел булманы. Хе? мэт бик тз тынысЬы?, бик тэ мэшэкэтле, ауыр ине. (121-се бит).

1215. Якшыны-якшы итеп таный белэлэр. Яманды яман итеп таный белэ-лэр.

1216. Сау? эгэр?эр кубеЬе тауарзарын йыйып влгвр? е, э Ьенэрселэр у? кулда-ры менэн эшлэп алып сыккан нэмэлэрен алып куйырга влгврэ алмай калдылар. (122-се бит).

1217. Хан Ьарайын, да ла утэ, колдар ятагында ла. (124-се бит).

1218. Гвршаднэ бикэ, йэшер? ен дэ, Ииптен дэ. Хэбэр булЬа ла, булмаИа ла, куренеп тора, Ьейекле ханбикэ. (126-сы бит) Алда ла Ьаксы, артта ла Ьаксы, э аркалакамсы. (130-сы бит).

1219. Кемден ожмахка, кемден тамукка инэсэге аллакулында. Ниндэй го-наИлы Ьэм гонаИы булмаган бэндэлэр? е тагы ла кулга алдылар. (134-себит)59. 0? акка тугел, алла бирЬэ, бер а? га Fbma.

1220. Ьарай? агылар Сейембикэнен ул кэбер янына килгэнен йыш кына кур? елэр, эммэ ханбикэ о$ак булмай. Э? генэ бадып тора ла эсенэн ни? ер укыган булып китэ лэ бара. (136-сы бит).

1221. Халык кунеле каты ла була белэ, кэрэк сакта йомшак та була белэ. Язалай? а ала ул халык, Fdcpy $э итэ белэ. (138-се бит).

1222. Ьыйлай, ти, кон Ьайын башына тукмак биреп тора, аркаЬына камсы твшврвп тора, ти. (143-св бит) АксаЬын елэшкэнгэ Ьис тэ укенмэне ул, киреЬенсэ, хатта шатланып куй? ы. (144-се бит).

1223. Доресврэге, алда барыусылар ни есондер капыл туктап куй? ы, э арт-тан этэреп килгэн халык улар? ы кыдып аллы. (146-сы бит)64/Казан урамында тсангырып йерогэндэ, кетмэгэндэ тап килгэн агалы-энеле был икэу Ташбайга бик o-кшап китте. (147-се бит).

1224. Бер квн килеп кискэ табан улар есэулэшеп И? ел яплиа атланылар. Твн тыныс ине. (148-се бит).

1225. Эле есенсеЬенен эшкэ яраган-ярамаганлыгын Иынап карай? ар.

1226. Берун як ярга сыгалар улар, бер Ьул як ярга. (149-сы бит).

1227. Бер мейештэ э? ерэк Ъунеп тора ла икенсе мвйвштэ кабат калкып сыга ине. (151-се бит).

1228. Казан урамдарында ла, берсэ квсэйеп, берсэ Ъунеп, тсаланын эле бер мейошондэ, эле икенсе бер мвйвшендэкабатланып торган тэртипЬе? сыуалыш Ьэм мэгэнэИе? шау-шыу осраклы бер ватсига килеп сыплуы артсаИында бадылыпкуй? ы. (152-се бит).

1229. ТСужа-кты Казандан тсыуып сыгарырга тигэнкыйыу-тшйыу фекер? эр япансылар араЬында калкып сыга тор? о, бадыла тор? о, янгырай тор? о, Ъунэ тор? о. (155-се бит).

1230. Кистэн гэскэренэ ял бир? е, э иртэгэИен Ьежумен башлап ебэр? е. (156-сы бит).

1231. Я? мэленэн йэйгэ кускэндэ була торганса, Ьэр квн Ьайынкыд-кара барган твн KapaHFbWbiFbiH фай? аланып, Курбский Туланы ике яктан ситлэ-теп утте.

1232. Эммэ берсэ ундан, берсэЪулдан килеп сьгктсан рус гэскэр? эре Ьис тэ тынгы бирмэне.

1233. Э^ме-купме идэнкалган яугир? ары, янычар? ары менэн бергэ Дэулэт-гэрэй у? е саккасып котолдо. (157-се бит).

1234. Купере булмаган эреле-ваклы йылгалар? ы утеуекот оекос ауыр булды. (158-се бит).

1235. Диуар? ын эске ягында гэскэрказанлылар? ан Fbrna тормаган кеуек, тышкы ягына килеп бад-кан гэскэр? э сыбар ине. (159-сы бит).

1236. Рус гэскэр? эре берсэ сигенде, берсэ тагы шашынып килде.

1237. Тэуге квндэр? э ул йыш-йыш гэжэпИенеп карал торзо. hуны рак баш-калар менэн бергэ анЬы? рэуештэ йугереп диуарзарга якынлашты.

1238. Ул арала булмай, Арса кырында узенэ гэскэр туплап бодоп яткан Япансы башын калкытты Ьэм рус гэскэрзэренен артынан килеп Иежум итте. Ул урманга инеп 6oqto. (160-сы бит).

1239. Кене буйы менлэгэн уксылар капкаларга килеп ябырылдылар Ьэм кил-гэн Ьайын каклыгып кире сигенергэ мэжбур булдылар. (162-се бит).

1240. Эстэн бер туктауИы? балсык cbiFa ине ул кендэрзэ, тыштан бурэнэ алып инэлэр ине.

1241. Квнвн дэ, тенен дэ дауам итте был эш, тукталыузы белмэне. (163-се бит).

1242. Дошманынын енен, бейек государь, касан, ни вакытта шартлатыузы унай курэ? — тине ул у? хакын якшы белгэн кешелэрзэ генэ була торган Ьауалылык менэн, — бегенме эллэ иртэгэме? (164-се бит).

1243. Тик Ядкэр хандьщ кай? а булганын улгэнме, ТСазан тэхете есен башын корбан иткэнме эллэ и^эн калганмы, сыгып касканмы эллэ берэй ме-йешкэ инеп бо$канмы икэнен белгэн кеше юк.

1244. Ул у? алдына ни? ер Иейлэнэ, юклы барлы сэсен йолка — йолка кемде-лер каргай, манлайына эленэн — эле тей? ереп ала ине. (166-сы бит).

1245. Эйе, Гершадна бикэ менэн икэу ине улар, береИе тапшыр? ы, икенсеИе алды. (171-се бит).

1246. Ишетеусе булдымы-юкмы, ундагыларга игтибар итеп тормай, ул кузен KeHCbiFbiin якка йунэлдерзе. (172-се бит).

1247. Тыштан тыныс калырга тырышЬа ла, эсенэн нык кына шерлэп алды.176.сы бит).

1248. Анаузатына яткан кубэлэктэр, тилэузэр, кыуакандар кеуек вак ырыу-зар гына тугел, табан, катай шикелле тармаклы эре илдэргэ лэ баш булып алыр. (198-се бит).

1249. Куз алдары берсэ карангыланып, берсэ яктырып китте. (200-се бит).

1250. АкЬакалдар, унын тел тебен анлапмы, анламаймы, тынысландырырга тырыштылар. (202-се бит).

1251. Э у? е, сакырЬалар? а, сакырмаЬалар? а, Ьаман килэ тор? о, тегелзр менэн гэплэшэ тор? о. (205-се бит).

1252. Шагэле, ышаныргамы-ышанмадкамы тигэн шикелле, ауы? ын асып ка-тып калды. (216-сы бит).

1253. Бер яктан, ин якын кешеЬен югалтыу кайгыга Ьалды, шепсе яклап, ошо ук якын кешенен йэн тетрэткес гонаЬы, улем алдынан гына ауы? ы-нан сыккан кара сере, узе менэн кэбергэ инеп кумелеуенэ ул сикЬе? шатланды. (220-се бит).

1254. Алы$мы? Якынайтырмын мин Ье?? ен араны! (232-се бит).

1255. Был Ьу?? эр?е бер колагы менэн ишетэ тор? о Шэгэле, икенсе колагынан осорта тор? о. (236-сы бит).

1256. ТСы? ганыска карты, атаЬы унын ил турэЬе булып алгас кылган эштэ-рен ныклап курэ алманы курИэ, бэлки, хуплар ине, бэлки, киреЬенсэ, эрлэр ине. (241-се бит)99.0Н&ММ& был твшвммв? тигэн уй йугереп утте Шэгэле башынан. (244-се бит).

1257. Уткэн-Ьуткэн ерендэ колак осо менэн генэ ишетеп калган себендэй генэ хэбэр? е филдэй кабартып килтереп аткара торган махсус ошаксы-лары ла була эле йунлерэк хандар? ын Ьэм мыр? алар?ьщ. (246-сы бит).

1258. Йэш мулла унда Ьугылын, бында Иугылып, дога укыган булып, килгэнкиткэнде ку? этеп йерене лэ бер кен килеп унан тай? ы. (247-се бит).

1259. КиреЬенсэ, уны йышырак у? кашына сакыртырга, кэрэкле Ьэм артыккэрэк булмаган мэсьэлэлэр буйынса йышыра-к кэнэш ишетергэ кзрэк тип тапты. (250-се бит).

1260. Минэ тогро хе? мэт итАэн, ана шулай кеше итермен мин Инне, — тине, хыянат итИэи, у? ен бе лэЬен, башындыкыртсып, -кулына тотторормон.251.се бит).

1261. Теге якка ла, был якка лакатнашмай бодоп ятып, кэрэк са-кта FbiHa башынкал-кытырга уйлаймы? (256-сы бит).

1262. Инн дэ хо? ай биргэнкояш адтында йэшэйЬен. Мин дэ шулкояш ад-тында. (257-се бит).

1263. Деред, агалы-кустылы Хэй? эр мыр? а менэн Иэле мыр? а ?ур мэшэ-кэт сигеп Мэскэугэ килеп еттелэр. (258-се бит).

1264. HyFafi иленен теп йортондапл тыштанКараганда тыныс куренгэн, эм-мэ асекорт менэн тулган нэжес кеуек мыжлап торган Ьарай тормошо-на тагы ылыгып китте.

1265. Эммэ А-ктубэлэ сапянда уткэргэн тынгыЬы? квндэрен йэшереп, шом Ьалган куркыныс твндэрен хэтерлэп, у? е тагы тыныслана бирепкуй? ы. (272-се бит).

1266. Хандьщ терлеЬе була: удалы ла, йыуашы ла, идэре лэ була хандьщ.275.се бит).

1267. Барабалылар? ы квнвн дэ, тенен дэ-кыу?ы Ьэм у? е а? ым Ьайын артына боролопкарар булды.

1268. Эреле-ваклы агка менгэн терле йэштэге барабалылар? ан торган был Ьыбай? ар ейкеменэ сиреу тигэн атама биреу, элбиттэ, урынлы ла булма-гандар. (281-се бит).

1269. Катайдар Ьзр терле вагырак йеремтэлэр? е Ьэм хатта эрерэк барымта-лар?ы кире кагып ейрзнгзн булЬалар? а, Байынты сакырыуына ауырыр ак ку? галдылар.

1270. Сенки улар артында, дередерэге, хан тэскэр? эренец алдында, шундай ук саялыга мензн дан алган Табын иленен гэййэр егеттзре килэ ине.284.се бит).

1271. Берез у-кталып, берсэ сигенэ-сигенэ, берсэ алдарындапл дошманды ку?? эн югалткансы кыуып, берсэ мэсхэрэгэ калгансы кыуылып, Ьзр ике як аунай-тэгэрэй Ьугышты.

1272. Эммэ кайИы тарафтьщ енгэнен йэки, киреЬенсз, енелгэнен берэу? э ку? алдына килтерэ алманы. (285-се бит).

1273. Килгэн илсе, табындар? ын хан ял сылары едкетеуенэ бирелеп, кур-шелэренэ каршы яуга кутэрелеу? эренэ гэфу утенмэне. Ьэм ул гэфу утенеу есен дэ килмэгэйне. (286-сы бит).

1274. Миэс башындаш вагырак илдэргэ Ьугылып, камау? ан каскан хэйлэ-кэр буре шшелле берсэ унга,-берсэ Ьулга Ьугылып, ул Исет буй? арына килеп сыкты.

1275. Ин тэу? э килгэн-киткэн, уткэн-Иуткэндэн Ьакланыу есен, калгай Ьалырга кэрзк. (287-се бит).

1276. Рэйнэ иленэ килеп сыккас ишеткэн хэбэр? эр уны кайгыга Иалманы, киреЬенсз, дэртлэндереп ебэр? е.

1277. Бик тэ иэмИе?, ти? зр бит шул Шэгэле ханды, тип уйланы Байынты, матурлык тигэн нэмэнен бик самалы булыуына карамадтан, — шундай Iшлыу ханбикэ унын менэн нисек йэшэй икэн? (290-сы бит).

1278. Бер hy? менэн эйткэндэ, Сейембикэ бетэ эсе-тышы менэн ТСасимды якын итмэгэн кеуек, унда йэшэусе халык та у? ен яратмай, ят курд, хатта ниндэй? ер анлашылмай торган асыу Иаклай ине. (292-се бит).

1279. Хатта Шэгэленец барлы-юклы ка? наИына кулын hy? a башланы.295.се бит).

1280. Гуйэ ки yFa киммэтле булэк тэкдим иттелэр? э, кулын hy? Fac, кире тартып алдылар.

1281. Шатлыккалатщ кунегэ э? эм балаЬы, кайгыга ла. (297-се бит).

1282. МехэббэтЬе? иренен йе? енэ Ьирпергэ телэгэндэй, бер а? Ьелкетеп тор-?о. (300-св бит) Кайтар Ьин минен Иеиекле кы? ым илэ Утэмешгэрэй ханды Нугай иленэ. (258-се бит).

1283. Ситкэ сыгып йерегэн кеше куренмэне, килгэн-киткэн э? эм дэ Ии? ел-мэне. (312-се бит).

1284. Хатта аш килтереуселэр? э Ьирэгэй? е: иртэн бер, кискэ карай бер тапкыр э? эм башы Ьыйышлы гына тишеккэ тыгылган тубалдай ташты алып кемдэр? эндер калган Ьейэк, Иынык мынык кидэктэре ташлап китте. (313-сэ бит).

1285. Инде квн менэн тен алмашыныуын да Ьи? мэ (- хэлгэ килеп, эреле-ваклы зиндандын бер мейешендэге йэтешле генэ урынга башын терэп, ойоп киткэн мэлдэ генэ тышта эсе тауыш ишетелде.

1286. Тышкы яктан терлесэ адтынан да — едтенэн дэ кайыргылап, ниЬайэт, ауыр тимер ишекте астылар. (314-се бит).

1287. У? ен кы? ыкЬындыра торган мэсьэлэлэр буйынса кзрэкле мэглумэтте алгас, бэлки, ул хушлашып йэки хушлашмай китеп тз барган булыр ине. (319-сы бит).

1288. Бер укталып каранылар менлелэр, ике укталдылар, каклыгып кире сигенергэ мэжбур булдылар. (321-се бит).

1289. Хандар улар алмашынып тора: 6epehe улэ, икенсеЬе килэ, 6epdyhe каса, есенсеЪе табыла. (331-се бит).

1290. Тэтегэс бей? е кистэн билэп алган кунелЬе? уй? ар?ан котолдороп ебэр? е. Донъяла эле унын янп>1? тугел икэнен тешендоргэн Ьымак булды был таныш иртэ, унын кырылган кэйефен те? этеп, тулыланды-рып ебэр? е. (340-сы бит).

1291. Таяилна таянган килеш килгэи-киткэи бэндэлэр? е, уткэн-Ьуткэн мосафир? ар?ы, сау? агэр?эр?е ку? этэ. (346-сы бит).

1292. Яуга сыккансы ук енелеу тураЬында Ьу? кузгатыуын окшамай минэ, — тип Айсыуак кырка Ьукты, — енеу есен сыгалар ул яуга. (356-сы бит).

1293. Турэнен берсэ алдыиа, берсэ артына сыгып, Казанда ни кургэндэ-рен, юлда кемдэргэ тап булганын Ьейлэне лэ Ьейлэне. се бит).

1294. Аттар? ы ашатып Ьэм тамак ялгап алыу есен туктаган сактар? а ла, кистэрен куналкага туктап, ял иткэн мэлдэ лэ, иртэгэИен юлды дауам итер есен тап>1 таныш эйэр едтенэ атланып ултырган сакта ла бер кемгэ, бер ниндэй? э Ьу? ?э кушманы.

1295. Атаманы, эсмэне шул ятыуынан тора ла алманы. (376-сы бит) К. Мэргэндец «Беркетканаты» романында (беренсе Ьэм икенсе) тсулланылган антонимдар

1296. Атсташ йэйлэуенен вдтв лэ, адты ла лысма hbiyFa эйлэнгэн. (7-се бит).

1297. Яуамы юкмы, йонсоумы — тугелме — улар есен барыбер. (7-се бит).

1298. БыныЬын инде ырыу кешелзре теге яклап та, был яклап та, ишетмэне-лзр ?э, белмзнелэр (16-сы бит).

1299. Бетэ ырыуы менэн кусеп-тсуньш, унда-быида Ьугылып бер а? йеренелэ, -кыдыла башлагас, ана шулай итеп, Ирэктеканаты артына инеп йомо-лорга булды. (18-се бит).

1300. Шулай? а баскатстарзын 6epehe китеп, икенсеЬе килгэнсе куп ва-кыт утеп китэсэк бит эле. (18-се бит).

1301. Урманга инЬэ карангы, яланга сы-кИа — якты, бетэ ер куренэ. (24-се бит).

1302. Квн-твн таш хежрэлэ ятып, йе? е агарып беткэн ябьгккына шэкертте курЬэтте. (32-се бит).

1303. ХужаИы шэйех дэрэжэЬендэ кутэрелгэндэ инде ул, укыуга гына тугел, я? ырга ла ейрзнгэйне. (32-се бит).

1304. Ине-буйы сикЬе? даланын кендэре-тендэре ЬанауЬы?. (38-се бит).

1305. ОлоЬо ла, Kecehe лэ, барлыИы ла, юклыЬы ла туй? акатнашмайкалмай.49.сы бит).

1306. Туй тигэн нэмэ белдврэ лэ инде инде ул хальгкты, квлдврэ лэ. (49-сыбит).

1307. Хатта карттар? а, эбей-Иэбей ?э йэшэреп, ете? лэнеп китэ туй мэлендэ.49.сы бит).

1308. Йэш-елкенсэк тураЬында инде эйтеп тораЬы юк. (49-сы бит) Асыл-май ?а, ябылмай? а телэгэн кеше телэЬэ ниндэй вакытта утэ ала. (99 -сы бит).

1309. Кемдэрдер инэ тора, кемдэр? ер кире cbiFa. ТСапканьщ эске ягында гына тугел, тышыида ла халык мыжлап тора. (100-се бит).

1310. Ин тэу? э терлеЬе терлесэ кейенгэн Ьэм терло ер? эр?э талап алын-ган киммэтле Ьэм киммэтИе? тауар? ар адкан килбэтле Ьэм шлбэтЬе? кейем Ьалым тоткан яугир? ар эле бер яктан, эле икенсе яктан килеп сыга. (100 -се бит).

1311. Терле илдэр? э, терле быуаттар? а Ьугылган эреле-ваклы квмвш йэки алтын тэнкэлэр эрмэн сау? эгэр?эре бер вакытта ла е? елмэй.(101-се бит).

1312. Ашамай-эсмэй халык араЬында буталыу нык кына йонсота башлагай-ны егеттэр? е, у?? эре лэ Ьидмэдтэн улар шул якка, ышык куренгэн тыкрык тарафына, боролдолар. (101-се бит).

1313. Кетмэгэндэ ошондай кыйыу уй Шакмандын кунелен кытыклап утте, Ьэм ул у? енен тэне эделе-Иыуыклы булып киткэнен той? о. (130-сы бит).

1314. Алыштын катыИы ла улемесле, йомшагы ла тигэндэй, тэугеАе лэ кеше-не имгэтэ, hyHFbihbi ла. (154-се бит).

1315. Береэ кы? ып, береэ Ьурелэ биреп, тагы токанып китеп, тары Ьунэ тешеп, был тиге? Ье? Ьэм тинЬе? Ьугыш карангы тешкэнсе дауам итте.155.се бит).

1316. Инде хэ? ер ул, алдын-артын карамай, Ьаман ургэ атлай бир? е. (155-се бит).

1317. Ихтыярын, ханым — солтаным, Иинен эш — тотоу, минен эш — касыу.158.се бит).

1318. Яза биреусе уценен кесле икэнен курИэтэ, яза алыусы «-кайтып башыца кунЬын» тип, йо? рогон тейнэй. (161-се бит).

1319. Шатсман турэкузгалып тсуй? ы: бер алга Иу^ылды, бер артка тайшанды. (163-св бит).

1320. Барыбер инде ул: килеп кушылгаи да килмешэк, кире эйлэнеп кайткаи да килмешзк. (164-се бит).

1321. Баш Иуккан ятска китеп барган ил икэнлектэрен белгэс, -кулдарынан килгэнсэ яр? амлашып, э? ме-купме мэшэтсэттэрен уртаклашып, о? атыпкалдылар. (165-се бит).

1322. Ысынлап эйткэндэ, был хэбэргэ шатлаиыргамы, эллэ кайгырыргамы, карал торган хальгк ниндэй $э булЬа тауыш бирерлек хэлдэ тугел ине.166.сы бит).

1323. Берэу he китИэ, икенсеЬе килер. (177-се бит).

1324. Борсолоу кеуек тэ, шатланыу кеуек тэ ишетелде был шомло хэбэр.182.се бит).

1325. Берсэ Ьунеп, берсэ токанып, бер урында ялкынланып, бер урында быдкып, Шушмэ аркаЬындагы урманды ут Ьаман ялмай барды. (182се бит).

1326. Шатшанга борсолоу булып та, шатланыу булып та тугел, нисектеркелеу, мыдтшллау кеуек янгыраны. (184-се бит).

1327. КэрэкИэ лэ, KdpdKMdhd лэ, эйтэ бир? елэр. (189-сы бит).

1328. Теге якка боролЬа ла, был якка боролЬа ла, агаЬынын удал тсарашын осратып, йэ унын шымсылары то? агына элэгеп, йэне ешеп беткэн Килембэт есен Ядкэр мыр? анын тэтсдиме Ьайраган кош булып ишетелде (196-сы бит).

1329. Ике саптсын тоньякка, Саталкы башына табан юл алды, тапл икэуЬе Аги? ел аша сыгып, квньякш табан Иу? ылган юлдар? ы байтсап cbiFbipFa тейеш ше.(199-се бит).

1330. HyFaft урзаЬындагы бетэ оло Иэм кесе йэштэге мырдалар кеуек, ул да у? ен касандыр, -кайзалыр хан булыу есен тыуган шэхес тип идэплэй.200.се бит).

1331. Матурмы икэн, йэмИеще? (201-се бит).

1332. Унын сере бары тик ил эсендэге ин влкэн йэштэге кешегэ генэ m9f-лум имеш, ти? эр. (215-се бит).

1333. Лэкин яткан-торган ер? эре барыбер маъмай? ар ятсындара-к була.210.сы бит).

1334. Ьежуме лэ гэ? эти тугел, удалЫжум, ырыу-кэбилэлэр араЬында була торган бэрелештэрдэ быга тиклем курелмэгэн мэкерле Ьежум ине.137.се бит).

1335. Барымта килЬэ, барымтаны кайтарып ейрэнгэн Менле халтсы, яу килЬэ яузы. (214-се бит).

1336. Менле йыйынын я$$ыц сэскэ аткан мэлендэ, тсузгалатслы, балтырганлы кендэрзэ уткэреп килделэр. hалкын кышты артта тсалдырып, кэкук айына аятс баркас та быйылгы йыйын тураЬында Ьуз тсузгалды. (217се бит).

1337. У? ган йыл илгэ йот килде. (218-се бит) Менле илендэ быйыл йыйын-ды туктагкандар икэн, бер ниндэй зэ бэйге мазар булмай икэн тигэн хэбэр тирэ-ятска таралып та елгермэне, эш узгэреп китте. (219-сы бит).

1338. Аслыктан Ьэм Ьалтсындан донья тсуйган кешелэр зэ куп булды. (217-се бит) Тик TbiHFbihbi3 йэштэр генэ бер а? мескелдэп алдылар. (217 се бит).

1339. Хан яугирзары, камсыларын унга-Ьулга Ьелтэп, ябырылып хальгк ер-тенэ килэ башланы. (231-се бит).

1340. Аягын-кулын бэйлэп, эллэ тсайза алые ятстарга, Оло мырзанын узэк тсалаЬы КесеЬарайга тиклем алып китеп, хан Ьарайы есен таш сыгарыу эшенэкушкандары ла бар. (235-се бит).

1341. Купте ©-мет итеп, а?? ан да баш тартырга ярамай. (238-се бит).

1342. ТСулайлы урындар? а купкэме-э?гэме туктала бар? ылар, шулай? а йон-соган илден биртенгэк биле кыска вакыт эсендэ генэ ядылып китэ алманы. (239-сы бит).

1343. Бе? Акназар хан яугир? ары булабы?, — тине хандын влкэн армайы. (230-сы бит) ТСайтманымы эле теге кэлэше артынан киткэн кесе улын. (243-св бит).

1344. Атай-олатай?ар курмэгэнде, ишетмэгэнде ишеттер? ен бит! (245-се бит).

1345. Ер ул бвгвн Иинеке, иртэгэ минеке! (245-се бит).

1346. Минме, Иинме? (245-се бит).

1347. Мине лэме? Иин — турэ малайы. (248-се бит) Кешелэр бит ысынлап та икегэ айырылган: турэлэр бар, тубэн халык бар. (249-сы бит).

1348. Тенддрен унда Иалкын, э кендв?, киреЬенсэ, эде булырга тейеш. (25-се бит).

1349. Ни эшлэп he?? e твндэ алып килделэр? тип Ьоранылар улар? ан. — Квн-дв? касыр? ар, типкурк, кандар? ыр. (253-св бит).

1350. Килембэт мыр? анын фажигэле я? мышын, уньщ Ьунгы тенен Ьэм кенен, хатта hyHFbi Ьулышын унан да якшы белгэн кеше юк ине. (254-се бит).

1351. Мин бит улар? ы теге якка ла, был якка ла у? ем сыгар? ым. (262-се бит).

1352. Егермелэгэн эйэрсене Ьайтлатып мал кыугандагы кеуек тоткондар-?ьщ бер артына, бер алдына сыгып кыскыра-кыскыра Ашка? ар ягына сыгып киттелэр. (266-сы бит).

1353. Тегелэй эйлэнде, былай эйлэнде лэ, ярамЬактарын сакыртырга мэжбур булды. (268-се бит).

1354. ОлоИо тугел инде, xecehe, Kecehef Йэше! (268-се бит).

1355. Тегендэ лэ, бында ла киске аш вэгэ? э итеп, аласык усактарынан тетен сыга башлаган. (270-се бит).

1356. Оло бисэЬе менэн йэш бисэЬе икэулэп ике аяплн ыуырга тотондолар.268.се бит).

1357. Татлы хыял булыпкалган был кы$ка осрашыу? ар, бэлки, о? ак'кына дауам иткэн булыр ине Иэм, кем белэ, хатта бергэлэпкасып китеу дэ-рэжэИенэ барып етер ине. (286-сы бит).

1358. Коллскка дусар ителгэн егеттэр? е Ьатырга о? агканда куренгэн был «кыйыу ынтылыш бетэ торгондон адтын-вскэ килтер? е. (287-се бит).

1359. Тэу? э улар Эпкэдир мулланын эреле-ваклы Ьарьгк, Ьыйыр малынан торган Ьэм инде шатстай ишэйеп киткэн кетеуенэ укталдылар. (291-се бит).

1360. Теге яккамы, был яккамы? (293-св бит).

1361. ТСара илдэге карацгы хальгкты яктыга дундерергэ кэрэк бе? гэ, ислам нури илэ «кэлептэрен я-ктыртырга кэрэк. (297-се бит).

1362. ТСап-каньщ тышында берэр-икешэр кен кетеп яткан илселэр була, эсенэ ингэс тэ хан ишеге тебендэ ана шулай а? мы-купме торорга туракилэ. (302-се бит).

1363. Бейек Сафагэрэй хан нугай хандарынын оло! ю ла, Kecehe лэ Иэр бере-Иенэ айырым-айырым мерэжэгэт итте. (304-се бит).

1364. ТСэнзэфэрде ейлэндерер вакыт былай? а еткэн, бвгвнмв, иртэгэме был мзсьзлэ шулай ук калкып cbiFbipFa тора ине. (315-се бит).

1365. Ьидгер хедмэтселэр был карт ейэнке тебенэ ял итергэ Ьудылган хэдрэткэ шунда ук еткерделэр. (322-се бит).

1366. Алдында гына куян, артында бурегэ эйлэнэлэр улар. (328-се бит).

1367. Кисен уны шулай ук Ьауынсы йылга буйындагы шул карама тебенэ илтеп куйды. (332-се бит).

1368. Утты gypFa ебэрмэй Ьундереп алып тынысланыуга, тан да атты. (332-се бит).

1369. Кендв? йереЬэн куренэ, твндэ сыкЬан, — шерлэтэ. (332-се бит).

1370. Яэтыд башка тыныслык юк квндв?^экыл едтендэ унын ядмышы, твн дэ лэ.(332-се бит).

1371. БерэуЬе hbiyFa батыра, икенсеИе тартып алып утка Иала.(336-сы бит).

1372. Алдына бер караИа, артына биш карап ала ул. (337-се бит).

1373. Тэтегэс бей ары Иугылды, бире Иугылды, атаЬынан калган бол акты едеп ташларга тырышып караны. (343-св бит).

1374. Яманмы якшымы, фажигэгэ дусар ителгэн шэхес, алы^мы ул халыктан, якынмы, халык кунеле барыбер унын янына кусз. (346-сы бит).

1375. Улар араЬында ла терлеЬе килеп сыга: якшыИы ла бар, яманы ла бар, удалдары ла бар, гумер буйы башын эйеп, билен бегеп йерегэн мэхлуктэре лэ бар.(346-сы бит).

1376. Бер? э килгэн-киткэн кеше булманымы ни Юрматыга. Мосафир ул, мыр? ам, килэ лэ китэ.(355-се бит).

1377. Ьинен кеуек ул да, мыр? а, килгэи-киткэиде Ьорашыусан. (358-се бит).

1378. Алдагы емет, якшы булЬа ла, яман булЬа ла, юлды тсыртсарта, матссат—ка ти^ерэк килтереп еткергэн кеуек була.

1379. Уй-хыялдын якшыИы ла, яманы ла, ватштлыса юл ауырлыгынан коттса-рып тора.

1380. Яу юлында ащы-купме тэжрибэИе булган йодбашы анлап алды. (368-се бит).

1381. Бе?? ен шикелле ук: якшыИы-якшы, яманы-яман. (375-се бит).

1382. Был юлы ул хан гэскэр? эренен алдынан да, артынан да бер юлы тсалтшп сытсты Ьэм бер тауыш булып янгыраны. (379-сы бит) Э. Хэкимовтыц «Думбыра сыцы» романында ¦кулланылган антонимдар

1383. Юк, теш тугел, ен ине Ъабрау? ын кургэн-кисергэндзре. (7-се бит).

1384. ЭсэЬенен мелэйем тауышына ул Ьикереп тор? о, ку? ен асалак-йомалак итеп, тирэ-ягынакаранды. (7-се бит).

1385. Ярты тен у? гансы йерейИен дэ, иртэн уяна алмайЬьщ, — тине атаЬы.8.се бит).

1386. Кен етмэне йэш елкенсэккэ. Ьабрау? а тен танга ауышкан кентыуышта офотс аллана башлаган мэлдэ генэ кайтып ятты. (8-се бит).

1387. ТынгыЬы? заманда нисек барып етэм мин ул ку? курмэгэн, колак ишет-мэгэн Сыгнатска? (11-себит).

1388. Булганы-булмаганы, ысыны менэн уй? ырмаЬы бергэ/кушылып китэ. (12-се бит)7. — Ауылдаштарынын зарлы кунеленэ э$ме-кулме дауа. (12-се бит).

1389. Якшьиамы был? ЯмаигамыР (12-се бит).

1390. ЯкшыЬы-яманы, йэненде утка Ьалыр газаптары, кунелгэ канат куйыр кыуаныстарыбетэИе алда. (14-се бит)10. «Фани донъя» нын квйвнвстэре лэ, Ьейвнестэре лэ — алдауыс теш, у?-гынсы ел, имеш. (14-се бит) И. Иин дэ, мин дэ — кара кыпсактарбы?. (17-се бит).

1391. Унан, уйын-келке, керэш-бэйге Ьурелеп, туй шауы кэмеп, йэш-елкэн-сэкуэ кустэренэ таралышып беткэс, тирэ-яктын карт-короЬон йыйды ла нугай эмиренен улы ТСотлояр мыр? аны кунакка алды. (18-се бит).

1392. Ье?? э бар горурлык, гэрлек бе?? э лжтиИенме? (21-се бит).

1393. Йэнэ ку? курмэгэн, колак ишетмэгэн хэл. (22-се бит).

1394. Кистэн ашап-эсеп йокларга ятыу? ары билдэле, э бутэне карангы. (22-се бит).

1395. Бер Ьуден менэн уттан алып, hbiyFa ИалаЬын. (24-се бит).

1396. Абруйлы башынды абруйИы? ланып, тукмалып йерейЬен. (26-сы бит).

1397. Эле тегелэйгэ, эле былайга, кайыу ебе кеуек Ьырлап, ниндэй? ер йэн-лектэр?ен коштар? ын нагышлы э? е сыбарлап уткэн. (27-се бит).

1398. Эйе, уты ла, Иыуы ла киселде, бегенге кэ? ер-хермэт, абруй тиктэртэн генэ килмэне yFa. (26-сы бит).

1399. Элбиттэ, эллэ кайман килгэн ярлы егет бай балаларына Fbma белем биреусе мэдрэсэнен шэкерте була алманы. (28-се бит).

1400. Кенде? быга форсаты бик а?. Кистэрен берэй тэ? рэнэн тышка тешкэн шэм яктыЬына ултыра л а, донъяЬын онотоп, бейек дастандарзы, фэлсэ-фэ йэ тарих китаптарын укырга керешэ. (30-сы бит).

1401. Тимэк, телэйЬенме, телэмэйЬенме, Ьинэ лэ hyFbiui Ьенэрен ейрэнергэ тура килэ. (32-се бит).

1402. Улар? ын кескэ инеуе башкортка фай? амы, зыянмы? (32-се бит)24. .Килгэн киткэн ¦купшы кейемле кунактар? ын атынкарай, иртэлекисле? ур баксала емеш агастарын, сзскэ тутэлдэрен hyFapa. (ЗЗ-св бит).

1403. Шуга, ни кушылЬа, йугерэ-атлай эшлэгэн кундэм егетте ти? арала бетэЬе лэ у? итеп елгер? е. (33-се бит).

1404. Шунлыктан табынга ултырып берзр сынаяк сзй эсер-эсмэд, мэжлес шигриэт нескэлектэре тураЬында энгэмэ юрыгына теште. (36-сы бит).

1405. Урынынан тороп, ишекле-турле йереп эйлэнде, шиклэнгэн Ьымак, эле тышка, эле Ьабрауга карап алды. (36-сы бит).

1406. Миркасим йэш дурынын кырка Fbrna гумерендэ булып y? FaH эреле-вак-лыхэлдэр?е Ьейлэткэйне инде. (38-се бит).

1407. Ьабрау? ын Ур? агакарты керэшкэ бил быуыуын, а? мы-купме белем ал-Fac, тыуган иленэ кайтып китеуен хуплап:. (38-се бит).

1408. Сау? агэр?ен идараЬындагы я^ыу-Иы^ыу, алыу-Иатыу менэн мэшгул егермелэп кеше уньщ кул артында эшлэй ине. (39-сы бит).

1409. Берэу? эре кайткан-киткэн каруандарзын килем-сыгымын идэпкэ ала, икенселэре, терле яктан хэбэр? эргэ тупланып. (39-сы бит).

1410. Ьежрэлэ кено-тенэ биклэнеп ултырыррга кунекмэгэнмен, — тине Ьаб-рау. (40-сы бит)33. .Ьабрау?ыц тэне эделе-Иыуыклы булды. (40-сы бит).

1411. Мэгэр анау кара йерэк Эбделкадирга Караганда, халкымдьщ ак кунел-ле, пак ниэтле кешеЬе куберэк. (50-се бит).

1412. Рэжэп инде, ауырлыкка, казага тарыЬа, бэндэнен кунеле ката, рухы сыныга, ягымлы Ьу?? эн, якшылыктан йэне балауы?? ай ирей, яуызлык табик ти? онотола. (52-се бит).

1413. У? енде минэ эйтмэй генэ сыгарып ебэреуенэ тэу? э рэнйегэйнем. А? ак эллэ кунектем, эллэ ул ауырып йыгылгас, упкэм онотолдо. (54-се бит)37. hинэ якын, э минэ бер кулем ситлэшЬэн дэ алыд. (55-се бит).

1414. Ьабрау, башын сайкап, татлы ла, зарлы ла идтэлектэр тэы-иренэн арынып, яткан урынынан тор? о. (55-се бит).

1415. Былай? а елдэй елгэн кара айгыр? ы ая’кубеккэ батырып кайтып еткэн-дэ, эсэИен ерлэп елгергзйнелэр инде. (56-сы бит).

1416. У? енэ башка иркен тирмэ, ашау-эсеуе, ед-башы караулы. (58-се бит).

1417. Хатта аслы-туклы йэшэгэндэ лэ, саруанын Ьис югы йылы ейе бар. (59-сы бит).

1418. Ьабрау берэй нэмэ hopaha, яуабы — «эйе» йэ «юк». (61-се бит).

1419. Твнв-квив кай? а саба, тиЬен мине. (63-св бит).

1420. Бащар$ыц аумакай холконан, карунлыгынан ы? а сигеусе ярлы-ябага янында уньщ урыны. (66-сы бит).

1421. Таркау башкорт илэу? эрен бер$эмлек юлына кайырырга. (68-се бит).

1422. У?? эренэ сиктэш сарыш ауылында кунып, иртэнге ризыкты шунда аша-FaH, хэ? ер иЬэ аш-Иыу?ы кетер форсаты юк, иртэгэ кискэ Дим башына барып етергэ. (68-се бит).

1423. Ел ьщгайына тэгэрлэгэн коро камгак Иымак, бер тауга, бер далага hap-кылып, саралы-сараЬы? йерер-йерер ?э донъянан китер ине. (68-се бит).

1424. Юлы хэуеф-хэтэрЬе? утЬэ лэ, ямаилыкка елгор, якшылыкка Ьаран я? -мыш Ьабрау артынан тотамлап эйэреп килде. (72-се бит).

1425. Таныштарынын имен-аман йэшэп ятыуына ихлас шатланды, якты донъянан киткэндэрен якшы hy? менэн телгэ алып кврЬвндв. (73-св бит).

1426. Ьыны бер эйелэ, бер турайып, Fopyp тедкэ керэ, э кулдары ку? эйэрмэсти? лектэ кош кеуек талпынып оса. (74-се бит).

1427. Якшыгамы, ямангамы, удэргэн Ьылыуы уньщ йорэгенэ ут Ьалып олгергэйне инде. (74-се бит)52. .Йырак ер? е якыи итеп, данлыклы Йылкыбай? ыц хермэт йо? онэн ат саптырып килеуе кыуанысыбы?? ы арттырзы. (75-се бит).

1428. У? ен фашлап куйыу? ан куркмаЬа, акты-караиы айырмай, баш Ьуккан якка тороп йугерер ине. (76-сы бит).

1429. Y? e бер йылмая, у? е бер илай. (79-сы бит)55. 'Кайтыуына а? на уттеме, кжмы, э ул, Ынйыташты курмэуенэ нисэмэ ай y? FaH Ьыматс. (83-се бит).

1430. Эйе, Сэмэртсэндтэн тсайгканы бирле Иейвнвскэ Караганда квйвнес куберэк теште унын елешенэ. (88-се бит).

1431. Богараньщ totfh ышаныуынса, Иурелеп беткэн янгынды, лэукетеп ебэр? е лэ. (88-се бит).

1432. Барлы-юшы мелкэтен куржындын ике ку? енэ тултырып, кейенеп тыш-ка сьгкИа, каршыИына тып итепКарасэс килеп басты. (91-се бит)59. — Якшы тугел, тисе. Яман уй менэн хэтерлэмэ. (92-се бит).

1433. Кустен йэше-карты мине Ьинен бисэн була тип Иейлэй. (92-се бит)61. .Тунгэуер корттары аллы-артлы агыла башланы. (96-сы бит)62. — Ьы! — тине BoFapa, тэне эделе-Иыуыклы булып. (102-се бит).

1434. Эсеидэ ут янЬа ла, тышка сыгармад-ка. (103-се бит)64. — Телемдэ ил hy? e, унын телэк-ниэте, кыуанысы, KafiFbihbi.(104-се бит)65. — Мэмлэкэтемден бер сигендэ кви байыганда, икенсе сигендэ тан як-тыра (105-се бит).

1435. ТСотлояр кустен йэшен-картын мащанта тупларга бойор? о. (108-се бит).

1436. Э Ьабрау yFa тсабат тел-теш тей? ермэскэ, фетнэ юлына бадмадтса вэгэ-?э итте. (109-сы бит).

1437. Ьабрау? ы бер йомшак кына итеп вгвтлэне, бер кыдымга алды. (111-се бит).

1438. Агас башын Ьелкетер-Иелкетмэс ел уйламаганда тау-таш а-ктарыусы дауылга эйлэнеп китмэйме ни? (114-се бит).

1439. Ьэр йунэлештен ынгай яктары ла, етешИе? лектэре лэ бар ине. (116-сы бит).

1440. Йонсоу аттар квнв-тене улэн «кыркылдата. (118-се бит).

1441. Эреле-ваклы кенэздэре, у?-ара низагтарын ташлап, Мэскэу тирэЬендэтупланмакта. (123-се бит).

1442. Эле, ep-hbiy кибеп, кендзр йзйгэ таргканы бирле, о? онколатс хэбэре оторо шэбзйеп китте. (124-се бит).

1443. Кыш та TibipbiQ килгэйне, э я? башы менэн геулэтеп ямгырзар яуып у?? ы. (125-се бит).

1444. BoFapa 6biFa бер кейенэ, бер Ивйенэ. (126-сы бит).

1445. Ьабрау? ьщ укыу-я?ыу Иенэренэ ейрэнеуе якшы булды. (128-се бит).

1446. Ярым уяу килеш твиде уткэргэс, тацда ук уянып, уида-бында hyFbiлып йерене лэ Ъотара.(130-сы бит).

1447. Тэне эделе-Иыуыклы булып, кулындагы кымы? лы тэгэсте сак теше-роп ебэрмэне. (130-сы бит).

1448. Яугирдары килгэн-киткэн Ьэр кешене андып тор? о. (143-св бит).

1449. Бына Ьин эй, эле ундан, эле Иулдан килтереп тота. (142-се бит).

1450. ТСотлоярэьщ олкэн бисэИе ир-катын монэсэбэтенец серле яктарын тэмлэп Иойлэргэ ярата. (142-се бит)82. .BofioFoy?aH йэ тугелеп илай, йэ шым гына йырлай. (148-се бит).

1451. Нимэ куреп, нимэ ишетеп кайтыуыгы?? ы ohotofo?. (149-сы бит).

1452. Берэу? э уны унга иэ Иулга бора алмай. (150-се бит).

1453. Бынау сыуак кен, эйтерЬен, кап-карангы твнгэ эйлэнгзн. (152-себит).

1454. Йэйле-кв?лв Ьунарсыларга, солоксоларга ла эш етэрлек. (162-себит).

1455. Турэлэр? е белэЬен, бер? е биреп, биште алып ойрэнгэндэр. (167-себит).

1456. Сэсэнден Ьамагы бер тубэнэйэ, бер квсэйэ. (168-се бит).

1457. Хэуефле алькюлга йомошсо итеп ебэрелгэн дэ, койма ямгыр? а, ыж-гыр Иыуыкта, уты сыккан эделэ карауыл тоткан да шулар. (182-се бит).

1458. Эле ун ягына эйлэнэ, эле Иул ягына эйлэнэ. (187-се бит).

1459. Хакмы, нахакмы, ти? ук асыкларбы?. (191-се бит).

1460. Э Татлыбикэ менэн Иейлэштецме, Иейлэшмэненме ни? (196-сы бит).

1461. Дудка аяулы, дошманга мэрхэмэтЬе? булыуы бар донъяга билдэле. (205-се бит).

1462. Ур? а атлыларьгирекЬе?? эн артка кыйырылып караны ла. Ьыгылабашлаган Тимер гэскэре кабат алга ынтылды. (218-се бит).

1463. Карт батыр, сырайын Ьытып, аягын е? эцгегэ бер куя, бер ала. (219-сы бит).

1464. Юлыштьщ уденен дэ сак тыйылып ултырыуы, асылда иЬэ, кайгынан, нэфрэттэн ярЬып, утка-Иыуга керергэ э? ер тороуы куренэ. (231-се бит)97. — Нинэ ышанмайым, ти, ышанам, Айсыуак. (234-се бит).

1465. У? енде тэхеткэ ултыртып китер, тигэйненме? Ултырмай TophoH! (237-се бит).

1466. Бегэсэ кис тэ, квндв$ $э уны алыдтан Fbma ку? лэне. (243 се бит) Э. Хэкимовтыц 'Ъауыр кумта" романында кулланылган антонимдар

1467. Акты-караны айырмай каршы сыгыу — тэрэнлеген тодмал итмэйенсэ, ят даръяга ташланыу менэн бер. (255-се бит).

1468. Арттарак калып килгэн ку? этеуселэр?ен хэбэренэ Караганда. (257-се бит) И? еукэй алга у? ыу менэн, юл тагы биклэнэ. (268-се бит).

1469. Ьыбай менгэн кораллы ире кай? а бала-сагаЬын кеймэле арбага тейэ-гэн катыны л, а шунда. (261-се бит).

1470. Яугир улы кай? а ата-эсэЬе лэ шунда. (261-се бит).

1471. Икенсе сигендэ тон кунаклар оло дэулэт те? огэн икэн, нинэ И? еукэй ?э ошо юлдан бармаЬын? (261-се бит) Якында кескэй генэ йылгаЬы ла сыл-тырап aFbin ята. (259-сы бит).

1472. Барлы-юкльгка?на Иран, Ьиндостан яктарынан кзниззктэр килтереугэ.262.се бит).

1473. Бер токанып, бер hynen, ку? ендэ удал остсондар Ьикереште. (267-се бит).

1474. И? еукэй?ен оло хе? мэтен, кене-тенв мэмлэкэтте ныгытыу юлында hyFbi-лыу?арын хуплаган хэлдэ лэ. (267-се бит)9. .F9CK3p башлыктарыныц кэпэренеуен хул курэ. (267-се бит) у? алдынаике Й9? лелэнеу?е хул курмэй ул. (270-се бит).

1475. Хэйер, F3CK3p тоткалары хужаньщ кылыгын якшы белэ. Тик яткан F9CK9p?9H дэ яман нэмэ юк. (270-се бит) И. Кем ки бе?? ен менэн татыу була, гэ? ел сау? а итЬэ, кы? биреп, кы? ал-ha, шуны туган тибе?. (273-се бит).

1476. Ур? а кулсаИын квнтыуышка табанкыдалар. (275-се бит) Урал тау? арынын к&ньягындагы кип далаларга килеп тейэк тапкайны. (281-се бит).

1477. Ьакмар бегэлендэге ак уба янына Ьэр береге? етэк алты йе? Ьыбайлы ебэрЬен. Т<�э?имгесэ тирмэлэре булЬын, кара ка? андары, Ьэр атлыга уты?-кырк ук. (278-се бит).

1478. Эйе, бындай эште твн уртаЬында тугел, квн яктыЬында хэл кылыу хэ-йерле. (287-се бит).

1479. Карттар был тау яплн, ололар? ын Ьейлэуе буйынса, сак кына хэтер-лэй, э йэштэрзен и Из бындай хэтэр урынды тэу куреуе. (288-се бит).

1480. А? ак, хекемдэре якшыга сыкЬа ла, ял/5я1ю?емтэ килтерЬэ лэ, мэсьу-лиэт уларга тешэсэк. (289-сы бит)17. .Ырыу бер ер? э туктап йэйлэгэндэ йэ кышлаганда гына Ьэр терле кэ-нэш, хекем эше уртага Ьалына. (289-сы бит).

1481. Яуапты ла ул бирэ, язалау-ярлыкау ца унын ихтыярында. (289-сы бит).

1482. Якшылыккамы, ямангамы унын игтибары? (299-сы бит).

1483. Бындагы рэхэтлектэр? э, кыйынлыктар за бетэЬе буш, бетэЬе фани.299.сы бит).

1484. Йэш талиптын кыдка Fbmaтумерендэ Ур? ала ике-ес хан алышынды. Эйе, нимэ ки гэ? еллеккэ, ижтимаги тэрэккиэткэ, мэ? эниэт урешенэ икрар булЬа, шуньщ Fbrna тумере о? он. (299-сы бит).

1485. Бында тан, ИарыИынан киске шэфэк байыгансы, шау-шыу, хэрэкэт ба-дылмай. (300-се бит).

1486. Кемдер хакимлык кыла, кемдер коллок михнэтенэ цуcap. (301-се бит).

1487. Сэйфелмелектен алыр-Иатыр малы кук. (302-се бит).

1488. Карауансылар? ьщ хэбэренэ Караганда, халык — саруа, кор-кор у? акла-шып, эреле-ваклы булып, ултырак тормошка ынгайлаган.^б^ се бит).

1489. Кызыл эцер Ьунеп, карангы твн килде. .фэлсэфэ серзэренэ юрыкла-FaH дарелфенундзге якты кендэре сиратлашып утте. Тыуыр квн хэбэрсеЬе ©-мет сырагы. (304-се бит).

1490. Егет тэу? э, асалак-йомалак итеп, yFa ышаныр-ышанмад теклэп караны, унан, инен я? ып, ултырган урынынан Иикереп тор? о. (305-се бит)28. .Тышка атылып сыкты ла, акты-караны аиырмай, Оло 6a? apFa табан йугер? е. (304-се бит).

1491. БереЬе — иртэ, икенсеЬе — Ьун. (305-се бит).

1492. Бай Ьарай? армы, ярлы-ябага ей? эрендэме, нимэ табылЬа, бетэЬе АкЬак Тимер яуына улъя. (309-сы бит)31. ©-с квн, вс твн янды данлыклы бай кала. (309-сы бит).

1493. Олуг падишаИымы? илэ динеме?? ен данышмэн эЬелдэре минэ ур? а халайыгынын язалау мэсьулиэтен дэ, ярлыкау хокуплн да ышанып тапшырзы. (315-се бит).

1494. ТСыскаИы, атЬы?-тунИы? фэкире лэ, Иыбайлы турэЬе лэ аллаЬы? бер а? ым атлай алмар кенгэ тешИен. (316-сы бит).

1495. Динлелэреме, динЬе?$эреме? (316-сы бит).

1496. Бынын есен ут-/.ыу?ар$ы шсергэ, бэндэ гумер? эре аша атларга тура килэ. (318-се бит).

1497. Э? лекселэр?ен кыуаныслы хэбэренэн йэше-карты, Ьагайышып, ке? рэт-ле мулланы адтан Fbrna кузэтэ ине. (324-се бит).

1498. Шулар которта ханды, кене-теив унын колак тебендэ эмир тураЬында гэйбэт куйырта. (324-се бит).

1499. Истэктэргэ кыдымды, кылыктарына карап, бер кэметеп, бер арттырып TOpOFO?. (326-сы бит).

1500. Идеукэйден акса сукетеуе иЬэ унын хужалык эштэрен, мэмлэкэттен алыу-Иатыу сэйэсэтен у? культа тупларга ынтылыуы ине. (330-сы бит).

1501. Ьинен бибЬа гумеренэ хаслашыу? арын ишетеп, кеие-твие эйэр? эн теш-мэй, пайтэхеткэ саптым. (330-сы бит).

1502. Аяк-кулын быгаулагы? был эттен! (331-се бит).

1503. Бутэн хибестэр, гэйептэренец эурлыгыиа-кеселегенэ карап, терлеЬе терле яза алды. (332-се бит).

1504. И? еукэй донъя айышын эллэ анламаны, эллэ ацлап та идэпкэ алмадка тырышты. (334-се бит).

1505. Ур? анын кояшы байырга юл тотоу? а, э Мэскэу кояшыныц яцы ауалап килеуендэ. (336-сы бит)45. .Еп едерлек хэлдэре калмаЬа ла, ныкышып алга ынтыла. (337-се бит) ТСарттар артка тартылды. (338-се бит).

1506. Эйе, ту^ган богалак урынына яныИы, ныклыЬы кэрэк! (338-се бит).

1507. Мулла ку? ен асалак-йомалак итеп, башын сайкап, эстэн генэ келеп ебэр? е. (340-сы бит)48. .Кустен йэше-карты тэуге осрашкандагы кеуек Ьемерэйеп карамай инде. (341-се бит).

1508. Сэйэсэт эшендэ, шэйхелислам эйткэнсэ, Ьэр ятолылы-к-яманлыгыцды хо? ай исеменэн кылмаЬан, бер а? ым алга атлау мемкин тугел. (341-се бит)50. — ТСорбандын э$е-кубе булмай, бей. (341-се бит).

1509. Лэкин, бэхеткэме, бэхетЛе? леккэме, бутэн донъяны ла кур? е шул ул. 351.се бит).

1510. Я? мыштары билдэле: сыбырткы шартлауы, кылыс ялтлауы адтындааслы-туклы тормош кетэ. (351-се бит).

1511. Рэзеллек бёгвн булмаЬа, иртэгэ, иртзгз булмаЬа, Ьунырак уз юлын та-быр. (357-се бит).

1512. Ос квн, вс тен ТСыуандык, ярым уяу хэлдэ, Ьаташып, камсы телгэн ар-каИыньщ эрнеуенэ инрэп ятты. (358-се бит).

1513. Карт кыуаныстан бер планы, бер квлдв. (359-сы бит).

1514. Бына шулай итеп, йэй утте, кв? килде. (364-се бит)57. .Фани донъяныц яманын да, якшыЬын да куп курзем. (364-се бит).

1515. Эллэ ТСыуандык елгврвр-влгврмэдут ялмап алган кала урамдарынын береЬендэ эжэлен таптымы? (364-се бит).

1516. Ете квн, ете тен, ял вакытын сиклэп, ныкышып алга атланы ЛСыуан-дык. (366-сы бит).

1517. ШунЬы? бынау буш далага каршы тора алмад, бвгвн булиаИа, иртэгэ, купкэ китЬз ес-дурт кондзн алйып йыгылыр. (366-сы бит).

1518. Хэйер, твшмв, внмв — колаплида гэжэйеп мои янгырай. (367-се бит).

1519. Карангы-яктылы бэлэкэс кенз хананы байканы. (368-се бит).

1520. Кисэле-бвгвнлв э? ЬаташаЬын. (369-сы бит).

1521. Кыш ултермэгэн далам йэйге ирэуэнлектэ ризыкЬы? калдырмад. (370-се бит).

1522. ТСаным быга бер кыуанды, бер бойокто. (37-се бит).

1523. ТСыуандыктын тзне эделе-Ьыуыклы булып китте. (373-се бит).

1524. ТСыуандык, ишеткэн хэбэренэ ышаныр-ышанмад, уйлаганын уртага haлырга булды. (373-св бит).

1525. Эуэлгелэре бетэште, уналды, э ЬунгыИы гумерлеккэ сулак яИаны. (374-се бит).

1526. Казак егете у? исемен ишеткэс, угата ярЬып, ышанырга ла, ышанмадка ла белмэй. (389-сы бит).

1527. Эсир? ец кулындагы илэк тешеп китте, йв$е бер агар? ы, бер кы? ар?ы, кузенэн кайнар йэштэре атылып сыкты. (389-сы бит).

1528. Семсер менэн Степан кыуаныстан бер планы, бер келде. (391-се бит).

1529. BbiFaca таныр-танымад кыланган егет, ике ырыу араЬында бына-бына янъял, дау кубасагын тойоп, эште у? муйынына алды. (392-се бит).

1530. Урырты эйтэЬе лэ юк, ку? курмэгэн, колак ишетмэгэн йыныс. (393-св бит).

1531. Кушты ни, кушманы ни ТСыуандык у? е лэ анлай. (394-се бит).

1532. Айгыр иЬэ бер тегелэй, бер былай сапсып, шау-шыу куптар? ы л а, дегэ-нэк йэбешеп беткен, о? он ялын ту?? ырып, ситкэ тайпылды. (406-сы бит).

1533. Бер нисэ атты эйэрткэн айгыр иЬэ, бер ышыклана, бер куренэ. (408-себит).

1534. Квндв?? эрен ат ашатырга тукталганда ла, кис куналкага яйлашканда ла, Сэйфелмелек гел хо? ай?ын ке? рэте, шэфкэте тураЬында hy? алып бар? ы. (408-се бит).

1535. Барлыкка шекер итеге?, юклыкка шикэйэт кылмагы?, сенки аллаЬы тэгэлэ, Ьэр а? ымыгы?зын сауабын да, гонаЬын да куреп, кылмышыгы? га лайык бата йэ яза бирэ. (411-се бит).

1536. Ике йорт араЬында ы? гыш сыгамы, берэу тыуа, берэу улэме? (410-сы бит).

1537. Кв? етеп килэ. Кыш якын. (411-се бит).

1538. Быны уйлау? ан мулланьщ тэне э^еле-Ьыуыклы булып китте. (412-се бит).

1539. Кендв? генэ тугел, твндэ лэ эйэр ертендэ каклыгып сабырга тура ки-лэсэк. (412-се бит)86. .Йогонто яЬарын, бынын якшыгамы, яматамы булырын уйлап, Сэй-фелмелек хэ? рэттен hyHFbi Ьу? ен ипибарламайкаллы. (413-се бит).

1540. Мэгэр дэруиштен хаты был hbi? biMFa изаИты якшы бирэ. Ьурэттз насар куренЬэ лэ, асылда орта эшлэнгэн икэн ул. (415-се бит).

1541. Йомшак йэйеп, каты Fa яткырмаксы. (418-се бит).

1542. Сырым батыр, ил фай? аЬына кисэге дошманыц бвгвн дудка эйлэнэ йэ, киреЬенсэ, дудыц дошмаи булып cbiFa. (419-сы бит)90. .Ике туган богон талаша, иртэгэ яраша. (419-сы бит).

1543. Билдэле, бит тапкыр те? бадып, бер тапкыр я? а атлаЬан, муйынынаКЫЛ аркан уралыр. (419-сы бит).

1544. Сэйфелмелек ышаныр-ышанмад yFa карап, йе? ек кашын эйлэндер? е, тарма орлогондай Fbma караЬыу йэшкелт йоморсаны дэруиштен усына Ьалды. (420-се бит).

1545. Тен йе$ендэ капыл бетэ кус уянып аякка барты. Тан, атып, алыртагы армыттар эберсэ кы? ыл нурга мансылган мэлдэ кустен йэше-карты тэпэш кенэ уба янында тупланды. (421-се бит).

1546. Кустен йэше-карты, ырыу йолаЬын тотоп, тау аралыгына бурелэргэ ем бирергэ киткэйне. (423-св бит).

1547. Мулла сакырыр-сакырмад бэреп инергэ э? ер?эр. (427-се бит).

1548. Bepehe калынырак, икенсеИе нескэрэк тауышлы ике егет, кукрэк ки-реп, кулдарын кей ынгайына болгай-болгай йырлап ебэр? е. (428-се бит).

1549. Бер-береИенэн ку?? эрен йэшереп, аллы-артлы унын эргэЬенэ барып бадты. (432-се бит).

1550. Лэкин дэрте бар, дарманы юк. (435-се бит).

1551. Йэ, ир бала булып тыуЬан ни була, — тип уйлай. Уйламад ине, Йэн-турэ борсой уны. (436-сы бит).

1552. ТСыд, тэне э^еле-Иыуышы булып, аттан Ьикереп теште. (338-се бит).

1553. Кунелен миндэ булЬа, бвгвн мине уйлап, иртэгэ бутэнде юклар бул-Ьан, бетэЬе яйланыр. (425-се бит).

1554. Шатмы ул, бойокмо ул? (450-се бит).

1555. Ул нимэ тиЬэ, мин шуга риза, — тине/Кыуандьгк, у? Ьуденэ ышаныр-ышанмад. (453-се бит).

1556. Ватсыты еткэс, телэйме-телэмэйме, АйИылыуды онотоп, йэштэн эйттерелгэн кэлэшен куйынына аласа-к. (454-се бит).

1557. Иртэле-кисле тиредтэн Иал-кын ел иреп «куя, килеп-килеп ялтшгкыс ямгыр Ьибэлэй. (454-се бит).

1558. Эле тегеидэ, эле быида кетеудэр йэйрэп йерей. (456-сы бит).

1559. Эй Ьунгэн йоидо?! ИуниэтэнИен Инн! (460-сы бит).

1560. Ай кур? е, кояш алды. (460-сы бит).

1561. Ецеп cbmha, бутэне идэп тугел. ЕцелИэ инде, гумер сигенэ етте тигэн hyg. (462-се бит)115. .КэрэкИэ, KdpdKMdhd лэ ярдамлашырга тырыша. (464-се бит).

1562. Кейэу булмыштын негэрдэре саф тартып, алдан теште, улар артынан тшддын мелкэтен артматслаган егермелэгэн ат дй$ълд.е.(466-сы бит).

1563. Туй кусе, ололо-кеселе ердэ, кеселе йереп, юл ырата, -KomnFohog квр-секкэ ынтыла. (468-се бит).

1564. Карангылы-яктылы apaHFa куде ейрэнэ теште Кемеш Тамсынын. (470-се бит).

1565. Тэне эделе-Ьыуыклы булып, Кемеш Тамсынын атынын башын кым-тыны. (470-се бит).

1566. Тушэмдэге ярыктан тешкэн тонок яшылык кэмегэндэн-кэмене. Одак-ламай аран эсен карангылык билзне. (472-се бит).

1567. Бар таптсыр ал теленэ ал дан дым, икенсегэ алданмам. (474-се бит).

1568. ЙэшэИэк тэ, улИэк тэ, бедде Ьис кем айыра алмад. (475-се бит)123. hyHFbi ике адна вакытым ятИам-торИам Ьине уйлап удды. (476-сы бит).

1569. Улар мине лэ, Инне лэ йэллэмэс. (476-сы бит).

1570. Тэнренэ ялынып, кайлы йэштэренде тугел, улем телэрИен, лэкин улэ алмадЛын. (476-сы бит).

1571. Румеренэ бер китап укымаган, кейед тирмэнэн башка королма курмэ-гэн эжуси кыддын тэрэн фекер йеретеуенэ, дарелфенендэ укыган, купме ил гидгэн мулла менэн типэ-тин бэхэслэшеуенэ хайран калды.478.се бит).

1572. Ышанманы кыддын юклыгына. ЫшангыИы килмэне. (480-се бит).

1573. Уны Кыуандыктан таптыралар, сенки уддэре та б, а алмаган. (485-се бит).

1574. Кара ТСаплан, ярИыудан текереген сэсеп, егетте унлы-Иуллы Ьутып ебэрде. (485-се бит).

1575. Егермелэп ЬаксыЬын эйэрткэн темэн эмире акты-караны айырмай сабышкан колон кетеуенэ барып етте лэ улемесле Ьенгене сорготоп ебэрде. (487-се бит).

1576. Йэндэре алкымына килгэн коландар бер тегелэй, бер былай саба, тимер коршаудан сыгыу юлын эдлэй. (487-се бит)132. .Мемкин тугел ине, анлайЬыцмы?.АнламадЬьщ шул. (489-сы бит).